کشتار در نیزار ماهشهر
| کشتار در نیزار ماهشهر | |
|---|---|
 عکس هوایی از نیزار ماهشهر | |
| موقعیت | ماهشهر - خوزستان |
| تاریخ | ۱۷ نوامبر ۲۰۱۹ |
| درگذشتگان | نزدیک به ۱۰۰ نفر |
| متاثرین | مردم ایران |
مظنون‌ها | |
کشتار در نیزار ماهشهر، در روز سوم تظاهرات برابر با دوشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸ روی داد. معترضان به گرانی بنزین و وضعیت اقتصادی، تقریباً همه خروجی‌های شهر در دست گرفتند و به هیج کس اجازه خروح به سمت هندیجان و اهواز ندادند. نیروهای گارد ویژه غیر بومی از تیپ فاطمیون افغان و سپاه پاسداران، با تانک و نفربر و دوشکا وارد شدند و به سمت مردم معترض شلیک کردند. برخی از معترضین که در تهاجم نیروهای امنیتی به نیزارها پناه برده بودند با رگبار مسلسل دوشکا هدف قرار گرفتند. در اولین جمعه بعد از اعتراضات، خبر پیدا شدن برخی جنازه‌ها در شهر پیچید. همچنین خانواده‌ها با بلند شدن بوی مردگان دنبال فرزندانشان در نیزارها گشتند. در کشتار در نیزارهای ماهشهر نزدیک به ۱۰۰ تن جان خود را از دست دادند.
شرح ماجرا
شهرستان ماهشهر در جریان اعتراض‌ها یکی از کانون‌های مهم و پرحادثه بود. معترضین، جاده ماهشهر به بندرخمینی را از روز ۲۴ آبان ۱۳۹۸، بسته بودند. این جاده بیشترین تردد جاده‌ای در استان خوزستان را دارد و یک جاده مهم ترانزیتی به ویژه برای کارخانه‌های پتروشیمی محسوب می‌شود.
کشتار در نیزار ماهشهر در روز سوم تظاهرات برابر با ۲۶ آبان ۱۳۹۸ روی داد. مردم از نقاط مختلف شهر در پنج نقطه کانون‌های تظاهرات برپا کردند. این کانون‌ها تظاهرات‌شان را به نقطه سه راهی شهر که به سمت منطقه ویژه اقتصادی منتهی می‌شود، رساندند. ماجرا در نزدیکی همین منطقه شروع شد. عده ای از معترضین همزمان با بستن مسیر خروجی شهر و پمپ بنزین منطقه، در زیر پلی که به دانشگاه و به سمت هندیجان و استان بوشهر منتهی می‌شود، اقدام به آتش زدن لاستیک کردند. مأمورین از بالای پایگاه بسیج که از پشت، مشرف به پمب بنزین قرار داشت، شروع به تیراندازی به سمت تظاهرکنندگان کردند. در جریان تیراندازی یکی از تظاهرکنندگان در نزدیکی پمپ بنزین مورد اصابت گلوله قرار گرفت.
فردای آن روز، یعنی دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸، معترضان تقریباً همه خروجی‌های شهر را در دست گرفتند و به هیج کس اجازه خروح به سمت هندیجان و اهواز را ندادند. نیروهای گارد ویژه غیر بومی از تیپ فاطمیون افغان و سپاه پاسداران، با تانک و نفربر و دوشکا وارد شدند و به سمت مردم معترض شلیک کردند. برخی از معترضین که در تهاجم نیروهای امنیتی به نیزارها پناه برده بودند با رگبار مسلسل دوشکا هدف قرار گرفتند. در اولین جمعه بعد از اعتراضات، در نیزار جنازه‌هایی پیدا شد. همچنین خانواده‌ها با بلند شدن بوی مردگان دنبال فرزندانشان در نیزارها گشتند.[۱] یک شاهد از صحنه گفت:
«حتی نزدیکان بعضی کشته‌های نیزار می‌گویند از دوشنبه تا جمعه که رفتند جنازه‌ها را آوردند بیرون، بعضی‌شان اصلاً قابل شناسایی نبودند، چون یا تیر قوی دوشکا متلاشی‌شان کرده بود یا حیوانات انگار آنها را تکه‌تکه کرده بودند. وضعیت خیلی فاجعه‌باری بود برای خانواده‌ها؛ ولی این‌که تیر اول را چه کسی شلیک کرد، تقریباً می‌شود گفت هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که مطمئناً اول، نیزاری‌ها تیر زدند. چون ما این را می‌دانیم که کسانی که رفتند توی نیزار، هیچ‌کدام‌شان زنده برنگشتند. تصور ما این است که نیروهای نظامی اول شلیک کردند.»[۲]
