سعید زینالی
| سعید زینالی | |
|---|---|
 سعید زینالی | |
| درگذشت | نا مشخص نامعلوم |
| آرامگاه | نا معلوم |
| محل زندگی | تهران |
| ملیت | ایرانی |
| نقش‌های برجسته | دانشجوی فعال در تظاهرات ۱۸ تیر ۱۳۷۸ |
سعید زینالی (زاده ۳۱ شهریور ۱۳۵۵) دانشجویی بود که در جریان حوادث کوی دانشگاه در تاریخ ۲۳ تیر ۱۳۷۸ در منزلش بازداشت و به نقطه نامعلومی منتقل شد. خانواده سعید زینالی پس از بازداشت وی پیگیر وضعیت او شدند اما با وجود مراجعه به نهادهای حکومتی گوناگون هیچ پاسخی در مورد سرنوشت فرزندشان دریافت نکردند. به گفته اکرم نقابی مادر سعید زینالی، او چند ماه پس از بازداشت در تماسی با خانواده گفته که حالش خوب است و پیگیر کارش باشند. مراجعات به ارگان‌های مختلف تا به حال هیچ نتیجه‌ای نداشته است، در عوض پدر، خواهر و مادر سعید زینالی به خاطر پیگیری وضعیت فرزندشان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند. در بازداشت بازجویان به خانواده سعید گفتند که دیگر پیگیر وضعیت فرزندشان نباشند و او را فراموش کنند.
در دی ۱۳۹۴ غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی وقت قوه قضاییه جمهوری اسلامی در نشست خبری خود کل ماجرای بازداشت سعید زینالی را منکر شد و گفت کسانی که مدعی بازداشت وی هستند باید مدرکی دال بر بازداشت او ارائه بدهند. این سخنان در حالی است که بنا به گزارشات مختلف ارگان‌های بین‌المللی، ایران جزو کشورهایی است که بازداشت‌های خودسرانه بسیاری در آن انجام می‌شود و بسیاری از بازداشت‌ها در آن بدون حکم رسمی توسط ارگان‌های امنیتی انجام می‌شود. در بسیاری از این موارد فعالان سیاسی توسط نیروهای امنیتی ربوده می‌شوند و از سرنوشت آن‌های هیچ اطلاعی به‌دست نمی‌آید.
با وجودی‌که قوه قضاییه جمهوری اسلامی پرونده سعید زینالی را مختومه اعلام کرده اما نام او در فهرست ناپدیدشدگان اجباری گروه کاری ناپدیدشدگان سازمان ملل قرار دارد.
بازداشت سعید زینالی
سعید زینالی، فارغ التحصیل رشته کامپیوتر از دانشگاه تهران به گفته خانواده‌اش تنها ۵ روز بعد از ۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ و درگیری‌های کوی دانشگاه در منزل مسکونی خود بازداشت و به محل نامعلومی منتقل شد. او در هنگام بازداشت ۲۲ ساله بود. پیگیریهای خانواده سعید زینالی در خصوص وضعیت و سرنوشت او تاکنون بی‌نتیجه بوده است. با گذشت سال‌ها از وقایع کوی دانشگاه نام او در فهرست ناپدیدشدگان اجباری گروه کاری ناپدید شدگان سازمان ملل قرار دارد و از سرنوشت او خبری در دست نیست. خانواده اش می گویند مسئولان امنیتی و قضایی ایران از آنها خواسته‌اند که دست از پیگیری سرنوشت فرزندشان بردارند.
اکرم نقابی، مادر سعید زینالی در گفت و گویی با بی‌بی‌سی فارسی اعلام کرده است:
«سه مامور با اسلحه آمدند و گفتند سعید را برای ۱۰ دقیقه سوال می‌برند. سعید در زمان بازداشت ۲۲ ساله بود. دو یا سه ماه بعد از بازداشت از زندان تماس گرفت، گفت من خوب هستم و دنبال کارهایم باشید، بعد از آن هیچ خبری از پسرم ندارم».[۱]
محمود سالارکیا، معاون سابق دادستان تهران در امور زندان‌ها و محمدرضا نقدی، رئیس حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی در سال ۱۳۷۸ از جمله مسئولانی هستند که به گفته خانم نقابی با او درباره فرزندش صحبت کرده‌اند و محمدرضا نقدی خطاب به او گفته است که پسر شما را بچه‌های عملیات ما دستگیر کرده‌اند.[۱]
پس از بازداشت وی، والدین سعید زینالی به کلانتری‌ها و بیمارستان‌های مختلف رجوع کردند ولی خبری از وی نیافتند. والدین سعید زینالی پرونده‌ای در شعبه ١١ اداره پلیس آگاهی تهران برای رسیدگی به پرونده فرزندشان تشکیل دادند. هنگام بازدید نماینده ویژه سازمان ملل از ایران، خانم زینالی همراه دیگر اعضای خانواده زندانیان سیاسی در مقابل هتل لاله تهران تجمع کردند ولی نیروهای انتظامی آنها را پراکنده کردند.
