روح‌الله خالقی

روح الله خالقی
استاد روح الله خالقی
اطلاعات
نام اصلی	روح الله خالقی
تولد	متولد کرمان ۱۲۸۵ خورشیدی
ملیت	ایرانی
مرگ	درگذشت یک آبان ماه ۱۳۴۴
علت مرگ	سرطان
ساز(ها)	ویولن، سه‌تار،
زمینهٔ فعالیت	آهنگسازی،نوازندگی،موسیقیدان، مورخ تاریخ موسیقی و سردبیر چند نشریه فرهنگی موسیقایی و سالها در رادیو ایران نیز فعالیت داشت، رئیس شورای موسیقی رادیو بود
تحصیلات	مدرک لیسانس خود را از دانشسرا عالی در رشتهٔ فلسفه و ادبیات
دانشگاه	دارالمعلمین «دانشسرای عالی»
بنیانگذار	۱۳۱۷ معاون دفتر وزارت فرهنگ شد،۱۳۲۰معاون ادارهٔ موسیقی کشور و نیز معاون هنرستان عالی موسیقی شد، ۱۳۲۵ چندی در وزارت کار و تبلیغات فعال و در ۱۳۲۷ متصدی دبیرخانهٔ هنرهای زیبا شد. سپس ۱۳۲۸هنرستان موسیقی ملی را تأسیس کرد
آلبوم معروف	آثار متعددی، شامل متدها و دستورهای علمی برای تدریس موسیقی ملی، قطعات ارکستری، قطعات آواز، اتودها، آثار ساده برای مدارس، کتابها و نوشته ها و رسالات علمی از جمله: «نظری به موسیقی» و «سرگذشت موسیقی ایران» را در دو جلد عرضه و از خود به یادگار گذاشت.

روح الله خالقی (متولد کرمان ۱۲۸۵ - درگذشت ۲۱ آبان ماه ۱۳۴۴) مورخ تاریخ موسیقی و سردبیر چند نشریه فرهنگی موسیقایی. آهنگساز ، موسیقیدان ، وی خود شناختی کامل و همه جانبه در موسیقی ایرانی و فرنگی داشت. ازین رو مرشد، معلم و مربی در تعلیم و تربیت هنرجویان و حفظ این میراث ملی و فرهنگی ایران و ایرانیست.

زندگی نامه

روح الله خالقی متولد ۱۲۸۵ در شهرستان کرمان و از شاگردان استاد علینقی وزیری بود. وی در خانواده‌ای دیوان‌سالار در کرمان به دنیا آمد. پدرش میرزا عبدالله خان منشی و مادرش مخلوقه خانم، که در باغ شاهزاده ماهان کرمان که یک عمارت حکومتی بود، زندگی می‌کردند. در چندماهگی به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد. تحصیلات ابتدایی‌ را در تهران و شیراز و اصفهان گذراند. در تهران به مدرسه ی  آمریکایی‌ها رفت. ۱۲۹۷ به همراه خانواده به شیراز رفت. پدر و مادر ش هر دو تار می‌نواختند و با خانواده ی میرزا غلامرضا شیرازی، نوازنده‌ی تار، رفت و آمد و آشنایی داشتند. نزد میرزا نصیر آموزش‌های عروض و نقاشی را فرا گرفت مدت یک سال نزد میرزا رحیم نواختن ویولن آموخت. در سال ۱۳۰۲ به مدرسهٔ عالی موسیقی رفت و در سن شانزده سالگی به خدمت کلنل علینقی وزیری در آمد و مدت چهل و سه سال یار و مددکار هم بودند. در سال ۱۳۰۳ به مدرسه ی  موسیقی رفت. در تابستان سال ۱۳۰۴،در چهار کنسرت به رهبری وزیری به عنوان نوازنده شرکت داشت. در دو سال پایانی تحصیلش، به تشکیل یک دسته‌ی ارکستر ایرانی در کافه بلدیه اقدام کرد. از سال ۱۳۰۷ در مدرسهٔ ورزش کلاسهای موسیقی را آغاز کرد. در هنرستان عالی موسیقی تدریس می کرد. در سال ۱۳۱۰ از دارالفنون دیپلم گرفت و در خرداد سال ۱۳۱۳، دارالمعلمین به «دانشسرای عالی» تغییر نام داد. خالقی مدرک لیسانس خود را از این دانشسرا در رشتهٔ فلسفه و ادبیات دریافت نمود. وی در ۱۳۱۴ به خدمت دولتی در وزارت فرهنگ درآمد،۱۳۱۷ معاون دفتر وزارت فرهنگ شد،۱۳۲۰معاون ادارهٔ موسیقی کشور و نیز معاون هنرستان عالی موسیقی شد، ۱۳۲۵ چندی در وزارت کار و تبلیغات فعال و در ۱۳۲۷ متصدی دبیرخانهٔ هنرهای زیبا شد. سپس ۱۳۲۸هنرستان موسیقی ملی را تأسیس کرد و ریاست آن را عهده دارشد. در چارچوب برنامه‌های انجمن ایران و شوروی در سال ۱۳۳۴به این‌کشور سفر کرد. در ۱۳۳۵ سفرهایی را به کشورهای رومانی، فرانسه و هندوستان انجام داد. مجموعه دستاوردها از سفر به هند، مقالاتی در زمینهٔ موسیقی و رقص در این کشور بود. خالقی در سال ۱۳۳۸ به در خواست خود از اداره کل هنرهای زیبا بازنشسته شد. وی در بیمارستان شهر سالزبورگ بستری و مورد عمل جراحی قرار گرفت. اما متأسفانه دو روز بعد از عمل در شمگاه بیست و یکم آبان ماه سال ۱۳۴۴درگذشت.

