کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
افزودن عکس و لینک به مقاله
 
(۲۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
 
| نام = علی امینی
{{جعبه اطلاعات رویداد تاریخی
| تصویر = علی امینی.jpg
|نام رویداد=کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا - آذر ۱۴۰۴
| اندازه تصویر = ۲۵۰px
|تصویر=کنفرانس دو حزبی در سنای آمریکا - ۲۸ آذر ۱۴۰۴.jpg
| عنوان تصویر = علی امینی، نخست‌وزیر ایران
|عناوین دیگر=کنفرانس در سنای آمریکا: حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی و مجاهدان آزادی در اشرف ۳
| زادروز = ۲۱ شهریور ۱۲۸۴
|عاملان=جین شهین، کوری بوکر، جان کورنین، روبن گایگو، بن کارسون، هدر نائرت، روی بلانت، جیمز جونز، مارک گینزبرگ، مریم رجوی، سناتورهای دوحزبی آمریکا
| زادگاه = تهران، ایران
|مکان=سالن انجمن کندی، سنای آمریکا، واشنگتن دی‌سی
| تاریخ مرگ = ۲۱ آذر ۱۳۷۱
|زمان=۲۸ آذر ۱۴۰۴ – ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵
| مکان مرگ = پاریس، فرانسه
|نتیجه=حمایت دوحزبی از قطعنامه ۱۴۵ سنا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی برای جمهوری دموکراتیک، حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها علیه ناقضان حقوق بشر، به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران و کانون‌های شورشی برای سرنگونی رژیم، رد مماشات و تأکید بر تغییر دموکراتیک توسط مردم ایران
| آرامگاه = گورستان پاسه، پاریس
| ملیت = ایرانی
| تحصیلات = دکترای اقتصاد و حقوق
| دانشگاه = دانشگاه گرونوبل و دانشگاه پاریس
| پیشه = سیاستمدار، دیپلمات، نخست‌وزیر
| سال‌های فعالیت = ۱۳۱۰–۱۳۵۸
| شناخته‌شده برای = نخست‌وزیری ایران (۱۳۴۰–۱۳۴۱)، آغاز اصلاحات ارضی، نقش در انقلاب سفید، مذاکرات قرارداد کنسرسیوم نفت
| حزب = جبهه ملی ایران (بعدها)
| خویشاوندان سرشناس = فخرالدوله (مادر)، محسن امین‌الدوله (پدر)، میرزا علی خان امین‌الدوله (پدربزرگ)
}}
}}
[[پرونده:علی امینی ۲.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|علی امینی در دوران جوانی]]
 
