عبدالمالک ریگی
| عبدالمالک ریگی | |
|---|---|
 | |
| زادروز | سال ۱۳۶۱ سیستان و بلوچستان ایران |
| درگذشت | ۳۰ خرداد ۱۳۸۹ |
| علت مرگ | اعدام |
| نام‌های دیگر | عبدالمجید معروف به عبدالمالک |
| تابعیت | ایران |
| سال‌های فعالیت | ۱۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ |
| شناخته‌شده برای | مردم ایران |
| نقش‌های برجسته | رهبری چندین عملیات بر علیه سپاه پاسداران ایران |
| تأثیرپذیرفتگان | مردم سیستان و بلوچستان |
| مخالفان | دولت جمهوری اسلامی |
| مذهب | مسلمان سنی |
| اتهام‌ها | مبارزه مسلحانه علیه جمهوری اسلامی |
| منصب | رهبر گروه جندالله |
| والدین | نام پدر حاجی آزاد |
عبدالمجید ریگی، معروف به عبدالمالک فرزند حاجی آزاد از طایفه‌ی ریگی (که اصالتی پاکستانی دارند)، متولد سال ۱۳۶۱ در زاهدان، رهبر گروه جندالله در سیستان و بلوچستان بود که چندین عملیات نظامی علیه سپاه پاسداران و ماموران مرزی ایران در بلوجستان انجام دادند. عبدالمالک ریگی هدف خود را دفاع از حقوق مردم بلوچ و اهل سنت ساکن در سیستان و بلوچستان اعلام کرده بود و از ۱۹ سالگی با این هدف سلاح بدست گرفت. وی در سفری از دبی به بیشکک در قرقیزستان برای ملاقات با نماینده ویژه اوباما در امور افغانستان در آسمان ایران پس از شلیک‌های اخطار جنگنده‌های ایرانی به هواپیمای ۷۳۷ قرقیزستان که مجبور به فرود در فرودگاه بندرعباس شد، دستگیر و به اتهام محاربه و فساد فی‌الارض صبح روز یکشنبه ۳۰ خرداد در زندان اوین اعدام شد.
گاهشمار زندگی عبدالمالک ریگی
عبدالمالک ریگی متولد ۱۳۶۱ فرزند حاجی آزاد در زاهدان بدنیا آمد پدرش نگهبان اداره کار تعاون روستایی و مادرش خانه‌دار بود. او دارای ۶ برادر بود. برای تحصیل به مدارس مذهبی پاکستان رفت
عبدالمالک ریگی پس از شکل‌گیری جریان طالبان و فراخوان آنها مدتی به عضویت آنان درآمده و سپس دستگیر شد اما پس از آزادی این گروه را ترک کرده و مخفیانه به ایران می‌آید.
عبدالمالک ریگی در سال ۱۳۸۲ با هدف احقاق حقوق قوم بلوچ اقدام به تاسیس گروه جندالله کرد. عبدالمالک ریگی در سال ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای مدعی شد که وی تنها با «نسل‌کشی» مردم بلوچ توسط جمهوری اسلامی مبارزه می‌کند و انگیزه‌های جدایی‌طلبانه ندارد.[۱]
پس از تشکیل این گروه در ۲۳ آذر ۱۳۸۴ به کاروان انتقال رئیس جمهور احمدی‌نژاد حمله شد که در این حمله محافظ و راننده خودروی احمدی‌نژاد کشته شدند. در دومین اقدام در ۱۲ دیماه سال ۱۳۸۴، نه مرزبان را به گروگان گرفتند که با وساطت شیوخ طوایف در ۱۰ بهمن آزاد شدند اما رئیس پاسگاه بنام احمد سریر در اسفند همان سال در زاهدان توسط جمهوری اسلامی اعدام شد. در ۲۵ بهمن ۲ تبعه ترکیه به گروگان گرفته شدند. گروه عبدالمالک ریگی سال بعد در ۲۵ اسفند ۱۳۸۴ با لباس ماموران نیروی انتظامی در ۱۰ کیلومتری پاسگاه تاسوکی ایست و بازرسی ایجاد کرده و پس از شناسایی ماموران نیروی انتظامی با آنها درگیر شد. در این عملیات ۲۲ نفر از ماموران کشته شده و ۷ نفر گروگان گرفته شدند که پس از ۲۰۰ روز آزاد گشتند. پس از این واقعه دولت پاکستان عبدالحمید ریگی و ۱۵ عضو جندالله را دستگیر و به ایران مسترد می‌کند. در روز ۱۲ بهمن ۱۳۸۵ ۴ مامور پلیس در زاهدان طی یک حمله به قتل می‌رسند.
