ایرانپدیا:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۲۵/۵۲
مطلب برگزیده
بحران مشروعیت جمهوری اسلامی ایران، یکی از جدیترین بحرانهایی است که رژیم ایران با آن مواجه بوده و هست. جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس در سال ۱۳۵۷ با چالشهای عمیقی در کسب مشروعیت مردمی مواجه بوده است. این بحران، که ریشه در سرکوبهای اولیه دهه ۱۳۶۰، ایدئولوژی ارتجاعی، و ناکارآمدیهای ساختاری دارد، در دهههای اخیر با اعتراضات سراسری و تحریم انتخابات به اوج خود رسیده است. سرکوب خونین تظاهرات مسالمتآمیز در دهه ۱۳۶۰، از جمله اعدامهای گسترده مخالفان سیاسی، پایههای مشروعیت رژیم را تضعیف کرد. این روند با اعتراضات سراسری در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸، که به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی شکل گرفتند، شدت یافت. اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که با مرگ مهسا امینی در بازداشت آغاز شد، نقطه عطفی در نمایش نارضایتی عمومی بود، با صدها کشته، هزاران بازداشت، و موجی از مقاومت مدنی. کاهش شدید مشارکت در انتخابات مجلس و ریاستجمهوری، بهویژه در سالهای اخیر، نشاندهنده رد گسترده مشروعیت رژیم ایران توسط مردم است، تا جایی که برخی مقامات رژیم نیز به این بحران اذعان کردهاند. رژیم برای حفظ قدرت به سرکوب متکی شده، از جمله استفاده از نیروهای امنیتی، احکام قضایی سنگین، و نظارت گسترده، که هزینههای اجتماعی و سیاسی سنگینی به دنبال داشته است.