'''علی امینی''' (۲۱ شهریور ۱۲۸۴ تهران – ۲۱ آذر ۱۳۷۱ پاریس) یکی از برجسته‌ترین سیاستمداران دوران پهلوی دوم، دیپلمات و نخست‌وزیر ایران از اردیبهشت ۱۳۴۰ تا تیر ۱۳۴۱ بود. او از نوادگان خاندان قاجار و فرزند فخرالدوله (دختر مظفرالدین شاه) بود و به دلیل نقش کلیدی در آغاز اصلاحات ارضی، مذاکرات نفتی و تلاش برای تغییرات اقتصادی-اجتماعی شناخته می‌شود. امینی تحصیل‌کرده فرانسه با دکترای اقتصاد بود و در کابینه‌های متعدد از جمله دولت محمد مصدق، فضل‌الله زاهدی و دیگران سمت‌های مهمی داشت. او سفیر ایران در آمریکا بود و روابط نزدیکی با جان اف. کندی داشت که در انتصابش به نخست‌وزیری تأثیرگذار بود.<ref name=":0">[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C علی امینی - ویکی‌پدیا]</ref><ref name=":1">[https://en.wikipedia.org/wiki/Ali_Amini Ali Amini - Wikipedia]</ref><ref name=":2">[https://www.isna.ir/news/97021608759/%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF «علی امینی» که بود؟ - ایسنا]</ref>
'''کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا آذر ۱۴۰۴'''، کنفرانسی است که در ۲۸ آذر ۱۴۰۴ در سالن تاریخی انجمن کندی سنای آمریکا برگزار شد. این رویداد دوحزبی با حضور سناتورهای برجسته از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، مقامات پیشین دولتی و نظامی آمریکا، و پیام ویدئویی [[مریم رجوی]]، رئیس‌جمهور برگزیده [[شورای ملی مقاومت ایران]]، بر حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای وی و مجاهدین خلق در [[اشرف ۳]] تمرکز داشت. سخنرانان جمهوری اسلامی را ضعیف و در آستانه فروپاشی توصیف کردند و به موج اعدام‌ها (۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن) و سرکوب گسترده اشاره نمودند. آنها بر اتحاد دوحزبی برای ایران آزاد، دموکراتیک و غیرهسته‌ای تأکید کردند و قطعنامه ۱۴۵ سنا را که حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند و آینده دموکراتیک ایران را ترسیم می‌نماید، برجسته ساختند. کنفرانس خواستار افزایش تحریم‌ها، مستندسازی نقض حقوق بشر و به‌رسمیت شناختن نبرد کانون‌های شورشی با [[سپاه پاسداران]] شد.
دولت امینی با حمایت آمریکا و به منظور اجرای اصلاحات لیبرال و جلوگیری از نفوذ کمونیسم روی کار آمد، اما با مقاومت محمدرضا شاه، عدم حمایت جبهه ملی و فشار مالکان بزرگ مواجه شد و پس از ۱۴ ماه به استعفا انجامید. منتقدان چپ‌گرا اصلاحات ارضی او را ناکافی و مانوری برای حفظ رژیم می‌دانستند، در حالی که مالکان آن را تهدیدی برای منافع خود می‌دیدند.<ref name=":3">[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-37/56288-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C علی امینی؛ پروسه ناتمام اصلاحات ارضی]</ref><ref name=":4">[https://fis-iran.org/oral-history/amini-ali/ Amini, Ali - Foundation for Iranian Studies]</ref>
 
پس از استعفا، امینی از سیاست دور شد، اما در بحران ۱۳۵۷ با شاه مذاکره کرد و پیشنهاد نخست‌وزیری را رد نمود. پس از انقلاب به فرانسه تبعید شد و رهبر جبهه نجات ایران بود. خاطرات او توسط دانشگاه هاروارد منتشر شده و منبع مهمی برای تاریخ معاصر ایران است.<ref name=":5">[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C خاطرات علی امینی - ویکی‌پدیا]</ref><ref name=":6">[https://www.iichs.ir/fa/article/21800 پشت پرده حرف و حدیث‌ها درباره امینی - پژوهشکده تاریخ معاصر]</ref><ref name=":7">[https://psri.ir/?id=ax58c4mc نگاهی به زندگی سیاسی دکتر علی امینی - موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی]</ref>
این کنفرانس در سنای آمریکا، نمادی از اتحاد دوحزبی در حمایت از مبارزه مردم ایران برای سرنگونی دیکتاتوری آخوندی و برقراری جمهوری دموکراتیک بود. سناتور جین شهین بر جدایی دین از دولت و افزایش بودجه برای مستندسازی جنایات رژیم تأکید کرد. سناتور کوری بوکر از الهام‌گیری از مردم ایران و رد استبداد سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را سر اختاپوس تروریسم منطقه‌ای دانست و از مجاهدین حمایت نمود. ژنرال جیمز جونز به فروپاشی محور مقاومت رژیم، بحران‌های اقتصادی و اعدام ۱۹۳۲ نفر شامل ۵۶ زن اشاره کرد و طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی را نقشه راه ایران آینده خواند. هدر نائرت رهبری زنان در جنبش را ستود و بن کارسون آزادی را خواسته جهانی دانست. پیام مریم رجوی بر تغییر از طریق قیام سازمان‌یافته بدون مداخله خارجی، انتقال قدرت در شش ماه و قاطعیت جهانی مانند جلوگیری از فروش نفت رژیم تمرکز داشت. کنفرانس قطعنامه ۱۴۵ را با حمایت ۱۹ سناتور برجسته کرد که حقوق اشرف ۳ را تضمین و جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌کند. این رویداد، بخشی از تلاش‌های مداوم برای سیاست قاطع آمریکا در برابر رژیم و حمایت از مقاومت سازمان‌یافته بود.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C کنفرانس دوحزبی در سنای آمریکا]</ref><ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9 کنفرانس در سنای آمریکا؛ حمایت از آلترناتیو دموکراتیک]</ref>  
=زندگی اولیه و تحصیلات=
 
