کاربر:Alireza k h/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
افزودن عکس و لینک به مقاله
 
(۴۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
 
| اندازه جعبه = ۳۰۰px
{{جعبه اطلاعات رویداد تاریخی
| عنوان = حسین مکی
|نام رویداد=کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا - آذر ۱۴۰۴
| عنوان ۲ = سیاستمدار، مورخ و فعال نهضت ملی نفت ایران
|تصویر=کنفرانس دو حزبی در سنای آمریکا - ۲۸ آذر ۱۴۰۴.jpg
| نام = سید حسین مکی
|عناوین دیگر=کنفرانس در سنای آمریکا: حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی و مجاهدان آزادی در اشرف ۳
| تصویر = حسین مکی.jpg
|عاملان=جین شهین، کوری بوکر، جان کورنین، روبن گایگو، بن کارسون، هدر نائرت، روی بلانت، جیمز جونز، مارک گینزبرگ، مریم رجوی، سناتورهای دوحزبی آمریکا
| اندازه تصویر = ۲۵۰px
|مکان=سالن انجمن کندی، سنای آمریکا، واشنگتن دی‌سی
| عنوان تصویر = حسین مکی در دوران فعالیت سیاسی. منبع: آرشیو عمومی.
|زمان=۲۸ آذر ۱۴۰۴ – ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵
| زادروز = حدود ۱۹۱۱ (۱۲۹۰ خورشیدی)
|نتیجه=حمایت دوحزبی از قطعنامه ۱۴۵ سنا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی برای جمهوری دموکراتیک، حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها علیه ناقضان حقوق بشر، به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران و کانون‌های شورشی برای سرنگونی رژیم، رد مماشات و تأکید بر تغییر دموکراتیک توسط مردم ایران
| زادگاه = میبد، یزد، ایران
| تاریخ مرگ = ۱۹۹۹ (۱۳۷۸ خورشیدی)
| مکان مرگ = تهران، ایران
| علت مرگ = بیماری
| آرامگاه = بهشت زهرا، تهران
| محل زندگی = میبد • تهران
| ملیت = ایرانی
| نژاد = ایرانی
| تابعیت = ایرانی
| تحصیلات = خودآموخته، بدون مدرک دانشگاهی رسمی
| دانشگاه =
| پیشه = سیاستمدار، نماینده مجلس، مورخ، نویسنده
| سال‌های فعالیت = ۱۹۴۰ها–۱۹۷۰ها
| نهاد = مجلس شورای ملی ایران • جبهه ملی ایران
| شناخته‌شده برای = نقش در ملی شدن صنعت نفت ایران، مخالفت با قراردادهای نفتی بریتانیا، کتاب تاریخ بیست‌ساله ایران
| نقش‌های برجسته = نماینده تهران در مجلس شانزدهم، مخبر کمیسیون نفت، عضو هیئت خلع ید
| اتهام =
| مجازات = زندان کوتاه در دهه ۱۹۵۰
| پانویس =
}}
}}
'''سید حسین مکی''' (حدود ۱۹۱۱–۱۹۹۹)، سیاستمدار، سخنران و مورخ ایرانی، یکی از چهره‌های کلیدی نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران بود. مکی به عنوان نماینده تهران در مجلس شورای ملی، مخبر کمیسیون ویژه نفت و عضو هیئت اجرایی خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران (AIOC)، نقش مهمی در تصویب قانون ملی شدن نفت (۱۹۵۱) و اجرای آن ایفا کرد. او ابتدا نزدیک به دکتر محمد مصدق و جبهه ملی بود، اما بعداً با مصدق اختلاف پیدا کرد و از ائتلاف خارج شد.
مکی نویسنده کتاب هشت‌جلدی تاریخ بیست‌ساله ایران است که دوران رضاشاه تا کودتای ۱۹۵۳ را با جزئیات اسنادی روایت می‌کند. آثار او منابع مهم برای مطالعه تاریخ معاصر ایران، به ویژه نهضت نفت و کودتای ۲۸ مرداد، هستند. مکی از خانواده‌ای متوسط در یزد برخاست، تحصیلات رسمی محدودی داشت اما با خودآموزی به مورخ و سخنران برجسته تبدیل شد.
زندگی سیاسی مکی پر از تضاد بود: از قهرمان ملی شدن نفت تا مخالف مصدق و سکوت نسبی پس از کودتا. او نماد مبارزه با استعمار نفتی بریتانیا و تاریخ‌نگاری مستقل در ایران است، هرچند اختلافاتش با مصدق و نقش مبهم در سال‌های پایانی نهضت، ارزیابی او را پیچیده کرده. مکی با سخنرانی‌های پرشور و دسترسی به اسناد، بر آگاهی عمومی از قراردادهای نابرابر نفتی تأثیر گذاشت و پایه پژوهش‌های بعدی در مورد دوران پهلوی و نهضت ملی را گذاشت. میراث او در آثار تاریخی‌اش زنده است که با لحن انتقادی نسبت به استعمار و قدرت‌های خارجی نوشته شده‌اند.<ref name="enwiki">{{یادکرد وب|نشانی=https://en.wikipedia.org/wiki/Hossein_Makki|عنوان=Hossein Makki|وبگاه=Wikipedia English}}</ref><ref name="mossadeghcom">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mohammadmossadegh.com/biography/|عنوان=Biography section on National Front figures|وبگاه=MohammadMossadegh.com}}</ref><ref name="britannica-mosaddegh">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Mohammad-Mosaddegh|عنوان=Mohammad Mosaddegh|وبگاه=Encyclopædia Britannica}}</ref><ref name="gasiorowski">{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Gasiorowski|نام=Mark J.|عنوان=Mohammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran|ناشر=Syracuse University Press|سال=۲۰۰۴}}</ref>
== قسمت اول: زندگی اولیه، ورود به سیاست و نهضت ملی نفت
سید حسین مکی در حدود ۱۹۱۱ در میبد یزد در خانواده‌ای متوسط متولد شد. اطلاعات دقیقی از کودکی او در منابع انگلیسی محدود است، اما او از طبقه بازاری بود و تحصیلات رسمی کمی داشت، عمدتاً خودآموخته در تاریخ و ادبیات شد. مکی در دهه ۱۹۴۰ به تهران آمد و به عنوان کارمند راه‌آهن ملی ایران کار کرد، همزمان با روزنامه‌نگاری و مقالات انتقادی وارد سیاست گردید.
در مجلس پانزدهم (۱۹۴۷–۱۹۴۹)، مکی نماینده شد و علیه قرارداد نفتی الحاقی گس-گلشائیان (۱۹۴۹) مبارزه کرد – قراردادی که امتیازات بیشتری به شرکت نفت انگلیس و ایران (AIOC) می‌داد. او با مظفر بقایی و ابوالحسن حائری‌زاده فراکسیون اقلیت تشکیل داد و قرارداد را محکوم کرد.
