طرح صلح شورای ملی مقاومت

پرچم شیر و خورشید نشان شورای ملی مقاومت ایران

کشته های سپاه و بسیج در جنگ ایران و عراق

سازمان ملل متحد

طرح صلح شورای ملی مقاومت ایران، ابتکار این شورا برای پایان دادن به جنگ ضد ایران و عراق بود که در ۲۲ اسفند ۱۳۶۱ به تصویب رسید. این طرح دارای یک مقدمه و ۷بند است. این طرح پس از تصویب برای اطلاع دولت عراق فرستاده شد ونسخه ای از آن نیز برای دبیر کل سازمان ملل متحد و همچنین جنبش کشورهای غیرمتعهد و کنفرانس اسلامی ارسال شد. در پی آن، دولت عراق این طرح را مبنای قابل قبولی برای مذاکرات صلح پذیرفت و خواهان این مذاکرات شد. این طرح در زمانی ارائه شد که رژیم خمینی با رد قعطنامه‌های شورای امنیت برای آتش‌بس و رد هر گونه پیشنهاد آتش‌بس بر ادامهٔ جنگ تأکید داشت.

قطعنامه‌های سازمان ملل برای توقف جنگ

سازمان ملل متحد طی جنگ هشت ساله بین ایران و عراق ۱۷ قطعنامه صادر کرد که ۴ قطعنامه جنبهٔ اجرایی داشت. دولت وقت عراق بلافاصله تمامی قطعنامه‌هایی را که خواستار آتش‌بس شده بودند را پذیرفت اما رژیم خمینی هیچ‌کدام را نپذیرفت و به جنگ ادامه داد؛ و تنها پس از گذشت یک سال از قطعنامهٔ ۵۹۸ این قطعنامه را پذیرفت.

قطعنامه ۴۷۹

قطعنامه ۴۷۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد تنها ۶روز پس از آغاز جنگ در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ ه، ش، با نام «بررسی وضعیت میان ایران و عراق» به اتفاق آرا تصویب و صادر شد. در این قطع نامه از طرفین جنگ خواسته شد که خویشتنداری کرده و از توسل بیشتر به زور خودداری کنند و اختلافات فی مابین را با اتکا به اصول عدالت و حقوق بین‌الملل حل و فصل کنند. عراق این قطعنامه را پذیرفت اما رژیم ولایت فقیه این قطعنامه را رد کرد.

قطعنامه ۵۱۴

شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهٔ ۵۱۴را در تاریخ ۱۲ جولای ۱۹۸۲برابر با ۲۱ تیر ۱۳۶۱ به منظور آتش‌بس و خاتمهٔ فوری تمامی عملیات‌های نظامی بین ایران و عراق تصویب کرد. همچنین این قطعنامه خواهان عقب‌نشینی نیروها به مرزهای شناخته شدة بین‌المللی شد. در بند سوم این قطعنامه گروهی از ناظران ملل متحد به منظور تأیید و نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشینی نیروها پیش بینی شده بود.

قطعنامه ۵۲۲

قطعنامه ۵۲۲شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۸۲برابر با ۱۲ مهر ۱۳۶۱ یعنی ۳ماه پس از آزادسازی خرمشهر به اتفاق آراء به تصویب رسید. در این قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل خواستار آتش‌بس فوری بین ایران و عراق شد. همچنین از ایران و عراق خواست که از خاک یکدیگر خارج شده و به پشت مرزهای شناخته شده بین‌المللی عقب‌نشینی کنند.عراق این قعطنامه را پذیرفت اما رژیم خمینی از پذیرفتن این قطعنامه سرباز زد.

قطعنامه ۵۹۸

سازمان ملل متحد قطعنامه ۵۹۸را در ۲۹ تیر ۱۳۶۶ به منظور پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر کرد. قطعنامه ۵۹۸ به لحاظ کمی و تعداد واژه‌های به کار رفته در آن، طولانی‌ترین و از نظر محتوا اساسی‌ترین و از نظر ضمانت اجرایی، قوی‌ترین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با جنگ ایران و عراق است. عراق بلافاصله این قطعنامه را پذیرفت. اما رژیم خمینی از پذیرفتن آن سر باز زد و تنها پس از یک سال یعنی در ۲۹ تیر ۱۳۶۷ خمینی در پیامی که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد، آنرا پذیرفت.

