۲٬۳۹۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
محسن فخریزاده مهابادی از سرداران سپاه پاسدارن و معاون وزیر دفاع ایران و رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک جمهوری اسلامی بود. وی به گفتهی بعضی منابع غربی و داخلی «دانشمند اتمی ارشد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» و به گفتهی مخالفین جمهوری اسلامی مهرهی شماره یک بمبسازی اتمی جمهوری اسلامی بود. او همچنین رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع ایران بود که در ۷ آذر ۱۳۹۹ در منطقه آبسرد دماوند در استان تهران ترور شد. اگرچه طبق گفتهی خبرگزاریهای جمهوری اسلامی با بالگرد به بیمارستان انتقال یافت اما به دلیل شدت جراحات جان باخت. | |||
== | او در رسانههای خارج از ایران با القابی همچون «پدر بمب اتمی ایران» یا یکی از ۵۰۰ چهره قدرتمند جهان (نوشته فارین پالیسی)، اوپنهایمر ایران خوانده شد. بر اساس قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت که در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۷، علیه فعالیتهای هستهای ایران تصویب شده، نام وی جزو افراد تحریم شده قرار گرفت. طبق نوشتهی سایت حکومتی تابناک آمریکاییها، وی را صندوقچه اسرار برنامه هستهای ایران قلمداد میکردند که همواره در تعیین موضع ایرانیها در مذاکرات، نقشی مخفیانه ولی مؤثر داشتهاست. بر طبق نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی تا زمانیکه با فخریزاده گفتگوی مستقیم انجام نشود، نمیتوان در میزان ورود ایران به دانش هستهای، اظهار نظر کرد. او به همراه سیدعباس شاهمرادی زواره استاد دانشگاه صنعتی شریف، مهمترین نامهای مطرح از افرادی هستند که غربیها به دنبال مصاحبه بودند.<ref>تابناک- در مورد محسن [https://www.tabnak.ir/fa/tags/212972/1/%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%81%D8%AE%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87 فخریزاده]</ref> | ||
سایت عصر همدان او را اینگونه معرفی کرده است: محسن فخری زاده مهابادی، نام پدر: حسن، متولد: ۱۳۳۶ از شهر: قم. شماره شناسنامه : ۱۹۵۷ صادره از قم، متأهل و دارای سه فرزند است.نام همسر : صدیقه قاسمی و نام فرزندان: حامد، مهدی و هانی فخری زاده مهابادی است.<ref name=":3">سایت عصر [http://asrehamedan.ir/94221 همدان]</ref> سایت بی بی سی هم به نقل از احسان مهرابی روزنامهنگارش او را متولد ۱۳۳۶ شهر قم میداند.<ref>محسن فخریزاده از همراهی با تهرانی مقدم تا [https://www.bbc.com/persian/iran-features-55101518 ترور]</ref> به گفته معتمدان محلی، خانواده فخریزاده در دهه ۳۰ خورشیدی از شهر مهاباد اردستان در استان اصفهان به قم مهاجرت کردند. اما طبق روایات برخی | |||
== زندگی، فعالیتها و نقش محسن فخریزاده == | |||
سایت عصر همدان او را اینگونه معرفی کرده است: محسن فخری زاده مهابادی، نام پدر: حسن، متولد: ۱۳۳۶ از شهر: قم. شماره شناسنامه : ۱۹۵۷ صادره از قم، متأهل و دارای سه فرزند است.نام همسر : صدیقه قاسمی و نام فرزندان: حامد، مهدی و هانی فخری زاده مهابادی است.<ref name=":3">سایت عصر [http://asrehamedan.ir/94221 همدان]</ref> سایت بی بی سی هم به نقل از احسان مهرابی روزنامهنگارش او را متولد ۱۳۳۶ شهر قم میداند.