گروه عبدالمالک ریگی در ۲۵ بهمن ۱۳۸۵ با تله انفجاری در مسیر یک اتوبوس سپاه پاسداران ۱۸ نفر از اعضای سپاه را کشت. در اقدام بعدی بک بمب ساعتی و صوتی را منفجر کرد که تلفاتی نداشت.
آنها در اقدام بعدی در ۱۴ آذر ۱۳۸۷ ۱۵ نفر از ۱۶ مامور پاسگاه سراوان را به گروگان گرفته و کشتند.
این گروه در بزرگترین عملیات خود در مهر ۱۳۸۸ با ۲ انفجار انتحاری ۴۱ پاسدار را در یک همایش سپاه پاسداران به قتل رساندند.[۲]
افراد مشهور کشته شده در این عملیات عبارتند از:
● سردار نورعلی اشتری، جاشنین فرمانده نیروی زمینی سپاه
● سردار محمدزاده، فرمانده سپاه استان
● فرمانده سپاه ایرانشهر
● فرمانده سپاه شهر سرباز
● فرمانده تیپ امیرالمومنین
● علی علویان، فرمانده تیپ صاحب‌الزمان سپاه کرمان
● حسین اسدی، روابط عمومی نمایندگی ولی‌فقیه
این گروه تا اواسط سال ۱۳۸۸ چندین عملیات دیگر در سیستان و بلوچستان داشت.
دستگیری و اعدام عبدالمالک ریگی
وزارت اطلاعات ایران مدعی است که با نفوذ در گروه توانسته از تردد رهبر گروه عبدالمالک ریگی به دبی مطلع شود و با زیر نظر گرفتن او در دبی و اجبار هواپیما به نشستن در خاک ایران وی و یکی از همراهانش را دستگیر کند. عبدالمالک ریگی، سرانجام در روز ۳۰ خرداد ۱۳۸۹ در ۲۸ سالگی در زندان اوین اعدام شد.
واکنش‌ها به دستگیری عبدالمالک ریگی
گروه جندالله
گروه جندالله در واکنش به دستگیری رهبر خود، آمریکا، انگلستان و سازمان‌های اطلاعاتی منطقه را به همکاری با جمهوری اسلامی کرد و هشدار داد که حکومت ایران باید منتظر حملاتی باشد که هرگز فکرش را هم نمی‌تواند بکند.
مسئول انجمن فعالان خقوق بشر بلوچستان
«بر اساس گفته‌ها و تحقیقاتی که با تعدادی از بلوچ‌ها در داخل و خارج کشور داشتیم، آقای عبدالمالک ریگی پس از دستگیری محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. بنظر افرادی که ما با آنها صحبت کردیم، فعالیت‌های ریگی کلا در جهتی بوده که گروه‌های فشار را در بلوچستان تضعیف کند و یا از بین ببرد و دوم اینکه سعی می‌کرده جوانان را از اعتیاد دور کند و اختلافات طایفه‌ای را در بین بلوچ‌ها از بین ببرد.»[۳]
جمهوری اسلامی
فردای دستگیری عبدالمالک ریگی موسسه سینمایی سوره و وزارت فرهنگ و ارشاد ایران قرار داد ساخت فیلمی را امضا کردند که در سال ۱۳۹۷ با نام شبی که ماه کامل شد به کارگردانی نرگس آبیار به نمایش درآمد.
محمود احمدی‌نژاد
محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت طی سخنانی در بیرجند گفت: «مدعیان غربی اگر می‌خواهند تروریست بگیرند، مبارزه با تروریسم را از ایران یاد بگیرند.
نمایندگان مجلس
پس از دستگیری عبدالمالک ریگی ۲۰۸ نماینده مجلس ایران از نیروهای اطلاعاتی و نظامی تشکر کردند.
انگلستان
دولت بریتانیا از دستگیری عبدالمالک ریگی استقبال کرد و آن را ضربه‌ای به تروریسم خواند.