شورش در زندان‌های ایران

شورش در زندان‌های ایران
اعتراض به بی‌عملی درباره شیوع کرونا در زندان
کشته‌شدگان	زندان پارسیلون خرم آباد ۱ نفر زندان الیگودرز ۱ نفر دیگر زندان‌ها : نامعلوم
زخمی‌ها	پارسیلون خرم آباد دستکم ۱ نفر زندان تبریز ۷ نفر دیگر زندان‌ها : نامعلوم

شورش در زندان‌های ایران پس از شیوع ویروس کرونا در ایران آغاز شد، که همزمان فعالان مدنی در ایران نسبت به انتشار این ویروس در زندان‌ها هشدار دادند و خواهان اتخاذ تمهیداتی برای جلوگیری از آن شدند اما هیچ اقدامی از طرف جمهوری اسلامی انجام نشد. فراخوان‌های زیادی از طرف ارگان‌های مختلف بین‌المللی برای آزادی زندانیان به رژیم ایران داده شد، اما جمهوری اسلامی به هیچ‌کدام از آن‌ها پاسخ مثبت نداد و هیج زندانی را آزاد نکرد. این در حالی است که برخی کشورها به صورت مشروط به آزاد کردن زندانیان پرداخته و یا با قرنطینه کردن از شیوع بیماری در زندان جلوگیری کردند. در پی بی تفاوتی جمهوری اسلامی تعدادی از زندان‌های ایران شورش کردند و زندانیان آن برای خلاصی از خطر ابتلا به بیماری کرونا دست به فرار زدند. اولین شورش در تاریخ ۲۹ اسفند در زندان پارسیلون خرم آباد رخ داد و سپس سلسله‌ای از شورش‌ها به وقع پیوست. تا روز یکشنبه ۱۱ فروردین ۱۳۹۹ زندانیان در زندان های خرم‌آباد، الیگودرز، تبریز، سقز، همدان و عادل آباد شیراز دست به شورش زده بودند و شماری از آنها موفق به فرار شدند.

فروریختن زندان‌ها و شورش در آن از این نظر حائز اهمیت سیاسی است که علامت و نشانه‌ای از ضعف و فروپاشی حاکمیت به شمار می‌رود. در فرانسه، انقلاب و سرنگونی لویی شانزدهم با فرو ریختن زندان باستیل آغاز شد و به پیروزی رسید.

شورش در زندان پارسیلون خرم آباد

اولین شورش و فرار جمعی زندانیان روز پنج شنبه ۲۹ اسفند ۹۸ در زندان پارسیلون خرم آباد اتفاق افتاد. طی این شورش ۲۳ نفر از زندانیان موفق به فرار از زندان شدند. مطابق برخی گزارش‌ها ماموران زندان به سمت زندانیان تیراندازی کرده و دست‌کم یک نفر آنها کشته شد. خبرگزاری دولتی ایرنا کشته شدن یک زندانی بر اثر تیراندازی را تکذیب کرد. با این حال محمود ثمینی، معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان در جمع خبرنگاران کشته شدن یک زندانی و مجروح شدن یک نفر دیگر را تائید کرد.او گفت یکی از زندانیان هم دستگیر شده است.

شورش در زندان الیگودرز

در اولین روز بهار ۹۹ شورش در زندان الیگودرز با درگیری زندانیان و مامورین آغاز شد. روز شنبه در ساعت ۱۷ و ۴۵ دقیقه یکم فروردین تعداد از زندانیان در اعتراض به شرایط زندان و بی‌عملی مسئولان زندان در قبال ورود بیماری کرونا به این زندان شورش را آغاز کردند. در این شورش زندانیان موفق به فرار نشدند.

فرماندار جمهوری اسلامی در الیگودرز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد:

شورش در زندان تبریز

«زندانیان دست به شورش زدند و با تخریب اموال زندان به قصد فرار با مأمورین درگیر شدند. در این شورش یک زندانی کشته شد.»

یک منع آگاه در گفتگو به خبرگزاری مهر در این رابطه گفت: پس از آغاز شورش مأموران نیروی انتظامی وارد شدند اما مقاومت زندانیان زیاد بود.

سخنگوی مجاهدین طی اطلاعیه‌ای در رابطه با این شورش گفت:

«درود،‌درود

دست مریزاد به زندانیان الیگودرز»

همچنین رسانه‌ها نوشتند که زندانیان با گرفتن اسلحه سربازان اقدام به شورش و تیراندازی کردند. پس از آغاز این شورش سپاه پاسداران نیروهای خود را وارد کرد و تمامی خیابان‌های منتهی به زندان را بست تا مانع از فرار زندانیان شود.

