تظاهرات اصفهان ۱۴۰۰
قیام آب و آزادی، به سلسله تظاهراتی گفته می‌شود که پس از تحصن‌های متوالی و طی سالیان طولانی برای احیای زاینده رود و در اعتراض به خشکانیدن زاینده رود توسط دولت‌مردان جمهوری اسلامی از روز ۱۷ آبان ۱۴۰۰ در اصفهان شکل گرفت.
روز جمعه در دوازدهمین روز تحصن کشاورزان محروم اصفهان، دهها هزار تن از مردم این شهر در حمایت از اعتراض کشاورزان به بی‌آبی و سیاستهای دولت‌مردان جمهوری اسلامی در خشکاندن زاینده رود و انهدام کشاورزی و دامپروری مردم این‌شهر در بستر رودخانه زاینده رود دست به تظاهرات زدند.
یک کشاورز در سخنرانی در جمع متحصنین به کارگزاران جمهوری اسلامی هشدار داد که چنانچه آب به رودخانه باز گردانده نشود، انشعاب‌های مسیر ذوب آهن یزد و اصفهان را خواهند بست. وی تاکید کرد: «یا در این رودخانه کشته می‌شویم و یا آبمان را باز کنید.»[۱]
انبوه تظاهر کنندگان بستر رودخانه زاینده رود را تا فواصلی طولانی پوشانده بودند و شعار می‌دادند: «توپ تانک فشفشه، آخوند باید گم بشه»، «نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران»، «اگر آب باز نشه، اصفهان قیامت میشه»، «دشمن ما همينجاست دروغ ميگن آمريكاست»، «وای اگر کشاورز، حکم جهادم دهد»، «ننگ ما ننگ ما، صداوسیمای ما»، «مرگ بر مسئول بی‌کفایت»، «کشاورز حمایتت می‌کنیم»، «زاینده رود رو پس بدین، به اصفهان، نفس بدین»، «کشاورز می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد»، «اصفهان می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد»، «تا آب نیاد به رودخونه، برنمی‌گردیم به خونه»، «زاینده رود من کو»، «زاینده رود جاری، حق مسلم ماست» و «اصفهانی داد بزن، حقتو فریاد بزن».
در همین زمان مناطق مختلف اصفهان با اخلال و قطع اینترنت مواجه بود.[۲]
عوامل خشک شدن زاینده رود
عدم مدیریت صحیح منابع آبی کشور
در نظام جمهوری اسلامی مدیریت منابع آبی، یا آبخیزداری جایگاهی ندارد. از همین رو روش‌های سنتی آبخیزداری مثل حفر قنات برای حفظ و مدیریت آب در سفره‌های زیرزمینی ترک شده و قنات‌ها همه خشک ویران شده و به جای آن به سد سازی روی آورده‌اند. صنعتی که در بسیاری از مناطق خشک و گرم ایران قبل از ذخیرهٴ آب، خود یک عامل تبخیر و خشکاندن سفره‌های زیر زمینی پایین دست رودخانه‌ها شده‌است. تنها خاصیت سدسازی، سودهای کلان برای مجریان پروژه است. که مجریان هم کسی جز سپاه پاسداران نظام ولایت‌فقیه نیستند. و در پوش قرارگاه خاتم الانبیاء، سودهای کلان پروژه‌های کلان ملی را به جیب می‌زنند.
برداشت غیر قانونی و بی‌رویه
برداشت بی‌رویه آب در مسیر رودخانه برای صنایع پر مصرفی مانند فولاد مبارکه، تاسیسات اتمی، پالایشگاه، نیروگاه‌ها،
خط لوله انتقال آب سد به یزد، کرمان، کاشان و قم
آب زاینده رود در مسیر خود، خرج واحدهای صنتعی‌ای می‌شود که کسی درباره ماهیت آن صنایع چیزی نمی‌گوید. این واحدهای صنعتی مربوط به سپاه پاسداران و ارتش بوده و عموماً در مناطق حفاظت شده نظامی قرار دارند.
