۹۷۳
ویرایش
(←تکامل) |
(←تکامل) |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
=== قواعد تکامل === | === قواعد تکامل === | ||
==== '''قاعدهی اول تکامل:''' پیچیدگی یا گذار مداوم از کهنه به نو ==== | |||
در مسیر تکامل اشکال ساده مستمر به اشکال پیچیده، پیچیدهتر و باز هم پیچیدهتر تبدیل میشوند.<blockquote>«واقعیت اساسی در بارهی آن فرآیند و جریان خلاقی که در ظلمت ابر نخستین ریشه زد، آن است که پیوسته، تازگی و نوی از آن میزاید؛ چیزهایی پدیدار میشود که با آن چه در پیش میبود، از بن متفاوت است. از اثر آن، نه تنها طرحها و نقشهها بهوجود میآید بلکه «بغرنجی» و «تودرتویی» نقشها نیز تحقق میپذیرد. یا به دیگر سخن، ماده هردم خود را در قالبی پیچیدهتر جلوهگر میسازد؛ آن ابر نخستین تطور یافته است و جهان، دیگر به صورتی که داشت باز نخواهد گشت». <ref>کتاب از کهکشان تا انسان- جان ففر صفحهی ۱۳</ref></blockquote> | در مسیر تکامل اشکال ساده مستمر به اشکال پیچیده، پیچیدهتر و باز هم پیچیدهتر تبدیل میشوند.<blockquote>«واقعیت اساسی در بارهی آن فرآیند و جریان خلاقی که در ظلمت ابر نخستین ریشه زد، آن است که پیوسته، تازگی و نوی از آن میزاید؛ چیزهایی پدیدار میشود که با آن چه در پیش میبود، از بن متفاوت است. از اثر آن، نه تنها طرحها و نقشهها بهوجود میآید بلکه «بغرنجی» و «تودرتویی» نقشها نیز تحقق میپذیرد. یا به دیگر سخن، ماده هردم خود را در قالبی پیچیدهتر جلوهگر میسازد؛ آن ابر نخستین تطور یافته است و جهان، دیگر به صورتی که داشت باز نخواهد گشت». <ref>کتاب از کهکشان تا انسان- جان ففر صفحهی ۱۳</ref></blockquote> | ||
==== '''قاعدهی دوم تکامل:''' شتاب یا سرعت روز افزون جریان تکامل ==== | |||
همزمان با گذار از مراحل مختلف و پیچیدهتر شدن تدریجی اشکالات سرعت تحولات هم به نحو بارزی افزایش پیدا میکند. | همزمان با گذار از مراحل مختلف و پیچیدهتر شدن تدریجی اشکالات سرعت تحولات هم به نحو بارزی افزایش پیدا میکند. | ||
پرفسور اُپارین در این مورد میگوید:<blockquote>«هنگامی که شکل جدیدی از سازمانبندی و حرکت ماده در جریان تکامل پدید میآید، آهنگ سرعت تکامل به تندی افزونتر میشود، گویی فشاری تازه ونیرومند بدان وارد میشود».<ref>کتاب حیات: طبیعت و منشأ و تکامل آن – اُپارین، صفحهی ۱۰۷</ref></blockquote>در نتیجه در هر مرحله، سرعت جریان تکامل زیادتر میشود، وقتی به دنیای انسانی و جامعه میرسیم شتاب دیگر سرسام آور و بعضی وقتها و در معیارهای گاهشناسی تکامل حتی دمافزون است. | پرفسور اُپارین در این مورد میگوید:<blockquote>«هنگامی که شکل جدیدی از سازمانبندی و حرکت ماده در جریان تکامل پدید میآید، آهنگ سرعت تکامل به تندی افزونتر میشود، گویی فشاری تازه ونیرومند بدان وارد میشود».<ref>کتاب حیات: طبیعت و منشأ و تکامل آن – اُپارین، صفحهی ۱۰۷</ref></blockquote>در نتیجه در هر مرحله، سرعت جریان تکامل زیادتر میشود، وقتی به دنیای انسانی و جامعه میرسیم شتاب دیگر سرسام آور و بعضی وقتها و در معیارهای گاهشناسی تکامل حتی دمافزون است. | ||
