حاکم شرع

حاکم شرع (قاضی شرع)؛ طبق تعاریف کلاسیک، در فقه شیعه به مجتهد یا عالم‌ترین فرد گفته می‌شود که با تعریف «فقیه جامع الشرایط» در عصر غیبت، ریاست شیعه را به عهده دارد. (مانند شیخ مفید یا شیخ طوسی) در زمان حکومت شیعه، این فرد حاکم اصلی خواهد بود. در واژه‌نامه دهخدا به معنی مقام قضایی روحانی مجتهدی است که در زمان‌های قدیم به مرافعات و دعاوی رسیدگی می‌کرده است.

اگر چه حاکم شرع در تعریف فقهی به معنای «حاکم منصوب از جانب خدا به طور مستقیم یا با واسطه» است؛ اما روح‌الله خمینی پس از قبضه کردن قدرت تحت عنوان «ولی فقیه»، تعریف حاکم شرع را تغییر داد و با تعیین تعدادی «حاکم شرع» از آخوندهای حوزه به عنوان «قاضی» در سراسر کشور، عملا تمام سیستم قضایی و دادگاه‌های ایران را به آن‌ها سپرد. در این روزگار مفهوم «حاکم شرع» به همین منظور اخیر استفاده می‌گردد. علی خامنه‌ای نیز همین رویه را ادامه داد.

از مشهورترین این حکام شرع، می‌توان از امثال صادق خلخالی نام برد که ماموریت اصلی او محاکمه و اعدام مخالفان نظام ولایت فقیه از تهران تا اعتراضات کردستان و گنبد بود؛ هم‌چنین اعدام‌های فله‌ای بقایای مقامات حکومت پهلوی.

خلخالی در سمت حاکم شرع، اقدام به صدوراحکام دستگیری و اعدام مجاهدین کرد او در مورد دستگیری مجاهدین و حتی اعدام خیابانی یک پسر نوجوان، به دلیل خواندن نشریه مجاهد در مصاحبه‌ای با پیام فضلی‌نژاد گفت:

«تازه حاکم شرع شده بودم و بنا داشتم تا با منافقین قاطعانه برخورد کنم. همکارانم سوال‌شان بود که این‌ها را چگونه باید سرجای‌شان نشاند. عصر از پیش خمینی بازگشته بودم و قرار بود با همکاران و محافظانم در خانه‌ام شام بخوریم. داخل کوچه‌مان، از شیشه ماشین دیدم که دو تا بچه پانزده، شانزده ساله، مخفیانه چیزی با هم رد و بدل می‌کردند. دستوردادم آن‌ها را بگیرند و بگردند تا ببینم ماجرا چیست؟ خودم از کیف آن پسر نشریه مجاهدین در آوردم. یادم هست که فامیلش شریعتی بود، از فامیل‌های مشهور قم (امین شریعتی). همان‌جا آن پسر را با گلوله زدم و به همراهانم گفتم این‌جوری باید با این جانوران برخورد کرد.»

آخوند فدایی در کرمان؛ محمد حسین احمدی شاهرودی؛ علی رازینی؛ محمد محمدی گیلانی، علی فلاحیان و ... از جلمه‌ی حکام شرع خمینی در شهرهای مختلف ایران بودند که هر کدام سوابق بسیاری در صدور احکام اعدام برای مجاهدین و مخالفین رژیم ایران داشته‌اند.