جمهوری اسلامی با حفر چند تونل در مسیر رودخانه زاینده رود مقداری از آب این رودخانه را تحت عنوان پروژه آبرسانی به یزد، کرمان، قم و کاشان برای مصارف سایتهای اتمی خود منحرف کرده‌است.
میزان بالایی از آب رودخانهٴ زاینده رود در ذوب آهن اصفهان مصرف می‌شود. که همزمان پسماندهای صنعتی آن نیز وارد آب رودخانه شده و باقیمانده آب را برای مصارف کشاورزی غیرقابل استفاده می‌کند. کارخانه‌های فولاد مبارکه و صنایع نظامی، پتروشیمی و هسته‌یی بخش عمده‌ای از آب زاینده رود را به خود اختصاص داده‌اند.
سپاه پاسداران تا سال ۱۳۹۲ در مسیر زاینده رود ۱۴ سد بزرگ ساخته و ۶ سد در دست ساخت داشتند، و ۱۱ سدبزرگ و یک سد کوچک هم در دست مطالعه. این در حالی بود که بستر رودخانه از استان چهارمحال و بختیاری تا تالاب گاوخونی خشک شده بود.
تاریخچه اعتراضات زاینده رود
حقابه‌ی کشاورزان شرق اصفهان
خبرگزاری ایرنا: «سهم کلی حقابه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده رود حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب است، اما این میزان در سال‌های اخیر اختصاص نیافته و با وجود جریان یافتن زاینده رود در مقطعی از سال گذشته تنها حدود ۴۰ درصد از یکصد هزار هکتار زمینهای کشاورزی شرق اصفهان، زیر کشت رفت و امسال به دلیل رها نشدن آب برای کشت پاییزه این رقم با کاهش زیادی روبه رو شده‌است.
همچنین طبق مصوبه شورای هماهنگی زاینده رود، با توجه به اینکه ذخیره آب در سد زاینده رود به کمترین میزان طی ۵۰ سال اخیر رسیده‌است، امکان بازگشایی زاینده رود و توزیع آب کشاورزی در سال زراعی جاری وجود ندارد.[۳]
محسن مهرعلیزاده استاندار اصفهان در ۲۹ اسفند سال ۹۶ در کمیته پیگیری امور کشاورزان این استان، از پرداخت ۳۷٫۶ میلیارد ریال به ۲۶ هزار و ۷۰۰ خانوار کشاورز آسیب دیده از خشکسالی در این منطقه خبر داد.»
کشاورزان اصفهانی در سال ۹۷ از گرفتن پول خودداری کرده و روی دریافت حق‌آبه خود تأکید دارند. این کشاورزان دهه‌ها پیش مبالغ کلانی با سند رسمی به دولت پرداخته و در واقع سهمیه ۴۰۰ میلیون متر مکعبی خود از آب زاینده‌رود را خریده‌اند! آبی که البته طبق آموزه‌های قرآنی، در شمار «انفال» یعنی اموال عمومی و غیرقابل فروش است!
یک کشاورز جوان ورزنه‌ای گفت:
«اگر آب نیست برای همه نباید باشد و مسئولان باید به این امر رسیدگی کنند که چرا در نقطه‌ای از کشور با آب زاینده رود صنعت راه بیندازند و در این نقطه کشاورز به نان شبش محتاج باشد.»[۴]
رودخانه زاینده رود سال‌هاست که خشک شده است. این مشکل از اوایل دهه ۷۰ و در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی با انتقال آب به استان یزد شروع شد و در دولت احمدی‌نژاد نیز ادامه یافت.
محمود احمدی‌نژاد در سفری به استان چهارمحال و بختیاری، قوانین تقسیم آب را به طور کامل برهم زده و منجر به نادیده گرفته‌شدن حقابه کشاورزان شد.
حقابه داران زاینده‌رود شامل شهرستان‌های لنجان، مبارکه، فلاورجان، نجف‌آباد و شهرستان‌های شرق و غرب اصفهان هستند.