<ref>محسن فخریزاده از همراهی با تهرانی مقدم تا [https://www.bbc.com/persian/iran-features-55101518 ترور]</ref> به گفته معتمدان محلی، خانواده فخریزاده در دهه ۳۰ خورشیدی از شهر مهاباد اردستان در استان اصفهان به قم مهاجرت کردند. اما طبق روایات برخی خبرگزاریها و رسانهها محسن فخریزاده متولد ۱ فروردین ۱۳۴۰ است و معتقدند که اشتباه گرفتن بعضی منابع در تطبیق تاریخ میلادی با تولد وی موجب این شده است که تاریخ تولد او را ۱۳۳۶ بنویسند. طبق این نظریه او در سال ۱۳۵۸ دیپلم گرفته است و بعد هم که به دانشگاه راه یافته است به دلیل بستهشدن دانشگاه تحت نام انقلاب فرهنگی در ۱۳۵۹ او به دستههای حکومتی سرکوبگر پیوسته است. فخری زاده برای سرکوب مردم کردستان به سنندج اعزام میشود. سایت طرفدار خامنهای «ایثار پرس» با درج عکسی دسته جمعی که آنها را «دانشجو» معرفی میکند محسن فخری زاده را در میان آنها در اول آذر ۵۹ در سنندج کردستان نشان میدهد. (۱۲ آذر ۱۳۹۹). طبق این گزارش فخری زاده مدارج ترقی در جمهوری اسلامی را با نشاندادن وفاداری عملی سریعا طی کرده به نحوی که پیش از بازگشایی دانشگاهها، در سال ۶۲ با راه اندازی واحد تحقیقات ویژهی اتمی سپاه، با همان مدرک دیپلم دبیرستان عضو این واحد میشود (خبرگزاری پانا ۱۸ آذر۱۳۹۹). | |||
تحصیلات: برخی منابع حکومتی مدرک تحصیلی محسن فخریزاده را «کارشناسی ارشد هستهای» معرفی میکنند، اما برخی منابع دیگر فخریزاده را «دکتر» معرفی میکنند. با این حال ناظران بسیاری این قولها را فاقد اعتبار میدانند و استدلال میکنند که نامی از وی در فارغالتحصیلان دانشگاههایی که در آن روزگار این رشته را داشتند دیده نمیشود؛ همچنان که هیچ مقاله و پایان نامهای هم از وی وجود ندارد. آنچه مسلم است این است که او برای دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی از دستاندرکاران اصلی بود. | تحصیلات: برخی منابع حکومتی مدرک تحصیلی محسن فخریزاده را «کارشناسی ارشد هستهای» معرفی میکنند، اما برخی منابع دیگر فخریزاده را «دکتر» معرفی میکنند. با این حال ناظران بسیاری این قولها را فاقد اعتبار میدانند و استدلال میکنند که نامی از وی در فارغالتحصیلان دانشگاههایی که در آن روزگار این رشته را داشتند دیده نمیشود؛ همچنان که هیچ مقاله و پایان نامهای هم از وی وجود ندارد. آنچه مسلم است این است که او برای دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی از دستاندرکاران اصلی بود. | ||
نام مستعار وی در نامه | نام مستعار وی در نامه نگاریها و صحبت های اداری *دکتر حسن محسنی* است. به نوشته سایت عصر همدان وی دارای تحصیلات کارشناسی ارشد مهندسی هسته ای است. از ابتدای روی کار آمدن جمهوری اسلامی و تشکیل سپاه به عضویت سپاه در آمد و در زمان ترور درجه نظامی سرتیپ پاسدار را داشت. با تشکیل واحد تحقیقات ویژه اتمی (تیم ۳۲) در سال ۱۹۸۳ در مرکز تحقیقات سپاه پاسداران، فخری زاده از همان ابتدای تشکیل در این مرکز فعالیت خود را شروع کرد. فخری زاده از سال ۱۹۹۲ بعنوان عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه امام حسین سپاه، امکانات این دانشگاه را در جهت تحقیقات هسته ای بهکار گرفت و تا زمان مرگ همچنان این سمت را داشت. او سپس رییس دانشگاه صنعتی مالک اشتر شد. او در آخرین مقامش رییس سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند) بود.<ref name=":3" /> | ||