[[پرونده:علی امینی ۳.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|علی امینی در دوران تحصیل در فرانسه]]
== زمینه برگزاری و وضعیت بحرانی رژیم ==
علی امینی در ۲۱ شهریور ۱۲۸۴ در تهران در خانواده‌ای اشرافی و سیاسی متولد شد. پدربزرگ پدری‌اش میرزا علی خان امین‌الدوله، صدراعظم مظفرالدین شاه بود و مادرش فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه، زنی نیکوکار و تأثیرگذار بود. پدرش محسن امین‌الدوله از مالکان بزرگ گیلان بود. امینی تحصیلات ابتدایی را در تهران و در مدرسه دارالفنون گذراند و سپس برای تحصیلات عالی به فرانسه اعزام شد. او در دانشگاه گرونوبل و پاریس حقوق و اقتصاد خواند و در سال ۱۳۱۰ دکترای اقتصاد گرفت.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":8">[https://fararu.com/fa/news/220658 تصاویر علی امینی از جوانی تا پیری - فرارو]</ref>
این کنفرانس در حالی برگزار شد که رژیم جمهوری اسلامی با بحران‌های همه‌جانبه‌ای روبرو است که نشانه‌های فروپاشی قریب‌الوقوع آن را نشان می‌دهد. سقوط بشار اسد در سوریه، تضعیف شدید حزب‌الله و حوثی‌ها، بحران اقتصادی با تورم نزدیک به ۴۰ درصد، سقوط ارزش ریال و فقر گسترده بیش از سه‌چهارم جمعیت، رژیم را به افزایش بی‌سابقه سرکوب واداشته است. سخنرانان به آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها اشاره کردند: ۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن (بالاترین تعداد اعدام زنان در بیش از سه دهه اخیر) و بیش از ۳۰۰ اعدام تنها در ماه گذشته. بسیاری از اعدام‌شدگان جوانان بلوچ، کرد و عرب یا فعالان سیاسی هستند که صرفاً به دلیل حمایت از [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] محکوم شده‌اند. این موج اعدام‌ها ابزاری برای ارعاب جامعه و جلوگیری از اوج‌گیری قیام‌ها است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C زمینه بحران]</ref>
در جوانی با بتول وثوق (دختر حسن وثوق‌الدوله) ازدواج کرد و تحت تأثیر رجالی چون علی‌اکبر داور قرار گرفت که او را به خدمت دولتی وارد کرد. امینی از نخستین سیاستمداران ایرانی بود که بر ضرورت اصلاحات ارضی برای جلوگیری از نفوذ ایدئولوژی‌های چپ تأکید داشت.<ref name=":9">[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/3738707-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C اصلاحات ارضی و برآمدن امینی]</ref>
 