خشک شدن رودخانه زاینده رود خشم و اعتراض مردم، بویژه کشاورزان را برانگیخت و اعتراضات تقریبا از سال ۹۱ برای به دست آوردن حقابه در جریان است. این اعتراضات از اسفند ماه سال ۹۶ شکل جدی‌تری به خود گرفت.
در تاریخ ۹ اسفند ۹۶ کشاورزان در مقابل بخشداری شهر اصفهان دست به تظاهرات زدند.
روز ۱۸ اسفند نزدیک به ده هزار نفر از مردم و کشاورزان در کنار خط لوله آب زاینده رود به یزد تجمع کردند که با برخورد مأموران نیروی انتظامی مواجه شدند.
در روز پنجشنبه ۲۴ اسفند کشاورزان بر روی پل خواجو دست به تجمع و اعتراض زدند. کشاورزان روز جمعه ۲۵ اسفندماه اعتراض خود را به نماز جمعه کشاندند و قبل از شروع نماز شعارهایی علیه روحانی، خاتمی، و احمدی نژاد سرداده و هنگام سخنرانی امام جمعه در خطبه نماز پشت به امام جمعه کرده و شعار «رو به میهن، پشت به دشمن» سر دادند.
روز سه شنبه ۲۹ اسفندماه ۹۶ در آستانه تحویل سال نو،کشاورزان زحمتکش در ورزنه تراکتورهایشان را جمع کرده و در کنار تراکتورهایشان در اعتراض به عدم پاسخگویی به مطالبات و خواسته هایشان؛ سال را تحویل کرده و عید را جشن گرفتند.
این اعتراضات همچنان در شهرهای مختلف اصفهان از جمله ورزنه ادامه دارد و کشاورزان اعلام کرده‌اند تا آب به زمینهایشان نیاید، به خانه‌های خود بازنخواهند گشت.
شهر ورزنه از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی شهرستان نائین، شرق استان اصفهان، غرب تالاب گاوخونی و خط مرزی استان یزد قرار دارد. مردان این شهر بیشتر كشاورز و زنان آن به پارچه‌بافی و قالیبافی مشغول هستند. جمعیت آن حدود ۱۷ هزار نفر برآورد می‌شود. این شهر به نگین شرق اصفهان مشهور است که شغل ۹۲ درصد مردم آن کشاورزی است.
کشاورزان ورزنه همچنین اعتراضات خود را از تاریخ اول دی‌ماه ۹۷ با تجمع در ورودی این شهر شروع کردند. اعتراضات کشاورزان از روز سوم دی ماه تبدیل به تظاهرات روزانه در خیابانهای شهر شده و همچنان ادامه داشت.
آنها بیش از دو هفته، هر روز از ابتدای صبح در اعتراض به ندادن حقابه خود با شعار «می‌ایستیم می‌جنگیم حقمونو می‌گیریم» و «ننگ ما ننگ ما دولت الدنگ ما»، به خیابان آمده و خواستار رسیدگی به مطالباتشان می‌شدند.
روز پنجشنبه ششم دی‌ماه در ششمین روز از اعتراضات کشاورزان ورزنه، کشاورزان خوراسگان نیز به آنها پیوسته و به اصفهان رفته و دست به یک تجمع بزرگ ۲ هزار نفره زدند.
پیش از این نیز در تاریخ ۴ آذر ۹۷، کشاورزان ورزنه در اعتراض به بی آبی درکنار خط انتقال آب به یزد اقدام به تجمع اعتراضی کردند و سپس با نیروهای امنیتی و یگانهای ضدشورش که برای سرکوب آنان گسیل شده بودند، درگیر شدند. کشاورزان با لودر خط لوله آب به یزد را تخریب کردند.[۵]
این اقدام کشاورزان در اعتراض به انتقال آب زاینده رود به شهرهای یزد، کرمان و کاشان صورت گرفت. کارگزاران جمهوری اسلامی که در انتقال آب زاینده رود به صنایع پر مصرفی مانند فولاد مبارکه و تاسیسات اتمی اصفهان و به شهرهای دیگر مقاصد و منافع حکومت را در نظر دارند در پی آن هستند که بین مردم درگیری و دعوای منطقه‌ای راه بیندازند و طوری وانمود کنند که مقصر اصلی بی آبی مردم اصفهان، مردم یزد و کاشان هستند. اما کشاورزان خشمگین مسئولان حکومتی را عامل اصلی خشک شدن زاینده رود و ندادن حقابه‌هایشان دانسته و شعار می‌دادند:
نترسید نترسید، ما همه با هم هستیم
مرگ بر مسئولین بی غیرت
تا آب نیاد تو رودخونه، برنمی‌گردیم به خونه
هیهات مناالذله
لازم به‌ذکر است که منبع اصلی آبیاری زمینهای کشاورزی این منطقه، رودخانه زاینده رود است که بدلیل خشک شدن آن، مردم تنها راه تامین معیشت خود را از دست داده‌اند.