شورش در زندان تبریز

شورش در زندان تبریز روز پنج شنبه ۷ فروردین ۹۹ با آتش زدن درهای زندان و برخی اقلام زندانیان آغاز شد. دود غلیظی در آسمان این قسمت از شهر و حضور مامورین و گاردهای مسلح به چشم می‌خورد. بنا به گزارشات شورش در بندهای ۷ و ۹ زندان مرکزی تبریز به دلیل عدم اعطای مرخصی و خطر ابتلا به کرونا صورت گرفته بود. زندانیان به عدم رعایت قوانین قرنطینه در زندان معترض بودند. حداقل ۷نفر از زندانیان در اثر تیراندازی زندانبانان زخمی شدند. از آنجا که زندان تبریز در بین برج‌ها بلندمرتبه ی مسکونی قرار دارد شهروندان از زوایای مختلف از این زندان فیلم گرفتند. فرماندار تبریز وقوع شورش در زندان را منکر شد و اعلام کرد به دلیل آتش سوزی زندانیان مضطرب بودند.

تصاویری از فرار زندانیان از زندان سقز

شورش در زندان سقز

خبرگزاری فارس شام‌گاه جمعه، هشتم فروردین گزارش داد که در پی شورش در زندان سقز بیش از ۸۰ زندانی فرار کرده‌اند. این زندانیان در اعتراض به بی‌تفاوتی مسئولان زندان در رابطه با شیوع بیماری در زندان دست به شورش زدند. در این شورش زندانیانی که موفق به خروج از زندان شدند از ماشین‌های در حال تردد برای دور شدن از محل کمک گرفتند.

درگیری در زندان همدان

گزارشات حاکی از این است که برخی از زندانیان در حین فرار کشته شده‌اند و درگیری‌های پراکنده تا مدتی در اطراف محوطه‌ی زندان ادامه‌داشته است.

شورش در زندان الوند همدان

بعدازظهر شنبه ۹ فروردین۹۹ شورشی در زندان الوند همدان به وقوع پیوست. طی این شورش ده‌ها تن از زندانیان موفق به فرار شدند. منابع خبری ایران شام‌گاه شنبه ۲۸ مارس از آغاز شورشی دیگر این بار در زندان «الوند» واقع استان همدان خبر دادند. منابع محلی همدان با تایید این خبر به رسانه‌ها گفتتد که زندانیان به دلیل گسترش شیوع ویروس کرونا دست به اعتراض زده و شماری از این زندانیان فرار کرده‌اند.

خبرگزاری ایرنا در رابطه با شورش در زندان همدان نوشت:

«تاکنون اطلاعاتی در زمینه فرار زندانیان به دست نیامده و موضوع از سوی نهادهای ذی‌ربط در حال پیگیری و بررسی است و شرایط زندان همدان تحت کنترل گزارش شده است.»

شورش در زندان عادل آباد شیراز

یکشنبه شب ۱۰فروردین ۱۳۹۹ زندانیان زندان عادل آباد شیراز دست به شورش زدند. گزارش‌ها حاکی است تعداد زیادی از زندانیان این زندان مبتلا به کرونا شده‌اند اما هیچ رسیدگی به آن‌ها نمی‌شود. زندان‌عادل آباد از بزرگترین و پرجمعیت ترین زندان‌های ایران است.

در شیراز خیابانهای چهارراه زندان و عادل آباد و پارامونت و میانرود توسط نیروهای امنیتی و انتظامی مسدود شد تا از فرار زندانیان جلوگیری شود. در نیمه‌شب صدای شلیک شنیده می‌شد.

تراکم بیش از حد زندانیان در زندان‌ها و عدم رسیدگی بهداشتی به آنان از طرف مقامات زندان باعث شد که جان زندانیان بر اثر شیوع بیماری کرونا در معرض خطر قرار بگیرد. زندانیان برای حفظ جان خود درخواست مرخصی کردند که با این درخواست نیز موافقت نشد. این عدم رسیدگی و توجه، آتش شورش را در زندان عادل آباد روشن کرد.

خبرها حاکی از این بود که شورش از ساعت ۲۲ شروع شد و صدای شلیک از داخل زندان شنیده شد و زندان در محاصره نیروهای امنیتی قرار گرفت. دراین رابطه کاظم موسوی رئیس‌کل دادگستری استان فارس بامداد دوشنبه، ۱۱فروردین ماه گفت:

«از ساعت ۲۲مورخ ۱۰فروردین در دو بند از زندان عادل‌آباد شیراز شاهد ناآرامی بودیم. زندانیان این ۲بند اقدام به شکستن برخی نرده‌ها و دوربین‌های مداربسته کردند.»

گرارشات مختلفی در مورد شورش در زندان عادل آباد منتشر شد.

برخی در شبکه‌های اجتماعی از فرار عده‌ای از زندانیان خبر داده‌اند. عنایت‌الله رحیمی، استاندار فارس در نخستین ساعت بامداد دوشنبه ۱۱ فروردین در مصاحبه با خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی خبر فرار زندانیان را تکذیب کرد.

یکی از شهروندان شیرازی به نقل از یکی از ماموران انتظامی در کلانتری ۳۱ جنت گفت، ۲۰۰ نفر از زندانیان موفق به فرار شدند. همچنین به گفته اهالی در درگیری بین زندانیان و ماموران انتظامی یکی از مامورین به کشته شد.

گزارشات دیگری نیز در فضای مجازی منتشر شد که حاکی از فرار ۱۰۰۰ زندانی از زندان عادل آباد شیراز است.

سخنگوی مجاهدین خطاب به زندانیان در زندان عادل آباد شیراز گفت:

«درود و دست مریزاد، شورش، آزادی، شورش، آزادی!

«پیام کانون‌های شورشی به زندانیان در بند و در خطر کرونا: آخوندهای ضدبشر به رایگان آزادی نمی‌دهند. «باید برشورید و آن را از حلقوم آخوندهای ضدبشر بیرون کشید».

شورش در زندان سپیدار اهواز

زندانیان زندان سپیدار اهواز بعد از ظهر روز دوشنبه یازدهم فروردین ۱۳۹۹ زندانیان زندان سپیدار اهواز شورش کردند. تصاویری که از این زندان گرفته شده است نشان‌دهنده برخاستن دود از نقاط مختلف زندان است. با شنیدن اخبار شورش در زندان خانواده‌های زندانیان در اطراف این زندان تجمع کردند. شاهدان عینی گفتند مأموران به سمت خانواده‌های معترض حمله کرده و به سمت آنان گاز اشک آور شلیک کردند. در طی این شورش دستکم ۳ زندانی به ضرب گلوله کشته شدند.

شورش در زندان شیبان اهواز

شورش در زندان شیبان اهواز

روز سه شنبه عصر دوازدهم فروردین ۱۳۹۹ در زندان شیبان اهواز، زندانیان محبوس در اعتراض به بی‌تفاوتی مسئولان زندان در رابطه به شیوع ویروس کرونا در این زندان دست به شورش زدند. حدود ساعت پنج عصر از درون زندان صدای شلیک گلوله و گاز اشک آور شنیده می‌شد. تصاویر ضبط شده از این شورش نشان می دهد که از نقاط مختلف زندان دود آتش سوزی و شلیک بلند می شد. همچنین از سمت زندان صدای الله اکبر به گوش می‌رسید.

خانواده یکی از زندانیان زندان شیبان اهواز که در حین شورش با پدرش در حال تماس بوده است می‌گوید: در حال گفتگوی تلفنی با پدرم بودم که صدای شلیک را شنیدم او به من گفت: به طرف ما گاز اشک‌آور شلیک کردند در این هنگام صدای پدرم را نشنیدم و شخص کنار او به دوستش گفت؛ او را بگیر حالش بد شد. نمی‌دانم پدرم زخمی شده یا به طرف او گاز اشک‌آور شلیک شده است.

سخنگوی سازمان مجاهدین پس از این شورش به زندانیان درود فرستاد. مسعود رجوی نیز طی پیامی در این رابطه گفت:

«خامنه‌ای را باید وادار کرد زندانیان را قبل از این‌که در اثر کرونا جان ببازند آزاد کند. این تنها راه جلوگیری از فاجعه کرونا در زندانهای رژیم و شرایط ضدانسانی و غیربهداشتی آنهاست.»

واکنش مقامات جمهوری اسلامی به شورش زندا‌ن‌ها

مقامات جمهوری اسلامی پس از شورش در زندان‌ها، به جای حل مشکلات زندانیان و رفع نگرانی آنان در قبال شیوع بیماری کرونا و ایجاد تسهیلات بهداشتی و آزادی زندانیان برای جلوگیری از مبتلا شدن آنان به بیماری و حفظ جان آن‌ها اقدامات سرکوبگرانه خود را افزایش دادند در این راستا روز شنبه ۹ فروردین ۱۳۹۹ ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی در جلسه ویژه‌ای به همراه غلامحسین محسنی اژه‌ای معاون خود، محمدجعفر منتظری دادستان کل، حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی و اصغر جهانگیر رییس سازمان زندان‌ها و چند مقام قضایی و امنیتی دیگر اعتراض و شورش در زندان‌ها را مورد بررسی قرار دادند.

در این جلسه، ابراهیم رییسی به محمدجعفر منتظری دادستان‌ کل کشور ماموریت داد تا ضمن پیگیری اعتراضات اخیر در زندان‌ها با تشکیل کمیته‌های قضایی، اطلاعاتی و انتظامی در تهران و همه استان‌ها نسبت به «تشدید مراقبت‌های امنیتی از زندان‌ها و دستگیری زندانیان فراری» از زندان‌ها مختلف به ویژه زندان سقز اقدام کند و با «شناسایی قاصران و مقصران» با آنها برخورد قاطع قضایی انجام شود.

در جلسه مقام‌های ارشد قضایی، انتظامی و امنیتی دستور «تشکیل کمیته اطلاعاتی و انتظامی برای پایش وضعیت امنیتی زندان‌ها» و «تدوین برنامه عملیاتی ویژه برای حفظ امنیت زندان‌ها در شرایط خاص» نیز صادر شد.