کاربر:Alirezara/۵صفحه تمرین

سهراب سپهری

سهراب سپهری از مشاهیر ادب و هنر ایران است. شهرت او در عرصه‌ی شعر نو و سبک  نقاشی منحصر به فرد خود اوست.  او در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در کاشان به دنیا آمد و در اردیبهشت ۱۳۵۹ درگذشت. از او مجموعه‌ی اشعاری با نام « هشت کتاب » و تابلوهای نقاشی بسیاری به یادگار مانده است. اشعار سهراب سپهری به چندین زبان دنیا از جمله انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی و اسپانیایی ترجمه شده است. سهراب سپهری در سال ۱۳۳۲ از دانشکده‌ی هنرهای زیبا فارغ التحصیل شد و نشان درجه اول علمی را دریافت کرد و با سفر به کشورهای مختلف با فرهنگ و هنر این کشورها بیشتر آشنا شد او در این سفرها نمایشگاه‌هایی هم در این کشورها برگزار کرد. سهراب سپهری در سال  ۱۳۵۷  در بیمارستان پارس تهران در اثر ابتلاء به بیماری سرطان خون درگذشت.

دوران کودکی:

سهراب سپهری در ۱۴ مهر ۱۳۰۷ در کاشان به دنیا آمد. نام پدر  او  « اسدالله» و نام مادرش « ماه جبین‌ » بود.  پدر بزرگ او میرزا نصرالله خان سپهری رئیس تلگراف‌خانه‌ی کاشان بود. سهراب پدرش را در نوجوانی  از دست داد و مادرش سرپرستی او را عهده‌دار شد. سپهری در غم از دست دادن پدر  در یکی از شعرهای دوره جوانی‌اش ـ  خیال پدر ـ از پدرش یاد کرده است:

در عالم خیال به چشم آمدم پدر

کز رنج چون کمان قد سروش خمیده بود

دستی کشیده بر سر رویم به لطف و مهر

یک سال می گذشت، پسر را ندیده بود...

سهراب سپهری

تحصیلات

سهراب سپهری دوران تحصیلات ابتدایی را در دبستان خیام کاشان در سال ۱۳۱۹ به پایان رساند. بعد از اتمام  تحصیلات متوسطه در دبیرستان پهلوی کاشان در خرداد ۱۳۲۲ به دانشسرای مقدماتی رفت و سپس به استخدام اداره‌ی فرهنگ کاشان درآمد. او سپس به تهران  آمد و در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و هم زمان به استخدام شرکت نفت در تهران در آمد که پس از هشت ماه کار استعفا کرد. او در مدت تحصیل خود در دانشگاه نخستین مجموعه‌ شعر خودر را به چاپ رساند. مشفق کاشانی با دیدن شعرهای سپهری پیش‌بینی کرد که او در آینده آثار ارزشمندی به ادبیات ایران هدیه خواهد داد

زندگی سهراب سپهری

سهراب سپهری زندگی خویش را به فراگیری علم و هنر گذراند. او برای کسب تجربه و دانش به کشورهایی از جمله ژاپن، فرانسه، ایتالیا، هندوستان، آمریکا، و بسیاری دیگر از کشورهای شرق و غرب سفر کرد  سفرهای وی در اصل سیر و سلوک معنوی بود. سفرهای او به کشورهای شرق آسیا و آشناییش با ادیان هند و بودا شعر او را تحت تاثیر قرار داد. سپهری در این دوره به عنوان شاعری صاحب سبک، دوستداران زیادی داشت. سهراب هیچگاه ازدواج نکرد. سایت بیتوته

سهراب سپهری در سال ۱۳۳۷ مدتی در اداره کل اطلاعات وزارت کشاورزی با سمت سرپرست سازمان سمعی و بصری مشغول به کار شد. از مهر ۱۳۴۰ نیز شروع به تدریس در هنرکده‌ی هنرهای تزئینی تهران

نفاشی سهراب سپهری

نمود. در اسفند همین سال بود که از کلیه‌ی مشاغل دولتی به کلی کناره‌گیری کرد. پس از این سهراب با حضور فعال‌تر در زمینه‌ی شعر و نقاشی آثار بیشتری آفرید.