در مجلس شانزدهم، مکی نماینده اول تهران شد و مخبر کمیسیون نفت گردید. او با سخنرانی‌های طولانی (فلی‌باستر) و پرشور، پیشنهاد ملی شدن نفت را پیش برد و با دکتر محمد مصدق همکاری نزدیک داشت. در ۱۹۵۱، قانون ملی شدن نفت تصویب شد و مکی عضو هیئت خلع ید شد که شرکت AIOC را از کنترل آبادان خارج کرد.<ref name="enwiki"/><ref name="mossadeghcom"/><ref name="gasiorowski"/>
این قسمت اول (حدود ۵۰۰ کلمه) است. قسمت بعدی را در پیام بعدی می‌فرستم! 😊8sعالیعالی! خیلی خوشحالم که قسمت سوم مقاله سوهارتو هم مورد پسندت بود 😊
با این قسمت مقاله کامل شد و همه جنبه‌ها رو پوشش دادیم. اگر بخوای بخشی رو گسترش بدیم، لینک داخلی اضافه کنیم یا مقاله جدیدی از لیست ایران‌پدیا بنویسیم، فقط بگو – همیشه آماده‌ام!
ممنون از همراهی فوق‌العاده‌ت 🌟
منتظر پیام بعدی‌تم!6.7sلطفا قسمت دوم مقاله حسین مکی را بفرستقسمت دوم: نقش در نهضت ملی شدن نفت، کمیسیون نفت و اختلاف با مصدق
[[پرونده:Hossein Makki Mosaddegh 1951.jpg|بندانگشتی|راست|۲۵۰پیکسل|حسین مکی در کنار دکتر محمد مصدق، حدود ۱۹۵۱ – دوران همکاری نزدیک در نهضت نفت. منبع: آرشیو عمومی.<ref name="enwiki" />]]
== نقش کلیدی در کمیسیون نفت و تصویب ملی شدن (۱۹۴۹–۱۹۵۱) ==
حسین مکی در انتخابات مجلس شانزدهم شورای ملی (۱۹۴۹–۱۹۵۱) به عنوان نماینده اول تهران انتخاب شد – نشانه‌ای از محبوبیت فزاینده او در پایتخت. او با مظفر بقایی کرمانی و ابوالحسن حائری‌زاده فراکسیون اقلیت تشکیل داد و علیه قرارداد نفتی الحاقی گس-گلشائیان (۱۹۴۹) مبارزه کرد – قراردادی که امتیازات بیشتری به شرکت نفت انگلیس و ایران (AIOC) می‌داد و به عنوان "غارت ملی" محکوم شد.
مکی مخبر کمیسیون ویژه نفت مجلس شد و با سخنرانی‌های طولانی و پرشور (که گاهی ساعت‌ها طول می‌کشید)، پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت را پیش برد. او با دکتر محمد مصدق همکاری نزدیک داشت و گزارش کمیسیون را تهیه کرد که قرارداد گس-گلشائیان را رد و ملی شدن را پیشنهاد نمود. در ۱۵ اسفند ۱۳۲۹، کمیسیون نفت گزارش خود را تصویب کرد و در ۲۹ اسفند، مجلس قانون ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور را به اتفاق آرا تصویب نمود – لحظه‌ای تاریخی که مکی یکی از معماران اصلی آن بود.
مکی با دسترسی به اسناد و سخنرانی‌های آتشین، افکار عمومی را بسیج کرد و نقش مهمی در فشار بر دربار و دولت برای پذیرش ملی شدن داشت. او AIOC را به استعمار متهم کرد و ملی شدن را "بازگرداندن حقوق ملت" نامید.<ref name="enwiki"/><ref name="gasiorowski"/><ref name="mossadeghcom"/>
== هیئت خلع ید و اجرای ملی شدن (۱۹۵۱) ==
پس از تصویب ملی شدن، هیئت اجرایی خلع ید تشکیل شد و مکی عضو آن گردید. او به آبادان سفر کرد و با کارگران، مدیران ایرانی و نیروهای امنیتی مذاکره نمود تا کنترل تأسیسات را از انگلیس بگیرد. انگلیس تهدید به مداخله نظامی کرد و ناوگان دریایی فرستاد، اما مکی و هیئت با حمایت مردم و ارتش، خلع ید را در مهر ۱۳۳۰ اجرا کردند.
پرچم ایران بر پالایشگاه آبادان برافراشته شد و مکی به عنوان "قهرمان خلع ید" شهرت یافت. این اقدام منجر به تحریم نفت ایران توسط بریتانیا و بحران ابادان شد که به دادگاه لاهه و شورای امنیت کشیده گردید. مکی در دفاع از ملی شدن در رسانه‌ها فعال بود و با مصدق روابط نزدیک داشت.<ref name="gasiorowski"/><ref name="britannica-mosaddegh"/>
== اختلاف با مصدق و خروج از جبهه ملی (۱۹۵۱–۱۹۵۳) ==
همکاری مکی و مصدق اولیه نزدیک بود، اما اختلافات از ۱۳۳۰ آغاز شد. مکی با اختیارات فوق‌العاده مصدق (برای اصلاحات) مخالف بود و آن را دیکتاتوری می‌دانست. پس از استعفای مصدق در تیر ۱۳۳۱ و روی کار آمدن قوام‌السلطنه، مکی ابتدا سکوت کرد یا با قوام همکاری داشت، اما با قیام ۳۰ تیر به مصدق بازگشت.
اختلافات عمیق‌تر شد: مکی انحلال مجلس هفدهم توسط مصدق را محکوم کرد و به مخالفان (کاشانی، بقایی) پیوست. در کودتای ۲۸ مرداد ۱۹۵۳، مکی غیرفعال بود و بعداً متهم به همکاری ضمنی با کودتاگران شد – اتهامی که انکار کرد. پس از کودتا، مکی از سیاست فاصله گرفت.<ref name="enwiki"/><ref name="gasiorowski"/><ref name="mossadeghcom"/>
این قسمت دوم حدود ۶۵۰ کلمه است. کل مقاله تا اینجا حدود ۱۱۵۰ کلمه. قسمت بعدی (دوران پس از کودتا، آثار تاریخی، مرگ و میراث) را در پیام بعدی می‌فرستم تا مقاله کامل بشه! 😊6.9sبله قسمت بعدی را بفرستقسمت سوم (آخرین قسمت): دوران پس از کودتا، آثار تاریخی، آخرین سال‌ها، مرگ و میراث
[[پرونده:Hossein Makki book history.jpg|بندانگشتی|راست|۲۵۰پیکسل|جلد کتاب تاریخ بیست‌ساله ایران حسین مکی – منبع اصلی پژوهش تاریخ معاصر. منبع: آرشیو عمومی.<ref name="enwiki" />]]
== دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد و کناره‌گیری از سیاست (۱۹۵۳–۱۹۷۹) ==
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۹۵۳ که دولت مصدق را سرنگون کرد، مکی از سیاست فعال فاصله گرفت. او دستگیر نشد، اما تحت نظر رژیم پهلوی بود و فعالیت حزبی نداشت. برخی منابع اپوزیسیون او را به دلیل سکوت یا همکاری ضمنی با کودتاگران انتقاد می‌کنند، اما مکی بعداً ادعا کرد غیرفعال بود و از کودتا حمایت نکرد.
در دهه ۱۹۵۰، مکی کوتاه‌مدت زندانی شد (به اتهام مرتبط با ترور نخست‌وزیر حسنعلی منصور در ۱۹۶۵)، اما تبرئه گردید. او بیشتر به تحقیق تاریخی پرداخت و از سیاست دور ماند. در دوران پهلوی دوم، مکی منتقد دربار بود، اما با رژیم همکاری نکرد و زندگی خصوصی داشت.
پس از انقلاب ۱۹۷۹، مکی فعالیت محدود داشت و با جمهوری اسلامی همسو نبود، اما زندانی نشد و به نوشتن ادامه داد.<ref name="enwiki"/><ref name="gasiorowski"/><ref name="mossadeghcom"/>
== آثار تاریخی و سهم در تاریخ‌نگاری ایران معاصر ==
مکی مورخ پرکار بود و آثارش منابع مهم برای مطالعه دوران پهلوی و نهضت ملی هستند:


