|
|
خط ۷۴: |
خط ۷۴: |
| مفهوم دموکراسی را می توان در حدود 500 سال قبل از میلاد مسیح در آتن ، یونان نیز جستجو کرد. دموکراسی آتنی یک دموکراسی مستقیم یا "موبوکراسی" بود که بر اساس آن مردم به هر قانونی رأی می دادند و اکثریت تقریباً کنترل کاملی بر حقوق و آزادی ها داشتند. | | مفهوم دموکراسی را می توان در حدود 500 سال قبل از میلاد مسیح در آتن ، یونان نیز جستجو کرد. دموکراسی آتنی یک دموکراسی مستقیم یا "موبوکراسی" بود که بر اساس آن مردم به هر قانونی رأی می دادند و اکثریت تقریباً کنترل کاملی بر حقوق و آزادی ها داشتند. |
|
| |
|
| بنا بر این دموکراسی یعنی هر کس راه خودش را انتخاب میکند. دموکراسی یعنی آزادی بیان. دموکراسی یعنی انتخاب آزادانه برای زندگی<ref name=":1" /> | | بنا بر این دموکراسی یعنی هر کس راه خودش را انتخاب میکند. دموکراسی یعنی آزادی بیان. دموکراسی یعنی انتخاب آزادانه برای زندگی<ref name=":1">[https://www.youtube.com/watch?v=Arn8Fp1jyok Democracy is... Animation by Lukasz Szozda]</ref> |
|
| |
|
| == انواع دمکراسی == | | == انواع دمکراسی == |
خط ۸۷: |
خط ۸۷: |
|
| |
|
| از ''حکومت اکثریت'' به عنوان خاصیت اصلی و متمایزکنندهی دموکراسی نام میبرند. در صورت نبودِ حاکمیت مسئولیتپذیر، ممکن است حقوق اقلیتهای جامعه نادیده گرفته شود. برخی به این وضعیت، دیکتاتوری اکثریت میگویند. | | از ''حکومت اکثریت'' به عنوان خاصیت اصلی و متمایزکنندهی دموکراسی نام میبرند. در صورت نبودِ حاکمیت مسئولیتپذیر، ممکن است حقوق اقلیتهای جامعه نادیده گرفته شود. برخی به این وضعیت، دیکتاتوری اکثریت میگویند. |
|
| |
| همیشه یک عدهای پیدا میشوند که میخواهند دموکراسی را غرق کنند، بههمین خاطر باید مراقب آن بود و نگذاشت حاکمیت مردمی از بین برود.
| |
|
| |
|
| یکی از اصلیترین شاخصهای دموکراسیهای ممتاز وجود رقابتهای انتخاباتی عادلانه است. علاوه بر این، آزادی بیان، آزادی اندیشهی سیاسی، (تصاویر عام از مطبوعات) و مطبوعات آزاد از دیگر ارکان اساسی دموکراسی هستند که به مردم اجازه میدهند تا با آگاهی و اطلاعات بر حسب علاقهی شخصی خودشان رأی بدهند. | | یکی از اصلیترین شاخصهای دموکراسیهای ممتاز وجود رقابتهای انتخاباتی عادلانه است. علاوه بر این، آزادی بیان، آزادی اندیشهی سیاسی، (تصاویر عام از مطبوعات) و مطبوعات آزاد از دیگر ارکان اساسی دموکراسی هستند که به مردم اجازه میدهند تا با آگاهی و اطلاعات بر حسب علاقهی شخصی خودشان رأی بدهند. |
|
| |
|
| هرساله مجامع بینالمللی با استفاده از همین شاخصها سطح دموکراسی در کشورها را تعیین میکنند. بهعنوان نمونه مجلهی اکونومیست با استفاده از نمودارِ رنگی این کار را میکند.
