کاربر:Sayfe/آخوند بهشتی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات سیاست‌مدار
| نام              =محمد حسین بهشتی
| تصویر            = بهشتی1.JPG
| شرح تصویر        =
| نام کامل        = سید محمد حسینی بهشتی
| معروف به        = رئیس حزب جمهوری
| زادروز          = ۱۳۰۷
| شهر تولد        =اصفهان
| کشور تولد        =ایران
| تاریخ مرگ        = ۷ تیر ۱۳۶۰
| شهر مرگ          =تهران
| کشور مرگ        =ایران
| تحصیلات          = علوم دینی و الهیات
| دین              = مسلمان
| حزب سیاسی        = حزب جمهوری اسلامی
| سمت              = رئیس قوه قضاییه- رئیس شورای انقلاب اسلامی- نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی
}}
'''محمد حسینی بهشتی،''' (زاده ۲ آبان ۱۳۰۷ و درگذشته ۷ تیر ۱۳۶۰ در تهران) از روحانیون طرفدار [[خمینی]] بود که پس از سقوط دیکتاتوری سلطنتی [[محمدرضا پهلوی]] در سال ۱۳۵۷ به‌عضویت شورای انقلاب درآمد.


'''آیت‌الله محمد حسینی بهشتی''' (زاده ۲ آبان ۱۳۰۷ و درگذشته ۷ تیر ۱۳۶۰ در تهران) از روحانیون طرفدار خمینی بود که پس از سقوط دیکتاتوری پادشاهی محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۷ توسط وی به‌عضویت شورای انقلاب در آمد.
بهشتی از نزدیکان [[روح‌الله خمینی]] و از نظریه‌پردازان [[ولایت فقیه]] و طرفدار سرسخت تشکیل حکومت اسلامی بود و در برپایی جمهوری اسلامی در ایران نقش بسیار مهمی داشت. وی به‌عنوان نایب رئیس مجلس خبرگان از اصلی‌ترین نفرات حامی تصویب لایحهٔ قصاص در قانون اساسی جمهوری جدید پس از سقوط سلطنت در ایران بود. بهشتی برغم مخالفت‌ عدهٔ کثیری از نمایندگان با این قانون، آن را به تصویب رساند؛ قانونی که امروزه بر اساس قوانین حقوق بشر در جهان منسوخ گشته‌ است؛ با این وجود کماکان در ایران به‌اجرا در می‌آید.


بهشتی از نزدیکان روح‌الله خمینی و از نظریه پردازان ولایت فقیه و طرفدار سرسخت تشکیل حکومت اسلامی بود و در برپایی جمهوری اسلامی در ایران نقش بسیار مهمی داشت. وی به‌عنوان نایب رییس مجلس خبرگان از اصلی‌ترین نفرات حامی تصویب  لایحه‌ی قصاص در قانون اساسی جمهوری جدید پس از سقوط سیستم سلطنتی در ایران بود. آیت‌الله بهشتی برغم مخالفت‌های عد‌ه‌ی کثیری از نمایندگان با این قانون، آن‌را به تصویب رساند؛ قانونی که امروزه بر اساس قوانین حقوق بشر در جهان منسوخ گشته‌است؛  با این وجود کماکان در ایران به‌اجرا در می‌آید.
محمدحسینی بهشتی که از مناصب متعددی در حاکمیت ولایت‌فقیه برخوردار بود، همراه با علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی و [[علی خامنه‌ای]] از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی در ایران بود. حزبی که پس از سقوط نظام سلطنتی اداره و سرپرستی اکثریت مطلق مناصب و مقامات سه قوه مجریه و مقننه و قضاییه به اعضای آن واگذار شده بود. مناصبی مشتمل بر وزارت، وکالت و مقامات عالی‌رتبهٔ قضایی و معاونت‌های مختلف از جمله ادارهٔ نیروهای نظامی جدیدالتأسیس مانند [[سپاه پاسداران]] و کمیته‌های انقلاب اسلامی را نیز در بر می‌گرفت. بهشتی پس از روح‌الله خمینی، جزو قدرتمندترین کارگزاران نظام جدید به‌شمار می‌رفت و حتی برخی او را مقام پس از خمینی به‌حساب می‌آوردند.