=فعالیت‌های سیاسی اولیه و دیپلماتیک=
== سخنرانی سناتورهای دوحزبی و مقامات پیشین ==
امینی فعالیت سیاسی را از وزارت دادگستری آغاز کرد و سپس به دارایی رفت. در کابینه احمد قوام معاون نخست‌وزیر شد و در تأسیس حزب دموکرات ایران نقش داشت. در مجلس پانزدهم نماینده تهران بود و با جبهه ملی همکاری کرد. در دولت مصدق وزیر اقتصاد شد، اما به دلیل مخالفت شاه با وزارت کشور، این سمت را نپذیرفت.<ref name=":2" /><ref name=":7" />
سناتور جین شهین بر حمایت از حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها و ضرورت جدایی دین از دولت در ایران آینده تأکید کرد. سناتور کوری بوکر اتحاد دوحزبی را ستود و از الهام‌گیری از شجاعت مردم ایران سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را منبع اصلی تروریسم منطقه‌ای دانست و حمایت از مجاهدان را ضروری خواند. سناتور روبن گایگو به جنبش‌های دموکراتیک جهانی اشاره کرد. دکتر بن کارسون آزادی را ارزشی جهانی توصیف کرد و هدر نائرت نقش پیشرو زنان در مقاومت را برجسته ساخت. سناتور روی بلانت ضعف رژیم را ناشی از طرد توسط مردم دانست. ژنرال جیمز جونز فروپاشی محور مقاومت را تحلیل کرد و مارک گینزبرگ بر قدرت نرم برای پایان استبداد تأکید نمود.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9 سخنرانی‌های سناتورها و مقامات]</ref>
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در دولت زاهدی وزیر دارایی بود و مذاکرات قرارداد کنسرسیوم نفت را هدایت کرد که منجر به قرارداد ۱۹۵۴ شد. او سفیر ایران در آمریکا (۱۳۳۴–۱۳۳۷) شد و روابط نزدیکی با سیاستمداران دموکرات از جمله جان اف. کندی برقرار کرد.<ref name=":3" /><ref name=":10">[https://historydocuments.ir/?page=post&id=3154 نگاهی به زندگی سیاسی دکتر علی امینی]</ref>
 
=نخست‌وزیری و اصلاحات=
== پیام مریم رجوی و طرح ۱۰ ماده‌ای ==
[[پرونده:دولت علی امینی.jpg|بندانگشتی|۳۰۰px|کابینه دولت علی امینی]]
در پیام ویدئویی مریم رجوی، بر این نکته تأکید شد که تغییر رژیم وظیفه و حق مردم و مقاومت ایران است و نیازی به مداخله خارجی ندارد. وی کانون‌های شورشی را نیروی پیشبرنده قیام دانست و نقشه راه دوران انتقال را تشریح کرد: برگزاری انتخابات آزاد برای مجلس مؤسسان ظرف شش ماه، تدوین قانون اساسی جدید و انتقال قدرت به نمایندگان مردم. طرح ۱۰ ماده‌ای شامل جمهوری مبتنی بر آرای مردم، جدایی دین و دولت، برابری جنسیتی، لغو اعدام، حقوق اقلیت‌ها و ایران غیرهسته‌ای است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C پیام مریم رجوی]</ref>
در اردیبهشت ۱۳۴۰ با فشار جان اف. کندی و برای اجرای اصلاحات، امینی نخست‌وزیر شد. دولت او مجلس را منحل کرد، اصلاحات ارضی را آغاز نمود و حسن ارسنجانی را وزیر کشاورزی کرد. لایحه اصلاحات ارضی تصویب شد که پایه انقلاب سفید گردید، اما منتقدان چپ آن را ناکافی و در خدمت حفظ رژیم می‌دانستند.<ref name=":11">[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF انقلاب سفید - ویکی‌پدیا]</ref><ref name=":12">[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 اصلاحات ارضی در ایران - ویکی‌پدیا]</ref><ref name=":13">[https://10mehr.com/maghaleh/08101394/1289 از اصلاحات امینی تا اصلاحات ارضی شاه]</ref>
 