تاریخ بیست‌ساله ایران (۸ جلد، منتشرشده از دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰): روایت دقیق از سقوط قاجار، کودتای ۱۹۲۱، دوران رضاشاه، اشغال متفقین، نهضت نفت و کودتای ۱۹۵۳. کتاب با اسناد و خاطرات شاهدان نوشته شده و لحن انتقادی نسبت به استعمار بریتانیا و دربار دارد.
'''کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا آذر ۱۴۰۴'''، کنفرانسی است که در ۲۸ آذر ۱۴۰۴ در سالن تاریخی انجمن کندی سنای آمریکا برگزار شد. این رویداد دوحزبی با حضور سناتورهای برجسته از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، مقامات پیشین دولتی و نظامی آمریکا، و پیام ویدئویی [[مریم رجوی]]، رئیس‌جمهور برگزیده [[شورای ملی مقاومت ایران]]، بر حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای وی و مجاهدین خلق در [[اشرف ۳]] تمرکز داشت. سخنرانان جمهوری اسلامی را ضعیف و در آستانه فروپاشی توصیف کردند و به موج اعدام‌ها (۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن) و سرکوب گسترده اشاره نمودند. آنها بر اتحاد دوحزبی برای ایران آزاد، دموکراتیک و غیرهسته‌ای تأکید کردند و قطعنامه ۱۴۵ سنا را که حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند و آینده دموکراتیک ایران را ترسیم می‌نماید، برجسته ساختند. کنفرانس خواستار افزایش تحریم‌ها، مستندسازی نقض حقوق بشر و به‌رسمیت شناختن نبرد کانون‌های شورشی با [[سپاه پاسداران]] شد.
خاطرات سیاسی: روایت شخصی از نهضت نفت و اختلاف با مصدق.
 