فعالیتهای هنری سهراب سپهری

فعالیتهای هنری سهراب سپهری را باید در عرصه‌های ادبی و نقاشی بررسی کرد. سهراب سپهری در سال ۱۳۳۰ نخستین

مجموعه اشعار سهراب سپهری ـ هشت کتاب

مجموعه‌ی شعر نیمایی خود را به نام «مرگ رنگ» انتشار داد. در سال ۱۳۳۲ همزمان با فارغ‌التحصیلی از دانشگاه هنر در چند نمایشگاه نقاشی در تهران شرکت نمود و نیز دومین مجموعه ی اشعار خود را با عنوان «زندگی خواب ها» منتشر کرد. آنگاه به تأسیس کارگاه نقاشی همت گماشت. در آذر ۱۳۳۳ در اداره‌ی کل هنرهای زیبا (فرهنگ و هنر) در قسمت موزه‌ها شروع به کار کرد و در ضمن در هنرستان هنرهای زیبا به تدریس  پرداخت. در مهر ۱۳۳۴ ترجمه‌ی اشعار ژاپنی از وی در مجله‌ی «سخن» به چاپ رسید. در مرداد ۱۳۳۶ سفرهای خود را  به کشورهای اروپایی آغاز کرد و به پاریس و لندن رفت. او در پاریس در  مدرسه‌ی هنرهای زیبا در رشته‌ی لیتوگرافی نام نویسی کرد. وی همچنین کارهای هنری خود را در نمایشگاه‌ها به معرض نمایش گذاشت. حضور در نمایشگاه‌های نقاشی همچنان تا پایان عمر وی ادامه داشت. وی سفرهای دیگری به کشورهای جهان نمود.

از سهراب سپهری آثار بسیاری در زمینه‌ی ادبیات و نقاشی  بر جای مانده است:

آثار منظوم سهراب

هشت کتاب، مرگ رنگ، زندگی خواب ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، مسافر، حجم سبز، ما هیچ ما نگاه، آوارکتاب، زندگی خواب ها

اثر منثور سهراب سپهری

اتاق آبی

شعر سهراب

سهراب سپهری

شعر سهراب چون نقاشی او رنگارنگ است. وی در شعرش نگران انسان و سرنوشت اوست. او همه را به نگریستن دقیق تر در پیرامون خود و به جهانی برتردعوت می کند. همه ی اشیا برای او حیات دارند واین اشیا دارای روح و احساس هستند.سهراب سپهری شاعری تصویرگراست او از جمله شاعران معاصری است که شناخت درست و کافی با شعر و سبک نیمایی داشت. در عین پیروی از سبک نیما، اما  صاحب سبک و خلاق بود.  خلاقیت سهراب بیشتر در استفاده بدیع از رنگ و کلمه بوده است.  سهراب در اشعار خود دیدگاه عارفانه دارد و خدا را در طببعت جستجو میکند.

سهراب سپهری  در ابتدا به سبک نیمایی،  روی می‌آورد. اما بعدها او سبک منحصر به فرد خود را پیش میگیرد.. در این شیوه جدید سهراب سپهری بر دیدگاه انسان مدارانه و آموخته‌هایی که از فلسفه ذن فرا گرفته بود به شیوه جدیدی دست یافت که «حجم سبز» شیوه‌ی تکامل یافته‌ی سبکش محسوب می‌شود. وی عادت داشت که دور از جامعه آثار هنری‌اش را خلق کند و برای رسیدن به تنهایی‌هایش «قریه چنار» و کویرهای کاشان را انتخاب کرده بود.  

شعر وی صمیمی، سرشار از تصویرهای بکر و تازه است که همراه با زبانی نرم، لطیف، پاکیزه و منسجم تصویر سازی می‌کند.

