۲٬۳۹۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
== سیاست حقوق بشر کارتر در قبال ایران == | == سیاست حقوق بشر کارتر در قبال ایران == | ||
با توجه به تحولات اجتماعی ایران و شکاف عمیق پیاعتمادی بین اقشار مختلف مردم ایران با حاکمیت پهلوی که در اثر سالیان حاکمیت دیکتاتوری و سلب حق حاکمیت از مردم ایران ایجاد شده بود. از طرفی با پیشینهی طولانی جامعه ایران در مبارزه برای دست یافتن به آزادی و دموکراسی که از دوران مشروطیت آغاز شده | با توجه به تحولات اجتماعی ایران و شکاف عمیق پیاعتمادی بین اقشار مختلف مردم ایران با حاکمیت پهلوی که در اثر سالیان حاکمیت دیکتاتوری و سلب حق حاکمیت از مردم ایران ایجاد شده بود. از طرفی با پیشینهی طولانی جامعه ایران در مبارزه برای دست یافتن به آزادی و دموکراسی که از دوران مشروطیت آغاز شده بود؛ جامعه ایران به سوی یک انقلاب رادیکال برای سرنگونی استبداد پیش میرفت. | ||
سیاست حقوق بشر کارتر اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. ایران در منطقه خاورمیانه سدی در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. حفظ حکومت شاه میتوانست منافع آمریکا در منطقهی خاورمیانه را تضمین کند. به همین خاطر منظور از سیاست حقوق بشر کارتر در جهت مقابله با انقلاب اجتماعی و حفظ حاکمیت شاه در ایران بود. | سیاست حقوق بشر کارتر اساسا برای جلوگیری از بروز انقلاب در کشورهای تحت حاکمیت دیکتاتوری که متحد آمریکا بودند اتخاذ شده بود تا منافع آمریکا را در نقاط مختلف جهان تامین کند. ایران نیز با توجه به اینکه در شرف یک انقلاب بود مشمول این سیاست کارتر شد. ایران از نظر استراتژیک برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود. ایران در منطقه خاورمیانه سدی در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. حفظ حکومت شاه میتوانست منافع آمریکا در منطقهی خاورمیانه را تضمین کند. به همین خاطر منظور از سیاست حقوق بشر کارتر در جهت مقابله با انقلاب اجتماعی و حفظ حاکمیت شاه در ایران بود. | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
در بهمن ٥٥، شاه دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. شاه دیگر نمیخواست در گزارشهای رسمی دنیا، موارد اعدام یا شکنجه زندانیان سیاسی ایران درج شود و افکار عمومی بیش از این علیه او تحریک گردد. در اواخربهار ۱۳۵۶ اولین گروه کارشناسان هیأت صلیبسرخ بینالمللی برای بازدید از زندانهای سیاسی وارد تهران شدند. | در بهمن ٥٥، شاه دستور توقف اعدام و شکنجه را صادر کرد. شاه دیگر نمیخواست در گزارشهای رسمی دنیا، موارد اعدام یا شکنجه زندانیان سیاسی ایران درج شود و افکار عمومی بیش از این علیه او تحریک گردد. در اواخربهار ۱۳۵۶ اولین گروه کارشناسان هیأت صلیبسرخ بینالمللی برای بازدید از زندانهای سیاسی وارد تهران شدند. | ||
آبان ماه ١٣٥٦ شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت. او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامهی روند تحولات در داخل كشور بود. پس از بازگشت از آمريكا، شاه طی نطقی اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادی بدهد: <blockquote>«...در كشور ما هم كه با اجرای انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج باسواد شده و میشوند، بايد روش اداره مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتری داشته باشند. اين است كه تصميم گرفتهايم به مردم آزادی داده شود...»<ref name=":0" /> </blockquote> | |||
آبان ماه ١٣٥٦ شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت. او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامهی روند تحولات در داخل كشور بود.<ref name=":0" /> ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در ایران، پیش از سفر به شاه گفت که مطلب مهمی برای مذاکره پیرامون روابط دو کشور وجود ندارد، ولی حتماً درباره حقوق بشر و شیوهی حکومت ایران با او مذاکره خواهد شد.<ref>[https://snn.ir/fa/news/735716/%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C- دهم دی، سالگرد سفر کارتر به تهران/ جزیره ثباتی که فقط یک سال دوام آورد]</ref> | |||