امینی تلاش کرد نقش شاه را کاهش دهد، فساد را مبارزه کند و فضای سیاسی باز کند، اما با مقاومت شاه، مالکان و عدم حمایت جبهه ملی مواجه شد. بحران بودجه و اقتصادی منجر به استعفایش در تیر ۱۳۴۱ شد.<ref name=":4" /><ref name=":14">[https://historydocuments.ir/?page=post&id=3727 بررسی آغاز و پایان دولت دکتر علی امینی]</ref>
قسمت سوم: نتیجه‌گیری، منابع و یادداشت نهایی
«محبوبیت نخست‌وزیر در خارج، محبوبیت ایران است.» (علی امینی در دیدار با شاه)<ref name=":14"></ref>
== قطعنامه ۱۴۵ و نتیجه‌گیری کنفرانس ==
===انتقادات به اصلاحات ارضی===
کنفرانس بر قطعنامه ۱۴۵ سنا تمرکز ویژه‌ای داشت که با حمایت ۱۹ سناتور از هر دو حزب معرفی شده و حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند، جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌نماید و به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی را خواستار است. سخنرانان سیاست مماشات گذشته را شکست‌خورده دانستند و بر ضرورت تحریم‌های حداکثری، مستندسازی جنایات و حمایت عملی از کانون‌های شورشی تأکید کردند. این رویداد نشان‌دهنده اجماع روبه‌رشد در کنگره آمریکا برای سیاست قاطع در برابر رژیم و حمایت از تنها آلترناتیو سازمان‌یافته و دموکراتیک بود.
اصلاحات ارضی امینی از سوی چپ‌گرایان به عنوان مانوری تبلیغاتی برای جلوگیری از انقلاب واقعی انتقاد شد. برخی آن را انحراف به چپ می‌دانستند که منجر به سقوط دولت شد. مخالفان رژیم پهلوی، از جمله گروه‌های چپ، آن را ناکافی برای تغییرات اساسی می‌دیدند.<ref name=":15">[http://tarikhirani.ir/fa/news/7044/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B3%D9%82%D9%88%D8%B7-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%BE بررسی اصلاحات ارضی در دوره پهلوی]</ref><ref name=":16">[http://ensani.ir/fa/article/126715/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1-%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7-%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C مانور تبلیغاتی با نام اصلاحات ارضی]</ref>
 
=سال‌های پایانی، انقلاب و تبعید=
== منابع ==
[[پرونده:علی امینی با شاه.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|علی امینی در کنار محمدرضا شاه]]
<references />
پس از استعفا، امینی خانه‌نشین شد. در ۱۳۵۷ با شاه مذاکره کرد اما نخست‌وزیری را نپذیرفت و به اروپا رفت. در تبعید، جبهه نجات ایران را رهبری کرد و مخالف جمهوری اسلامی بود.<ref name=":5" /><ref name=":17">[https://www.rouydad24.ir/fa/news/184873 ژست ناکام نخست وزیر! نگاهی به زندگی دکتر علی امینی]</ref>
او در ۲۱ آذر ۱۳۷۱ در پاریس درگذشت و در گورستان پاسه دفن شد.<ref name=":0" />
=خاطرات، تأثیرات و ارزیابی‌ها=
خاطرات امینی منبع مهمی است و او را به عنوان اصلاح‌طلب لیبرال اما ناکام نشان می‌دهد. برخی او را وابسته به آمریکا می‌دانند، دیگران تلاشگر برای مدرنیزاسیون. منتقدان چپ دولتش را بخشی از استراتژی امپریالیسم برای حفظ رژیم می‌بینند.<ref name=":4" /><ref name=":18">[https://irdc.ir/fa/news/9714 انتشار برای نخستین‌بار؛ علی امینی به روایت پسرش]</ref><ref name=":19">[https://history.bojnourdiau.ac.ir/article_517826.html دولت امینی و اصلاحات پیشنهادی آمریکا]</ref>
[[پرونده:علی امینی در تبعید.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|علی امینی در سال‌های تبعید در پاریس]]
==منابع==
{{reflist}}
[[رده:نخست‌وزیران ایران]]
[[رده:سیاستمداران ایرانی قرن ۲۰]]
[[رده:متولدان ۱۲۸۴]]
[[رده:درگذشتگان ۱۳۷۱]]
[[رده:خاندان قاجار]]
[[رده:تبعیدی‌های ایرانی در فرانسه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۲۴

کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا - آذر ۱۴۰۴
کنفرانس در سنای آمریکا: حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی و مجاهدان آزادی در اشرف ۳
عاملان جین شهین، کوری بوکر، جان کورنین، روبن گایگو، بن کارسون، هدر نائرت، روی بلانت، جیمز جونز، مارک گینزبرگ، مریم رجوی، سناتورهای دوحزبی آمریکا
مکان سالن انجمن کندی، سنای آمریکا، واشنگتن دی‌سی
زمان ۲۸ آذر ۱۴۰۴ – ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵
نتیجه حمایت دوحزبی از قطعنامه ۱۴۵ سنا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی برای جمهوری دموکراتیک، حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها علیه ناقضان حقوق بشر، به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران و کانون‌های شورشی برای سرنگونی رژیم، رد مماشات و تأکید بر تغییر دموکراتیک توسط مردم ایران

کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا آذر ۱۴۰۴، کنفرانسی است که در ۲۸ آذر ۱۴۰۴ در سالن تاریخی انجمن کندی سنای آمریکا برگزار شد. این رویداد دوحزبی با حضور سناتورهای برجسته از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، مقامات پیشین دولتی و نظامی آمریکا، و پیام ویدئویی مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران، بر حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای وی و مجاهدین خلق در اشرف ۳ تمرکز داشت. سخنرانان جمهوری اسلامی را ضعیف و در آستانه فروپاشی توصیف کردند و به موج اعدام‌ها (۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن) و سرکوب گسترده اشاره نمودند. آنها بر اتحاد دوحزبی برای ایران آزاد، دموکراتیک و غیرهسته‌ای تأکید کردند و قطعنامه ۱۴۵ سنا را که حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند و آینده دموکراتیک ایران را ترسیم می‌نماید، برجسته ساختند. کنفرانس خواستار افزایش تحریم‌ها، مستندسازی نقض حقوق بشر و به‌رسمیت شناختن نبرد کانون‌های شورشی با سپاه پاسداران شد.

این کنفرانس در سنای آمریکا، نمادی از اتحاد دوحزبی در حمایت از مبارزه مردم ایران برای سرنگونی دیکتاتوری آخوندی و برقراری جمهوری دموکراتیک بود. سناتور جین شهین بر جدایی دین از دولت و افزایش بودجه برای مستندسازی جنایات رژیم تأکید کرد. سناتور کوری بوکر از الهام‌گیری از مردم ایران و رد استبداد سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را سر اختاپوس تروریسم منطقه‌ای دانست و از مجاهدین حمایت نمود. ژنرال جیمز جونز به فروپاشی محور مقاومت رژیم، بحران‌های اقتصادی و اعدام ۱۹۳۲ نفر شامل ۵۶ زن اشاره کرد و طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی را نقشه راه ایران آینده خواند. هدر نائرت رهبری زنان در جنبش را ستود و بن کارسون آزادی را خواسته جهانی دانست. پیام مریم رجوی بر تغییر از طریق قیام سازمان‌یافته بدون مداخله خارجی، انتقال قدرت در شش ماه و قاطعیت جهانی مانند جلوگیری از فروش نفت رژیم تمرکز داشت. کنفرانس قطعنامه ۱۴۵ را با حمایت ۱۹ سناتور برجسته کرد که حقوق اشرف ۳ را تضمین و جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌کند. این رویداد، بخشی از تلاش‌های مداوم برای سیاست قاطع آمریکا در برابر رژیم و حمایت از مقاومت سازمان‌یافته بود.[۱][۲]