قطعی اینترنت
قطعی اینترنت ماهشهر و کلا استان خوزستان ۱۴ روز به طول انجامید. دلیل آن مشکل امنیتی توصیف شد. قطعی اینترنت موبایل سرعت اطلاع‌رسانی دربارهٔ سرکوب گسترده در ماهشهر و دیگر شهرهای خوزستان را کند کرده بود.[۳]
معترضین چه کسانی بودند
بافت شهر ماهشهر در ظاهر به نظر عرب‌نشین می‌آید به همین دلیل از ابتدا که خبر درگیری مردم با نیروهای امنیتی شنیده می‌شود. تصور می‌شود، اکثر مردم معترض در این شهر عرب هستند چون در طول سالیان زد و خوردهای بسیاری بین رژیم ایران و مردم عرب‌زبان این منطقه اتفاق افتاده‌است. اما در واقع امر درست است که شهرک‌های منتهی به خروجی شهر عرب‌نشین هستند، اما بسیاری از معترضین که کشته یا مجروح شدند همان‌طور که در فیلم‌ها موجود است عرب‌زبان نیستند بلکه فارس هستند. رژیم ایران در انعکاس خبرها حول درگیری معترضین با نظامیان، برای توجیه سرکوب معترضین اعلام می‌کند که معترضین عرب‌های تجزیه طلب بودند. لازم به یادآوری است که مسلح بودن معترضین در منطقه ماهشهر نیز امری غیرطبیعی نیست و عموم افراد در این منطقه از فارس تا عرب‌زبان، سلاح دارند.[۲]
وضعیت اقتصادی مردم ماهشهر
ماهشهر یک بافت قدیمی و سنتی، و یک ناحیه صنعتی دارد. به بافت قدیمی آن ماهشهر قدیم می‌گویند. ناحیه صنعتی آن متعلق به شرکت نفت است و کارمندان شرکت نفت و پتروشیمی در آن سکونت دارند. حومه شهر نیز بیشتر عرب‌نشین هستند.
۲۰ واحد پتروشیمی و منطقه ویژه اقتصادی بندرخمینی در ماهشهر علی‌رغم اهمیت بسیاری که به این بندر تاریخی بخشیده، ولی اهالی شهرستان از رفاه کامل برخوردار نیستند و فاصله طبقاتی بسیار بالاست. این فاصله به گونه‌ای است که یکی از کارمندان پتروشیمی حقوقی بالای ۲۵میلیون تومان دریافت می‌کند. اما در مقابل، طبقه پایین جامعه کارگری حقوق یک میلیون تومانی می‌گیرند و همزمان ماهی ۶۰۰هزار تومان اجاره‌خانه نیز می‌دهند. در همین رابطه یکی از شهروندان ماهشهری دربارهٔ اختلاف طبقاتی در این شهر گفت:
«این‌جا یک فاصله طبقاتی واقعاً وحشتناک وجود دارد. این‌جا آدم هست که کارمند یکی از پتروشیمی‌های منطقه است که حقوق می‌گیرد ۲۵ تومان. علاوه بر آن ماشین شرکت هم زیر پایش است و علاوه بر آن رستوران شرکت در شهر هم کاملاً در اختیارش است یعنی رایگان غذا می‌خورد، بلیت رفت و برگشتش به مسافرت هم رایگان است، ولی در عوض آدم در همین شهر هست که حقوقش ماهی یک میلیون تومان است و اجاره خانه‌اش ماهی ۶۰۰ هزار تومان. یعنی عملاً روز پنجم هر ماه دیگر هیچی ندارد برای خوردن. مردم یا شرکتی‌اند یا مغازه دارند. بقیه مردم هم عملاً کارگرهایی هستند که فعلگی می‌کنند. یعنی کارگرهای روزمزدی هستند که می‌روند سر ساختمان یا توی شهر کار روزانه می‌کنند. معمولاً این‌ها حاشیه‌نشین‌ها هستند؛ همین‌هایی که حضورشان توی این اعتراضات پررنگ بود.»[۲]
انعکاس دولت‌ها و شخصیت‌های بین‌المللی
با جهانی شدن موضوع کشتار در ماهشهر، برخی از شخصیت‌های سیاسی و بین‌المللی دراین رابطه موضع‌گیری کردند.
