بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی

بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی

بنا نهاده	۱۳۵۷/۱۲/۹
بنیانگذاران	روح‌الله خمینی
محدودهٔ فعالیت	ایران، آمریکا، سراسر اروپا و خاورمیانه
رئیس هیئت مدیره	سید پرویز فتاح
خدمات	فعالیت‌های اقتصادی در سراسر دنیا
مالک	سید علی خامنه‌ای
کارکنان	۴۵ هزار نفر
شرکت‌های وابسته	بیش از ۸۰۰ شرکت

بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی یا به اختصار بنیاد مستضعفان به نهادی الگو گرفته شده از بنیاد پهلوی گفته می‌شود که به فرمان خمینی در تاریخ ۱۳۵۷/۱۲/۹ خطاب به شورای انقلاب اسلامی، تأسیس شد. این بنیاد هم‌اکنون به همراه سه کارتل اقتصادی دیگر یعنی آستان قدس، قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه و ستاد اجرایی فرمان امام، ۶۰ درصد از ثروت‌های کل ایران را در اختیار دارند.

هدف بنیاد مستضعفان در قانون اساسی کمک به ارتقاء سطح زندگی مادی و معنوی و فرهنگی مستضعفین و محرومین جامعه همراه با اداره بهینه دارایی‌های تحت پوشش و حضور موثر در صحنه‌های اقتصادی در چارچوب سیاست‌های اقتصادی نظام ذکر شده است.

بنیاد مستضعفان در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۵۸ تحت شماره ۱۹۸۳ در اداره کل ثبت شرکت‌ها، به صورت یک مؤسسه غیرانتفاعی و دارای تابعیت ایرانی، ثبت گردید. به موجب فرمان خمینی بنیاد مستضعفان مأموریت یافت تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی (بنیاد پهلوی) و شاخه‌ها و مربوطان به این سلسله را به نفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید، اما در ادامه به ضبط و مصادره‌ی اموال مخالفان جمهوری اسلامی و اعدام شدگان نیز روی آورد. ساختمان بنیاد پهلوی سابق (بنیاد علوی) کنونی در منهتن بیش از ۱ میلیارد دلار قیمت دارد و به گفته‌ی ویکی لیکس صاحب ۱۳۰ هتل و کازینو و فاحشه خانه در سراسر جهان است.

پس از فراز و نشیب‌های بسیار و حضور نخست‌وزیران وقت رجایی و میرحسین موسوی به عنوان سرپرست این مؤسسه در مقاطع مختلف، در سال ۱۳۶۷ با فرمان روح‌الله خمینی نام این نهاد به بنیاد جانبازان تغییر کرد و پس از رسیدن خامنه‌ای به رهبری جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۶۸ به بنیاد مستضعفان و جانبازان تبدیل شد. به دلیل عدم‌ پاسخگویی این بنیاد به دولت و دیگر مراجع حکومتی در مورد منابع مالی و نحوه کار خود، بنیاد مستعضفان به سرعت با به دست گرفتن انحصاری بسیاری از عرصه‌های تجارت و اقتصاد، تبدیل به یکی از کارتل‌های اقتصادی ایران شد و ثروت‌ها و اموال هنگفتی را به خود اختصاص داد.

در سال ۱۳۸۳ و با محول کردن حوزه جانبازان به سازمان جدیدی به عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران، این نهاد با نام بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به ادامه فعالیت پرداخت.این بنیاد هم‌اکنون صاحب صدها شرکت و هلدینگ در ایران و سراسر جهان است.

ماهیت حقوقی

بنیاد مستضعفان از لحاظ حقوقی، نه شرکتی دولتی محسوب می‌شود و نه خصوصی؛ بلکه موسسه‌ای ناسودبر است، که دولت اجازه دخالت در امور آن را ندارد و در قبال عملکردش، تنها می‌بایست به رهبر انقلاب پاسخ‌گو باشد. این بنگاه بزرگ اقتصادی، زمانی به عنوان یکی از بزرگترین ملاک ایران مطرح بود.

اهداف بنیاد مستضعفان

در مورد اهداف بنیاد مستضعفان موارد زیر را مطرح می کنند:

کاهش استضعاف مادی و فرهنگی مستضعفان

حداکثر نمودن ارزش ترکیب بهینه دارایی و سهام

رشد بازده کل اقتصادی رشته فعالیت‌ها

توسعه دانایی، دانش و فناوری

ساختمان مرکزی بنیاد مستضعفان، بزرگراه رسالت تهران

رؤسای بنیاد مستضعفان

رئیس بنیاد مستضعفان هر ۵ سال یکبار و توسط رهبر جمهوری اسلامی، انتخاب می‌شود.