پیشنهادهای آتش‌بس

رد پیشنهاد سازمان کنفرانس اسلامی

سازمان کنفرانس اسلامی

در اسفند ۱۳۵۹ نمایندگان سازمان کنفرانس اسلامی برای رای زنی در رابطه با جنگ ایران و عراق به تهران سفر کرد. (احمد سکوتوره (رئیس جمهوری گینه)- الحاج داود اجوارا (رئیس جمهوری گامبیا)- ضیاء الرحمن (رئیس جمهوری بنگلادش)- ضیاء الحق (رئیس جمهوری پاکستان)- بولنت اولوسو (نخست وزیر ترکیه)- حبیب شطی (دبیرکل کنفرانس اسلامی)- یاسر عرفات (دبیرکل سازمان آزادیبخش فلسطین) و وزیران امور خارجه ترکیه، سنگال، بنگلادش و پاکستان). هدف از این سفر رای زنی در رابطه با پایان دادن به جنگ ایران و عراق بود. اما خمینی طی سخنرانی در حضور این هیئت در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۵۹ پیشنهاد آنها برای پذیرفتن آتش‌بس را رد کرد.

رد پیشنهاد آتش‌بس در مقابل پرداخت غرامت

در ۱۳ خرداد ۱۳۶۱ روزنامهٔ اطلاعات در گزارشی به نقل از روزنامه تایمز چاپ لندن نوشت پادشاهی سعودی به طور جدی تصمیم گرفته‌است جهت تشویق ایران به قبول آتش‌بس مبلغ هنگفتی به این کشور پیشنهاد دهد. بر اساس این گزارش: سیاست مداران ذیصلاح براین عقیده اند که حکام سعودی و شیخ نشینهای حوزه خلیج فارس خود را آماده می‌کنند تا مبلغی در حدود ۲۰ میلیارد دلار به عنوان خسارات جنگی در اختیار ایران قرار دهند.» این پیشنهاد نیز توسط رژیم خمینی رد شد.

دیدگاه خمینی در رابطه با آتش‌بس

روح‌الله خمینی - تابستان ۱۳۶۶

«اگر چنانچه ما از این مسائل غفلت کنیم یا اینکه بعضی از منحرفین و منافقین بین مردم بیفتند و بگویند که جنگ را تمام کنید و شما هم قبول کنید و بخواهند مردم را سست بکنند بدانید که اسلام در خطر کفر است اگر چنانچه امروز ما یک کلمه عقب‌نشینی بکنیم»

دقیقه ۲، ثانیه‌ی۲۲

دیدگاه شورای ملی مقاومت

مهدی ابریشمچی مسول کمیسیون صلح شورای ملی مقاومت جنگ ایران و عراق را اینچنین توصیف می‌کند.

آغازگر جنگ، عراق بود. ما این کار عراق را به شدت محکوم کردیم، چراکه سیاست بسیار غلطی بود. در مقابلِ تحریکات و دخالت رژیم در امور داخلی عراق، جنگ پاسخ آن نبود. چرا که تنها و تنها به سود رژیم، برنامه‌ها و سیاستهایش تمام شد. در حقیقت بهانه را دست رژیم داد. همان‌طور که دیدیم، گویا خمینی جلاد از خدا خواسته، این جنگ را رحمت تلقی کرد؛ سپس سیاست جنگ‌افروزی خود را تا آنجا که در توان داشت، ادامه داد؛ بنابراین در این زمینه کار عراق اشتباه بود و ما محکوم کردیم. بعد هم به خاطر اینکه نیروهای عراقی در داخل خاک میهن بودند، در دفاع از کشور شرکت کردیم و آنرا اعلام هم کردیم. ما با عراق جنگیدیم و شهدایی را هم تقدیم کردیم. تاریخ ایران شاهد این واقعیت هست. مواضع مقاومت در این زمینه به طور کامل روشن است، کما اینکه من خودم شاهد بودم و در نخستین ملاقات برادرمان مسعود با رئیس جمهور عراق افتخار حضور داشتم. در آن ملاقات، نخستین نکته‌ای را که برادر مسعود یادآوری کرد این بود که: «شما در جنگ به عنوان نیروی اشغالگر وارد خاک ایران شدید و آن زمان ما با شما جنگیدیم و شهدایی را هم دادیم». این توضیح برای این بود که در شروع مناسباتمان با عراق، همه چیز روشن باشد و چیزی در ابهام باقی نماند.

اجلاس شورای ملی مقاومت ایران

طرح صلح شورای ملی مقاومت ایران

مقدمهٔ طرح

پس از ۶ماه تحقیق و کار تخصصی، در ۲۲اسفند۱۳۶۱ طرح صلح شورای ملی مقاومت به تصویب رسید.

براساس این طرح، شورای ملی مقاومت قرارداد۱۹۷۵ الجزایر و مرزهای زمینی و رودخانه‌ای مندرج در این قرارداد را به عنوان مبنای صلح عادلانه بین دو کشور اعلام کرد. این طرح صلح در عین حال یک موضعگیری عمیق میهن‌پرستانه و در آن شرایط بسیار حائز اهمیت بود به‌خصوص که در آستانهٌ جنگ، طرف عراقی قرارداد الجزایر را کان لم یکن اعلام کرده بود.

شورای ملی مقاومت طرح صلح را برای اطلاع دولت عراق فرستاد و نسخه‌ای از آن برا ی دبیرکل سازمان ملل متحد، جنبش کشورهای غیرمتعهد و کنفرانس اسلامی ارسال گردید.

دولت عراق متعاقباً طرح صلح شورای ملی مقاومت را به عنوان مبنای قابل قبول برای مذاکرات صلح مورد پذیرش قرار داد.

متن طرح صلح شورای ملی مقاومت

«به دنبال ملاقات آقای طارق عزیز نایب نخست‌وزیر عراق با آقای مسعود رجوی مسئول شورای ملی مقاومت و صدور بیانیهٌ مشترک ۱۹دیماه۱۳۶۱ مبنی بر استقرار صلح عادلانه و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات دو کشور از طریق مذاکرات مستقیم براساس تمامیت ارضی، استقلال کامل، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، احترام به ارادهٌ‌آزاد دو ملت ایران و عراق، روابط حسن همجواری و همکاری متقابل در خدمت آزادی، صلح و ترقی و ثبات منطقه؛ شورای ملی مقاومت قرارداد ۱۹۷۵ (الجزایر) و مزرهای زمینی و رودخانه‌ای مندرج در این قرارداد را مبنای صلح عادلانه و پایدار اعلام می‌کند. لکن بدیهی است این پذیرش ملازم با عدم هرگونه مداخله در امور داخلی یکدیگراست؛ بنابراین شورای ملی مقاومت در عین تأکید بر ضرورت مصونیت مرزها از هرگونه تجاوز، هرگونه مقاوله‌نامه و یا پروتکل مداخله‌جویانه و سرکوبگرانه منضم به قرارداد ۱۹۷۵ را مردود می‌شناسد. اعم از این‌که چنین مقاوله‌نامه یا پروتکلی سرّی یا علنی باشد.

شورای ملی مقاومت که برای استقلال و صلح و آزادی در ایران مبارزه می‌کند، در پی ۶ماه بررسی و پس از انجام مطالعات و مشورتهای جامع به منظور دستیابی به یک صلح عادلانه ـ که در قدم اول به ملاقات نایب نخست‌وزیر عراق با مسئول شورا و صدور بیانیهٌ‌مشترک منجر گردید ـ اکنون پیشنهاد خود دربارهٌ «طرح کلی صلح» را برای اطلاع دولت عراق، سازمان ملل متحد، جنبش کشورهای غیرمتعهد، کنفرانس اسلامی و نیز برای آگاهی دو ملت ایران و عراق و همهٌ‌طرفداران صلح در منطقه و جهان به شرح زیر اعلام می‌نماید:

۱ـ اعلان فوری آتش‌بس بین کلیه نیروهای دو کشور در زمین، هوا و دریا.

۲ـ تشکیل کمیسیون نظارت بر آتش‌بس وعقب‌نشینی تحت نظر یک مرجع مرضی‌الطرفین یا دبیرکل ملل متحد.

۳ـ عقب‌نشینی نیروهای دو کشور تا پشت مرزهای مشخص‌شده در پروتکلهای راجع به علامت‌گذاری مجدد مرز زمینی ایران وعراق و پروتکل راجع به تعیین مرز رودخانه‌ای بین ایران و عراق و صورتجلسات نقشه‌ها و عکسبرداریهای هوایی ضمیمه آن دو که به امضای دو طرف رسیده‌است. زمان لازم برای عقب‌نشینی به مرزهای بین‌المللی مذکور به تشخیص کمیسیون نظارت بر آتش‌بس، قبل از اعلان آتش‌بس تعیین می‌شود.

۴ـ مبادله کلیه اسرای جنگی، حداکثر ظرف سه ماه پس از اعلان آتش‌بس با رعایت مقررات بین‌المللی، تحت نظر صلیب سرخ بین‌المللی.

۵ـ ارجاع مسأله تعیین خسارتهای ناشی از جنگ به دیوان بین‌المللی لاهه جهت تعیین خسارتهای ناشی از جنگ و نحوه تأدیه حقوق ایران. رأی دیوان در این مورد لازم‌الاجرا خواهد بود.

۶ـ تعهد طرفین به فراهم‌نمودن موجبات بازگشت پناهندگان و رانده‌شدگان دو کشور به یکدیگر، با اعلام عفو عمومی و تضمین امنیت مالی و جانی آنها.

۷ـ تنظیم قرارداد قطعی صلح بین دو کشور، بر مبنای احترام کامل به حاکمیت و استقلال ملی، تمامیت ارضی، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، حسن همجواری و مصونیت مرزها از تجاوز.

* طرح حاضر در یک مقدمه و ۷بند به اتفاق آرا در شورای ملی مقاومت به تصویب رسیده‌است.

مسئول شورای ملی مقاومت

مسعود رجوی

۶۱/۱۲/۲۲