عباسی رئیس آژانس اتمی ایران میگوید فخری زاده 6 سال کار مداوم علمی در آزمایشگاه داشت. وی فوق لیسانس خود را در دانشگاه صنعتی اصفهان گذراند و به عنوان مدیر بخش علمی تحقیقاتی مشغول به کار شد. ایشان سابقه مدیریت دانشگاه امام حسین را نیز در کارنامه داشت.<ref>شبکه [https://www.irinn.ir/fa/news/805125/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%81%D8%AE%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF خبر]</ref> | عباسی رئیس آژانس اتمی ایران میگوید فخری زاده 6 سال کار مداوم علمی در آزمایشگاه داشت. وی فوق لیسانس خود را در دانشگاه صنعتی اصفهان گذراند و به عنوان مدیر بخش علمی تحقیقاتی مشغول به کار شد. ایشان سابقه مدیریت دانشگاه امام حسین را نیز در کارنامه داشت.<ref>شبکه [https://www.irinn.ir/fa/news/805125/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%81%D8%AE%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF خبر]</ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ۱۷۴۷، نام محسن فخری زاده را تحت عنوان یکی از دانشمندان ارشد وزارت دفاع مطرح و اعلام کرد که خواهان مصاحبه با این دانشمند بوده است، اما ایران از پذیرش این درخواست خودداری کرده است.... | شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ۱۷۴۷، نام محسن فخری زاده را تحت عنوان یکی از دانشمندان ارشد وزارت دفاع مطرح و اعلام کرد که خواهان مصاحبه با این دانشمند بوده است، اما ایران از پذیرش این درخواست خودداری کرده است.... | ||
شورای امنیت سازمان ملل متحد نام فخریزاده را در لیست نفرات موشکی جمهوری اسلامی آورده است و او را در لیست «اطلاع رسانی سفر» و «مسدود شدن دارایی» قرار داد. این شورا علت را رد درخواست | شورای امنیت سازمان ملل متحد نام فخریزاده را در لیست نفرات موشکی جمهوری اسلامی آورده است و او را در لیست «اطلاع رسانی سفر» و «مسدود شدن دارایی» قرار داد. این شورا علت را رد درخواست مصاحبهی آژانس بینالمللی انرژی اتمی ذکر کرد.<ref>کمیسیون شورای امنیت قطعنامه ۱۷۳۷[https://web.archive.org/web/20150206092110/https://www.un.org/sc/committees/1737/desindv.shtml]</ref> | ||
بررسی سوابق اخبار حول برنامه هسته ای نشان می دهد حتی فهرست سازمان ملل هم اولین مورد اشاره به نام فخری زاده نبوده است، بلکه در سال های پیش از آن هم این نام از سوی مجاهدین و اندیشکده های غربی مطرح شده است. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۰۴، مجاهدین در جریان یک نشست خبری ضمن انتشار برخی ادعاها در مورد فعالیت های | بررسی سوابق اخبار حول برنامه هسته ای نشان می دهد حتی فهرست سازمان ملل هم اولین مورد اشاره به نام فخری زاده نبوده است، بلکه در سال های پیش از آن هم این نام از سوی مجاهدین و اندیشکده های غربی مطرح شده است. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۰۴، مجاهدین در جریان یک نشست خبری ضمن انتشار برخی ادعاها در مورد فعالیت های هستهای جمهوری اسلامی، از محسن فخری زاده به عنوان یکی از مقام های ارشد وزارت دفاع و برنامه هسته ای نظام یاد کرد. سايت عصر ايران ۹/۹/۹۹ | ||
خامنه ای روز شنبه درپیامی وی را «دانشمند برجسته و ممتاز هسته ای و دفاعی» و «عنصر علمی کم نظیر» توصیف کرد. | خامنه ای روز شنبه درپیامی وی را «دانشمند برجسته و ممتاز هسته ای و دفاعی» و «عنصر علمی کم نظیر» توصیف کرد. | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
واشینگتن پست نوشت: محسن فخری زاده که موتور محرک تلاشهای رژیم تهران برای ساخت بمب اتمی در تقریباً دو دهه پیش بود، روز جمعه در خارج تهران در یک کمین هدفدار کشته شد. | واشینگتن پست نوشت: محسن فخری زاده که موتور محرک تلاشهای رژیم تهران برای ساخت بمب اتمی در تقریباً دو دهه پیش بود، روز جمعه در خارج تهران در یک کمین هدفدار کشته شد. | ||
== محسن | == ترور محسن فخری زاده == | ||
خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: حسن روحانی اسرائیل را بهعنوان قاتل فخریزاده از جانب آمریکا متهم کرده است. مجلس ایران روز یکشنبه جلسه ای غیرعلنی با حضور محمود علوی وزیر اطلاعات برگزار کرد و خواستار "تحقیق درباره ترور" فخریزاده شد. سرلشكر موسوي فرمانده ارتش جمهوری اسلامی اعلام كرد دست آمريكا و اسرائيل و مجاهدين به وضوح در اين كار ديده مي شود | خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: حسن روحانی اسرائیل را بهعنوان قاتل فخریزاده از جانب آمریکا متهم کرده است. مجلس ایران روز یکشنبه جلسه ای غیرعلنی با حضور محمود علوی وزیر اطلاعات برگزار کرد و خواستار "تحقیق درباره ترور" فخریزاده شد. سرلشكر موسوي فرمانده ارتش جمهوری اسلامی اعلام كرد دست آمريكا و اسرائيل و مجاهدين به وضوح در اين كار ديده مي شود | ||
خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
=== سناریوها === | === سناریوها === | ||
==== سناریوی نقشآفرینی اسرائیل با هدف تاثیرگذاری بر | ==== سناریوی نقشآفرینی اسرائیل با هدف تاثیرگذاری بر دورهی پس از ترامپ ==== | ||
یکی از سناریوها همان روایتی است که در ساعات اولیه پس از ترور محسن فخری زاده مطرح شد و مقامات ایران از جمله محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز آن را مطرح کرده اند. در این حالت دولت اسرائیل با توجه به نقش محسن فخری زاده در برنامه هسته ای و موشکی ایران و همانطور که بنیامین نتانیاهو نیز پیش از این با بردن نام او به طور ضمنی به آن اشاره کرده بود تصمیم به حذف این مهره کلیدی در ساختار حکومت ایران گرفته است. | یکی از سناریوها همان روایتی است که در ساعات اولیه پس از ترور محسن فخری زاده مطرح شد و مقامات ایران از جمله محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز آن را مطرح کرده اند. در این حالت دولت اسرائیل با توجه به نقش محسن فخری زاده در برنامه هسته ای و موشکی ایران و همانطور که بنیامین نتانیاهو نیز پیش از این با بردن نام او به طور ضمنی به آن اشاره کرده بود تصمیم به حذف این مهره کلیدی در ساختار حکومت ایران گرفته است. | ||
خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
در این میان اما این احتمال نیز وجود دارد که محسن فخری زاده قربانی «تسویه حسابی داخلی» در حکومت ایران شده باشد. در این صورت حادثه روز جمعه در آبسرد دماوند سرنخی داخلی خواهد داشت. چشم انداز بازگشت آمریکا به برجام و همراهی دولت حسن روحانی در آخرین ماههای ریاست جمهوری او با دولت جو بایدن برای رفع تحریم ها احتمالا خوشایند بخشی از نیروهای داخل حکومت ایران نیست.<ref name=":2" /> | در این میان اما این احتمال نیز وجود دارد که محسن فخری زاده قربانی «تسویه حسابی داخلی» در حکومت ایران شده باشد. در این صورت حادثه روز جمعه در آبسرد دماوند سرنخی داخلی خواهد داشت. چشم انداز بازگشت آمریکا به برجام و همراهی دولت حسن روحانی در آخرین ماههای ریاست جمهوری او با دولت جو بایدن برای رفع تحریم ها احتمالا خوشایند بخشی از نیروهای داخل حکومت ایران نیست.<ref name=":2" /> | ||
== ترور فخریزاده | == ترور فخریزاده شکاف امنیتی در جمهوری اسلامی == | ||
حسین دهقان، مشاور ارشد نظامی خامنه ای، در تلویزیون دولتی گفت: “یک شکاف اطلاعاتی وجود دارد. کسانی در درون سیستم هستند که به دشمنان ما اطلاعات میدهند و دشمن بر اساس این اطلاعات درز رفته طراحی و اجرای طرح میکند.”نیویورک تایمز:۱۲/۹/۹۹ | حسین دهقان، مشاور ارشد نظامی خامنه ای، در تلویزیون دولتی گفت: “یک شکاف اطلاعاتی وجود دارد. کسانی در درون سیستم هستند که به دشمنان ما اطلاعات میدهند و دشمن بر اساس این اطلاعات درز رفته طراحی و اجرای طرح میکند.”نیویورک تایمز:۱۲/۹/۹۹ | ||
ویرایش