• روسای بنیاد مستضعفان از ابتدا تاکنون به ترتیب زیر بوده است:
• علینقی خاموشی (۱۴ اسفند ۱۳۵۷ تا ۲۶ شهریور ۱۳۵۹)
• محمدعلی رجایی (۲۶ شهریور ۱۳۵۹ تا ۸ شهریور ۱۳۶۰)
• میرحسین موسوی(۱۳ آذر ۱۳۶۰ تا ۱۵ شهریور ۱۳۶۸)
• محسن رفیق‌دوست(۱۵ شهریور ۱۳۶۸ تا ۳۱ تیر ۱۳۷۸)
• محمد فروزنده (۳۱ تیر ۱۳۷۸ تا ۳۱ تیر ۱۳۹۳)
• محمد سعیدی‌کیا (۳۱ تیر ۱۳۹۳ تا ۳۱ تیر ۱۳۹۸)
• پرویز فتاح (۳۱ تیرماه ۱۳۹۸ تاکنون)

دارایی‌های بنیاد مستضعفان

به گزارش ایرنا، ۶۰ درصد از ثروت ایران در اختیار چهار نهاد ستاد اجرایی فرمان امام، قرارگاه خاتم الانبیاء ، «آستان قدس» و «بنیاد مستضعفان» است که هیچ‌یک از آنها ارتباطی با دولت و مجلس شورای اسلامی ندارند. دارایی این بنیاد بین ۶۳ هزار میلیارد تومان، تخمین زده می‌شود.

در سال ۱۳۶۸ بنیاد مستضعفان، مالکیت بیش از ۸۰۰ شرکت و بنگاه اقتصادی را در اختیار داشت، که کلیه آن‌ها از نوع اموال مصادره‌ شده بودند. در پی خصوصی‌سازی و واگذاری اموال به بخش خصوصی، شمار این شرکت‌ها در سال ۱۳۷۸ به ۴۰۰ شرکت رسید، که البته همه آن‌ها واگذار نشد و برخی از آنها، به دلیل سوءمدیریت، تعطیل شد و در سال ۱۳۸۸ این مؤسسه در مجموع مالکیت کمتر از ۱۴۰ شرکت را در اختیار داشته‌است. بانک سینا متعلق به این نهاد است. شرکت زمزم،  بنیاد علوی،  شرکت نفت بهران و شرکت آزاد راه تهران شمال از جمله دارایی‌های این نهاد هستند. بنیاد مستضعفان هم‌اکنون مالکیت ۱۸۹ شرکت را در اختیار دارد که برای نمونه می‌توان به بانک سینا،  بنیاد علوی و شرکت نفت بهران اشاره کرد.

در گزارشی تحت عنوان بنیاد مستضعفان یا بنگاه اقتصادی آمده است پس از شرکت ملی نفت ایران، دومین موسسه اقتصادی بزرگ کشور بنیاد مستضعفان است که در عرصه های مختلف اقتصادی همچون خدمات، صنعت و معدن، انرژی، ساختمان و کشاورزی، جهانگردی، حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری، بیمه و بانکداری، تجارت و بازرگانی فعالیت می‌کند که هم‌اکنون ۱۱ هلدینگ و مالکیت ۱۶۹ شرکت را در اختیار دارد که برای نمونه می‌توان به بانک سینا، بنیاد علوی و شرکت نفت بهران، شرکت آزاد راه تهران شمال و... اشاره کرد. ارزیابی دقیقی از میزان دارایی بنیاد وجود ندارد.

از جمله دارایی‌های بنیاد مستضعفان باشگاه ایرانیان دبی می‌باشد. در این رابطه بنیاد مستضعفان اعلام کرد:

باشگاه ایرانیان دبی ۳۴ سال قبل از طرف دولت به بنیاد واگذار شده است. زمین باشگاه ایرانیان دبی در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی توسط حاکم وقت دبی، برای استفاده اتباع ایرانی و ایرانیان مقیم امارات اهدا شد. همچنین قطعات هم جوار زمین اهدایی، به منظور فعالیت مشابه در اختیار کشورهایی نظیر نروژ، سوئد، هندوستان، سودان، اردن، مصر و پاکستان قرار می‌گیرد.

هیأت وزیران در جلسه ۱۶ تیر ماه ۱۳۶۴ طی مصوبه‌ای مقرر کرد به استناد قانون اصلاح قانون واگذاری اراضی و ابنیه دولتی به مؤسسات خیریه و درمانی مصوب اسفند ۱۳۵۱، ساختمان و تاسیسات باشگاه و مجتمع تفریحی ورزشی جمهوری اسلامی ایران در دبی، از وزارت کار و امور اجتماعی منفک و به بنیاد مستضعفان واگذار تا تکمیل و مورد استفاده ایرانیان قرار گیرد.

