۶٬۵۵۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''صادق هدایت''' ، (زادهی ۲۸ بهمن ۱۲۸۱، تهران – درگذشتهی ۱۹ فروردین ماه ۱۳۳۰، پاریس) داستاننویس، مترجم و روشن فکر ایرانی بود. صادق هدایت از پیشگامان و بنیانگذاران داستاننویسی مدرن معاصر بهشمار میآید. پدرش هدایتقلیخان اعتضادالملک از رجال سیاسی قاجار بود. صادق هدایت پس از پایان تحصیلاتش در مدرسهی سنلویی عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات ادامه تحصیل داد. سپس با تغییر رشته تحصیلیاش به پاریس رفت. صادق هدایت در همین دوران داستانی را با نام ''مرگ،'' در مجلهی ایرانشهر در آلمان | '''صادق هدایت''' ، (زادهی ۲۸ بهمن ۱۲۸۱، تهران – درگذشتهی ۱۹ فروردین ماه ۱۳۳۰، پاریس) داستاننویس، مترجم و روشن فکر ایرانی بود. صادق هدایت از پیشگامان و بنیانگذاران داستاننویسی مدرن معاصر بهشمار میآید. پدرش هدایتقلیخان اعتضادالملک از رجال سیاسی قاجار بود. صادق هدایت پس از پایان تحصیلاتش در مدرسهی سنلویی عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات محض ادامه تحصیل داد. سپس با تغییر رشته تحصیلیاش به پاریس رفت. صادق هدایت در همین دوران داستانی را با نام ''مرگ،'' در مجلهی ایرانشهر در آلمان منتشر کرد؛ و مقالهای را نیز با نام ''جادوگری در ایران،'' در مجلهی لهویل دلیس، به چاپ رساند. صادق هدایت در سال ۱۳۰۷، اقدام به خودکشی کرد. او خودش را از پلی به رودخانه مارن فرانسه انداخت؛ اما توسط سرنشینان قایقی نجات یافت. هدایت پس از این خودکشی، آثاری همچون: پروین دختر ساسان، زندهبهگور، و مادلن، را خلق کرد که منجر به دوستی او با مسعود فرزاد، '''[[بزرگ علوی]]''' و مجتبی مینوی گردید؛ و تشکیل حلقه دوستی، معروف به ''ربعه'' رقم خورد. صادق هدایت سپس به ایران بازگشت و در بانک ملی مشغول کار شد. او با انتشار کتاب وغوغ ساهاب، که کتابی طنز با محتوای سیاسی و انتقادی بود، ممنوعالقلم گردید. صادق هدایت نخستین نویسندهی تاریخ ایران است که زیر تیغ سانسور رفت. با این وجود تعداد زیادی از کتابهای او شامل مجموعه سه قطره خون، گرداب، دون ژوآن کرج، علویه خانم و سفرنامه اصفهان در همین دوران ممنوعالقلمی منتشر شد. گرماگرم سالهای جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین، منجر به باز شدن فضای سیاسی کشور شد. این واقعه فرصت مناسبی برای اهل قلم و روشنفکران ایجاد کرد تا به وظیفهی اجتماعی خود عمل کنند. صادق هدایت نیز با استفاده از این فرصت، کتاب معروف سگ ولگرد، چند اثر ترجمه از فرانتس کافکا و زبان پهلوی، داستان بلند حاجیآقا و مجموعهی ولنگاری را منتشر کرد که شدتگیری روح انتقادی او در این آثار مشهود بود. خیلی از آثار صادق هدایت، هم پیش از [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب''' '''ضدسلطنتی''']] و هم در دوران جمهوری اسلامی، ممنوعالانتشار بودهاند. در سال ۱۳۸۵، نیز چاپ و انتشار مجدد همهی کتابهای صادق هدایت، بدون نظارت و بررسی به حالت تعلیق درآمد. صادق هدایت از تاثیرگذارترین نویسندگان تاریخ ایران بر روند نوگرایی است. وی نهتنها انقلابی در داستاننویسی فارسی ایجاد کرد، بلکه جهانبینی، سبک و شیوهی خود را نیز در آثار نویسندگان نسل پس از خود، مانند: '''[[غلامحسین ساعدی]]'''، هوشنگ گلشیری و عباس معروفی نیز به ودیعه گذاشت، تا جایی که بسیاری او را همتراز با نویسندگان مشهوری نظیر [[بزرگ علوی]]، محمدعلی جمالزاده و '''[[صادق چوبک]]'''، که پدران داستاننویسی نوین فارسی هستند، میدانند. بخش مهم و عمدهای از آثار صادق هدایت شامل انتقاد و اعتراض است. خرافهپرستی، مذهبگرایی مفرط، استبداد، حاکمیت، جنگ و حتی اشکال بهظاهر زیبای زندگی، زیر تیغ قلم صادق هدایت میروند. جهانی که او ارائه میدهد، واقعیتهای روزگار او است. وی سرانجام در نوزدهم فروردین ۱۳۳۰، بهوسیلهی گاز به زندگی خود پایان داد. پیکر صادق هدایت با تشیع جمعیت اندکی از ایرانیان مقیم فرانسه و همچنین شهروندان فرانسوی در آرامستان پرلاشیز که یکی از معروفترین گورستانهای پاریس است، به خاک سپرده شد. | ||
== تولد و خانواده == | == تولد و خانواده == | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
== سفر به اروپا == | == سفر به اروپا == | ||
[[پرونده:با برادر بزرگش عیسی پاریس.jpg|جایگزین=صادق هدایت با عیسی برادر بزرگش در پاریس|بندانگشتی|240x240پیکسل|صادق هدایت با عیسی برادر بزرگش در پاریس]] | [[پرونده:با برادر بزرگش عیسی پاریس.jpg|جایگزین=صادق هدایت با عیسی برادر بزرگش در پاریس|بندانگشتی|240x240پیکسل|صادق هدایت با عیسی برادر بزرگش در پاریس]] | ||
صادق هدایت در سال ۱۳۰۳، پس از پایان تحصیلات در مدرسه سنلویی، با نخستین گروه اعزامی دانشجویان به اروپا، عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات ادامه تحصیل داد.<ref name=":2">[https://www.daneshchi.ir/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/ تحقیق در مورد زندگی صادق هدایت - سایت دانشچی]</ref> | صادق هدایت در سال ۱۳۰۳، پس از پایان تحصیلات در مدرسه سنلویی، با نخستین گروه اعزامی دانشجویان به اروپا، عازم بلژیک شد؛ و در رشته ریاضیات محض ادامه تحصیل داد.<ref name=":2">[https://www.daneshchi.ir/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/ تحقیق در مورد زندگی صادق هدایت - سایت دانشچی]</ref> | ||
صادق هدایت از وضعیت تحصیل و رشتهی تحصیلیاش در کشور بلژیک ناراضی بود و به دنبال آن بود که به پاریس که مرکز تمدن غرب بود، برود؛ و بالاخره در اسفندماه ۱۳۰۵، پس از تغییر رشته | صادق هدایت از وضعیت تحصیل و رشتهی تحصیلیاش در کشور بلژیک ناراضی بود و به دنبال آن بود که به پاریس که مرکز تمدن غرب بود، برود؛ و بالاخره در اسفندماه ۱۳۰۵، پس از تغییر رشته و تلاش فراوان به پاریس منتقل شد.<ref>[https://taaghche.com/author/%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA صادق هدایت - سایت طاقچه]</ref> | ||
او در همین دوران نیز داستانی را با نام ''مرگ،'' در مجلهی ایرانشهر که در آلمان منتشر میشد، منتشر کرد؛ و مقالهای را نیز با نام ''جادوگری در ایران،'' در مجلهی لهویل دلیس، شمارهی ۷۹ به چاپ رساند. صادق هدایت در نخستین سال اقامت خود در پاریس، نسخهی کاملتری از کتاب ''انسان و حیوان''، به چاپ رساند.<ref name=":2" /> | او در همین دوران نیز داستانی را با نام ''مرگ،'' در مجلهی ایرانشهر که در آلمان منتشر میشد، منتشر کرد؛ و مقالهای را نیز با نام ''جادوگری در ایران،'' در مجلهی لهویل دلیس، شمارهی ۷۹ به چاپ رساند. صادق هدایت در نخستین سال اقامت خود در پاریس، نسخهی کاملتری از کتاب ''انسان و حیوان''، به چاپ رساند.<ref name=":2" /> | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
گرماگرم سالهای جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین، منجر به باز شدن فضای سیاسی کشور شد. این واقعه فرصت مناسبی برای اهل قلم و روشنفکران ایجاد کرد تا به وظیفهی اجتماعی خود عمل کنند. صادق هدایت نیز با استفاده از این فرصت، کتاب معروف سگ ولگرد، چند اثر ترجمه از فرانتس کافکا و زبان پهلوی، داستان بلند حاجیآقا و مجموعهی ولنگاری را منتشر کرد که شدتگیری روح انتقادی او در این آثار مشهود بود. صادق هدایت در همین دوران برای شرکت در انجمن ادبی ایران و شوروی عازم تاشکند شد که در جریان این سفر، مورد تقدیر ادیبان و اهل هنر قرار گرفت. | گرماگرم سالهای جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین، منجر به باز شدن فضای سیاسی کشور شد. این واقعه فرصت مناسبی برای اهل قلم و روشنفکران ایجاد کرد تا به وظیفهی اجتماعی خود عمل کنند. صادق هدایت نیز با استفاده از این فرصت، کتاب معروف سگ ولگرد، چند اثر ترجمه از فرانتس کافکا و زبان پهلوی، داستان بلند حاجیآقا و مجموعهی ولنگاری را منتشر کرد که شدتگیری روح انتقادی او در این آثار مشهود بود. صادق هدایت در همین دوران برای شرکت در انجمن ادبی ایران و شوروی عازم تاشکند شد که در جریان این سفر، مورد تقدیر ادیبان و اهل هنر قرار گرفت. | ||
از تأثیرات مهم دوران پس از جنگ جهانی دوم، گرایش و تمایل عدهی زیادی از نویسندگان و روشنفکران جامعه به '''[[حزب توده ایران]]''' بود. در این میان بزرگ علوی و عبدالحسین نوشین به عضویت این حزب درآمدند. هرچند که برخی تفکرات صادق هدایت را متأثر از حزب توده میدانند، اما او هرگز به عضویت این حزب درنیامد؛ ولی از طرفی هم مقالاتی از او با نام مستعار در نشریهی وابسته حزب توده منتشر گردید.<ref name=":1" /> | از تأثیرات مهم دوران پس از جنگ جهانی دوم، گرایش و تمایل عدهی زیادی از نویسندگان و روشنفکران جامعه به '''[[حزب توده ایران]]''' بود. در این میان بزرگ علوی و عبدالحسین نوشین به عضویت این حزب درآمدند. هرچند که برخی تفکرات صادق هدایت را متأثر از حزب توده میدانند، اما او هرگز به عضویت این حزب درنیامد؛ ولی از طرفی هم مقالاتی از او با نام مستعار در نشریهی وابسته به حزب توده منتشر گردید.<ref name=":1" /> | ||
[[پرونده:هدایت جوانی.JPG|جایگزین=صادق هدایت|بندانگشتی|210x210پیکسل|صادق هدایت]] | [[پرونده:هدایت جوانی.JPG|جایگزین=صادق هدایت|بندانگشتی|210x210پیکسل|صادق هدایت]] | ||
خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
=== منزل صادق هدایت === | === منزل صادق هدایت === | ||
منزل پدری صادق هدایت در تهران که توسط اعتضادالملک ساخته شد، یکی از خانههای تاریخی پایتخت بهشمار میرود که با شماره ۲۴۹۱، در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است. مالکیت فعلی این خانه بر عهده بیمارستان | منزل پدری صادق هدایت در تهران که توسط اعتضادالملک ساخته شد، یکی از خانههای تاریخی پایتخت بهشمار میرود که با شماره ۲۴۹۱، در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است. مالکیت فعلی این خانه بر عهده بیمارستان امیر اعلم است. این خانهی تاریخی تا سال ۱۳۸۱، بهعنوان کودکستان مورد استفاده قرار میگرفت؛ و پس از اعتراضها و تلاش جهانگیر هدایت برادرزادهی صادق هدایت، تبدیل به کتابخانه شد. در سال ۱۳۹۲، از اتاقها و محوطهی این خانه، بهعنوان انبار ضایعات بیمارستانی استفاده میشد. از طرفی هم به این خانه صدمات زیادی وارد گردید؛ و هماکنون نیز شرایط نامطلوبی دارد. با وجود اینکه خانهی اعتضادالملک در فهرست آثار ملی ثبت شده است، اما رویکردهای خصمانه و نگاههای ممنوعه به شخصیت صادق هدایت، مانع توجههات لازم و رسیدگی به این اثر تاریخی شده است. خانهی صادق هدایت در تهران واقع در خیابان سعدی، بالاتر از خیابان منوچهری ضلع جنوب غربی بیمارستان امیر اعلم، خیابان تقوی-خیابان هدایت-پلاک ۳، است.<ref name=":1" /> | ||
== آثار صادق هدایت == | == آثار صادق هدایت == |
ویرایش