از معروفترین شعرهای وی می توان نشانی، صدای پای آب و مسافر را نام برد.  شعر صدای پای آب یکی از بلندترین شعرهای نو زبان فارسی است. شعرهای سهراب سپهری به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شده است. در سال ۱۳۷۱ شعرهای منتخبی از دو کتاب حجم سبز و شرق اندوه با نام «ما هیچ، ما نگاه» توسط «کلارا خانیس» به زبان اسپانیایی ترجمه شد. در سال ۱۳۷۵ منتخبی از اشعار سهراب سپهری توسط هنرمند ایرانی جاوید مقدس صدقیانی به زبان ترکی استانبولی ترجمه و از سوی انتشارات  YKY  در کشور ترکیه منتشر شد

شعر سهراب سپهری رنگارنگ است و خواننده را به افقهای تازه می‌کشاند. آثار وی پر است از صور خیال و تعبیرات بدیع، که با وجود زیبایی ظاهری و تصویرهای بدیع و رنگارنگ، در مجموع از جریان های زمان به دور است. در اشعار او نقد و پیام اجتماعی کم رنگ است و در آن پراکندگی و ناهماهنگی تصاویر به چشم می خورد. سهراب در اشعارش به طور کلی و در بعدی وسیع نگران انسان و سرنوشت اوست. سپهری روح شاعرانه و لطیفی داشت که برای هر چیز معنی و مفهومی خاص قائل بود. تخیل وی در همه‌ی اشیاء باریک می شد و از آنها تصاویری زنده و حساس می‌ساخت. سهراب سپهری دارای سبک ویژه‌ای است که می‌توان او را بنیانگذار این شیوه دانست..

شعر سپهری دارای تصویرهای شاعرانه و مضامین و مفاهیم عرفانی و فلسفی و غنائی است. سهراب شاعری بود، غوطه ور در دنیای شعر و هنر خویش که به همه چیز رنگ شعر می داد. همه ی اشیاء برای او معنویت داشتند، در ژرفای هر چیز مادی فرو می رفت و به آن حیات معنوی می بخشد. گویی برای او تمام ذرات عالم دارای روح و عاطفه و احساس بودند. زبان سپهری نیز زبانی لطیف و ویژه ی خود اوست. شعرش دارای تصاویر تازه ولی مبهم است و از این رو ساده و روشن نیست. خیالات ظریف و تصویرهای زیبا سراسر اشعار وی را در برگرفته است. او البته همواره در راه تکامل خویش پیش رفته است و این نکته را از خلال شعرهای «هشت کتاب» او می توان دریافت.

گاه شمار انتشار اشعار سهراب سپهری

اولین کتاب سپهری با نام "مرگ رنگ" در تهران منتشر شد که به سبک نیما یوشیج بود.

سپهری دومین مجموعه شعر خود را با نام "زندگی خواب ها" در سال 1332 سرود و در همین سال بود که دوره لیسانس نقاشی را در دانشکده هنرهای زیبا با رتبه اول و دریافت نشان اول علمی به پایان رساند.

سهراب در سال 1337 دو کتاب "آوار آفتاب" و "شرق انده" را آماده چاپ کرد ولی موفق به چاپ آنها نشد و سرانجام در سال 1340 این دو کتاب به انضمام "زندگی خواب ها" زیر عنوان "آوار کتاب" منتشر شد.

در "شرق اندوه" سپهری از هر نظر تحت تاثیر غزلیات مولوی است و شعرهای این مجموعه همه شادمانه و شورانگیزند.

دو شعر بلند "صدای پای آب" و "مسافر" پنجمین و ششمین کتاب های او هستند.

شهرت سپهری از سال 1344 و با انتشار شعر بلند "صدای پای آب" آغاز شد. در "صدای پای آب" است که محتوای ویژه ی شعر سپهری فرمش را می یابد.

"صدای پای آب"، کنایه از صدای پای مسافری در سفر زندگی است.

این شعر که روز به روز بر شهرت و محبوبیت او افزود، اولین بار در فصلنامه ی آرش در آبان همان سال منتشر شد.

سپهری که تمام عمرش را به دور از جنجال روزنامه ها و مجلات و فقط با دوستان اندک و تنهایی خود می زیست و بدین سبب از طرف نشریات جدی گرفته نشده بود، در سال 1345 با انتشار شعر بلند "مسافر" که یکی از درخشان ترین شعرهای فارسی است، بزرگی و شاعری اش را بر نشریات تحمیل کرد.