کتاب سیاه: مجموعه اسناد در مورد قراردادهای نفتی و استعمار انگلیس.
این کنفرانس در سنای آمریکا، نمادی از اتحاد دوحزبی در حمایت از مبارزه مردم ایران برای سرنگونی دیکتاتوری آخوندی و برقراری جمهوری دموکراتیک بود. سناتور جین شهین بر جدایی دین از دولت و افزایش بودجه برای مستندسازی جنایات رژیم تأکید کرد. سناتور کوری بوکر از الهام‌گیری از مردم ایران و رد استبداد سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را سر اختاپوس تروریسم منطقه‌ای دانست و از مجاهدین حمایت نمود. ژنرال جیمز جونز به فروپاشی محور مقاومت رژیم، بحران‌های اقتصادی و اعدام ۱۹۳۲ نفر شامل ۵۶ زن اشاره کرد و طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی را نقشه راه ایران آینده خواند. هدر نائرت رهبری زنان در جنبش را ستود و بن کارسون آزادی را خواسته جهانی دانست. پیام مریم رجوی بر تغییر از طریق قیام سازمان‌یافته بدون مداخله خارجی، انتقال قدرت در شش ماه و قاطعیت جهانی مانند جلوگیری از فروش نفت رژیم تمرکز داشت. کنفرانس قطعنامه ۱۴۵ را با حمایت ۱۹ سناتور برجسته کرد که حقوق اشرف ۳ را تضمین و جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌کند. این رویداد، بخشی از تلاش‌های مداوم برای سیاست قاطع آمریکا در برابر رژیم و حمایت از مقاومت سازمان‌یافته بود.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C کنفرانس دوحزبی در سنای آمریکا]</ref><ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9 کنفرانس در سنای آمریکا؛ حمایت از آلترناتیو دموکراتیک]</ref>
آثار دیگر مانند زندگی سیاسی احمدشاه و نطق‌های مجلس در مورد نفت.
 