| |
|
| |
| === نمایش نمودار وضعیت دموکراسی ===
| |
| == مفهوم جمهوری == | | == مفهوم جمهوری == |
| در یک جمهوری ، مردم نمایندگان را برای وضع قوانین و یک مجریه را برای اجرای این قوانین انتخاب می کنند. در حالی که اکثریت هنوز در انتخاب نمایندگان حکمرانی می کند ، منشور رسمی برخی حقوق مسلم را ذکر و از آنها محافظت می کند ، بنابراین اقلیت را از هوی و هوس سیاسی خودسرانه اکثریت محافظت می کند.از این نظر ، جمهوری هایی مانند ایالات متحده به عنوان "دموکراسی های نماینده" عمل می کنند.<ref name=":0" /> | | در یک جمهوری ، مردم نمایندگان را برای وضع قوانین و یک مجریه را برای اجرای این قوانین انتخاب می کنند. در حالی که اکثریت هنوز در انتخاب نمایندگان حکمرانی می کند ، منشور رسمی برخی حقوق مسلم را ذکر و از آنها محافظت می کند ، بنابراین اقلیت را از هوی و هوس سیاسی خودسرانه اکثریت محافظت می کند.از این نظر ، جمهوری هایی مانند ایالات متحده به عنوان "دموکراسی های نماینده" عمل می کنند.<ref name=":0" /> |
خط ۱۲۴: |
خط ۱۱۹: |
| == جمهوری دمکراتیک == | | == جمهوری دمکراتیک == |
| جمهوری دموکراتیک تاکید مؤکد بر نظامیاست که توسط مردم و رای مردم برای یک دوره مشخص انتخاب میشود. این حکومت به آزادی اندیشه و عقیده و بیان و آزادی زنان و مردان و تمامی آزادیهای اجتماعی و حقوق برابر انسانها و حقوق ملیتها معتقد است. | | جمهوری دموکراتیک تاکید مؤکد بر نظامیاست که توسط مردم و رای مردم برای یک دوره مشخص انتخاب میشود. این حکومت به آزادی اندیشه و عقیده و بیان و آزادی زنان و مردان و تمامی آزادیهای اجتماعی و حقوق برابر انسانها و حقوق ملیتها معتقد است. |
|
| |
| == دموکراسی ==
| |
| [[پرونده:مفهوم دموکراسی و ریشه آن.JPG|جایگزین=مفهوم دموکراسی و ریشه آن|بندانگشتی|مفهوم دموکراسی و ریشه آن]]
| |
| دموکراسی مثل بسیاری از اصطلاحات اصلی علم سیاست، از جمله خود «سیاست» در اصل یک واژهی یونانی است و به یونانی اینطوری نوشته میشود. دموکراتیا (تلفظ= ''. دموکراتیا (تلفظ= ''dēmokratía'')(واژة δημοκρατία''' ) که خودش از دو واژهی کوتاهترِ «دموس» δῆμος (''dêmos'') و ''کراتوس'' κράτος (''kratos'') تشکیل شدهاست. ''دِمُوس'' به معنی کلیهی شهروندانی که در پولیس یعنی دولت-شهر زندگی میکنند ''کراتوس''، هم به معنی ''قدرت'' و هم به معنی ''قانون''. از ترکیب دموس و کراتوس واژهی دموکراسی به معنی حاکمیت مردم به دست میآید.
| |
|
| |
| برای فهم دقیقتر دموکراسی به چند واژه مشابه اما متفاوت اشاره میکنیم:
| |
|
| |
| اتو به اضافه کراسی میدهد اتوکراسی. یعنی دیکتاتوری.
| |
|
| |
| Auto + cracy = Autocracy
| |
|
| |
| تئو به اضافهٔ کراسی میدهد تئوکراسی. یعنی حکومت مذهبی.
| |
|
| |
| Theo + cracy=Theocracy
| |
|
| |
| دمو به اضافهی کراسی میدهد دموکراسی.
| |
|
| |
| Demo + cracy= Democracy
| |
|
| |
| دموکراسی یعنی هر کس راه خودش را انتخاب میکند
| |
|
| |
| دموکراسی یعنی آزادی بیان
| |
|
| |
| دموکراسی یعنی انتخاب آزادانه برای زندگی<ref name=":1">[https://www.youtube.com/watch?v=Arn8Fp1jyok Democracy is... Animation by Lukasz Szozda]</ref>
| |
|
| |
|
| <nowiki/><nowiki/>''<nowiki/>'' | | <nowiki/><nowiki/>''<nowiki/>'' |
|
| |
|
| دموکراسی به حکومت مردمسالاری یا حکومت مردم بر مردم هم گفته میشود. حکومتی که بر آراء عمومی استوار است.
| |
|
| |
| ابزار بهوجود آمدن دموکراسی رأی مردم است. گونههای مختلف دموکراسی در جامعهی بینالملل دیده شده که بین آنها تفاوتهای بنیادینی وجود دارد. اصلیترینِ آنها عبارتند از:
| |
|
| |
| ۱-دموکراسی مشارکتی ۲- دموکراسی نمایندگیِ چند حزبی
| |
|
| |
| دموکراسی مشارکتی یا دموکراسی مستقیم، نخستین گونهی دموکراسی است که در یونان باستان پایهریزی شدهاست. در دموکراسی مشارکتی تصمیمات بهطور جمعی بهدست افراد گرفته میشود. در یونان باستان اقلیت کوچکی از جامعه که شهروند نامیده میشدند، برای بررسی سیاستها و گرفتن تصمیمات مهم به طور منظم گردهم جمع میشدند. دموکراسی مشارکتی در جوامع امروزی، برای توده مردم بسیار محدود است اما برخی جنبههای دموکراسی مشارکتی هنوز هم کاربرد دارد. برگزاری رفراندومها در سطح ملی برای مسائل مورد اختلاف؛ نمونهای از دموکراسی مشارکتی است.