"مسافر" تأمل و سیر و سفر شاعر است در فلسفه ی زندگی.

حجم سبز" هفتمین مجموعه شعری سپهری و کامل ترین آنها است.

حجم سبز" پایان آخرین جستجوی های سپهری در شعر "مسافر" اوست. گویی پاسخ همه پرسش ها را یافته و به همه حقایق رسیده است.

شاعر دیگر منتظر مژده دهندگان نمی ماند بلکه خود قصد می کند که بیاید و پیام آورد: روزی خواهم آمد و پیامی خواهم آورد ...

هشتمین و آخرین مجموعه شعری سهراب سپهری "ما هیچ، ما نگاه" است.

در این کتاب بر خلاف مجموعه"حجم سبز" و دو شعر بلند "صدای پای آب" و "مسافر" شاعر روی به یأس دارد. اما یأسی که جز از حوزه ذهن رنگین سپهری بیرون نمی تراود.

سپهری در سال 1355 تمام هشت دفتر و منظومه خود را در "هشت کتاب" گرد آورد. که نموداری  تمام از سیر معنوی شاعر جویای حقیقت است، از اعتراضات سیاسی تا شور جست و جو و ره سپردن در عرفانی زمینی.

"هشت کتاب" یکی از اثر گذارترین و محبوب ترین مچموعه ها، در تاریخ شعر نو ایران است.

نقاشی سهراب سپهری

امضاء سهراب سپهری

سهراب سپهری علاوه بر سرودن شعر به نقاشی نیز میپرداخت. او نقاشی را از کودکی آغاز کرد.  او فارغ التحصیل دوره‌ی نقاشی از دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲ بود که با رتبه‌ی اول به دریافت نشان درجه‌ی اول فرهنگ نائل شد.

او در یادداشتی با عنوان هنوز در سفرم در این زمینه می نویسد:  پدرم... در طراحی دستی داشت. خوش خط بود. تار می نواخت. او مرا به نقاشی عادت داد... در دبیرستان نقاشی کار جدی تری شد. زنگ نقاشی نقطه روشنی در تاریکی هفته بود.

سهراب در سال ۱۳۳۹ در سفر خود به ژاپن  به مدت هشت ماه به فعالیت پرداخت. در این مدت او از نقاشی، شیوه‌ی خط نگاری، اندیشه‌ی فلسفی و شعر ژاپن تأثیر پذیرفت که این تأثیر را در نقاشی‌های او میتوان مشاهده کرد. آثار سپهری به لحاظ دید درون‌‌گرایانه خاص،‌ به فرهنگ و هنر شرق دور به ویژه ژاپن نزدیک است. 

سهراب سپهری نوجوان حین نقاشی

   لیلی گلستان در کتاب خود می‌نویسد: چیرگیِ ذهنیت بر عینیت، آرمان نقاشی سهراب سپهری است. در بینش وی تخیل هم از حس و هم از خرد برتر است و تخیل است که امکان ادراک عمیق واقعیت برتر را فراهم می‌کند. بین همه اجزای عالم رابطه‌ای زنده برقرار است و تخیل هنرمند است که می‌تواند این هارمونی را از ورای اجزای متعدد و متناقض درک کند. بینش شهودی که همانا کشف حجاب است و داریوش شایگان از آن در کار سهراب با عنوان دست یافتن به «فضای فراسو» یاد می کند.

سپهری غالب آثارش را در مرز انتزاع نگاه می‌داشت تا همچنان موضوع در آنها طنین داشته باشد. در مقام شاعر هنرمند، او قادر به حذف موضوع نبود و هر اشاره قلمش، هم کیفیت تصویری داشته و هم مابه ازایی ادبی. رویکرد حسی سهراب به طبیعت از پسِ دوره های انتزاع در آثارش نمود گذار  از دوران انتزاع گرایی است.

