۹۷۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
جنگ ایران و عراق طولانیترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم بود که خسارات جبران ناپذیر انسانی و مادی به دو کشور ایران و عراق وارد کرد؛ این جنگ بعد ازظهر روز یکشنبه ۳۱شهریور، ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه مهرآباد و چند پایگاه هوایی دیگر شروع شد؛ | جنگ ایران و عراق طولانیترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم بود که خسارات جبران ناپذیر انسانی و مادی به دو کشور ایران و عراق وارد کرد؛ این جنگ بعد ازظهر روز یکشنبه ۳۱شهریور، ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه مهرآباد و چند پایگاه هوایی دیگر شروع شد؛ این یک تجاوز به خاک کشور دیگری بود؛ نیروهای نظامی و نیروهای مردمی ایران آماده دفاع از خاک کشور خود شدند و به این ترتیب جنگی تمام عیار شروع شد. | ||
اختلاف بین ایران و عراق به زمان شاه و قرارداد الجزایر برمیگشت، | اما این جنگ زمینههایی داشت که ریشهی آن اختلاف بین ایران و عراق به زمان شاه و قرارداد الجزایر برمیگشت، یکی از مفاد آن تعیین خطوط مرزی بود؛که بر اساس آن خط القعر(خط تالوگ-Thalweg) اروند رود به عنوان خط مرزی تعیین شده بود، عراق قرارداد الجزایر را تحقیرآمیز میدانست، اما به مفاد آن پایبند بود. | ||
از | از جملهی توافقات در قرارداد الجزایر این بود که طرفین از مخالفین همدیگر حمایت نکنند؛ شاه حمایت خود را از کردهای عراقی برداشت و دولت وقت عراق این موضوع را به اطلاع خمینی رساند، خمینی در این باره گفت: <blockquote>بعد از چند روز یک نفر دیگری آمد- که گفتند این مقدّم است بر آن رئیس امن- ایشان به طور رسمی به ما گفت که ما چون یک معاهداتی، تعهداتی، با دولت ایران داریم، از این جهت، نمی توانیم تحمل کنیم که شما اینجا فعالیت بکنید. <ref>سخنان خمینی در دیدار با هیئت دولت - ۱۰ مهر ۱۳۵۸</ref></blockquote>این موضوع باعث یک کینهی شخصی عمیق بین خمینی و دولتمردان وقت عراق شد. | ||
حسن البکر رئیس جمهور عراق پیام تبریکی بمناسبت پیروزی انقلاب برای خمینی فرستاد که خمینی جواب این پیام را هم نداد. | حسن البکر رئیس جمهور عراق پیام تبریکی بمناسبت پیروزی انقلاب برای خمینی فرستاد که خمینی جواب این پیام را هم نداد. | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
در همین مورد در پرتال خمینی آمده است؛ یکی از رؤسای جمهوری که پیام تبریک فرستاد حسنالبکر از عراق بود. طبق معمول، پاسخ تبریکات بعد از سه ـ چهار روز یا یک هفته داده میشود. اما امام پاسخ حسنالبکر را ندادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_61718/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%AC%D9%80%D9%81/%D8%AC_1/%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%DA%A9%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85 پرتال خمینی] </ref> | در همین مورد در پرتال خمینی آمده است؛ یکی از رؤسای جمهوری که پیام تبریک فرستاد حسنالبکر از عراق بود. طبق معمول، پاسخ تبریکات بعد از سه ـ چهار روز یا یک هفته داده میشود. اما امام پاسخ حسنالبکر را ندادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_61718/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%AC%D9%80%D9%81/%D8%AC_1/%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%DA%A9%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85 پرتال خمینی] </ref> | ||