بنیاد مستضعفان و بازار بورس

در جلسه مجمع بنیاد مستضعفان رئیس این بنیاد در بخشی از گزارش خود با اشاره به سیاست بنیاد در ورود شرکت‌ها به بورس گفت: در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷ از تعداد ۶ شرکت که سهام آن‌ها عرضه شده، تعداد ۳ شرکت متعلق به بنیاد بوده است.

محمد سعیدی‌کیا افزود: به بیانی در سال ۱۳۹۶ سهام شرکت‌های فولاد کاوه جنوب کیش، دامپروری زاگرس شهرکرد، هتل پارسیان کوثر و در سال ۱۳۹۷ سهام شرکت‌های قیام اصفهان، بینالود نیشابور، شیشه سازی مینا در بورس عرضه شده است

آسمان خراش بنیاد علوی در منهتن آمریکا

بنیادعلوی زیر نظر بنیاد مستضعفان

یکی از صدها مؤسسه پوششی که توسط بنیاد مستضعفان ایجاد شده است بنیاد علوی است. مؤسسه در سال ۱۳۵۱ (۱۹۷۳ میلادی) با نام بنیاد پهلوی بنیانگذاری شده بود، و پس از انقلاب در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت. بنیاد علوی سازمانی به ظاهر غیرانتفاعی است که در آمریکا در محله منهتن نیویورک دارای یک برج بسیار بزرگ به ارزش یک میلیارد دلار است. همچنین بنیاد علوی علاوه آن دارای ساختمان‌ها و اموالی در ایالت‌های کوینز، تگزاس، کالیفرنیا، ویرجینیا و مریلند آمریکا نیز هست.

گفته می‌شوداین مؤسسه با ۳۰ سوپر نفکتش در فروش نفت خام نیز مشارکت داشته است.

یکی از حوزه‌های فعالیت بنیاد علوی هتل‌داری و کازینو داری است.

طبق اسناد اسنودن در سایت ویکی لیکس، بیش از ۱۹۳۰ فاحشه در کازینوها و فاحشه‌خانه‌های بنیاد علوی در سراسر جهان با درآمد حداقل روزانه ۹۰۰ دلار مشغول به کار هستند.

بنیاد علوی مالک بیش از ۱۰۰ هتل، ۱۳۰ کازینو و خانه‌های فحشا در شهرهای آنتالیا، استانبول، پاتایا، بانکوک، شانگهای، تفلیس، دوشنبه، باکو و سلیمانیه عراق است. هم‌چنین مالک بیش از ۴ هتل ۵ ستاره پلاس در جزایر قناری است.

حکم مصادره بنیاد علوی و لغو آن

دولت آمریکا طی حکم دادگاه نیویورک در سال ۲۰۱۷ قصد مصادره‌ برج منهتن بنیاد علوی را داشت. این بنیاد متهم به پولشویی و دور زدن تحریم‌های آمریکا بود اما دادگاه استنیاف فدرال حکم مصادره این آسمان خراش را لغو کرد.

فساد در بنیاد مسضعفان

همواره اخبار بسیاری در مورد فساد و اختلاس و در بنیاد مستضعفان به بیرون درز می‌کند اما این بنیاد به دلیل مصونیت از هر گونه حسابرسی دولتی و قضایی و داشتن پشتوانه‌های حکومتی هیچ اخبار دقیقی از منابع مالی و فعالیت‌های تجاری این مؤسسه در دست نیست.

گزارشی از هزینه ۱۲۰میلیاردی تنها برای نماکاری ساختمان بنیاد مستضعفان در تهران حکایتی از فساد اقتصادی این بنیاد است.

محسن رفیق دوست رییس اسبق بنیاد مستضعفان و عضو هیئت امنای این بنیاد در یک برنامه زنده تلویزیونی از حقوق‌های نجومی و لکسوس سوار شدن مدیران بنیاد مستضعفان دفاع کرد.

حقوق‌های نجومی

محمد سعیدی‌کیا،‌ رئیس بنیادمستضعفان گفت: حقوق من و معاونانم با اضافه‌کاری ماهانه بین ۱۷ تا ۱۹ میلیون است.

مصونیت از حسابرسی

این بنیاد در کنار بنیاد شهید و امور ایثارگران،  ستاد اجرایی فرمان امام و آستان قدس رضوی، خارج از سیستم دولتی و تحت کنترل رهبر جمهوری اسلامی، اداره می‌شوند و بخشی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند. شورای نگهبان در واکنش به تلاش اصلاح طلبان در مجلس ششم، هر گونه تحقیق و تفحص از این نهاد را (همچون سایر ارگان‌های زیر نظر رهبر) خارج از حیطه اختیارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی دانست.