فعالیت ها

خالقی آهنگساز ، موسیقیدان ، مورخ تاریخ موسیقی و سردبیر چند نشریه فرهنگی موسیقایی و سالها در رادیو ایران نیز فعالیت داشت، رئیس شورای موسیقی رادیو بود و برنامه‌های رادیویی «یادی از هنرمندان ساز و سخن» را راه‌اندازی کرد. وی همچنین، سرپرست ارکستر گل‌ها بود و مولفی چیره دست وی در کارنامه کاری خود بیش از چهارده جلد کتاب دارد درخلال آن کار روزنامه‌نگاری هم می‌کرد و سردبیر چند نشریه موسیقایی و فرهنگی بود. مهمترین کتاب خالقی سرگذشت موسیقی ایران است که از جمله مهمترین منابع درباره تاریخ موسیقی ایران به شمار می‌رود.

سرودها

استاد خالقی بالغ بر یکصد آهنگ برجای گذاشت که کملا تم ایرانی دارند و اصالت موسیقی ایرانی کاملاً در آنها رعایت شده است. از جمله:

«آمدی حالا چرا» با شعر استاد شهریار و دو ترانه بختیاری و آهنگهای ور ساقی، نوای عروس، رقص چوبی، آه سحر، سرود آذر آبادگان، سرود اصفهان، قوچانی، بهار عشق، مستی عاشقان، شب جوانی و شب من، و می ناب که دیگر آثار خوب و به یاد ماندنی این استاد است . از  دیگر ساخته خالقی «رنگارنگ شماره یک» در دستگاه اصفهان بود. سرود «ای ایران» با شعر زیبای دکتر حسین گل گلاب، امروزه به عنوان سرود ملی غیر رسمی شناحته می شود.

آثارتالیفی

آثار متعددی، شامل متدها و دستورهای علمی برای تدریس موسیقی ملی، قطعات ارکستری، قطعات آواز، اتودها، آثار ساده برای مدارس، کتابها و نوشته ها و رسالات علمی از جمله: «نظری به موسیقی» و «سرگذشت موسیقی ایران» را در دو جلد عرضه و از خود به یادگار گذاشت.

نظرات

هفته نامه صدا - شمیم قربانی: «روح الله خالقی» اگر همان «ای ایران» را هم ساخته بود؛ در موسیقی ایران جاودانه بود؛ سرودی که اگرچه در ۲۷ مهر ۱۳۲۳ خورشیدی برای اولین بار در تالار دبستان نظامی اجرا شد، اما همچنان نماد وطن پرستی به شمار می رود.

«علی نقی وزیری» گفت: «خالقی به تمام معنی یک انسان واقعی بود. مردی بود اندیشمند و واجد منطقی سالم و درست. از نظر اخلاقی هنرمندی بود نمونه. هرگز تحت تاثیر حرکات نفسانی قرار نگرفت. مردی بود صدیق، صریح، منصف و وطن پرست، مدیریت و حس تشخیص وی در مسائل اداری و سازمانی از خصایصی است که باید از آن به نیکی یاد کرد. هنرمندی متین و آرام و به ظاهر خونسرد بود اما این خونسردی ظاهری در برابر ناملایمات، آشفتگی و هیجانات تندی در باطن او ایجاد می کرد.»*

جستارهای وابسته ==