محمدحسینی بهشتی که از مناصب متعددی در حاکمیت ولایت‌فقیه برخوردار بود، همراه با علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی و علی خامنه‌ای از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی در ایران بود. حزبی که پس از سقوط نظام سلطنتی اداره و سرپرستی  اکثریت مطلق مناصب و مقامات سه قوه  مجریه و مقننه و قضاییه به اعضای آن  واگذار شده بود. مناصبی مشتمل بر وزرا، وکلا و مقامات عالی‌رتبه‌ی  قضایی و معاونت‌های مختلف از جمله اداره‌ی نیروهای نظامی جدید‌التأسیس مانند سپاه پاسداران و کمیته‌های انقلاب اسلامی را نیز در بر می‌گرفت. به این لحاظ بود که بهشتی بعد از روح‌الله خمینی، جزو قدرتمند‌ترین کارگزاران نظام جدید به شمار می‌رفت و حتی برخی او را مقام پس از خمینی به‌حساب می‌آوردند.  
بهشتی در سن ۵۳ سالگی در اثر یک انفجار در محل دفتر حزب جمهوری اسلامی که در تاریخ ۷ تیر ۱۳۶۰ بوقوع پیوست، کشته شد.


بهشتی در سن ۵۳ سالگی در اثر یک انفجار در محل دفتر حزب جمهوری اسلامی  که در تاریخ ۷ تیر ۱۳۶۰ بوقوع پیوست، کشته شد.
== زندگینامه بهشتی (۱۳۰۷–۱۳۵۷) ==
محمد حسینی بهشتی پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه در یکی از مدارس اصفهان در سال ۱۳۲۵ برای تحصیل علوم دینی به شهر مذهبی قم مهاجرت کرد و سپس به کسوت روحانیون درآمد. وی سپس در سال ۱۳۲۷ به تحصیلات دانشگاهی در زمینهٔ الهیات رو آورد و در تهران آن را پی گرفت.
[[پرونده:بهشتی2.JPG|جایگزین=محمد حسین بهشتی|بندانگشتی|محمد حسین بهشتی در هامبورگ]]
بهشتی در شرح زندگینامه‌اش دربارهٔ فعالیت سیاسی خود پس از کودتای ۲۸ مرداد در ایران و بازگشت شاه نوشته‌است که «یک حرکت فرهنگی» را در پیش گرفته تا میان دانشجویان و روحانیون پیوند به‌وجود بیاورد. وی سپس در سال ۱۳۴۳ به سرپرستی مسجد هامبورگ در آلمان گمارده شد.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/56182/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B0%DB%B7-%DB%B1%DB%B3%DB%B6%DB%B0 زندگینامه محمد حسین بهشتی- همشهری آنلاین]</ref>


== زندگینامه بهشتی (۱۳۰۷ ـ ۱۳۵۷) ==
=== فعالیت‌های بهشتی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ===
محمد حسینی بهشتی پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه در یکی از مدارس اصفهان در سال ۱۳۲۵ برای تحصیل علوم دینی به شهر مذهبی قم مهاجرت کرد و سپس به کسوت روحانیون درآمد.  وی سپس در سال ۱۳۲۷ به تحصیلات دانشگاهی در زمینه‌ی الهیات رو آورد و در تهران آن‌را پی گرفت.
محمدحسینی بهشتی حزب جمهوری اسلامی را با هدف تربیت و شناسایی نخبگان سیاسی فرهنگی پایه‌گذاری نمود. در تدوین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی|قانون اساسی]] به‌عنوان نایب رئیس مجلس خبرگان ایفای نقش می‌کرد. پس از استعفای دولت موقت در سال ۱۳۵۸، مدتی به‌عنوان وزیر دادگستری و سپس، از سوی خمینی به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5663152/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87--%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%87% نگاهی به زندگینامه بهشتی از تولد تا مرگ-باشگاه خبرنگاران جوان]</ref>