پس از حمله سحرگاه پنجشنبه ۴ آذر ۱۴۰۰ به تجمع کشاورزان و شهروندان اصفهانی در بستر زاینده‌رود و آتش‌زدن چادرهای آنها، فراخوان اعتراضی مجددی برای روز جمعه پنج آذر ساعت ۹ صبح از سوی مردم صادر شد.
در پی این فراخوان کشاورزان و مردم اصفهان صبح جمعه تجمع خود را آغاز کردند که متعاقب آن نیروهای موتور‌سوار برای جلوگیری از گردهمایی اعتراضی به مردم حمله کردند.
بنا به ویدیوهای منتشر شده، نیروهای پلیس و امنیتی از شب گذشته در اطراف محل تجمع مردم در حال آماده‌باش مستقر شده بودند.
در این ویدیوها مردم با شعارهایی چون «اصفهانی شهرکرد اتحاد اتحاد»، «نترسید نترسید ما همه با هم هستیم» و «مرگ بر دیکتاتور» خواستار حضور مردم اصفهان و همراهی مردم دیگر استانها به‌ویژه مردم شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری با این اعتراضات شدند.
بنا به گزارش شهروند - خبرنگاران حاضر در محل تجمع، با حضور بیشتر مردم سرعت اینترنت بسیار کاهش یافته و در برخی مناطق اصفهان نیز ارتباط اینترنتی کاملا قطع شده است.
هزاران شهروند اصفهانی در پل خواجو با سردادن شعارهایی از جمله «هموطن بپاخیز ایران فلسطین شده» خواهان قیام سراسری علیه نظام حاکم بر ایران شدند.
شماری از کشاورزان شهر زیار واقع در استان اصفهان نیز پنجشنبه در واکنش به نیروهای امنیتی ایران که چادرهای تحصن معترضان را در بستر خشک زاینده‌رود به آتش کشیده بودند، با لودر لوله‌های انتقال آب از اصفهان به یزد را تخریب کردند.
روز جمعه در دوازدهمین روز تحصن کشاورزان محروم اصفهان، دهها هزار تن از مردم این شهر در حمایت از اعتراض کشاورزان به بی‌آبی و سیاستهای دولت‌مردان جمهوری اسلامی در خشکاندن زاینده رود و انهدام کشاورزی و دامپروری مردم این‌شهر در بستر رودخانه زاینده رود دست به تظاهرات زدند.
در پی حمله نیروهای یگان ویژه و لباس شخصی‌ها با گاز اشک‌آور و باتوم به تجمع مسالمت‌آمیز مردم اصفهان نسبت به بحران آب، چندین شهروند معترض زخمی شدند که توسط مردم در محل اعتراضات مورد مداوا قرار گرفتند.
در جریان اعتراضات اصفهان، جمعه، پنجم آبان، شماری از شهروندان معترض در پی هجوم نیروهای امنیتی ایران با باتوم و شلیک گاز اشک آور، مجروح شدند.