==== زمان مراحل تکاملی ==== | ===== زمان مراحل تکاملی ===== | ||
با نگاهی به مراحل تکاملی میتوان مشاهده کرد که هر مرحله سرعتی بسیار بیشتر از مرحلهی قبل خود دارد، و با شتاب بیشتری که هر آن افزایش پیدا میکند، به پیش میرود. | با نگاهی به مراحل تکاملی میتوان مشاهده کرد که هر مرحله سرعتی بسیار بیشتر از مرحلهی قبل خود دارد، و با شتاب بیشتری که هر آن افزایش پیدا میکند، به پیش میرود. | ||
* آغاز مرحلهی تکامل معدن: ۱۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون سال پیش | * آغاز مرحلهی تکامل معدن: ۱۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون سال پیش | ||
خط ۵۴: | خط ۵۶: | ||
* آغاز مرحلهی تکاملی اجتماعی: حدود ۱۰ هزار سال پیش | * آغاز مرحلهی تکاملی اجتماعی: حدود ۱۰ هزار سال پیش | ||
==== سرعت تکامل در مرحلهی تکامل اجتماعی ==== | ===== سرعت تکامل در مرحلهی تکامل اجتماعی ===== | ||
تکامل در مرحلهی اجتماعی خود با شتاب بسیار شگفتانگیز به پیش میتازد: | تکامل در مرحلهی اجتماعی خود با شتاب بسیار شگفتانگیز به پیش میتازد: | ||
* آغاز زندگی اشتراکی نخستین: حدود ۱۰ هزار سال پیش | * آغاز زندگی اشتراکی نخستین: حدود ۱۰ هزار سال پیش | ||
خط ۶۴: | خط ۶۶: | ||
* آغاز دوران سرمایه داری ۳۰۰ سال پیش | * آغاز دوران سرمایه داری ۳۰۰ سال پیش | ||
به این ترتیب مشاهده میشود که تکامل به تعبیر پروفسور اُپارین مانند موشکی که هر لحظه به سرعت آن افزوده میشود، در حال پیشروی است. | به این ترتیب مشاهده میشود که تکامل به تعبیر پروفسور اُپارین مانند موشکی که هر لحظه به سرعت آن افزوده میشود، در حال پیشروی است. | ||
==== '''قاعدهی سوم تکامل: «جهتداری» یا «برگشت ناپذیری»''' ==== | |||
جهتداری به این معنی است که در تکامل یک مسیر اصلی وجود دارد، مسیر اصلی، مسیری است که بستر اصلی رشد و کمال است، مسیرهای فرعی نافرجام و سرانجام به بنبست میرسند. | جهتداری به این معنی است که در تکامل یک مسیر اصلی وجود دارد، مسیر اصلی، مسیری است که بستر اصلی رشد و کمال است، مسیرهای فرعی نافرجام و سرانجام به بنبست میرسند. | ||
خط ۷۶: | خط ۷۹: | ||
پروفسور اُپارین در جای دیگر تأکید میکند که محصولاتی که یکی بعد از دیگری برای ایجاد حیات میآمدند،همه «در یک جهت جداً معین تغییر میکنند» یعنی جهت یافته. | پروفسور اُپارین در جای دیگر تأکید میکند که محصولاتی که یکی بعد از دیگری برای ایجاد حیات میآمدند،همه «در یک جهت جداً معین تغییر میکنند» یعنی جهت یافته. | ||
==== '''قاعدهی اساسی تکامل - قاعدهی تطبیق یا وحدت''' ==== | |||
در جریان تکامل با افزایش مناسبات و ارتباطات بین پدیدهی نوتر با محیط، روز به روز سیستمهای کارآتر، منطبقترو فعالتر، با روابطی هر چه مستحکمتر با محیط، عرضه میشوند، که سلطهی بیشتری بر محیط دارند. | در جریان تکامل با افزایش مناسبات و ارتباطات بین پدیدهی نوتر با محیط، روز به روز سیستمهای کارآتر، منطبقترو فعالتر، با روابطی هر چه مستحکمتر با محیط، عرضه میشوند، که سلطهی بیشتری بر محیط دارند. | ||
ویرایش