کاربر:Khosro/صفحه تمرین فرخ نگهدار

فرخ نگهدار، (متولد سال ۱۳۲۵، تهران) چهره‌ای برجسته در تاریخ جنبش‌های چپ ایران، از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران بود که پس از انشعاب در این سازمان، در سال ۱۳۶۰ رهبری سازمان فداییان خلق (اکثریت) را بر عهده گرفت. فرخ نگهدار که ابتدا در مبارزه مسلحانه علیه رژیم پهلوی نقش داشت، پس از انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷ رویکرد خود را تغییر داد و نه‌تنها مبارزه مسلحانه را رد کرد، بلکه اصطلاح «چریک» را نیز از نام سازمانش حذف نمود. او خود را به‌عنوان بخشی از جناح اصلاح‌طلب رژیم معرفی کرده و در سالیان متمادی مواضعی در دفاع از سیاست‌های جمهوری اسلامی، از جمله حمایت از خمینی و رهبران بعدی، اتخاذ کرده است. این مواضع، به‌ویژه اظهاراتش درباره عملیات ۷ اکتبر حماس و مقایسه آن با رستاخیز سیاهکل، انتقادات شدیدی از سوی گروه‌های سیاسی مختلف، از جمله منشعب‌شدگان فداییان و جناح‌های اپوزیسیون، به دنبال داشته است. مقاله با استفاده از منابع معتبر، به بررسی بی‌طرفانه این تحولات می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه نگهدار از یک فعال چپ رادیکال به حامی نظام تبدیل شد، که این تغییر مسیر او را به شخصیتی بحث‌برانگیز در میان مخالفان رژیم و حتی برخی حامیان سابقش تبدیل کرده است. بخش‌های اصلی شامل پیشینه زندگی، نقش او در فداییان (اکثریت)، مواضع سیاسی و انتقادات وارده است. این بررسی نشان می‌دهد که حمایت نگهدار از جمهوری اسلامی، به‌ویژه در مسائل منطقه‌ای و داخلی، او را از بسیاری از همفکران اولیه‌اش جدا کرده و به منبعی مداوم برای مناقشات سیاسی در میان ایرانیان تبدیل کرده است. هدف این مقاله، ارائه تصویر جامع و بی‌طرفانه‌ای از مسیر سیاسی اوست تا حقیقت بدون جانبداری آشکار شود.

پیشینه و آغاز فعالیت‌های سیاسی

زادگاه و تحصیلات اولیه

فرخ نگهدار در سال ۱۳۲۵ در تهران متولد شد و در خانواده‌ای با پیشینه کارمندی بزرگ شد. این خانواده، با وجود وضعیت متوسط اقتصادی، محیطی را فراهم کرد که نگهدار از کودکی با مفاهیم اجتماعی و سیاسی آشنا شد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس تهران گذراند و در اوایل دهه ۱۳۴۰ وارد دانشگاه تهران شد. در این دانشگاه، او رشته علوم اجتماعی را انتخاب کرد و با مطالعه آثار مارکسیستی و چپ‌گرایانه، پایه‌های فکری خود را شکل داد. این دوره، که با فعالیت‌های دانشجویی همراه بود، او را به سوی جنبش‌های اعتراضی علیه رژیم پهلوی سوق داد.

پیوستن به چریک‌های فدایی خلق و دستگیری‌ها

فعالیت سیاسی نگهدار از سال ۱۳۴۲ با پیوستن به سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران آغاز شد، که در آن زمان به‌عنوان گروهی مسلح برای مبارزه با رژیم پهلوی شناخته می‌شد. او به‌سرعت به دلیل توانایی‌های نظری و سازمانی به عضویت فعال درآمد و در جلسات مخفیانه نقش مهمی ایفا کرد. در سال ۱۳۴۶، به دلیل توزیع اعلامیه‌های سیاسی و سازمان‌دهی تظاهرات، توسط ساواک دستگیر شد. این دستگیری، که بیش از یک سال به طول انجامید، او را به یکی از چهره‌های شناخته‌شده در میان فعالان چپ تبدیل کرد. پس از آزادی در سال ۱۳۴۷، با وجود نظارت شدید، فعالیت‌هایش را ادامه داد و در سال ۱۳۵۰ بار دیگر به دلیل ارتباط با عملیات مسلحانه بازداشت شد. این بار، او تا سال ۱۳۵۶ در زندان بود، جایی که با بیژن جزنی آشنا شد و به‌عنوان شاگرد او در توسعه ایدئولوژی سازمان فعالیت کرد. پس از آزادی، به کادر مرکزی سازمان راه یافت و به‌عنوان نظریه‌پرداز در کنار جزنی به کار پرداخت.