زمینه برگزاری و وضعیت بحرانی رژیم

این کنفرانس در حالی برگزار شد که رژیم جمهوری اسلامی با بحران‌های همه‌جانبه‌ای روبرو است که نشانه‌های فروپاشی قریب‌الوقوع آن را نشان می‌دهد. سقوط بشار اسد در سوریه، تضعیف شدید حزب‌الله و حوثی‌ها، بحران اقتصادی با تورم نزدیک به ۴۰ درصد، سقوط ارزش ریال و فقر گسترده بیش از سه‌چهارم جمعیت، رژیم را به افزایش بی‌سابقه سرکوب واداشته است. سخنرانان به آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها اشاره کردند: ۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن (بالاترین تعداد اعدام زنان در بیش از سه دهه اخیر) و بیش از ۳۰۰ اعدام تنها در ماه گذشته. بسیاری از اعدام‌شدگان جوانان بلوچ، کرد و عرب یا فعالان سیاسی هستند که صرفاً به دلیل حمایت از سازمان مجاهدین خلق ایران محکوم شده‌اند. این موج اعدام‌ها ابزاری برای ارعاب جامعه و جلوگیری از اوج‌گیری قیام‌ها است.[۳]

سخنرانی سناتورهای دوحزبی و مقامات پیشین

سناتور جین شهین بر حمایت از حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها و ضرورت جدایی دین از دولت در ایران آینده تأکید کرد. سناتور کوری بوکر اتحاد دوحزبی را ستود و از الهام‌گیری از شجاعت مردم ایران سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را منبع اصلی تروریسم منطقه‌ای دانست و حمایت از مجاهدان را ضروری خواند. سناتور روبن گایگو به جنبش‌های دموکراتیک جهانی اشاره کرد. دکتر بن کارسون آزادی را ارزشی جهانی توصیف کرد و هدر نائرت نقش پیشرو زنان در مقاومت را برجسته ساخت. سناتور روی بلانت ضعف رژیم را ناشی از طرد توسط مردم دانست. ژنرال جیمز جونز فروپاشی محور مقاومت را تحلیل کرد و مارک گینزبرگ بر قدرت نرم برای پایان استبداد تأکید نمود.[۴]

پیام مریم رجوی و طرح ۱۰ ماده‌ای

در پیام ویدئویی مریم رجوی، بر این نکته تأکید شد که تغییر رژیم وظیفه و حق مردم و مقاومت ایران است و نیازی به مداخله خارجی ندارد. وی کانون‌های شورشی را نیروی پیشبرنده قیام دانست و نقشه راه دوران انتقال را تشریح کرد: برگزاری انتخابات آزاد برای مجلس مؤسسان ظرف شش ماه، تدوین قانون اساسی جدید و انتقال قدرت به نمایندگان مردم. طرح ۱۰ ماده‌ای شامل جمهوری مبتنی بر آرای مردم، جدایی دین و دولت، برابری جنسیتی، لغو اعدام، حقوق اقلیت‌ها و ایران غیرهسته‌ای است.[۵]

قسمت سوم: نتیجه‌گیری، منابع و یادداشت نهایی

قطعنامه ۱۴۵ و نتیجه‌گیری کنفرانس

کنفرانس بر قطعنامه ۱۴۵ سنا تمرکز ویژه‌ای داشت که با حمایت ۱۹ سناتور از هر دو حزب معرفی شده و حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند، جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌نماید و به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی را خواستار است. سخنرانان سیاست مماشات گذشته را شکست‌خورده دانستند و بر ضرورت تحریم‌های حداکثری، مستندسازی جنایات و حمایت عملی از کانون‌های شورشی تأکید کردند. این رویداد نشان‌دهنده اجماع روبه‌رشد در کنگره آمریکا برای سیاست قاطع در برابر رژیم و حمایت از تنها آلترناتیو سازمان‌یافته و دموکراتیک بود.

منابع