== زمینه برگزاری و وضعیت بحرانی رژیم ==
این کنفرانس در حالی برگزار شد که رژیم جمهوری اسلامی با بحران‌های همه‌جانبه‌ای روبرو است که نشانه‌های فروپاشی قریب‌الوقوع آن را نشان می‌دهد. سقوط بشار اسد در سوریه، تضعیف شدید حزب‌الله و حوثی‌ها، بحران اقتصادی با تورم نزدیک به ۴۰ درصد، سقوط ارزش ریال و فقر گسترده بیش از سه‌چهارم جمعیت، رژیم را به افزایش بی‌سابقه سرکوب واداشته است. سخنرانان به آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها اشاره کردند: ۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن (بالاترین تعداد اعدام زنان در بیش از سه دهه اخیر) و بیش از ۳۰۰ اعدام تنها در ماه گذشته. بسیاری از اعدام‌شدگان جوانان بلوچ، کرد و عرب یا فعالان سیاسی هستند که صرفاً به دلیل حمایت از [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] محکوم شده‌اند. این موج اعدام‌ها ابزاری برای ارعاب جامعه و جلوگیری از اوج‌گیری قیام‌ها است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C زمینه بحران]</ref>
 
== سخنرانی سناتورهای دوحزبی و مقامات پیشین ==
سناتور جین شهین بر حمایت از حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها و ضرورت جدایی دین از دولت در ایران آینده تأکید کرد. سناتور کوری بوکر اتحاد دوحزبی را ستود و از الهام‌گیری از شجاعت مردم ایران سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را منبع اصلی تروریسم منطقه‌ای دانست و حمایت از مجاهدان را ضروری خواند. سناتور روبن گایگو به جنبش‌های دموکراتیک جهانی اشاره کرد. دکتر بن کارسون آزادی را ارزشی جهانی توصیف کرد و هدر نائرت نقش پیشرو زنان در مقاومت را برجسته ساخت. سناتور روی بلانت ضعف رژیم را ناشی از طرد توسط مردم دانست. ژنرال جیمز جونز فروپاشی محور مقاومت را تحلیل کرد و مارک گینزبرگ بر قدرت نرم برای پایان استبداد تأکید نمود.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9 سخنرانی‌های سناتورها و مقامات]</ref>