موضع برایان هوک
برایان هوک مسئول گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا، طی یک کنفرانس مطبوعاتی که روزنامه واشینگتن تایمز آن را منتشر کرد، در روز چهارشنبه ۱۳ آذر ۹۸ در مورد سرکوب تظاهرات مردمی در ایران اعلام کرد که به نظر می‌آید نزدیک به هزار نفر در این تظاهرات به قتل رسیده باشند. او روز بعد در کنفرانس مطبوعاتی دیگری با اشاره به کشتار مردم در ایران گفت: تنها در ماهشهر نزدیک به ۱۰۰ نفر کشته شده‌اند که اجساد آنها با کامیون منتقل شده‌است. رژیم ایران آنها را با مسلسل درو کرده‌است.[۴][۵]
نیویورک تایمز
روزنامه نیویورک تایمز روز یکشنبه دهم آذر ماه طی گزارشی در مورد تظاهرات آبان ماه در ایران از کشته شدن ۴۰ تا ۱۰۰ نفر در ماهشهر خبر داد. اغلب این کشته‌شدگان در نیزار ماهشهر با رگبار مسلسل قتل‌عام شدند.[۶]
میشل باشله
میشل باشله کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در مواضعی کشتار در نیزار ماهشهر را محکوم کرد و آن را بدترین واقعه در جریان اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸ خواند و گفت:
«طبق اطلاعات دریافتی، در میدان جراحی در ماهشهر نیروهای امنیتی ایران علیه تظاهرکنندگان – از جمله افرادی که در حال فرار بودند و افرادی که در نیزار نزدیکی میدان پنهان شده بودند – از سلاح‌های سنگین استفاده کردند که به کشته شدن دست کم ۲۳ نفر و احتمالاً بسیار بیش از آن منجر شد.»[۶]
واکنش عناصر حکومتی
محسن بیرانوند، فرماندار ماهشهر، روز دوشنبه ۱۱ آذرماه در مصاحبه تلویزیونی گفت:
«واردات کالاهای اصلی داشت به‌خطر می‌افتاد و تعداد کامیون‌هایی که این کالاها را از بندر امام به شهرهای سراسر ایران منتقل می‌کردند به کمتر از ۴۰۰ دستگاه در روز رسیده بود. به همین دلیل نیروهای امنیتی ونظامی وارد شدند و با نیروهای مسلحی که مقابل نظام ایستاده بودند، به‌شدت برخورد شد.»[۷]
محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی، روز چهارشنبه ۲۰ آذرماه، کشتار ماهشهر در جریان سرکوب اعتراضات آبان‌ماه گذشته را تأیید کرد ولی همزمان ادعا کرد که افراد مسلح به سوی معترضان شلیک کرده‌اند. وی در این‌باره گفت:
«براساس ویدئوهای در دسترس، تعدادی از افراد مسلح به سوی نیروهای امنیتی و مردم شلیک کردند و این موضوع بسیار عجیب است. در ماهشهر و عسلویه دیدیم که آنها موانع ایجاد کرده و اسلحه دارند و این موضوع عجیبی است. برخی در نتیجه شلیک همین افراد کشته شدند.»[۸]
امیرحسین قاضی زاده هاشمی عضو هیئت رئیسه مجلس، روز چهارشنبه ۲۰ آذرماه، بدون ذکر آمار کشته‌شدگان، گفت:
«در ماهشهر تعداد زیادی از افراد کشته شده‌اند، دقیق می‌دانیم چه کسانی بوده‌اند، سلاح از کجا رفته‌است. می‌خواستند به خطوط اصلی انتقال انرژی کشور صدمه بزنند.»[۶]
محمد گلمرادی، نماینده ماهشهر در مجلس در جلسه علنی روز دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸، خطاب به حسن روحانی گفت:
«شما چه کردید که شاه بی‌شرف نکرد؟ شما امنیتی‌ترین رئیس جمهور این کشور هستید. رفتار شما در بعد امنیتی مشکوک و تردیدآمیز بود. شما دوربین‌های اطلاعاتی را تخریب کردید و از بین بردید.»[۳]
لیست‌گذاری عاملان کشتار ماهشهر
در نوامبر سال ۲۰۲۰ و همزمان با سالگرد کشتار در نیزار ماهشهر، وزیر خارجه آمریکا، مایک پمپئو، حیدر عباس‌زاده و رضا پاپی را به دلیل عاملیت در این کشتار در لیست تروریستی آمریکا وارد کرد. او در توئیتی نوشت:
«یک سال پیش رژیم ایران تعداد ۱۴۸ ایرانی را در ماهشهر قتل عام کرد. امروز من حیدر عباس زاده و رضا پاپی را به خاطر نقش آنها در نقض فاحش حقوق بشر توسط نیروهای امنیتی ایران و نیز سایر عوامل سرکوب رژیم نامگذاری کردم. ما هرگز جنایات آنها را فراموش نمی کنیم»[۹]
منابع
- ↑ کشتار مردم ماهشهر، با بلند شدن بوی مردگان مردم دنبال فرزندانشان در نیزار می‌گردند
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ روایتی از کشتار در نیزار ماهشهر؛ هر که رفت، برنگشت-سایت رادیو فردا
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ماجرای کشتار در نیزارهای ماهشهر چیست؟
- ↑ برایان هوک : سپاه پاسداران در ماهشهر حداقل ۱۰۰ نفر را با مسلسل درو کرده‌است
- ↑ Iranians massacred in Mahshahr
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ صدای آمریکا- تأیید کشتار در ماهشهر
- ↑ تأیید کشتار معترضان در نیزارهای ماهشهر از سوی دو مقام رسمی
- ↑ دولت ایران رسماً روی دادن کشتار ماهشهر را تأیید کرد
- ↑ توئیت مایکل پمپئو