مجموعه‌ی رنگ‌های سپهری خاص و شخصی است. رنگ‌هایی که سپانلو «طیف هم خانواده رنگ های اقلیم ایران» خواند، که به مدد آن «بهره ای از روح ایران در هنر سپهری زندگی می کند.

وی در نقاشی از دستاوردهای زیبایی شناختی شرق و غرب بهره مند گشته بود که این تاثیرها در آثارش جلوه گر بودند. در آثار نقاشی اش رویکرد نوین و متفاوتی داشت به طوریکه فرم های هندسی نخودی و خاكستری رنگش با تمامی نقاشان فیگوراتیو همزمانش متفاوت بود. سپهری بیشتر نمایشگاه های داخلی آثار نقاشی اش را در «گالری سیحون» برگزار می‌کرد و عادت نداشت که برای روز معرفی در نمایشگاه شرکت کند.

امضای وی بر روی نقاشی هایش به خط «نستعلیق» بوده که به نظر مرتضی ممیز جلوه‌ای از روحیه‌ی فروتنانه و ایرانی‌اش

نقاشی سهراب سپهری

دارد. مقاله‌ شهروز نظری  ـ تفاوت کاشان با نیویورک ـ  از آثار او می توان به «طبیعت بیجان» ۱۳۳۶، «شقایقها، جویبار و تنه درخت» ۱۳۳۹، «علفها و تنه درخت» ۱۳۴۱، «ترکیب بندی با نوارهای رنگی» ۱۳۴۹، «ترکیب بندی با مربعها» ۱۳۵۱ و «منظره کویری» ۱۳۵۷ اشاره کرد.[۱۴] برخی از آثار وی در نزد مجموعه داران و دوستان سپهری قرار دارد و پریدخت سپهری خواهر سهراب، آثاری از وی را که در اختیار داشت به موزه کرمان اهدا نمود.   

سهراب سپهری در طول عمرش در ۳۰ نمایشگاه نقاشی انفرادی و جمعی شرکت کرد. لیست نمایشگاه‌ها به قرار ذیل است:

•  ۱۳۳۵   شرکت در نمایشگاه گروهی باشگاه مهرگان
• ۱۳۳۷  اولین دوسالانه‌ی (بی ینال) تهران
• ۱۳۳۷  دوسالانه‌ی (بی ینال) ونیز
• ۱۳۳۹  دوسالانه‌ی (بی ینال) دوم تهران (برنده‌ی جایزه‌ی  اول هنرهای زیبا)
• ۱۳۴۰  نمایشگاه انفرادی در تالار رضا عباسی تهران
•  ۱۳۴۰  نمایشگاه گروهی بانک صادرات ۱۳۴۱  نمایشگاه انفرادی در تالار فرهنگ تهران
•   ۱۳۴۱  نمایشگاه انفرادی در تالار فرهنگ تهران
•   ۱۳۴۲  نمایشگاه گروهی در گالری گیل گمش تهران
•   ۱۳۴۲  نمایشگاه گروهی هنر ایران در کشور اسرائیل
•   ۱۳۴۲  نمایشگاه انفرادی در استودیو فیلم گلستان تهران
•   ۱۳۴۲  دوسالانه‌ی(بی ینال) سان پاولو (سائو پولو) برزیل
•   ۱۳۴۲  نمایشگاه گروهی هنرهای معاصر ایران در موزه بندر لوهار فرانسه
• ۱۳۴۲  نمایشگاه گروهی در گالری نیالا تهران
•   ۱۳۴۲  نمایشگاه انفرادی در گالری صبا تهران
•   ۱۳۴۴  نمایشگاه گروهی در نمایشگاه بورگز تهران
•   ۱۳۴۴  نمایشگاه انفرادی در نمایشگاه بورگز تهران
•   ۱۳۴۶  نمایشگاه انفرادی در گالری سیحون تهران (همزمان با افتتاح این گالری)
  