پس از بازگشت از آمريكا، شاه طی نطقی اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادی بدهد: <blockquote>«...در كشور ما هم كه با اجرای انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج باسواد شده و میشوند، بايد روش اداره مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتری داشته باشند. اين است كه تصميم گرفتهايم به مردم آزادی داده شود...»<ref name=":0" /> </blockquote> | |||
=== گسترش اعتراضات اجتماعی === | === گسترش اعتراضات اجتماعی === | ||
خط ۸۵: | خط ۸۸: | ||
=== سفر کارتر به ایران === | === سفر کارتر به ایران === | ||
کارتردر شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی به ایران سفر کرد. او سخنرانی خود را در مهمانی که به مناسبت حضورش برگزار شده بود اینچنین آغاز کرد:<blockquote>«ايران، با رهبري خردمندانهي شاه، به جزيرهي صلح و ثبات در يكي از پرتلاطمترين مناطق جهان تبديل شده است. هيچ كشور ديگري در جهان، از نظر امنيت نظامي، به اندازهي شما به ما نزديك نيست. هيچ كشور ديگري در جهان وجود ندارد كه ما در مورد مسائل منطقهاي كه نگرانمان ميسازد، با آن مشورتهايي چنين دقيق كنيم. و هيچ رهبر ديگري نيست كه من براي او احترامي عميقتر و دوستي صميمانهتر داشته باشم.»<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref></blockquote>C.I.A، سازمان جاسوسی آمریکا، در مرداد | کارتردر شب سال نو ۱۹۷۷ میلادی به ایران سفر کرد. او سخنرانی خود را در مهمانی که به مناسبت حضورش برگزار شده بود اینچنین آغاز کرد:<blockquote>«ايران، با رهبري خردمندانهي شاه، به جزيرهي صلح و ثبات در يكي از پرتلاطمترين مناطق جهان تبديل شده است. هيچ كشور ديگري در جهان، از نظر امنيت نظامي، به اندازهي شما به ما نزديك نيست. هيچ كشور ديگري در جهان وجود ندارد كه ما در مورد مسائل منطقهاي كه نگرانمان ميسازد، با آن مشورتهايي چنين دقيق كنيم. و هيچ رهبر ديگري نيست كه من براي او احترامي عميقتر و دوستي صميمانهتر داشته باشم.»<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=312 سياست حقوق بشر كارتر و فضاي باز سياسي]</ref></blockquote>کارتر بر این تصور بود که تحت فشار قرار دادن شاه برای تعدیل دیکتاتوری و رعایت حداقلهای موازین حقوق بشری و دست برداشتن از شکنجه و اعدام دز زندانها و بزک کردن چهرهی دیکتاتوری میتواند خطر انقلاب را از ایران رفع کند و موقعیت محمدرضا شاه را بهعنوان متحد استراتژیک آمریکا در منطقه تثبیت کند. | ||
C.I.A، سازمان جاسوسی آمریکا، در مرداد ۱۳۵۷ وضعیت ایران را چنین ارزیابی کرد: <blockquote>«ایران در شرایط انقلاب و حتی در شرایط ماقبل انقلاب نیز قرار ندارد.»</blockquote>یک ماه بعد یعنی در شهریور DIA ،۱۳۵۷ سازمان جاسوسی دفاعی امریکا اعلام داشت: <blockquote>«شاه همچنان بر سر قدرت خواهد بود و حداقل یک دهه قدرت در اختیار او خواهد بود.»<ref name=":1" /></blockquote>شکاف بین حاکمیت و مردم عمیقتر از آن بود که با این مانورها بسته شود. در واقع سیاست حقوق بشر کارتر باعث شد طلسم اختناق شاهنشاهی که سالیان بر جامعه ایران مسلط بود بشکند و مهار اوضاع از دست حکومت خارج شود. تظاهرات و اعتراضات تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت و روزبهروز گستردهتر شد. در ماههای پایانی حکومت پهلوی تظاهرات میلیونی برای سرنگونی نظام پهلوی برگزار شد. آمریکا و دیگر قدرتهای غربی به این نتیجه رسیدند که حفظ نظام شاهنشاهی در ایران امکانپذیر نیست. در کنفرانس گوادالوپ آمریکا، فرانسه، انگلستان و آلمان در مورد خروج شاه از ایران به توافق رسیدند و در ۲۶ دیماه ۱۳۵۷ محمدرضا شاه از ایران خارج شد. انقلاب ضد سلطنتی مردم ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ با تسخیر مراکز قدرت رژیم پهلوی توسط مردم، به پیروزی رسید. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش