۱٬۱۶۷
ویرایش
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
تاریخ تهیه این تصاویر و ویدیوها مربوط به سال ۱۳۹۹ است. <ref name=":7" /> | تاریخ تهیه این تصاویر و ویدیوها مربوط به سال ۱۳۹۹ است. <ref name=":7" /> | ||
== ساختار زندان فشافویه == | |||
«قبل از درِ اصلی فلزی بزرگ زندان، دکهی کوچیکی وجود داره که هر چیزی رو که همراه داری باید اونجا تحویل بدی؛ یه کیسه بهت میدن و کارت شناسایی، کیف پول، حلقه، کارت بانکی و... رو باید بریزی توش. یهسری چیزها مثل کمربندت رو هم باید همونجا بندازی دور. هیچکسی هیچچیزی رو نمیتونه با خودش ببره تو زندان.» این به نقل از یک گزارش در سایت اکو است.<ref name=":8">[https://www.aasoo.org/fa/articles/4484 زندان تهران بزرگ چهجور جایی است؟]</ref> | |||
جلوِ درِ ورودی زندان افسرنگهبان و تعدادی سربازوظیفه ایستادن و شما وارد سالنی میشید که دورتادورش با کاشی آبی پوشیده شده. چهار تا کابین تو این سالن وجود داره که جلوِ اونها پرده کشیدن به عنوان در؛ باید اینجا لخت مادرزاد بشید و یکی تمام بدن شما رو بازرسی کنه؛ از توی دهنتون گرفته تا جاهای دیگه. در این مرحله شرم یا خجالت اصلاً مفهومی نداره؛ اگه دوست ندارید فحش بخورید باید سریع لخت بشید تا کارشون رو طبق پروتکلهای زندان انجام بدن. این تجربه هر بار که شانس داشته باشید و بتونید برید مرخصی و برگردید باز تکرار میشه.<ref name=":8" /> | |||
اتاق رئیس زندان، رئیس حفاظت زندان و خوابگاه حفاظت بعد از قرنطینه به سمت تیپها قرار دارند. یک اتاق پخش فیلم که به آن «صدا و سیما» هم میگویند وجود دارد. بعد از اتاق صداوسیما اتاقِ زیرِ هشت (محل استقرار افسرنگهبان) است.<ref name=":8" /> | |||
=== بازداشتگاه موقت === | |||
طبق گزارش سایت اکو سالنی به طول حدود هفت متر و عرض حدود پنج متر با دیوارها و سقفهای بلند که یک توالت داغون هم دارد را بازداشتگاه موقت میگویند. «تو این سالن دو ردیف نیمکت آهنیِ Uشکل به دیوارها چسبیده که شما باید روی اونها بشینید و منتظر باشید؛ یه ساعت، دو ساعت، پنج ساعت. زمان مشخص نیست. اصلاً توی زندان زمان رو باید فراموش کنید و در نظر داشته باشید که اونجا هر یه ساعت چند ساعت میگذره و زمان کِش میآد. شما تو بازداشتگاه باید اونقدر بشینید تا سرباز و ماشینی پیدا کنن و شما رو بفرستن داخل». <ref name=":8" /> | |||
=== قرنطينه === | |||
<blockquote>«قرنطینه» یا تیپ سه جاییه که برای یک تا دو هفته زندانی اونجا میمونه تا از نظر سلامت مشکلی نداشته باشه یا اگه شیشه و مواد مصرف کرده، خماری و نئشهگیش بپره یا اگه «انباری زده» تخلیه بشه. وارد قرنطینه که بشید باید دوش بگیرید؛ اونجا چندتا حمام وجود داره و به شما زیرپیرهنی، شورت و یه حوله میدن. بعد از حمام دیگه رسماً وارد سالن قرنطینه میشید. قرنطینهی زندان تهران بزرگ دوطبقهست، پایین چندتا اتاق با ظرفیت حدود بیست نفر داره و طبقهی بالا هم دو تا سالن سرتاسری داره با ظرفیت هر کدوم پنجاه نفر.<ref name=":8" /></blockquote> | |||