| |
|
| |
| گونهی دیگری از دموکراسی که متداول است دموکراسیِ نمایندگی چند حزبی است. اینگونه دموکراسی به نظامهایی اطلاق میشود که در آن رأی دهندگان یعنی مردم بتوانند از بین چند حزب در یک فرایند سیاسی یکی را انتخاب کنند. به این نوع دموکراسی، معمولاً دموکراسی لیبرال گفته میشود. ایالات متحده آمریکا، کشورهای اروپای غربی، ژاپن، استرالیا، نیوزیلند و هند در دسته دموکراسیهای لیبرال قرار میگیرند. البته همة آنها باهم یکسان نیستند. در برخی از این دموکراسیها قدرت شهروندان بیشتر است.
| |
|
| |
| ناگفته نماند که اگر در یک دموکراسی، قانونگذاری دقیق برای جلوگیری از توزیعِ نامتوازن قدرتت ِسیاسی صورت نگیرد یک شاخه از نظام حاکم میتواند قدرت و امکانات زیادی را در اختیار بگیرد و به آن نظام دموکراتیک لطمه بزند. یعنی در آنصورت اتوکراسی به معنی دیکتاتوری جایگزین دموکراسی میشود؛ در نتیجه برای توزیع متوازن قدرت اقداماتی مثل تفکیک قوا انجام میشود.
| |
|
| |
| از ''حکومت اکثریت'' به عنوان خاصیت اصلی و متمایزکنندهی دموکراسی نام میبرند. در صورت نبودِ حاکمیت مسئولیتپذیر، ممکن است حقوق اقلیتهای جامعه نادیده گرفته شود. برخی به این وضعیت، دیکتاتوری اکثریت میگویند.
| |
|
| |
| همیشه یک عدهای پیدا میشوند که میخواهند دموکراسی را غرق کنند، بههمین خاطر باید مراقب آن بود و نگذاشت حاکمیت مردمی از بین برود.
| |
|
| |
| یکی از اصلیترین شاخصهای دموکراسیهای ممتاز وجود رقابتهای انتخاباتی عادلانه است. علاوه بر این، آزادی بیان، آزادی اندیشهی سیاسی، (تصاویر عام از مطبوعات) و مطبوعات آزاد از دیگر ارکان اساسی دموکراسی هستند که به مردم اجازه میدهند تا با آگاهی و اطلاعات بر حسب علاقهی شخصی خودشان رأی بدهند.
| |
|
| |
| هرساله مجامع بینالمللی با استفاده از همین شاخصها سطح دموکراسی در کشورها را تعیین میکنند. بهعنوان نمونه مجلهی اکونومیست با استفاده از نمودارِ رنگی این کار را میکند.
| |
|
| |
| === نمایش نمودار وضعیت دموکراسی ===
| |
| [[پرونده:شاخصصص.JPG|بندانگشتی]]
| |
| این نموداری است که مجله اکونومیست در سال ۲۰۱۸ به چاپ رسانده است. در این نمودار دموکراسیها با رنگ سبز نشان داده شدهاند و هر چه رنگ سبز پر رنگتر باشد میزان دموکراسی در آن کشور بیشتر است.
| |
|
| |
| رنگهای قرمز هم نقطهی مقابل دموکراسی یعنی دیکتاتوری هستند. هر چه قرمز هم پر رنگتر باشد دیکتاتوری وحشتناکتری در آن حاکم است.
| |
|
| |
| در این نمودار ایران رتبهی ۱۵۲ را کسب کرده است.
| |
|
| |
| https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C/175936
| |
|
| |
| تفاوت جمهوری و دموکراسی چیست؟- چک شود که آیا مناسب است؟
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| <references group="Democracy is... Animation by Lukasz Szozda" /> | | <references group="Democracy is... Animation by Lukasz Szozda" /> |
| <references group="جمهوریت در ایران، یک گام به پیش دو گام به پس" /> | | <references group="جمهوریت در ایران، یک گام به پیش دو گام به پس" /> |
| <references /> | | <references /> |
| <references group="https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B3/a-38512081" /> | | <references group="https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B3/a-38512081" /> |