بهشتی در شرح زندگینامه‌اش درباره‌ی فعالیت سیاسی خود پس از کودتای ۲۸ مرداد در ایران و بازگشت شاه نوشته‌است که  «یک حرکت فرهنگی» را در پیش گرفته تا میان دانشجویان و روحانیون پیوند به‌وجود بیاورد. وی سپس در سال ۱۳۴۳ به سرپرستی مسجدهامبورگ در آلمان گمارده شد.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/56182/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B0%DB%B7-%DB%B1%DB%B3%DB%B6%DB%B0 زندگینامه محمد حسین بهشتی- همشهری آنلاین]</ref>
==== اختلاف با دولت مهندس بازرگان ====
بهشتی در مورد اختلافش با مهندس بازرگان به عنون اولین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی پس از سقوط شاه نوشت:<blockquote>«خط فکریشان را در مورد سیاست انقلابی ایران از اول هم خطی که با ما بخواند، نمی‌یافتم و ما از همان ازل [اول] حس می‌کردیم که نقطه نظرهایمان مختلف است».<ref>[http://irdc.ir/fa/news/5482/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9% روایت بهشتی از اختلافات بازرگان و جریان انقلاب- مرکز اسناد انقلاب اسلامی]</ref></blockquote>[[پرونده:بهشتی3.JPG|جایگزین=محمد حسین بهشتی|بندانگشتی|تصویری از محمد حسین بهشتی قبل انقلاب]]
بهشتی همچنین در مخالفت با ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس جمهور اسلامی ایران و نقطه‌نظرات او در اداره کشور طی نامه‌ای به خمینی نوشت: <blockquote>«... سنگینی وظیفه، فرزندتان را بر آن داشت که این نامه را به حضورتان بنویسد و حقایق را به عرضتان برساند. دوگانگی موجود میان مدیران کشور بیش از آن که جنبه شخصی داشته باشد، به اختلاف دو بینش مربوط می‌شود. یک بینش معتقد و ملتزم به فقاهت و اجتهاد، اجتهادی که در عین زنده بودن و پویا بودن، باید سخت ملتزم به وحی و تعهد در برابر کتاب و سنت باشد، بینش دیگر در پی اندیشه‌ها و برداشت‌های بینابین، که نه به‌کلی از وحی بریده‌ است و نه آن‌چنان‌که باید و شاید در برابر آن متعهد و پای‌بند، و گفته‌ها و نوشته‌ها و کرده‌ها بر این موضوع بینابین گواه [است.]...»<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1402176/%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%85% نامه تاریخی محمد حسین بهشتی به روح‌الله خمینی درباره بنی‌صدر- خبر آنلاین]</ref></blockquote>بهشتی که از مخالفان سرسخت جناح دیگر حاکمیت بود، در جریان اختلافات روحانیون با این جناح فرمان تعطیلی ۱۷ روزنامه منتسب به آنها از جمله روزنامهٔ انقلاب اسلامی ابوالحسن بنی‌صدر و روزنامه میزان به صاحب امتیازی مهدی بازرگان را صادر کرد. وی که ریاست شورای عالی قضایی را بعهده داشت این فرمان‌ها را توسط [[اسدالله لاجوردی]]، دادستان انقلاب اسلامی، که منصوب خودش بود، به انجام می‌رساند.<ref name=":0">[https://www.radiofarda.com/a/1134904.html میراث بهشتی، برنامه ویژه رادیو آزادی- رادیو فردا]</ref>


== زندگی و فعالیت‌های بهشتی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ==
== ملاقات‌ بهشتی با مقامات آمریکایی ==
محمدحسینی بهشتی حزب جمهوری اسلامی را با هدف تربیت و شناسایی نخبگان سیاسی فرهنگی پایه‌گذاری نمود. در تدوین قانون اساسی به‌عنوان نایب رئیس مجلس خبرگان ایفای نقش می‌کرد. پس از استعفای دولت موقت در سال ۱۳۵۸، مدتی به‌عنوان وزیر دادگستری و سپس، از سوی خمینی به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5663152/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87--%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%87% نگاهی به زندگینامه بهشتی از تولد تا مرگ-باشگاه خبرنگاران جوان]</ref>
بنا بر یک گزارش فوق سری وزارت خارجه آمریکا که اخیراً از حالت طبقه‌بندی خارج شده و محتوایش برای اولین بار منتشر شده‌ است، در اواخر دی ۱۳۵۸ (ژانویه ۱۹۸۰)، زیبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا، از دولت الجزایر خواست که به عنوان رابط برای تماس با بهشتی به واشینگتن کمک کند. بهشتی از معدود روحانیان متحد آیت‌الله خمینی بود که در روزهای بحرانی انقلاب ۵۷ و ماه‌ها پس از تأسیس جمهوری اسلامی بی‌سر و صدا با مقامات سفارت آمریکا و فرستادگان واشینگتن، دیدار و گفتگو می‌کرد، بنابراین آمریکایی‌ها با او آشنایی قبلی داشتند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2015/02/150203_u01_beheshti_americans چرا برژینسکی بی سر و صدا دنبال بهشتی بود - بی‌بی‌سی فارسی]</ref>


== اختلاف با جناح لیبرال و دولت مهندس بازرگان و ریاست جمهوری ابوالحسن بنی صدر ==
== مرگ بهشتی ==
بهشتی در مورد اختلافش با مهندس بازرگان به عنون اولین نخست وزیر حاکمیت جدید پس از سقوط شاه نوشته است:
محمد حسین بهشتی در [[۷ تیر]] ۱۳۶۰ همراه با ۷۱ نفر از اعضای حزب جمهوری اسلامی در اثر انفجاری که در دفتر مرکزی این حزب در تهران صورت گرفت، کشته شد.<ref name=":0" />
 
«خط فکریشان را در مورد سیاست انقلابی ایران از اول هم خطی که با ما بخواند، نمی‌یافتم و ما از همان ازل [اول] حس می‌کردیم که نقطه نظرهایمان مختلف است».<ref>[http://irdc.ir/fa/news/5482/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9% روایت بهشتی از اختلافات بازرگان و جریان انقلاب- مرکز اسناد انقلاب اسلامی]</ref>
 
بهشتی همچنین در مخالفت با ابوالحسن بنی صدر اولین رییس جمهور اسلامی ایران  و نقطه نظرات او در اداره کشور طی نامه ای به خمینی نوشته است: «... سنگینی وظیفه، فرزندتان را بر آن داشت که این نامه را به حضورتان بنویسد و حقایق را به عرضتان برساند. دوگانگی موجود میان مدیران کشور بیش از آن که جنبه شخصی داشته باشد، به اختلاف دو بینش مربوط می‏شود. یک بینش معتقد و ملتزم به فقاهت و اجتهاد، اجتهادی که در عین زنده بودن و پویا بودن، باید سخت ملتزم به وحی و تعهد در برابر کتاب و سنت باشد، بینش دیگر در پی اندیشه‏ ها و برداشت‏ های بینابین، که نه به‌کلی از وحی بریده است و نه آن‏چنان که باید و شاید در برابر آن متعهد و پای‏بند، و گفته‏ ها و نوشته ‏ها و کرده ‏ها بر این موضوع بینابین گواه [است.]...»


بهشتي که از مخالفان سرسخت جناح لیبرال حاکمیت بود، در جریان اختلافات روحانیون با این  جناح فرمان تعطیلی ۱۷ روزنامه منتسب به آنها از جمله روزنامه‌ی انقلاب اسلامی ابوالحسن بنی صدر و روزنامه میزان به صاحب امتیازی مهدی بازرگان را صادر کرد. وی که ریاست شورای عالی قضایی نظام را بعهده داشت این فرمان‌ها را توسط توسط اسدالله لاجوردي، دادستان انقلاب اسلامي، كه منصوب خودش بود، به انجام می رساند.
رادیو بی بی سی در برنامه‌ی شامگاهی ۸ تیر ۱۳۶۰ چنین گفت:


== ملاقات های جنجالی بهشتی با مقامات آمریکایی ==
... مرگ بهشتی خلاء قدرتی در تمام دستگاه‌هایی که تحت کنترل او بود بوجود می‌آورد که مشکل است بتوان در میان روحانیت حاکم کسی را یافت که بتواند تمام نقش‌های او را عهده‌دار بشود.<ref>[https://www.imna.ir/news/106617/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86 خبرگزاری ایمنا به نقل از بی بی سی]</ref>
بنا بر یک گزارش فوق سری وزارت خارجه آمریکا که اخیرا از حالت طبقه بندی خارج شده و محتوایش برای اولین بار منتشر شده‌است، در اواخر دی ۱۳۵۸ (ژانویه ۱۹۸۰)، زیبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کار‌تر، رئیس جمهوری آمریکا، از دولت الجزایر خواست که به عنوان رابط برای تماس با بهشتی به واشنگتن کمک کند. بهشتی از معدود روحانیان متحد آیت الله خمینی بود که در روزهای بحرانی انقلاب ۵۷ و ماه‌ها پس از تاسیس جمهوری اسلامی بی‌سر و صدا با مقامات سفارت آمریکا و فرستادگان واشنگتن، دیدار و گفتگو می‌کرد، بنابراین آمریکایی‌ها با او آشنایی قبلی داشتند.


== مرگ بهشتی ==
== منابع ==
آیت‌الله محمد حسین بهشتی در ۷ تیر ۱۳۶۰ همراه با ۷۱ نفر از اعضای  حزب جمهوری اسلامی در اثر انفجاری که در دفتر مرکزی این حزب در تهران صورت گرفت، کشته شد.
<references />
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۳

محمد حسین بهشتی
بهشتی1.JPG
شناسنامه
نام کاملسید محمد حسینی بهشتی
معروف بهرئیس حزب جمهوری
زادروز۱۳۰۷
زادگاهاصفهان، ایران
تاریخ مرگ۷ تیر ۱۳۶۰
محل مرگتهران، ایران
تحصیلاتعلوم دینی و الهیات
دینمسلمان
اطلاعات سیاسی
حزب سیاسیحزب جمهوری اسلامی
سمترئیس قوه قضاییه- رئیس شورای انقلاب اسلامی- نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی

محمد حسینی بهشتی، (زاده ۲ آبان ۱۳۰۷ و درگذشته ۷ تیر ۱۳۶۰ در تهران) از روحانیون طرفدار خمینی بود که پس از سقوط دیکتاتوری سلطنتی محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۷ به‌عضویت شورای انقلاب درآمد.

بهشتی از نزدیکان روح‌الله خمینی و از نظریه‌پردازان ولایت فقیه و طرفدار سرسخت تشکیل حکومت اسلامی بود و در برپایی جمهوری اسلامی در ایران نقش بسیار مهمی داشت. وی به‌عنوان نایب رئیس مجلس خبرگان از اصلی‌ترین نفرات حامی تصویب لایحهٔ قصاص در قانون اساسی جمهوری جدید پس از سقوط سلطنت در ایران بود. بهشتی برغم مخالفت‌ عدهٔ کثیری از نمایندگان با این قانون، آن را به تصویب رساند؛ قانونی که امروزه بر اساس قوانین حقوق بشر در جهان منسوخ گشته‌ است؛ با این وجود کماکان در ایران به‌اجرا در می‌آید.

محمدحسینی بهشتی که از مناصب متعددی در حاکمیت ولایت‌فقیه برخوردار بود، همراه با علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی و علی خامنه‌ای از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی در ایران بود. حزبی که پس از سقوط نظام سلطنتی اداره و سرپرستی اکثریت مطلق مناصب و مقامات سه قوه مجریه و مقننه و قضاییه به اعضای آن واگذار شده بود. مناصبی مشتمل بر وزارت، وکالت و مقامات عالی‌رتبهٔ قضایی و معاونت‌های مختلف از جمله ادارهٔ نیروهای نظامی جدیدالتأسیس مانند سپاه پاسداران و کمیته‌های انقلاب اسلامی را نیز در بر می‌گرفت. بهشتی پس از روح‌الله خمینی، جزو قدرتمندترین کارگزاران نظام جدید به‌شمار می‌رفت و حتی برخی او را مقام پس از خمینی به‌حساب می‌آوردند.

بهشتی در سن ۵۳ سالگی در اثر یک انفجار در محل دفتر حزب جمهوری اسلامی که در تاریخ ۷ تیر ۱۳۶۰ بوقوع پیوست، کشته شد.

زندگینامه بهشتی (۱۳۰۷–۱۳۵۷)

محمد حسینی بهشتی پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه در یکی از مدارس اصفهان در سال ۱۳۲۵ برای تحصیل علوم دینی به شهر مذهبی قم مهاجرت کرد و سپس به کسوت روحانیون درآمد. وی سپس در سال ۱۳۲۷ به تحصیلات دانشگاهی در زمینهٔ الهیات رو آورد و در تهران آن را پی گرفت.

محمد حسین بهشتی
محمد حسین بهشتی در هامبورگ

بهشتی در شرح زندگینامه‌اش دربارهٔ فعالیت سیاسی خود پس از کودتای ۲۸ مرداد در ایران و بازگشت شاه نوشته‌است که «یک حرکت فرهنگی» را در پیش گرفته تا میان دانشجویان و روحانیون پیوند به‌وجود بیاورد. وی سپس در سال ۱۳۴۳ به سرپرستی مسجد هامبورگ در آلمان گمارده شد.[۱]

فعالیت‌های بهشتی پس از انقلاب ۱۳۵۷

محمدحسینی بهشتی حزب جمهوری اسلامی را با هدف تربیت و شناسایی نخبگان سیاسی فرهنگی پایه‌گذاری نمود. در تدوین قانون اساسی به‌عنوان نایب رئیس مجلس خبرگان ایفای نقش می‌کرد. پس از استعفای دولت موقت در سال ۱۳۵۸، مدتی به‌عنوان وزیر دادگستری و سپس، از سوی خمینی به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید.[۲]

اختلاف با دولت مهندس بازرگان

بهشتی در مورد اختلافش با مهندس بازرگان به عنون اولین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی پس از سقوط شاه نوشت:

«خط فکریشان را در مورد سیاست انقلابی ایران از اول هم خطی که با ما بخواند، نمی‌یافتم و ما از همان ازل [اول] حس می‌کردیم که نقطه نظرهایمان مختلف است».[۳]

محمد حسین بهشتی
تصویری از محمد حسین بهشتی قبل انقلاب

بهشتی همچنین در مخالفت با ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس جمهور اسلامی ایران و نقطه‌نظرات او در اداره کشور طی نامه‌ای به خمینی نوشت:

«... سنگینی وظیفه، فرزندتان را بر آن داشت که این نامه را به حضورتان بنویسد و حقایق را به عرضتان برساند. دوگانگی موجود میان مدیران کشور بیش از آن که جنبه شخصی داشته باشد، به اختلاف دو بینش مربوط می‌شود. یک بینش معتقد و ملتزم به فقاهت و اجتهاد، اجتهادی که در عین زنده بودن و پویا بودن، باید سخت ملتزم به وحی و تعهد در برابر کتاب و سنت باشد، بینش دیگر در پی اندیشه‌ها و برداشت‌های بینابین، که نه به‌کلی از وحی بریده‌ است و نه آن‌چنان‌که باید و شاید در برابر آن متعهد و پای‌بند، و گفته‌ها و نوشته‌ها و کرده‌ها بر این موضوع بینابین گواه [است.]...»[۴]

بهشتی که از مخالفان سرسخت جناح دیگر حاکمیت بود، در جریان اختلافات روحانیون با این جناح فرمان تعطیلی ۱۷ روزنامه منتسب به آنها از جمله روزنامهٔ انقلاب اسلامی ابوالحسن بنی‌صدر و روزنامه میزان به صاحب امتیازی مهدی بازرگان را صادر کرد. وی که ریاست شورای عالی قضایی را بعهده داشت این فرمان‌ها را توسط اسدالله لاجوردی، دادستان انقلاب اسلامی، که منصوب خودش بود، به انجام می‌رساند.[۵]

ملاقات‌ بهشتی با مقامات آمریکایی

بنا بر یک گزارش فوق سری وزارت خارجه آمریکا که اخیراً از حالت طبقه‌بندی خارج شده و محتوایش برای اولین بار منتشر شده‌ است، در اواخر دی ۱۳۵۸ (ژانویه ۱۹۸۰)، زیبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا، از دولت الجزایر خواست که به عنوان رابط برای تماس با بهشتی به واشینگتن کمک کند. بهشتی از معدود روحانیان متحد آیت‌الله خمینی بود که در روزهای بحرانی انقلاب ۵۷ و ماه‌ها پس از تأسیس جمهوری اسلامی بی‌سر و صدا با مقامات سفارت آمریکا و فرستادگان واشینگتن، دیدار و گفتگو می‌کرد، بنابراین آمریکایی‌ها با او آشنایی قبلی داشتند.[۶]

مرگ بهشتی

محمد حسین بهشتی در ۷ تیر ۱۳۶۰ همراه با ۷۱ نفر از اعضای حزب جمهوری اسلامی در اثر انفجاری که در دفتر مرکزی این حزب در تهران صورت گرفت، کشته شد.[۵]

رادیو بی بی سی در برنامه‌ی شامگاهی ۸ تیر ۱۳۶۰ چنین گفت:

... مرگ بهشتی خلاء قدرتی در تمام دستگاه‌هایی که تحت کنترل او بود بوجود می‌آورد که مشکل است بتوان در میان روحانیت حاکم کسی را یافت که بتواند تمام نقش‌های او را عهده‌دار بشود.[۷]

منابع

  1. ↑ زندگینامه محمد حسین بهشتی- همشهری آنلاین
  2. ↑ نگاهی به زندگینامه بهشتی از تولد تا مرگ-باشگاه خبرنگاران جوان
  3. ↑ روایت بهشتی از اختلافات بازرگان و جریان انقلاب- مرکز اسناد انقلاب اسلامی
  4. ↑ نامه تاریخی محمد حسین بهشتی به روح‌الله خمینی درباره بنی‌صدر- خبر آنلاین
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ میراث بهشتی، برنامه ویژه رادیو آزادی- رادیو فردا
  6. ↑ چرا برژینسکی بی سر و صدا دنبال بهشتی بود - بی‌بی‌سی فارسی
  7. ↑ خبرگزاری ایمنا به نقل از بی بی سی
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Sayfe/آخوند_بهشتی&oldid=69915»