==== قرنطینه بالا یا پایین؟ ==== | |||
<blockquote>وکیلبند خیلی شفاف به شما میگه اگه میخواید برید طبقهی پایین توی اتاق و روی تخت بخوابی و کسی برات آشپزی کنه و غذای خوب بخوری، باید هفتهای یکونیم تا دومیلیون تومن پول بدی وگرنه باید بری طبقهی بالا و غذای «دُلی» بخوری. زندانیها به غذای دولتی «دُلی» میگن. جیرهی هر زندانی روزی سه وعده غذای «دُلی»، دو تا پتو (یکی برای رو و یکی برای زیر)، یه زیرپوش، یه شورت، یه حوله، هر چهل روز یه شامپو کوچیک تخممرغی و ماهی دو کیلو و هفتصد گرم قنده. جز این هر چی میخواید، از ظرف برای غذا خوردن تا قاشق و چنگال و مایع ظرفشویی و مسواک و... رو باید از فروشگاه زندان بخرید.<ref name=":8" /></blockquote> | |||
به گفته منبع آگاه زمانه، ساختمان قرنطینه تیپ دو قبلا کارگاه معرقکاری بوده و زندانیان برای ساختن کارهای دستی با چوب به آنجا میرفتند که اکنون به قرنطینه تبدیل شده است: «جایی نبوده و نیست که کسی بتواند آنجا زندگی کند. خیلی شرایط نامناسبی دارد. وقتی باران میبارد از سقف همه اتاقها و راهروها آب چکه میکند در حجم زیاد و همهجا خیس میشود. وعده داده بودند سقف را درست میکنند.» از دیگر مشکلات بند قرنطینه زندان تهران بزرگ فقدان بهداشت و کثیف بودن محیط آن است. به گفته این منبع همه جا پر از موش است و هیچ اقدامی برای مهار این مشکل نشده است و حدود ۴۰ نفر در یک اتاق که فضای کوچکی دارد در کنار هم نگهداری میشوند و حتی یک جاور وجود ندارد که اتاقها را تمیز کنند.<ref name=":6" /> | |||
«"قرنطینه" زندان فشافویه، آنگونه که آنجا مصطلح بود "جهنم" است. شرایط رفاهی "تیپ" با "قرنطینه" تقریبا شبیه تفاوت شرایط رفاهیایست که بقول خود مددجویان بین "مستراح" و "اتاق خواب" وجود دارد». «در ۴ روز قرنطینه، مددجویان، با هر جرمی و با هر قرار بازداشتی از آب آشامیدنی بدون مزه، تهویه، دستشویی، سیگار و غذای قابل هضم (ماکارونی سرد و نیم پز، برنج زرد سرد و نپخته) محروم هستند».<ref name=":1" /> | |||
در هنگام ورود علاوه بر پتوها یک عدد لیوان یکبار مصرف پلاستیکی و یک عدد قاشق یکبار مصرف پلاستیکی به آنها داده می شود و به زندانی تاکید می شود که این قاشق و لیوان یکبار مصرف باید تا پایان قرنطینه حفظ شود چون برای آب و غذا خوردن فقط از همان ها می تواند استفاده کند. تعداد زندانیان در سلول های کوچک قرنطینه آنقدر زیاد است که عده ای مجبور می شوند روی زمین و زیر تخت ها بخوابند.<ref name=":2" /> | |||
«بیش از ۵۰ درصد زندانیان قرنطینه معتادان تزریقی و کارتنخواب هستند که توان ایستادن روی پا ندارند و به جای انتقال به زندان باید به بیمارستان منتقل شوند». در چنین شرایطی «در کل قرنطینه فقط یک "افسر نگهبان" که مامور دولت است وجود دارد و مابقی امورات زندان اعم از پذیرش، خدمات، آشپزی، ناظر شب، انتقال مددجو به زندان توسط خود زندانیان اداره میشود. به غیر از یک افسرنگهبان، یک روحانی (مسئول فرهنگی) و یک "مددیار" نیز از "پرسنل" هستند که البته وجودشان هیچ خاصیتی برای زندانیان ندارد». | |||