صدام حسین در همان اولین روزهای پیروزی | صدام حسین در همان اولین روزهای پیروزی انقلاب ضد سلطنتی، نوهی سیدابوالحسن اصفهانی مرجع معروف شیعه را نزد خمینی فرستاد و ضمن عذرخواهی از او درخواست تجدید مناسبات كرد. اما خمینی با فرستادهی صدام حتی ملاقات هم نكرد! <ref>كتاب خاطرات بنی صدر صفحهی ۱۰۹</ref> | ||
۱۵ روز بعد از انقلاب ضد سلطنتی روزنامه کیهان از قول خمینی نوشت: «امام خواستار تشکیل دولت جهانی اسلام شد».<ref>روزنامه کیهان ۷ اسفند ۱۳۵۷</ref> این پیام را کشورهای همسایه به مثابه اعلان جنگ تلقی کردند. | ۱۵ روز بعد از انقلاب ضد سلطنتی روزنامه کیهان از قول خمینی نوشت: «امام خواستار تشکیل دولت جهانی اسلام شد».<ref>روزنامه کیهان ۷ اسفند ۱۳۵۷</ref> این پیام را کشورهای همسایه به مثابه اعلان جنگ تلقی کردند. | ||
روزنامه کیهان باز از قول خمینی نوشت که: امام ارتش عراق را به قیام دعوت کرد.<ref>روزنامه کیهان ۳۰ فروردین ۱۳۵۸</ref> | ۶ ماه قبل از شروع جنگ ایران و عراق روزنامه کیهان باز از قول خمینی نوشت که: امام ارتش عراق را به قیام دعوت کرد.<ref>روزنامه کیهان ۳۰ فروردین ۱۳۵۸</ref> | ||
همچنین دولت ایران اقدام به ترور طارق عزیز عضو شورای فرماندهی عراق و معاون نخست وزیر عراق کرد، خبرگزاری پارس در این زمینه نوشت: | همچنین دولت ایران اقدام به ترور طارق عزیز عضو شورای فرماندهی عراق و معاون نخست وزیر وقت عراق کرد، خبرگزاری پارس در این زمینه نوشت: | ||
«سمیر نورعلی» ایرانی، طارق عزیز را با پرتاب یک نارنجک به قتل رسانده و سالم از صحنه گریخته است. با این حال خبرگزاری عراق گفت که فرد ایرانی به وسیله محافظان طارق عزیز هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد، اما طارق عزیز زنده است. <ref>واشنگتن پست ۵ جولای ۱۹۸۰/ جاناتان سی. راندل به نقل از خبرگزاری پارس</ref> | «سمیر نورعلی» ایرانی، طارق عزیز را با پرتاب یک نارنجک به قتل رسانده و سالم از صحنه گریخته است. با این حال خبرگزاری عراق گفت که فرد ایرانی به وسیله محافظان طارق عزیز هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد، اما طارق عزیز زنده است. <ref>واشنگتن پست ۵ جولای ۱۹۸۰/ جاناتان سی. راندل به نقل از خبرگزاری پارس</ref> این ترور علامت منفی و بدی برای طرف عراقی بود. | ||
در ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ بیست روز قبل از حمله عراق شهرهای خانقین و مندلی با خمپاره توسط سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. <ref>وبسایت [https://fa.iranfreedom.org/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%DB%8C%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AA/ ایران آزادی] </ref> | در ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ بیست روز قبل از حمله عراق شهرهای خانقین و مندلی با خمپاره توسط سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. <ref>وبسایت [https://fa.iranfreedom.org/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%DB%8C%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%B4%D8%AA/ ایران آزادی] </ref> | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
تا پایان جنگ ایران و عراق ۱۱ قطعنامه صادر شد که ۴ قطعنامه از طرفین درخواست آتش بس میکرد که هر بار طرف عراقی قبول میکرد اما طرف ایرانی از قبول آن سرباز میزد. | تا پایان جنگ ایران و عراق ۱۱ قطعنامه صادر شد که ۴ قطعنامه از طرفین درخواست آتش بس میکرد که هر بار طرف عراقی قبول میکرد اما طرف ایرانی از قبول آن سرباز میزد. | ||
آتش جنگ شعله ور شد و دفاع از خاک ایران وظیفهی هر ایرانی بود،تا این که ایران توانست عراق را از خاک خودش بیرون کند. | |||