خانم زینالی بارها به زندان اوین مراجعه کرده است. او حتی به گورستان خاوران نیز رفته است ولی مسئولین جوابی به او نداده‌اند که آیا پسرش در آنجا به خاک سپرده شده است یا نه. خانواده زینالی در صدد یافتن فرزندشان به بیت خامنه‌ای، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی، دادگاه انقلاب، وزارت کشور، مجلس، قوه قضائیه و دادستانی تهران مراجعه کردند ولی هیچ اطلاعی از وی دریافت نکردند.
مدتی پس از بازداشت سعید زینالی، در ماه رمضان همان سال (١٧ آذر تا ١٦ دی ١٣٧٨)، چهار مامور مسلح و مجهز به بی‌سیم به خانه‌ی وی مراجعه کردند. این اشخاص خود را معرفی نکردند و هیچ حکم بازرسی نشان ندادند. آنها پس از بازرسی خانه کتاب‌ها، دست نوشته‌ها و کامپیوتر سعید زینالی را با خود بردند. طبق گفته مادر سعید زینالی ماموران از آنها پرسیدند که پسرشان با چه کسانی معاشرت داشته است. ایشان در جواب به سئوال پدر وی که آنها کی هستند و از سوی کدام نهاد آمده‌اند، تنها گفتند «اشتباه شده» و اینکه آنها تا یک ساعت اجازه خروج از خانه‌شان را ندارند.
در سال ١٣٨٦، معاون دادستان تهران به خانم زینالی گفت که سعید «وطن فروش» و «منافق» است، اطلاعات امنیتی را به سازمان مجاهدین خلق رسانده و در حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران زندانی است. او به خانم زینالی گفت که سراغ پسرش را از حفاظت اطلاعات سپاه و بیت خامنه‌ای بگیرد. وی ادامه داد که سعید زینالی تا کنون همکاری نکرده است.[۲] احمد باطبی یکی از دانشجویان بازداشت شده در وقایع تیر ماه ١٣٧٨ گفته، هنگامی که در یک سلول انفرادی در زندان توحید نگهداری می‌شد، صدای ماموران زندان را می‌شنیده است که مرد جوانی به نام زینالی را برای بازجویی می‌بردند و به سلول انفرادی باز می‌گردادند. باطبی نام کوچک او را نمی‌داند.[۲]
بازداشت خانواده زینالی
سی‌ام آبان ماه ۱۳۹۳ هاشم زینالی ، پدر سعید زینالی بازداشت و با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. آقای زینالی که به ۹۱ روز زندان و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد، اعلام کرد که در مدت بازداشت در بند ۲ الف سپاه زندانی بوده و از او خواسته‌اند سرنوشت فرزندش را پیگیری نکند.