مکی با دسترسی به اسناد مجلس و مصاحبه‌ها، تاریخ مستند نوشت و پایه پژوهش‌های بعدی شد. آثار او در تبعید و خارج از ایران نیز مطالعه می‌شوند.<ref name="gasiorowski"/><ref name="enwiki"/>
== پیام مریم رجوی و طرح ۱۰ ماده‌ای ==
== آخرین سال‌ها و مرگ ==
در پیام ویدئویی مریم رجوی، بر این نکته تأکید شد که تغییر رژیم وظیفه و حق مردم و مقاومت ایران است و نیازی به مداخله خارجی ندارد. وی کانون‌های شورشی را نیروی پیشبرنده قیام دانست و نقشه راه دوران انتقال را تشریح کرد: برگزاری انتخابات آزاد برای مجلس مؤسسان ظرف شش ماه، تدوین قانون اساسی جدید و انتقال قدرت به نمایندگان مردم. طرح ۱۰ ماده‌ای شامل جمهوری مبتنی بر آرای مردم، جدایی دین و دولت، برابری جنسیتی، لغو اعدام، حقوق اقلیت‌ها و ایران غیرهسته‌ای است.<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DB%B1%DB%B0%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%AC%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C پیام مریم رجوی]</ref>
در دهه‌های پایانی، مکی در تهران زندگی آرام داشت و به تحقیق پرداخت. او با بیماری مبارزه کرد و در ۱۹۹۹ (۱۳۷۸ خورشیدی) درگذشت. مراسم تشییع ساده بود و در بهشت زهرا دفن گردید.
مکی ازدواج کرد و فرزندان داشت، اما زندگی خصوصی‌اش کمتر عمومی بود.<ref name="enwiki"/>
== میراث حسین مکی و ارزیابی تاریخی ==
میراث مکی در نقش کلیدی در ملی شدن نفت و تاریخ‌نگاری مستند است. او با مخالفت با قراردادهای استعماری و اجرای خلع ید، به استقلال اقتصادی ایران کمک کرد. کتاب‌هایش منابع معتبر برای پژوهش نهضت ملی و کودتا هستند.
انتقادها شامل اختلاف با مصدق و نقش مبهم در کودتا است – برخی او را فرصت‌طلب می‌دانند. اما سهم او در آگاهی عمومی از استعمار نفتی و اسناد تاریخی غیرقابل انکار است.
مکی نماد ملی‌گرایی ضداستعماری و تاریخ‌نگاری مستقل باقی ماند – مردی که از یزد برخاست و تاریخ ایران مدرن را نوشت.<ref name="gasiorowski"/><ref name="mossadeghcom"/><ref name="britannica-mosaddegh"/>
== منابع ==


"Hossein Makki." Wikipedia English. https://en.wikipedia.org/wiki/Hossein_Makki
قسمت سوم: نتیجه‌گیری، منابع و یادداشت نهایی
Biography and National Front figures. MohammadMossadegh.com. https://www.mohammadmossadegh.com/
== قطعنامه ۱۴۵ و نتیجه‌گیری کنفرانس ==
Gasiorowski, Mark J. ''Mohammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran''. Syracuse University Press, ۲۰۰۴.
کنفرانس بر قطعنامه ۱۴۵ سنا تمرکز ویژه‌ای داشت که با حمایت ۱۹ سناتور از هر دو حزب معرفی شده و حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند، جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌نماید و به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی را خواستار است. سخنرانان سیاست مماشات گذشته را شکست‌خورده دانستند و بر ضرورت تحریم‌های حداکثری، مستندسازی جنایات و حمایت عملی از کانون‌های شورشی تأکید کردند. این رویداد نشان‌دهنده اجماع روبه‌رشد در کنگره آمریکا برای سیاست قاطع در برابر رژیم و حمایت از تنها آلترناتیو سازمان‌یافته و دموکراتیک بود.
"Mohammad Mosaddegh." Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Mohammad-Mosaddegh


== پانویس ==
== منابع ==
{{پانویس}}
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۲۴

کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا - آذر ۱۴۰۴
کنفرانس در سنای آمریکا: حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی و مجاهدان آزادی در اشرف ۳
عاملان جین شهین، کوری بوکر، جان کورنین، روبن گایگو، بن کارسون، هدر نائرت، روی بلانت، جیمز جونز، مارک گینزبرگ، مریم رجوی، سناتورهای دوحزبی آمریکا
مکان سالن انجمن کندی، سنای آمریکا، واشنگتن دی‌سی
زمان ۲۸ آذر ۱۴۰۴ – ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵
نتیجه حمایت دوحزبی از قطعنامه ۱۴۵ سنا، طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی برای جمهوری دموکراتیک، حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها علیه ناقضان حقوق بشر، به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران و کانون‌های شورشی برای سرنگونی رژیم، رد مماشات و تأکید بر تغییر دموکراتیک توسط مردم ایران

کنفرانس دوحزبی سنای آمریکا آذر ۱۴۰۴، کنفرانسی است که در ۲۸ آذر ۱۴۰۴ در سالن تاریخی انجمن کندی سنای آمریکا برگزار شد. این رویداد دوحزبی با حضور سناتورهای برجسته از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، مقامات پیشین دولتی و نظامی آمریکا، و پیام ویدئویی مریم رجوی، رئیس‌جمهور برگزیده شورای ملی مقاومت ایران، بر حمایت از آلترناتیو دموکراتیک شورا، طرح ۱۰ ماده‌ای وی و مجاهدین خلق در اشرف ۳ تمرکز داشت. سخنرانان جمهوری اسلامی را ضعیف و در آستانه فروپاشی توصیف کردند و به موج اعدام‌ها (۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن) و سرکوب گسترده اشاره نمودند. آنها بر اتحاد دوحزبی برای ایران آزاد، دموکراتیک و غیرهسته‌ای تأکید کردند و قطعنامه ۱۴۵ سنا را که حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند و آینده دموکراتیک ایران را ترسیم می‌نماید، برجسته ساختند. کنفرانس خواستار افزایش تحریم‌ها، مستندسازی نقض حقوق بشر و به‌رسمیت شناختن نبرد کانون‌های شورشی با سپاه پاسداران شد.

این کنفرانس در سنای آمریکا، نمادی از اتحاد دوحزبی در حمایت از مبارزه مردم ایران برای سرنگونی دیکتاتوری آخوندی و برقراری جمهوری دموکراتیک بود. سناتور جین شهین بر جدایی دین از دولت و افزایش بودجه برای مستندسازی جنایات رژیم تأکید کرد. سناتور کوری بوکر از الهام‌گیری از مردم ایران و رد استبداد سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را سر اختاپوس تروریسم منطقه‌ای دانست و از مجاهدین حمایت نمود. ژنرال جیمز جونز به فروپاشی محور مقاومت رژیم، بحران‌های اقتصادی و اعدام ۱۹۳۲ نفر شامل ۵۶ زن اشاره کرد و طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی را نقشه راه ایران آینده خواند. هدر نائرت رهبری زنان در جنبش را ستود و بن کارسون آزادی را خواسته جهانی دانست. پیام مریم رجوی بر تغییر از طریق قیام سازمان‌یافته بدون مداخله خارجی، انتقال قدرت در شش ماه و قاطعیت جهانی مانند جلوگیری از فروش نفت رژیم تمرکز داشت. کنفرانس قطعنامه ۱۴۵ را با حمایت ۱۹ سناتور برجسته کرد که حقوق اشرف ۳ را تضمین و جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌کند. این رویداد، بخشی از تلاش‌های مداوم برای سیاست قاطع آمریکا در برابر رژیم و حمایت از مقاومت سازمان‌یافته بود.[۱][۲]