بعد از این که در خرداد ۱۳۶۱ عراق از خاک ایران عقب نشینی کرد؛ فرصت بسیار مناسبی برای قبول آتش بس و پایان دادن به جنگ بود، اما خمینی قطعنامه ۵۱۴ را که به همین منظور به تصویب رسیده بود را رد کرد. از این تاریخ به بعد جنگ ایران و عراق دیگر یک جنگ میهنی و ملی نبود و درست به عکس یک جنگ ضد میهنی بود، و فقط سرمایههای انسانی و مادی این کشور را به هدر میداد، بعدها تعدادی از مقامات دولتی ایران به این موضوع اذعان داشتند که بعد از خرمشهر امکان پایان دادن به جنگ بود. | بعد از این که در خرداد ۱۳۶۱ عراق از خاک ایران عقب نشینی کرد؛ فرصت بسیار مناسبی برای قبول آتش بس و پایان دادن به جنگ بود، اما خمینی قطعنامه ۵۱۴ را که به همین منظور به تصویب رسیده بود را رد کرد. از این تاریخ به بعد جنگ ایران و عراق دیگر یک جنگ میهنی و ملی نبود و درست به عکس یک جنگ ضد میهنی بود، و فقط سرمایههای انسانی و مادی این کشور را به هدر میداد، بعدها تعدادی از مقامات دولتی ایران به این موضوع اذعان داشتند که بعد از خرمشهر امکان پایان دادن به جنگ بود. | ||
برای پایان دادن به جنگ هیأتهایی هم از کشورهای مختلف تلاش میکردند، خمینی را قانع کنند تا جنگ را به پایان برساند، از جمله در اسفند ۱۳۵۹ نمایندگان سازمان کنفرانس اسلامی به تهران سفر کردند؛ اما خمینی طی سخنرانی در حضور این هیئت در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۵۹ پیشنهاد آنها برای پذیرفتن آتشبس را رد کرد. <ref>[http://khatteemam.com/sahife/2544/%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-(%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AD-%D وبسایت خط امام]</ref> | برای پایان دادن به جنگ هیأتهایی هم از کشورهای مختلف تلاش میکردند، خمینی را قانع کنند تا جنگ را به پایان برساند، از جمله در اسفند ۱۳۵۹ نمایندگان سازمان کنفرانس اسلامی به تهران سفر کردند؛ اما خمینی طی سخنرانی در حضور این هیئت در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۵۹ پیشنهاد آنها برای پذیرفتن آتشبس را رد کرد. <ref>[http://khatteemam.com/sahife/2544/%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-(%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AD-%D وبسایت خط امام]</ref> | ||
۶ سال دیگر جنگ ادامه پیدا کرد، و جانهای بسیاری قربانی شد. | |||
۲۹ تیرماه ۱۳۶۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامهی ۵۹۸ را صادر کرد؛ با این که طرف عراقی این قطعنامه را قبول کرد خمینی از قبول آن سرباز زد. تنها یک روز بعد از صدور قطعنامه ۵۹۸، خامنهای رئیس جمهور وقت ایران گفت: «ایران هرگز این قطعنامه را قبول نخواهد کرد».<ref>وبسایت [http://www.bbc.com/persian/iran-features-40663782 بیبیسی فارسی] </ref> | ۲۹ تیرماه ۱۳۶۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامهی ۵۹۸ را صادر کرد؛ با این که طرف عراقی این قطعنامه را قبول کرد خمینی از قبول آن سرباز زد. تنها یک روز بعد از صدور قطعنامه ۵۹۸، خامنهای رئیس جمهور وقت ایران گفت: «ایران هرگز این قطعنامه را قبول نخواهد کرد».<ref>وبسایت [http://www.bbc.com/persian/iran-features-40663782 بیبیسی فارسی] </ref> | ||
یک سال پس از صدور قطعنامه ۵۹۸، خمینی بدون هیچ توضیحی در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۳۶۷ این قطعنامه را پذیرفت؛ اما این که چه عاملی خمینی را به اتخاذ چنین تصمیمی وادار کرد بیپاسخ ماند؛خمینی در پیامی که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد، قطعنامه را پذیرفت و به این ترتیب جنگی ۸ ساله با خسارات سنگین مادی و انسانی به پایان رسید. | |||
== زمینههای آغاز جنگ ایران و عراق == | == زمینههای آغاز جنگ ایران و عراق == |
ویرایش