پیش از آن، در هفدهم مهرماه ۱۳۸۹ هم مادر و خواهر سعید زینالی بازداشت و با قرار کفالت آزاد شده بودند. خواهر سعید زینالی می‌گوید:
«بازجو گفت بعد از یازده - دوازده سال مادرت افتاده دنبال دو تا تکه استخوان؟ گفتم او مادر است حق دارد. همان دو تا تکه استخوان را مادرم می‌خواهد. استخوان بچه‌اش است. همان دو تا تکه استخوان را نشان مادرم بدهید. اگر مرده، قبرش را نشان مان بدهید بگویید که زنده نیست تا ما بدانیم سعید ما کجاست زنده یا مرده‌اش کجاست. اما گفت به مادرت بگو اگر باز دنبال سعید بگردد و پیگیری کند برای همه اعضای خانواده شما مشکل ایجاد می‌شود»[۱]
اکرم نقابی، مادر سعید زینالی می گوید:
«بازجوهای سپاه به ما گفتند یک گردباد آمده و گوشه ای از زندگی شما را هم گرفته. دنبال سعید نگردید و فکر کنید که شهید شده و جزو شهیدان ما حساب کنید. من قبول نکردم من یک مادر هستم و باید بدانم سرنوشت بچه‌ام چی شد اگر مرده جنازه بدهند اگر دفن‌اش کرده اند جای دفن‌اش را به من نشان بدهند.»[۱]
خانواده سعید زینالی در روند پیگیری سرنوشت فرزندشان، از خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به مجلس خبرگان رهبری شکایت کرده اند. نامه شکایت آنها از سوی مجلس خبرگان رهبری از طریق پست به آنها بازگردانده شده است. خانم نقابی می گوید:
«زیر نامه ما نوشته بودند که به پرونده شما جای دیگری باید رسیدگی کند. من بارها به بیت رهبری شکایت برده و از او خواسته بودم دستور بدهد به من بگویند چه بلایی سر سعید من آورده اند اما نتیجه ای نگرفتم برای همین به خبرگان رهبری شکایت بردم که پاسخ را بازجویان سپاه به من دادند و تهدید کردند که با شکایت از آقا حرمت شکنی کردید».[۱]
مادر سعید زینالی می گوید، ۴ دهه است جمهوری اسلامی روی کار آمده و از این مدت من دو دهه است که می پرسم پسر من کجاست؟ بیست سال همه جا رفته ام، شکایت کرده ام و پرسیده ام در پاسخ توهین کرده اند، ما را دروغگو حساب کرده و بازداشت مان کرده اند والان حدود دو سال هم است هرکجا می‌روم و نامه می‌برم نامه‌های مرا نمی‌گیرند و می گویند سعید تمام شده و دنبال او نگردید.[۱]
صحبت‌های اژه‌ای در مورد سعید زینالی
اما پیگیریهای خانواده سعید زینالی در نهایت به هیچ نتیجه‌ای نرسید. در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۴ غلامحسین محسنی اژه‌ای ، سخنگوی وقت قوه قضاییه در جواب سوال خبرنگاری در مورد وضعیت سعید زینالی کل قضییه بازداشت را منکر شد و گفت:
«مستند حرف زدن فقط برای من نیست بلکه شما نیز باید مستند صحبت کنید شما بگویید که کجا بازداشت شده است و کدام نهاد وی را بازداشت کرده است. همه تلاش‌ها توسط قوه قضائیه صورت گرفته که مشخص شود این فرد بازداشت شده است یا خیر که تاکنون سندی مبنی بر بازداشت وی بدست نیامده است. چرا که امکان ندارد کسی بازداشت شود و این بازداشت مکتوم بماند یا بتوان آن را پنهان کرد. گاهی افراد مفقود می‌شوند و ممکن است برای مدتی پیدا نشود ولی اینکه ادعا شود وی بازداشت شده است درست نیست چرا که من در گذشته این موضوع را پیگیری کردم و از مدعیان بازداشت خواستم مدرک یا حتی سر نخی در این موضوع به من ارائه کنند که آنها حتی سرنخی نیز نداشتند. اینکه می‌گویید یکی از ارکان امنیتی این بازداشت را تأیید کرده به من بگویید تا این موضوع را پیگیر شوم و بدانم که این فرد چرا تاکنون گزارش نداده یا اگر گزارش داده به چه کسی گزارش داده است بنابراین توصیه می‌کنم از این موضوع نگذرید چرا که من نیز خواهان مشخص شدن این موضوع هستم... سوال اینجاست که این فرد کجا بازداشت شده است و چه زمانی این بازداشت صورت گرفته است؟ این تنها یک ادعا است که از سوی شما مطرح می‌شود و نمی‌توان براساس آن اظهار نظر کرد. بعضاً خبرنگاران باید خود را مقید به رعایت برخی مسائل بدانند. این فقط من نیستم که باید خود را مقید بدانم و نمی‌شود گفت متهم توسط اطلاعات سپاه بازداشت شده اما سندی برای این ادعا ارائه نشود. تا به امروز علیرغم تلاش‌هایی که درباره کشف بازداشت یا عدم بازداشت آقای زینالی انجام گرفته٬ نمی‌توان به صورت مستند ادعایی مطرح کرد. البته ممکن است آقای زینالی مفقود شده باشند که این اتفاق بسیار می‌افتد و ما هم قبول داریم و حتی ممکن است تا مدتی پیدا نشود٬ اما تا جایی که بنده خبر دارم و با پیگیری‌هایی که انجام گرفته و همچنین بنابر شواهد و قرائن هیچ مدرکی مبنی بر این بازداشت در اختیار نیست و من در همان زمان پیگیریهای بسیاری از سیستم اطلاعاتی، نیروی انتظامی، بازداشتگاه و دیگر نهاد‌ها انجام دادم و هیچ مدرکی مبنی بر بازداشت وی حاصل نشد. از شما خواهش می‌کنم به هیچ عنوان از این موضوع نگذرید و همین‌جا اعلام می‌کنم که آمادگی دارم که اگر یک نهاد امنیتی ادعایی درباره بازداشت او یا بازداشت خانواده‌اش مطرح کرده، پرونده را بررسی کنم تا این مسئله روشن شود. باید بررسی شود این نهاد امنیتی که شما ادعا می‌کنید، کدام نهاد است و چگونه است که این نهاد تا به امروز چنین مطلبی را عنوان نکرده اما شما از آن باخبرید! باید مشخص شود که این گزارش به چه کسی ارائه شود، آیا این گزارش به شما ارائه شده یا به خانواده این فرد ارائه شده است!؟ ما خواهان روشن شدن این داستان هستیم چرا که موارد دیگری از این دست وجود دارد. گاهی خانواده‌ای اعلام می‌کند که فرزندش بازداشت شده و سوال اینجاست که چه‌کسی این بازداشت را تایید می‌کند و در صورت صحت آن معلوم نیست این بازداشت به چه دلیل صورت گرفته‌است. شخصاً این موضوع را پیگری می‌کنم و خود شما را هم در جریان نتیجه آن قرار می‌دهم اما به شرطی که ابتدا مشخص شود کدام نهاد امنیتی این ادعا در خصوص بازداشت زینالی را مطرح کرده‌است. طرح یک ادعا آن‌چنان آسان نیست و از شما انتظار داریم شما هم اگر سند یا مدرکی دارید، ارائه کنید.»[۳]
پاسخ مادر سعید زینالی
اکرم نقابی، مادر سعید زینالی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون اول و سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی پاسخ داده است.
خانم نقابی در نامه‌ای به اژه‌ای گفته است:
«با گذشت ۱۷ سال با شگفتی می‌بینیم که جای ما و شما عوض شده و این ما هستیم که باید مدرکى براى بازداشت پسرمان ارائه بدهیم. براى بازداشت کدام زندانى سیاسى به خانواده‌اش سند مکتوب مى‌دهید که به من داده باشید؟ وقتى خودم و دخترم را دستگیر کردید سند دادید؟ وقتى یک ماه پیش همسرم را دستگیر کردید و من تا شش روز اصلا نمی‌دانستم همسرم را کجا برده‌اید، به من سند دادید؟ و ١٧ سال پیش براى سعید به من سند داده شده که حالا من آن را ارائه دهم؟»[۴]
مادر سعید زینالی همچنین درباره شواهد و مدارکی که در اختیار دارد، گفت:
«چندین تماس با منزلمان از زندان اوین شد که تماس گیرنده خودش را فردى از اطلاعات اوین معرفى کرد و خبر سلامتى سعید را به ما داد. در یکى از تماس‌ها در مورد فعالیت‌هاى سعید از من سوال کردند و تماس خود سعید که حال من خوبه و پیگیر کارم باشید.»[۴]
«تفتیش غافلگیرانه مامورین مسلح امنیتى که بدون مجوز و اعلام هویت، تمام مدارک و کتاب‌هاى سعید را بردند»، سخنان فردی به نام «سید» که هنگام بازرسی منزلشان گفته «پسرتان وارد یک سرى مسائل سیاسى شده که باید بررسى شود» و «جواب‌هاى مسئولین وقت مثل آقایان سالارکیا، نقدى، کوثرى، سرهنگ فاطمى و موسوى خوئینى و... که هر کدام سربسته و در حد توانشان بازداشت سعید را کتمان نکرده و فقط گفتند تا تکمیل پرونده سعید صبر کنید ما به شما خبر مى‌دهیم و فعلا کارى از دست ما بر نمى‌آید»، از دیگر مواردی است که خانم نقابی به عنوان دلایل بازداشت پسرش بیان کرده است.
مادر سعید زینالی همچنین افزوده که «سند دیگرش» سخنان «بازجو‌ها» خطاب به خود و دخترش است که به آنها گفته بودند: «دنبال دو تا پاره استخوان مى‌گردید؟ ما دیگه چیزى نداریم به شما بدهیم. یا پیشنهاد بازجویتان که اگر مى‌خواهى خانواده‌ات و فرزندان دیگرت را دچار مشکل نکنى خودت را به نحوى آرام کن، ما سنگ قبر نداریم که به تو بدهیم برو قطعه شهدا، یکى از شهدا را انتخاب کن و به جاى سعیدت با او درد و دل کن تا آرامش بگیرى.»[۴]