«حتی تجربه یک شب قرنطینه زندان فشافویه، بیتردید لطمات جبران ناپذیری بر جسم و روح افراد باقی میگذارد که اثر آن برای ابد باقی خواهد ماند».<ref name=":1" /> | |||
در سلولهای قرنطینه «سه تخت سه طبقه و دو پتو در کف اتاق وجود دارد. دو پنجره فوقانی فاقد شیشه است، کولر و شوفاژ وجود ندارد، آب از ساعت ۴ بعد از ظهر تا ۷ صبح قطع است». در این سلولها «به شکلی نانوشته نظامی طبقاتی و سلسله مراتبی حاکم است؛ به طوریکه "تختخوابهای پنجرهای" متعلق به باسابقه ترین و یا گردن کلفت ترین افراد سلول است (محکومان حبس طویلالمدت موسوم به "حبسکشها"، موادفروشان عمده، اشرار، دعواییها و سرقتیهای سنگین) تختخوابهای عادی (طبقاتی که به پنجره دید ندارند) متعلق به "ردهای"ها (خرده فروشان مواد، کیف قاپها، سرقتیهای پرونده سبک و....) و کف سلول متعلق به "کفخوابها" (معتادان، افغانیها و تازهواردان) است». | |||
شرایط کفخوابها «چیزی شبیه تجربه "تابوت" ست. آنها به دلیل کمبود جا در زیر تخت، به تخت تکیه میدهند و بدین ترتیب از هرگونه قدرت تحرک، منفذ نور و جریان هوا محروم میشوند». نادر فتوره چی مینویسد «بوی تعفن ناشی از تعرق بدن و زخمهای عفونی در سلولها باورکردنی نیست و چون معتادان تزریقی در قرنطینه خماری پس میدهند، توان انتقال به محفظه موسوم به "دستشویی" برای شستشو ندارند واین امر باعث افزایش بوی تعفن در سلول میشود.<ref name=":1" /> | |||
بعد از قرنطینه اول که حدود یک هفته به طول می انجامد زندانیان به قرنطینه دوم به مدت ۴۵ روز منتقل میشوند که وضعیت چندان متفاوتی با قرنطینه اول ندارد.<ref name=":2" /> | |||
==== هواخوری در قرنطینه ==== | |||
فضای هواخوری تیپ دو نیز به مراتب از هواخوری دیگر بندها کوچکتر است و زندانیان امکان محدودی برای ورزش کردن دارند اما در بند قرنطینه سالن ورزشی وجود ندارد و زندانیان از همین امکان محدود هم محروم ماندهاند. به زندانیان اجازه داده نمیشود خودشان وسایل ورزشی مانند دمبل بسازند و با آنها ورزش کنند: | |||
«در داخل بند مثلا با سیمان دنبل درست میکردند یا بعضی وسایل را به صورت محدود در اختیارشان میگذاشتند. بعضی وسایل ورزشی که در پارکها وجود دارد در داخل بند هم هست، ولی همه آنها خراب هستند.»<ref name=":6" /> | |||
=== تیپ === | |||
بنا بر گزارش سایت اکو به هر ساختمون مجزا که تعدادی زندانی داخلش زندگی میکنند، تیپ گفته میشود. زندان فشافویه ۶ تیپ دارد. هر تیپ، مخصوص بخشی از زندانیهاست. <blockquote>اگه جرم شرارت، دزدی، خفتگیری، دعوا و شبیه اینها باشه میفرستنت تیپ چهار یا تیپ دو و تیپ یک. اگه جرمت اقتصادی باشه، مثل کلاهبرداری، اختلاس، رد مال، مهریه و... ساکن تیپ پنج هستی. تیپهای زندان هیچ ارتباطی با هم ندارن و کاملاً از هم جدان و زندانیها اصلاً امکان گشتن و رفتن از تیپی به تیپ دیگه رو ندارن مگه اینکه بهخاطر شرایط خاصی درخواست بدن...<ref name=":8" /></blockquote> | |||