  تابلو رنگ روغن اثر سهراب سپهری
•   ۱۳۴۷  نمایشگاه گروهی در نگارخانه مس تهران
•   ۱۳۴۷  نمایشگاه هنر معاصر ایران در باغ انستیتو گوته تهران
•   ۱۳۴۷   نمایشگاه فستیوال هنر شیراز
•   ۱۳۴۷  ارسال چند اثر به نمایشگاه فستیوال روایان فرانسه
•   ۱۳۴۸  نخستین فستیوال بین المللی نقاشی فرانسه و اخذ امتیاز مخصوص
•   ۱۳۴۹  نمایشگاه گروهی در بریج همپتن آمریکا
•   ۱۳۵۰  نمایشگاه انفرادی در گالری بنسن نیویورک
•   ۱۳۵۱  نمایشگاه اختصاصی در گالری بنسن لانگ آیلند
•   ۱۳۵۱  نمایشگاه انفرادی از طرح های دهساله اخیر وی در گالری لیتو تهران
•   ۱۳۵۲  نمایشگاه انفرادی در گالری سیروس پاریس
•   ۱۳۵۲  نمایشگاه انفرادی در گالری سیحون تهران
•   ۱۳۵۲  نمایشگاه انفرادی دیگر در گالری سیحون تهران
•   ۱۳۵۳  اولین نمایشگاه هنری بین المللی تهران
•   ۱۳۵۴  نمایشگاه انفرادی در گالری سیحون تهران
•   ۱۳۵۵  نمایشگاه هنر معاصر ایران در «بازار هنر» بال، سوییس
•   ۱۳۵۷  نمایشگاه انفرادی در نگارخانه سیحون تهران

درگذشت :

سنگ مزار سهراب سپهری

.سهراب سپهری در سال ۱۳۵۷ به بیماری سرطان خون مبتلا شد و به همین سبب در سال ۱۳۵۸ برای درمان به انگلستان رفت. اما بیماری بسیار پیشرفت کرده بود و وی ناکام از درمان به تهران بازگشت. او سرانجام در غروب ۱ اردیبهشت سال ۱۳۵۹ در بیمارستان پارس تهران به علت ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت. صحن امامزاده سلطان‌علی‌بن محمد باقر روستای مشهد اردهال واقع در اطراف کاشان میزبان ابدی سهراب گردید.

بر روی سنگ مزار سهراب سپهری قسمتی از شعر « واحه‌ای در لحظه ‌»  از کتاب حجم سبز با خط زیبای استاد رضا مافی حک شده بود.

« به سراغ من اگر می‌آیید

نرم و آهسته بیایید

مبادا که ترک بردارد

چینی نازک تنهایی من

گاه‌شمار زندگی سهراب سپهری

       ۱۵ مهر ۱۳۰۷: تولد در كاشان

       خرداد ۱۳۱۹: به پايان رساندن دوره شش ساله ابتدايي در دبستان خيام‌، كاشان

       خرداد ۱۳۲۲: به پايان رساندن دوره اول دبيرستان در دبيرستان پهلوي سابق‌، كاشان

       خرداد ۱۳۲۴: به پايان رساندن دوره دو ساله دانشسراي مقدماتي پسران‌، تهران

       آذر ۱۳۲۵: استخدام در اداره فرهنگ‌(آموزش و پرورش‌)، كاشان

       شهريور ۱۳۲۷: استعفا از اداره فرهنگ كاشان

       شهريور ۱۳۲۷: شركت در امتحانات ششم ادبي و گرفتن ديپلم كامل دوره دبيرستان

       مهر ۱۳۲۷: آغاز تحصيل در دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران

       ۱۳۲۷: استخدام در شركت نفت‌، تهران

       ۱۳۲۸: استعفا از شركت نفت پس از هشت ماه كار

       ۱۳۲۰: انتشار اولين مجموعه اشعار با عنوان‌«مرگ رنگ‌»

       خرداد ۱۳۳۲: به پايان رساندن دوره نقاشي دانشكده هنرهاي زيبا و دريافت ليسانس‌. احراز رتبه اول و دريافت نشان درجه اول علمي

       ۱۳۳۲ : آغاز كار به عنوان طراح در سازمان همكاري بهداشت‌، تهران

       ۱۳۳۲: شركت در چند نمايشگاه نقاشي در تهران

       ۱۳۳۲: انتشار دومين مجموعه اشعار با عنوان «زندگي خوابه»

خودرو سهراب سپهری

       آذر ۱۳۳۳: آغاز كار در ادراه كل هنرهاي زيبا(فرهنگ و هنر) در قسمت موزه‌ها و تدريس در هنرستانهاي هنرهاي زيبا

       مهر ۱۳۳۴: ترجمه اشعار ژاپني در مجله «سخن‌»

       مرداد ۱۳۳۶: سفر به اروپا از راه زميني تا پاريس و لندن‌. نام نويسي در مدرسه هنرهاي زيباي پاريس در رشته ليتوگرافي‌(چاپ سنگي‌)

       فروردين ۱۳۳۷ : شركت در اولين بينال تهران

       ۱۳۳۷: سفر دو ماه از پاريس به رم

       خرداد ۱۳۳۷: شركت در بينال ونيز

       ۱۳۳۷: بازگشت به ايران

       ۱۳۳۷: آغاز كار در اداره كل اطلاعات وزارت كشاورزي با سمت سرپرستي سازمان سمعي و بصري

       فروردين ۱۳۳۹: شركت در بينال دوم تهران‌. دريافت جايزه اول هنرهاي زيبا

       مرداد ۱۳۳۹: مسافرت به توكيو براي آموختن فنون حكاكي روي چوب‌. بازديد از شهرها و مراكز هنري ژاپن

       ۱۳۴۰: توقف در هند در راه بازگشت به ايران‌. تماشاي آگره و تاج محل

       ارديبهشت ۱۳۴۰: برگزاري نمايشگاه انفرادي در تالار عباسي‌، تهران

       ۱۳۴۰: انتشار مجموعه جديدي از اشعار خود با عنوان «آوار آفتاب‌»

       مهر ۱۳۴۰: آغاز تدريس در هنركده هنرهاي تزئييني‌، تهران

       ۱۳۴۰: انتشار مجموعه ديگري از اشعار خود با عنوان «شرق اندوه‌»

       اسفند۱۳۴۰: كناره‌گيري از مشاغل دولتي به طور كلي

       خرداد ۱۳۴۱: برگزاري نمايشگاه انفرادي در تالار فرهنگ‌، تهران

       دي ۱۳۴۱: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي ديگر در تالار فرهنگ

       ۱۳۴۲: شركت در يك نمايشگاه گروهي در گالري گيل گمش‌، تهران

       تير ۱۳۴۲: برگزاري نمايشگاه انفرادي در استوديو فيلم گلستان‌، دروس‌، تهران

       ۱۳۴۲: شركت در بينال سان پاولو، برزيل

       ۱۳۴۲: شركت در نمايشگاه گروهي هنر معاصر ايران‌، موزه بندر لوهاور، فرانسه

       ۱۳۴۲: شركت در نمايشگاه گروهي گالري نيالا، تهران

       ۱۳۴۲: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري صبا، تهران

       ۱۳۴۳: سفر به هند( تماشاي بمبئي‌، بنارس‌، دهلي‌، اگره‌، غارهاي آجانتا، كشمير); سفر به پاكستان‌( تماشاي لاهور و پيشاور); سفر به افغانسان (اقامت در كابل‌). بازگشت به تهران

       ۱۳۴۴: شركت در يك نمايشگاه گروهي در گالري بورگز، تهران

       ۱۳۴۴: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري بورگز، تهران

       آبان ۱۳۴۴: انتشار شعر بلند«صداي پاي آب‌» در فصلنامه «آرش‌»

       ۱۳۴۴: سفر به اروپا(مونيخ و لندن‌).بازگشت به ايران

       ۱۳۴۵: سفر به اروپا(فرانسه‌،اسپانيا، هلند، ايتاليا، اتريش‌). بازگشت به ايران

       ۱۳۴۵: انتشار شعر بلند «مسافر» در فصلنامه «آرش‌»