زمینه برگزاری و وضعیت بحرانی رژیم

این کنفرانس در حالی برگزار شد که رژیم جمهوری اسلامی با بحران‌های همه‌جانبه‌ای روبرو است که نشانه‌های فروپاشی قریب‌الوقوع آن را نشان می‌دهد. سقوط بشار اسد در سوریه، تضعیف شدید حزب‌الله و حوثی‌ها، بحران اقتصادی با تورم نزدیک به ۴۰ درصد، سقوط ارزش ریال و فقر گسترده بیش از سه‌چهارم جمعیت، رژیم را به افزایش بی‌سابقه سرکوب واداشته است. سخنرانان به آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها اشاره کردند: ۱۹۳۲ مورد در سال ۱۴۰۴ شامل ۵۶ زن (بالاترین تعداد اعدام زنان در بیش از سه دهه اخیر) و بیش از ۳۰۰ اعدام تنها در ماه گذشته. بسیاری از اعدام‌شدگان جوانان بلوچ، کرد و عرب یا فعالان سیاسی هستند که صرفاً به دلیل حمایت از سازمان مجاهدین خلق ایران محکوم شده‌اند. این موج اعدام‌ها ابزاری برای ارعاب جامعه و جلوگیری از اوج‌گیری قیام‌ها است.[۳]

سخنرانی سناتورهای دوحزبی و مقامات پیشین

سناتور جین شهین بر حمایت از حقوق ساکنان اشرف ۳، افزایش تحریم‌ها و ضرورت جدایی دین از دولت در ایران آینده تأکید کرد. سناتور کوری بوکر اتحاد دوحزبی را ستود و از الهام‌گیری از شجاعت مردم ایران سخن گفت. سناتور جان کورنین رژیم را منبع اصلی تروریسم منطقه‌ای دانست و حمایت از مجاهدان را ضروری خواند. سناتور روبن گایگو به جنبش‌های دموکراتیک جهانی اشاره کرد. دکتر بن کارسون آزادی را ارزشی جهانی توصیف کرد و هدر نائرت نقش پیشرو زنان در مقاومت را برجسته ساخت. سناتور روی بلانت ضعف رژیم را ناشی از طرد توسط مردم دانست. ژنرال جیمز جونز فروپاشی محور مقاومت را تحلیل کرد و مارک گینزبرگ بر قدرت نرم برای پایان استبداد تأکید نمود.[۴]

پیام مریم رجوی و طرح ۱۰ ماده‌ای

در پیام ویدئویی مریم رجوی، بر این نکته تأکید شد که تغییر رژیم وظیفه و حق مردم و مقاومت ایران است و نیازی به مداخله خارجی ندارد. وی کانون‌های شورشی را نیروی پیشبرنده قیام دانست و نقشه راه دوران انتقال را تشریح کرد: برگزاری انتخابات آزاد برای مجلس مؤسسان ظرف شش ماه، تدوین قانون اساسی جدید و انتقال قدرت به نمایندگان مردم. طرح ۱۰ ماده‌ای شامل جمهوری مبتنی بر آرای مردم، جدایی دین و دولت، برابری جنسیتی، لغو اعدام، حقوق اقلیت‌ها و ایران غیرهسته‌ای است.[۵]

قسمت سوم: نتیجه‌گیری، منابع و یادداشت نهایی

قطعنامه ۱۴۵ و نتیجه‌گیری کنفرانس

کنفرانس بر قطعنامه ۱۴۵ سنا تمرکز ویژه‌ای داشت که با حمایت ۱۹ سناتور از هر دو حزب معرفی شده و حقوق ساکنان اشرف ۳ را تضمین می‌کند، جمهوری دموکراتیک را تأیید می‌نماید و به‌رسمیت شناختن مبارزه مردم ایران برای سرنگونی را خواستار است. سخنرانان سیاست مماشات گذشته را شکست‌خورده دانستند و بر ضرورت تحریم‌های حداکثری، مستندسازی جنایات و حمایت عملی از کانون‌های شورشی تأکید کردند. این رویداد نشان‌دهنده اجماع روبه‌رشد در کنگره آمریکا برای سیاست قاطع در برابر رژیم و حمایت از تنها آلترناتیو سازمان‌یافته و دموکراتیک بود.

منابع