==== بهداری زندان ==== | |||
و پس از اتاق افسر نگهبان دو راهرو وجود دارد که وسطش بهداری زندان قرار گرفته و معمولاً کسی توش نیست بهجز یه پزشک عمومی و پرستار و عدهای زندانی پزشک که خودشان هم از زندانیها هستن. البته گاهی پزشکهای متخصص هم از بیرون زندان میان ولی خیلی استثناست. | |||
==== بندها ==== | |||
از جلوِ درِ بهداری دو تا راهرو از هم جدا میشن که هر کدوم مثل یه تونل دراز بیشتر از سیصد متر طول دارن و توی هر کدوم از اونها پنج تا سالن وجود داره و سلولهای زندان اونجا قرار گرفته. اول کریدورها یه اتاقه مخصوص زندانیهایی که کارهای خدماتی مثل نظافت، باغبونی، کارهای فنی و... رو انجام میدن. ما به اینها «بچههای جهاد» میگیم. | |||
==== فروشگاه مرکزی تیپ ==== | |||
فروشگاه مرکزی تیپ هم همینجاست که کل مایحتاج تیپ رو میاره و بعد توی فروشگاههای داخل سالنها توزیع میکنه. | |||
== زندانبانان زندان فشافویه == | == زندانبانان زندان فشافویه == | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۵۶: | ||
=== میانگین سنی زندانیان === | === میانگین سنی زندانیان === | ||
خبرگزاری فارس ۲۷ مهرماه سال جاری در گزارشی اعلام کرد که بررسیهای آماری از ترکیب سنی بازداشتیهای اعتراضات اخیر نشان میدهد که ۴ درصد کمتر از ۲۰ سال و ۴۸ درصد نیز بین ۲۰ تا ۳۵ سال سن دارند. بر اساس این امار میتواند سنجید که این افراد هیچ تجربه و تصوری در خصوص زندان، آن هم در زندان خطرناک و بدنامی چون تهران بزرگ (فشافویه) ندارند.<ref name=":4" /> | خبرگزاری فارس ۲۷ مهرماه سال جاری در گزارشی اعلام کرد که بررسیهای آماری از ترکیب سنی بازداشتیهای اعتراضات اخیر نشان میدهد که ۴ درصد کمتر از ۲۰ سال و ۴۸ درصد نیز بین ۲۰ تا ۳۵ سال سن دارند. بر اساس این امار میتواند سنجید که این افراد هیچ تجربه و تصوری در خصوص زندان، آن هم در زندان خطرناک و بدنامی چون تهران بزرگ (فشافویه) ندارند.<ref name=":4" /> | ||
== وضعیت زندان فشافویه == | == وضعیت زندان فشافویه == | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۶۷: | ||
«در هر اتاق ۱۸ تخت وجود دارد و حداقل ۱۰ نفر روی زمین میخوابند. روزانه سه وعده غذایی کم حجم و بسیار بدکیفیت به همراه ۲ عدد نان میان زندانیان توزیع میشود. آب لولهکشی نیز به دلیل شوری بیش از حد، قابل آشامیدن نیست. همچنین فروشگاه زندان اجناس را با قیمت بسیار بالایی به زندانیان میفروشد. برای استحمام، آب گرم در اختیار زندانیان قرار ندارد و تعداد زیادی به علت سرمای محیط، دچار سرما خوردگی شدهاند. بهعلاوه نبود دارو و لوازم بهداشتی، موجب شیوع بیماری در بین زندانیان شده است.»