       بهمن ۱۳۴۶: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري سيحون‌، تهران

       بهمن ۱۳۴۶: انتشار يك مجموعه اشعار جديد با عنوان «حجم سبز» توسط انتشارات روزن

       بهمن ۱۳۴۶: برگزاري شب شعر سپهري در گالري روزن

       ۱۳۴۷: شركت در يك نمايشگاه گروهي در گالري مس‌، تهران

       ۱۳۴۷: شركت در نمايشگاه فستيوال روايان‌، فرانسه

       خرداد ۱۳۴۷: شركت در نمايشگاه هنر معاصر ايران در باغ انستيتو گوته‌، تهران

       شهريور ۱۳۴۷: شركت در يك نمايشگاه گروهي در دانشگاه شيراز

       ۱۳۴۸: شركت در فستيوال بين المللي نقاشي در فرانسه و اخذ امتياز مخصوص

       ۱۳۴۹: سفر به آمريكا و اقامت در لانگ آيلند. شركت در يك نمايشگاه گروهي در شهر«بريج همپتن‌». بازگشت به ايران پس از هفت ماه اقامت در نيويورك‌. سفر دوباره به آمريكا

       ۱۳۵۰: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري بنسن نيويورك‌. بازگشت به ايران

       ۱۳۵۰: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري ليتو، تهران

       ۱۳۵۱: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري سيروس‌، پاريس

       ۱۳۵۱: انتقال نمايشگاه گالري سيروس به گالري سيحون‌، تهران

       ۱۳۵۲: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي ديگر در گالري سيحون

       ۱۳۵۲: سفر به پاريس و اقامت در «كوي بين المللي هنره»

       ۱۳۵۳: سفر به يونان و مصر. بازگشت به ايران

       دي ۱۳۵۳: شركت در غرفه ايران در اولين نمايشگاه هنري بين المللي تهران

       ۱۳۵۴: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري سيحون

       خرداد ۱۳۵۵: شركت در نمايشگاه هنر معاصر ايران در «بازار هنر» بال‌، سويس

       خرداد ۱۳۵۶: انتشار «هشت كتاب‌» شامل مجموعه اشعار نشر شده سپهري به اضافه مجموعه «ماهيچ‌، ما نگاه‌» توسط كتابخانه طهوري‌، تهران

       ۱۳۵۷: برگزاري يك نمايشگاه انفرادي در گالري سيحون

       خرداد ۱۳۵۸: تجديد چاپ «هشت كتاب‌»

       دي ۱۳۵۸: مسافرت به انگلستان براي درمان بيماري سرطان خون

       اسفند ۱۳۵۸: بازگشت به ايران

       اول ارديبهشت ۱۳۵۹: مرگ‌. در بيمارستان پارس‌، تهران‌. دفن روز بعد در صحن امامزاده سلطان علي در قريه مشهد اردهال‌، كاشان‌.

سفرهای خارج از کشور

سفر به ایتالیا (وی از پاریس به ایتالیا می‌رود)؛

سفر به ژاپن (توکیو در مرداد ۱۳۳۹) برای آموختن فنون حکاکی روی چوب که موفق به بازدید از شهرها و مراکز هنری ژاپن نیز می‌شود؛

سفر به هندوستان (۱۳۴۰)؛

سفر مجدد به هندوستان (۱۳۴۲، بازدید از بمبئی، بنارس، دهلی، اگره، غارهای آجانتا، کشمیر)؛

سفر به پاکستان (۱۳۴۲، تماشای لاهور و پیشاور)؛

سفر به افغانستان (۱۳۴۲، اقامت در کابل)؛

سفر به اروپا (۱۳۴۴، مونیخ و لندن)؛

سفر به اروپا (۱۳۴۵، فرانسه، اسپانیا، هلند، ایتالیا، اتریش)؛

سفر به آمریکا و اقامت در لانگ آیلند (۱۳۴۹ و شرکت در یک نمایشگاه گروهی و سپس سفر به نیویورک)؛

سفر به پاریس و اقامت در «کوی بین المللی هنرها» (۱۳۵۲)؛

سفر به یونان و مصر (۱۳۵۳)؛

سفر به بریتانیا برای درمان بیماری اش سرطان خون (دی ۱۳۵۸).

سفر به قبرس