ناهید همت‌آبادی: تفاوت میان نسخه‌ها

ناهید همت آبادی مرداد ماه 1319در یکی از قدیم­ترین محلات تهران (میدان حسن­‌‌‌آباد) چشم به جهان گشود. پدر بزرگ (آیت­اله شیخ محمدعلی همت آبادی) از جمله روحانیانی بود که در نجف اشرف به درجه اجتهاد نایل آمده، صاحب دفتر ازدواج و طلاق و پیش‌نماز مسجد همت آباد در کوچ‌ه­ای به همین نام در محله یاد شده بالا بود.  

پدر کارمند وزارت دارایی و مادر بانویی بسیار فرهیخته و در زمره بانوانی بود که در زمان خود پس از یازده سال تحصیل، به دریافت دیپلم متوسطه نایل می­شدند که او نیز پس از پایان تحصیلات و اخذ دیپلم از ” درّه­المدارس“ در تهران، مدتی نیز سمت ناظم را در همین دبیرستان برعهده گرفت. این دبیرستان بعداً  آزرم نامیده شد. مادر در نواختن تار نیز دستی داشت و به­‌گفته خودش تحت شرایط دوران و با ممنوعیت موسیقی برای بانوان، ساز را نیز باید هنگام رفتن نزد استاد ناچار زیر چادر و چاقچور پنهان و حمل نموده و آموزش و فراگیری آن هم نه با متد علمی متداول بلکه از طریق گوش و به­‌‌اصطلاح، سینه به سینه بوده است. پدر نیز از صوتی بسیار خوش و دلنشین برخودار بود که بستگان و خود او نیز به‌‌شوخی آن را حاصل روضه­‌خوانی ­پدر دانسته و به این بهانه پدر بزرگ را نیز با دانش گسترده و تسلط بسیار او به علوم، معارف و شعر به طنزگویی درباره آخوندها ترغیب می­نمودند.

علاقه وافر مادر به موسیقی او را اما سرانجام واداشت تا یگانه دختر خود را نیز در یازده سالگی و با خرید ساز ویلن به معلم خصوصی موسیقی بسپارد و گرچه گذشت زمان نیز شاهد هیچ پیشرفت چشمگیری در آموختن یا خوش­نوازی ساز فرزند نبود اما مادر بی­اندکی سرخوردگی و نومیدی چاره کار را تنها در انتخاب هنرآموزی جدید دانسته و موضوع را مصرانه پی گرفته به انجام رساند، البته هم‌چنان بدون نتیجه و بی‌آن که هنرجوی جوان حتی یکی از دستگاه­­های موسیقی ایرانی را به درستی فراگرفته یا به‌خوبی بنوازد.

ناهید همت آبادی پس از اخذ دیپلم متوسطه با شرکت در آزمون پذیرش هنرستان عالی موسیقی، به‌عنوان هنرآموز رشته آواز اپرا در کلاس ئولین باغچه­‌بان پذیرفته و در کلاسهای روزانه هنرستان مشغول تحصیل گردید. پس از گذشت حدود دو سه سال و با افتتاح مرکز رادیو تلویزیون ملی ایران که در ابتدای تأسیس به نام ” تلویزیون ثابت پاسال“ نامیده می‌شد، در چندین برنامه تک­خوانی با همراهی پیانو یا به همراهی کُر و ارکستر هنرستان عالی موسیقی در این فرستنده ـ که برنامه­'''‌'''هایش در دوران اولیه به‌طور زنده و بدون ضبط قبلی پخش می‌شد ـ شرکت نمود.

قطعه ” STABAT MATER رنج‌های حضرت مریم “ اثر معروف ” PERGOLEZI پرگولزی“ برای صدای سوپرانو و آلتو به همراهی آواز جمعی و ارکستر سازهای زهی از جمله برنامه­‌هایی بودند که به همراهی کُر و ارکستر سازهای زهی هنرستان عالی موسیقی به رهبری ” واحه خوجایان “ هنرآموز ویلن در هنرستان، علاوه بر تلویزیون ملی ایران در دانشگاه تهران و باشگاه ارامنه نیز بارها به اجرا درآمده و مورد توجه بسیار و استقبال قرار گرفتند. تک­خوانی آوازها را در این قطعه سودابه صفائیه (سوپرانو) و ناهید همت آبادی (آلتو) برعهده داشتند.

ناهید همت آبادی پیوسته یاد و خاطره هنرآموزان و هنرمندانی را که در مکتب هنری، علمی و فضیلت انسانی­ آنان بر حسب درک و استعداد خویش کم یا بیش آموخته و توشه برداشته، بسیار گرامی داشته و ارج می‌نهد. هوشنگ استوار، شفیقه صدقی(استاد هنرآموز پیانو در هنرستان عالی موسیقی)، ئولین باغچه بان، مصطفی کمال پورتراب و یوسف یوسف زاده از جمله کسانی هستند که از جمع دیگران، در یاد و خاطرات او جایگاه خاصی را به­‌خود اختصاص داد­ه‌­اند.

با افتتاح تالار رودکی و شرکت ئولین باغچه بان در برنامه­‌های اپرا که علاوه بر تدریس آواز، رهبری کُر هنرستان را نیز به عهده داشت و همچنین تقابل ساعتهای تشکیل کلاسهای روزانه هنرستان با زمان کار دولتی که ناهید همت آبادی مدتی پس از شروع تحصیل موسیقی به آن پرداخته بود، وی را ناچار به انتقال به کلاسهای شبانه نمود که این نیز با اشتغال روزافزون هنری و چند جانبه ئولین باغچه بان به­‌اضافه اختلاف‌نظرهای موجود، عملاً موجب گردید تا ناهید همت آبادی هنرستان را کلاً ترک نماید.

نابسامانیها و سرگردانیهای ناخواسته در هنرستان اما روزهای پیش‌رو را از جمله مطبوع­ترین دوران زندگی ناهید همت آبادی برایش رقم زدند. آشنایی با علی‌اکبر رضازاده فرهمند خواننده ارزشمند تنور که قبل و در زمان جنگ جهانی دوم در آلمان نزد بهترین معلمین آواز تحصیل و سپس در همان کشور پروسه خوانندگی خود را در تأترها، کنسرتها و با ضبط صفحات موسیقی آوازی به انجام رسانده بود، ناهید همت آبادی را طی حدود هشت سال و ساعتهای طولانی فراگیری تکنیک آواز همراه با تمرین و تکرار ترانه و آریاهای اپرا نزد خواننده و استاد بزرگ، به پیشرفت چشمگیری در تکنیک آواز خوانی رساند که ضمن تحسین منقدین، سالها پس از آن در تبعید ناگزیر نیز پیشنهاد استخدام در چهار اپرا در شهرهای بزرگ آلمان را برایش به ازمغان آورد گرچه اتفاقات ناخواسته پس از آن اما به اسف فرصت بهره­‌وری کامل هنری از آموخته‌­ها را از او دریغ داشت.  

با ایفای نقش ” فئودور “ در اپرای” بوریس گودونوف“ اثر” مودست موسورسکی “ و در کنار خواننده باس معروف جهان” نیکلای گیوزلف “ در نقش تزار، منقد روزنامه فرانسوی زبان ژورنال دو تهران ” دومینیک بلانش “ با انتشار مطلبی راجع به­اجرای این اپرا همراه با چاپ عکسی از دو خواننده یاد شده در صحنه­ای از اپرای مزبور، درباره ناهید همت آبادی نوشت: ” تزار جوان “ (ناهید همت آبادی) نقش خود را با احساس فراوان، تکنیک عالی و موزیکالیته درخشان اجرا نمود “

ناهید همت آبادی با صدایی بسیار زیبا و کمیاب به وسعت بیش از سه اکتاو اما با گرامی‌داشت خاطره زنده یاد علی‌اکبر رضازاده پیوسته گفته و نوشته است که: ” داشتن صدای زیبا، نعمتی خداداد، طبیعی یا هر چه اسمش را بگذارید است و از آنجا که عواملی مانند نوع تغذیه، زبان تکلم، شرایط آب و هوا و نظایر اینها نیز در کیفیت و نوع آن تأثیر دارد بنابراین داشتن صدای خوب نه تنها امتیازی برای” اصحاب اصوات داودی“ محسوب نشده و جای هیچ­گونه خود ”برجسته­بینی“ نیز باقی نمی­گذارد بلکه آن را چون هدیه­ای آسمانی و روحانی باید قدر دانست و ارج نهاد. آن‌چه اما البته جای ارزش­گزاری و توجه دارد، وقت و زحمتی­ست که به_­پای پرورش آن صرف می­شود تا آن را رنگ و جلای هنری بخشد. صدای خوب ارثی و خداداد من نیز اگر به آوازی خوش تکامل یافته باشد، آن را تنها مدیون استاد بی­همتای از دست رفته­ام علی‌اکبر رضازاده فرهمند می‌دانم که (شیوه خواندن) را در حد کمال می‌دانست و به شاگردان نیز آن را مشتاقانه می­آموخت“