<ref name=":4">[https://www.radiozamaneh.com/745971/ شرایط زندان مرکزی تهران بزرگ (فشافویه)، عادیسازی شرایط غیرانسانی]</ref> | «در هر اتاق ۱۸ تخت وجود دارد و حداقل ۱۰ نفر روی زمین میخوابند. روزانه سه وعده غذایی کم حجم و بسیار بدکیفیت به همراه ۲ عدد نان میان زندانیان توزیع میشود. آب لولهکشی نیز به دلیل شوری بیش از حد، قابل آشامیدن نیست. همچنین فروشگاه زندان اجناس را با قیمت بسیار بالایی به زندانیان میفروشد. برای استحمام، آب گرم در اختیار زندانیان قرار ندارد و تعداد زیادی به علت سرمای محیط، دچار سرما خوردگی شدهاند. بهعلاوه نبود دارو و لوازم بهداشتی، موجب شیوع بیماری در بین زندانیان شده است.»<ref name=":4">[https://www.radiozamaneh.com/745971/ شرایط زندان مرکزی تهران بزرگ (فشافویه)، عادیسازی شرایط غیرانسانی]</ref> | ||
== خودکشی وقتل در زندان فشافویه == | == خودکشی وقتل در زندان فشافویه == | ||
خط ۱۵۹: | خط ۱۸۵: | ||
==== فشافویه زندانی بدون تفکیک جرائم ==== | ==== فشافویه زندانی بدون تفکیک جرائم ==== | ||
مدتهاست که زندانیان سیاسی و بازداشت شدگان اعتراضات را هم اغلب بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در این زندان نگهداری میکنند. عدم رعایت اصل تفکیک جرائم نیز در سالهای اخیر به ابرازی جهت آزار و تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی در دست مسئولان زندان و نیروهای امنیتی تبدیل شده است. زندانیان سیاسی همواره به این امر معترض بوده و همین مسئله نگرانی خانواده زندانیان و فعالین حقوق بشری را به دنبال داشته است. عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، در مواردی جان زندانیان را مورد خطر قرار داده است و تحمل دوران حبس را برای آنها دشوارتر کرده است، به صورتی که زندانبانها از این موضوع به مثابه ابزاری برای تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی استفاده میکنند.<ref name=":4" /> | <blockquote>توی قرنطینه هیچ تفکیکی بین زندانیها انجام نمیشه؛ یعنی جیببُر و پزشکی که مثلاً به خاطر چکِ برگشتی افتاده زندان یه جا هستن و برای همین هم خیلیها که دستشون به دهنشون میرسه و تازه افتادن زندان و میترسن، تلاش میکنن پول خرج کنن و توی اتاق باشن و تو سالنهای بالا نیفتن.<ref name=":8" /></blockquote>مدتهاست که زندانیان سیاسی و بازداشت شدگان اعتراضات را هم اغلب بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در این زندان نگهداری میکنند. عدم رعایت اصل تفکیک جرائم نیز در سالهای اخیر به ابرازی جهت آزار و تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی در دست مسئولان زندان و نیروهای امنیتی تبدیل شده است. زندانیان سیاسی همواره به این امر معترض بوده و همین مسئله نگرانی خانواده زندانیان و فعالین حقوق بشری را به دنبال داشته است. عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، در مواردی جان زندانیان را مورد خطر قرار داده است و تحمل دوران حبس را برای آنها دشوارتر کرده است، به صورتی که زندانبانها از این موضوع به مثابه ابزاری برای تحت فشار قرار دادن زندانیان سیاسی استفاده میکنند.<ref name=":4" /> | ||
===== قتل علیرضا شیرمحمدعلی ===== | ===== قتل علیرضا شیرمحمدعلی ===== |
ویرایش