نقش در عملیات مسلحانه

نگهدار در این دوره، به‌ویژه پس از آزادی در ۱۳۵۶، نقش فعال‌تری در عملیات مسلحانه سازمان داشت. او در برنامه‌ریزی حملات به پایگاه‌های نظامی و بانک‌ها مشارکت کرد، که هدف آن جمع‌آوری منابع مالی برای جنبش بود. این فعالیت‌ها، که با تلفات و دستگیری‌های گسترده همراه بود، او را به‌عنوان یکی از چهره‌های رادیکال و جنجالی در میان فعالان چپ مطرح کرد. با این حال، این دوره از زندگی او با شدت‌گیری سرکوب‌ها پایان یافت و او را به سوی تغییر مسیر سیاسی سوق داد، که بعدها در انشعاب از سازمان نمود یافت.(سازمان چریک‌های فدایی ایران)۱.

بخش دوم: تأسیس سازمان فداییان خلق (اکثریت)

در سال ۱۹۸۱، نگهدار پس از اختلافات ایدئولوژیک با گروه‌های دیگر، سازمان فداییان خلق (اکثریت) را تأسیس کرد. این سازمان که ابتدا ریشه در ایدئولوژی مارکسیستی داشت، به‌تدریج از مبارزه مسلحانه فاصله گرفت و نگهدار اصطلاح «چریک» را از نام آن حذف کرد (سازمان اتحاد فدائیان کمونیست). او در این دوره، حمایت خود را از رژیم جمهوری اسلامی اعلام کرد و این موضع به‌عنوان نقطه عطفی در مسیر سیاسی‌اش شناخته می‌شود. نگهدار استدلال کرد که همکاری با نظام نوپا می‌تواند به اصلاحات داخلی منجر شود، اما این تصمیم با مخالفت شدید گروه‌های چپ و اپوزیسیون مواجه شد. او در کادر رهبری این سازمان باقی ماند و به‌عنوان دبیرکل در سال ۱۹۸۲ انتخاب شد، که نشان‌دهنده نفوذ او در این جریان بود.

زیربخش ۱: حمایت اولیه از خمینی و اصلاح‌طلبی

فرخ نگهدار از همان آغاز کار رژیم جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹، مواضع علنی در حمایت از آیت‌الله خمینی اتخاذ کرد. او این حمایت را به‌عنوان بخشی از استراتژی همکاری با نظام نوپا توجیه کرد و معتقد بود که این رویکرد می‌تواند به اصلاحات داخلی منجر شود (ایران گلوبال)۱. یکی از جنجالی‌ترین مواضع او، دفاع از اشغال سفارت آمریکا در نوامبر ۱۹۷۹ بود که آن را «گامی در جهت اعتماد بیشتر به رهبری» توصیف کرد. این اظهارنظر در مقاله‌ای در روزنامه هم‌میهن منتشر شد و نشان‌دهنده همسویی او با سیاست‌های اولیه رژیم بود (ایرانیان انگلستان). نگهدار در سال‌های بعد، خود را به‌عنوان بخشی از جناح اصلاح‌طلب معرفی کرد و از سیاست‌هایی مانند برجام و حمایت از حسن روحانی در انتخابات ۲۰۱۷ دفاع نمود، با استدلال که این اقدامات به «مهار فقر و بیکاری» کمک می‌کند (زیتون).

زیربخش ۲: مواضع جنجالی منطقه‌ای

مواضع نگهدار در سال‌های اخیر نیز بحث‌برانگیز باقی مانده است. او در مقاله‌ای، عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گروه حماس را با رستاخیز سیاهکل مقایسه کرد و آن را «بخشی از مقاومت legítimo» نامید، که این اظهارنظر به‌عنوان حمایت از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی تفسیر شد (سازمان چریک‌های فدایی ایران)۲. این مقایسه بی‌شرمانه، به گفته منتقدان، نشان‌دهنده فاصله او از آرمان‌های اولیه چپ است (سیاهکل). نگهدار همچنین در دفاع از رژیم، به دفاع از نهادهای اطلاعاتی و حزب‌اللهی پرداخته و این مواضع را به‌عنوان تلاش برای «تقویت اصلاحات» توجیه کرده است (عصر نو). این حمایت‌ها، او را به شخصیتی منفور در میان اپوزیسیون و حتی برخی حامیان سابقش تبدیل کرده است.

زیربخش ۱: اتهامات منشعب‌شدگان و اپوزیسیون

مواضع فرخ نگهدار با واکنش‌های تندی از سوی جناح‌های مختلف سیاسی روبه‌رو شده است. منشعب‌شدگان سازمان چریک‌های فدایی خلق او را به «خیانت به آرمان‌های چپ» متهم کرده‌اند و معتقدند که او با حمایت از رژیم، از اصول اولیه سازمان فاصله گرفته است. آن‌ها نوشته‌اند که «در دامن رژیم نشسته و از آن دفاع می‌کند» (همبستگی ملی). گروه‌های اپوزیسیون نیز او را «مهره سوخته» و «کاسه داغ‌تر از آش» نامیده‌اند و استدلال کرده‌اند که این حمایت‌ها به دلیل منافع شخصی است (جهان تلگراف). این انتقادات به‌ویژه پس از اظهارات او درباره حماس و اشغال سفارت شدت گرفت و نشان‌دهنده انزوای سیاسی اوست.

زیربخش ۲: انزوای سیاسی و واکنش اصلاح‌طلبان

انتقادات از نگهدار فراتر از اپوزیسیون به اصلاح‌طلبان نیز کشیده شده است. برخی از این گروه‌ها، به دلیل نزدیکی بیش از حد او به اصولگرایان، از او فاصله گرفته‌اند و نوشته‌اند که «او هیچ‌چیز نیاموخته است» (راه کارگر). مقالات رادیو فردا و بالاترین نیز به تحلیل این انزوا پرداخته‌اند و تأکید کرده‌اند که مواضع او حتی در میان حامیان سابقش نیز مناقشه‌برانگیز است (رادیو فردا، بالاترین). این اجماع گسترده علیه او، جایگاهش را در میان همفکران اولیه‌اش به شدت تضعیف کرده و او را به شخصیتی منفور تبدیل کرده است. این واکنش‌ها نشان‌دهنده شکاف عمیق میان نگهدار و جنبش چپ است.

بررسی جایگاه و تأثیرا سیاسی

زیربخش ۱: تحول سیاسی و انزوای اولیه

فرخ نگهدار به‌عنوان یکی از چهره‌های کلیدی جنبش چپ ایران، از جایگاه اولیه خود به‌عنوان فعال رادیکال به حامی نظام جمهوری اسلامی تبدیل شد، که این تحول مسیر سیاسی او را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. تحلیل مواضع او نشان می‌دهد که او از سال ۱۹۷۹ با پذیرش نظام، از مبارزه مسلحانه به سوی اصلاح‌طلبی تغییر جهت داد، که این تغییر با تأسیس فداییان (اکثریت) همراه بود (سازمان اتحاد فدائیان کمونیست). این جابجایی، او را از ایدئولوژی اولیه چپ جدا کرد و به شخصیتی مناقشه‌برانگیز تبدیل نمود. تأثیر این تغییر، به‌ویژه در میان منشعب‌شدگان فداییان، به انزوای سیاسی او منجر شد، زیرا آن‌ها او را به «بازنشستگی سیاسی» متهم کردند (ورد پرس).

زیربخش ۲: تأثیرات منطقه‌ای و مواضع جنجالی

تأثیرات سیاسی نگهدار فراتر از ایران به مسائل منطقه‌ای نیز کشیده شده است. اظهارات او درباره حماس و مقایسه آن با سیاهکل، نه‌تنها در میان اپوزیسیون، بلکه در میان تحلیلگران نیز به‌عنوان نشانه‌ای از همسویی با سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی دیده شده است (سازمان چریک‌های فدایی ایران)۲. این مواضع، او را به منبعی مداوم برای بحث و جدل تبدیل کرده و جایگاهش را در میان جنبش چپ تضعیف کرده است. با این حال، نگهدار همچنان به دفاع از این مواضع ادامه می‌دهد و آن‌ها را به‌عنوان بخشی از دیدگاه اصلاح‌طلبانه خود توجیه می‌کند، که این امر نشان‌دهنده تداوم نفوذ محدود اما موجود او در برخی محافل است (ایران گلوبال)۲.

زیربخش ۳: کاهش نفوذ در نسل جدید

تأثیرات نگهدار بر جنبش چپ ایران به‌ویژه در میان نسل‌های جدید کاهش یافته است. منتقدان معتقدند که حمایت او از رژیم، به‌ویژه در زمانه‌ای که جنبش‌های اعتراضی علیه دیکتاتوری اوج گرفته‌اند، او را از جریان اصلی مبارزه جدا کرده است (تیف). این انزوا به‌گونه‌ای است که حتی برخی تحلیل‌ها او را به «پریشان‌گویی سیاسی» متهم کرده‌اند، که نشان‌دهنده ناسازگاری مواضع او با واقعیت‌های جاری است (ایران گلوبال)۲. با این حال، نگهدار همچنان در برخی محافل محدود، به‌عنوان صدای اصلاح‌طلبانه شنیده می‌شود، هرچند این نفوذ به دلیل انتقادات گسترده، به حاشیه رانده شده است.

زیربخش ۴: روابط احتمالی با نهادهای اطلاعاتی

یکی از جنبه‌های بحث‌برانگیز فعالیت‌های فرخ نگهدار، روابط احتمالی او با نهادهای اطلاعاتی رژیم جمهوری اسلامی است. برخی منابع ادعا کرده‌اند که او با برادران اطلاعاتی و حزب‌اللهی همکاری نزدیکی داشته و مواضعش به‌عنوان «خوش‌رقصی» برای این نهادها تفسیر شده است (عصر نو). این اتهامات، که در میان منتقدان او به‌ویژه پس از حمایت‌های مکررش از سیاست‌های رژیم مطرح شده، نشان‌دهنده تلاشی برای نفوذ در ساختار قدرت است. با این حال، نگهدار به‌طور مستقیم این ادعاها را رد نکرده و آن‌ها را بخشی از «توطئه علیه اصلاح‌طلبی» نامیده است. این موضوع، لایه‌ای از ابهام به جایگاه سیاسی او افزوده و او را به شخصیتی دوپاره‌تر در میان حامیان و مخالفان تبدیل کرده است. این روابط، حتی اگر اثبات‌نشده، به انزوای بیشتر او در میان جنبش چپ دامن زده است.

منابع:

1. پیگیری فرخ نگهدار در دفاع از جمهوری اسلامی (سیاهکل) https://siah-kal.com/index/mid-col/Farrokh-Negahdar-va-JE.htm
2. فرخ نگهدار، خوش رقصی برای برادران اطلاعاتی و حزب‌الهی! (عصر نو) https://asre-nou.net/php/view.php?objnr=60967
3. درباره فرخ نگهدار (رادیو فردا) https://www.radiofarda.com/a/28152954.html
4. فرخ نگهدار کیست؟ با یک جنایتکار سیاسی آشنا شوید (بالاترین) https://www.balatarin.com/permlink/2019/9/10/5167390
5. روایت فرخ نگهداروعذربدترازگناه (سازمان اتحاد فدائیان کمونیست) https://fedayi.org/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A8%D8%AF%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87/
6. مبارزه با حکومت اسلامی از دیدگاه آقای فرخ نگهدار (ایران گلوبال)۱ https://iranglobal.info/fa/node/189148
7. توهم زدگی آقای فرخ نگهدار (ایران گلوبال)۲ https://iranglobal.info/fa/node/190639
8. در باره بازنشستگی سیاسی آقای فرخ نگهدار و محاکمه او (ورد پرس) https://eb1384.wordpress.com/2011/12/23/%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A2%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7/
9. حماس، فرخ نگهدار و سیاهکل! (به‌پیش) https://bepish.org/fa/node/10074
10. طنزی روانکاوانه با فیگور « فرخ نگهدار » و با رویکرد انتخاباتی «آنال/سادیستی» و مُضحکش! (تریبون زمانه) https://www.tribunezamaneh.com/archives/266493
11. مقاله فرخ نگهدار در روزنامه هم‌میهن: اشغال سفارت و اعتماد بیشتر به رهبری (ایرانیان انگلستان) https://iranianuk.com/20241110093556004/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8%AE-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%87%D9%85-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86-%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C
12. به روحانی رای می دهم؛ برای دوام برجام، برای مهار فقر و بیکاری (زیتون) https://www.zeitoons.com/30072
13. چگونه فرخ نگهدار درسازمان چریکهای فدایی خلق ایران بقدرت رسید (سازمان چریک‌های فدایی ایران)۱ https://www.iranian-fedaii.de/1-Khaterat/Hossein%20Zoharei%20par4.html
14. فرخ نگهدار و مقایسه بی شرمانه رستاخیز سیاهکل با عملیات ۷ اکتبر سازمان تروریستی حماس (سازمان چریک‌های فدایی ایران)۲ https://www.iranian-fedaii.de/2023/November/Negahdar-Hamas.html
15. فرخ نگهدار، از آشفتگی فکری تا پریشان گویی سیاسی (تیف) https://www.tipf.info/hazyane,siyasi,farokhnegahdar.htm
16. آقای نگهدار، اشتباه می کنید، شما هیچ نیاموخته اید! (راه کارگر) https://www.rahekargar.net/browsf.php?cId=1098&Id=141
17. فرخ نگهدار،مهره سوخته،کاسه داغ ترازآش! (جهان تلگراف) https://www.jahantelegraf.com/1400/03/12/farokh-negahdar-mohre-sokhte-kase-lis-daghtar-az-ash/
18. در دامن رژیم نشسته، از کوتاه کردن فاصله سخن می‌گوید (همبستگی ملی) https://hambastegimeli.com/38322_2012-10-25-06-42-56