در واکنش به زخمی‌شدن چندین معترض، شهروندان اصفهانی به نشانه خشم یکی از موتور‌های نیروهای امنیتی را آتش زدند.[۶]
انعکاسات قیام آب و آزادی
اعتراض مردم شهر زیار
شماری از کشاورزان شهر زیار واقع در استان اصفهان نیز پنجشنبه در واکنش به نیروهای امنیتی ایران که چادرهای تحصن معترضان را در بستر خشک زاینده‌رود به آتش کشیده بودند، با لودر لوله‌های انتقال آب از اصفهان به یزد را تخریب کردند.
اعتراض اهالی استان چهارمحال و بختیاری
اهالی استان چهارمحال و بختیاری هم در ادامه تجمع‌های خود که برای پنجمین روز متوالی در شهرکرد و مقابل استانداری این استان در اعتراض به بی‌آبی، و سوءمدیریت دولت برگزار می‌شود به نشانه مخالفت با عملکرد و کلیت نظام حاکم بر ایران بنر حاوی عکس خمینی و خامنه‌ای را پایین کشیده و پاره کردند.
مریم رجوی
با درود به مردم و کشاورزان بپاخاسته اصفهان گفت: تنها ارمغان حاکمیت آخوندهای فاسد و تبهکار سرکوب و کشتار و فساد و ویرانی و فقر و بیکاری و انهدام زیرساختهای کشور است.
وی از همه کارگران، کشاورزان و زحمتکشان و عموم جوانان در سراسر ایران خواست به حمایت از مردم و کشاورزان اصفهان قیام کنند و افزود: حق گرفتنی است، باید با ایستادگی و همبستگی آنرا بدست آورد.
پایداری و اتحاد شما چشم دشمن را کور و نیرنگ‌های دجالگرانه را خنثی می‌کند و فراخوانی است به همه زحمتکشان در سراسر ایران برای زنجیر کردن اعتراضات علیه رژیم پلید آخوندی. حق گرفتنی است باید با ایستادگی و همبستگی آن را به دست آورد.
ابراهیم رئیسی
رئیس جمهور ایران، اعتراف کرد که "کمبود آب مشکل همه کشور در استان‌های مختلف است" و در جریان سفرهای استانی مهمترین مطالبۀ مردم "تأمین آب است."
محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور
دستور دادم مشکل خشک شدن زاینده‌رود به سرعت حل شود[۷]
علم الهدی
امام جمعه مشهد و نماینده خامنه‌ای در استان خراسان رضوی در واکنش به اعتراضات عمومی مردم ایران نسبت به بحران بی‌آبی گفت: «امروز در همه استانها مشکل آب داریم و این مساله فقط مربوط به چند استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری و یزد نیست.»
وی افزود: «وقتی نزولات آسمانی کم است مشکل با تجمع درست نمی‌شود، در مقابل خدا تجمع فایده ندارد بلکه تجمع باید در نماز باران انجام شود.»
احمد وحیدی
وزیر کشور ایران هم روز پنجشنبه با توصیف اعتراضات مردم استان چهارمحال و بختیاری به «تفرقه‌افکنی‌های دشمن» گفت که دشمنان ایران نمی‌توانند از مسئله آب بهره‌برداری کنند.
روزنامه مستقل
روز اول آذر نوشت: سیاستهای اشتباه تأسیس فولاد مبارکه در سال ۱۳۷۰ (واقع در اصفهان) و فولاد آلیاژی در سال ۱۳۷۸ (واقع در یزد) اقداماتی بوده که به نابودی آب منجر شده‌اند. در ایران مهمترین صنایع فولادی در مناطق مرکزی و کویری ایران واقع‌شده‌اند! آن‌هم به این دلیل که بیشتر مدیران اقتصادی ایران بخصوص در پتروشیمی و فولاد از استان‌های کویری چون اصفهان و یزد بوده‌اند.
روزنامه ستاره صبح
نوشت: تولید هر کیلو فولاد قریب به ۳۰ هزار لیتر آب مصرف می‌کند. مسلم است که این صنایع آب بر زاینده‌رود را می‌بلعند. نتیجه اینکه علاوه بر خشک شدن آب زاینده‌رود، سفره‌های زیرزمینی نیز با خطر شدید خشک شدن مواجه می‌شوند. و دشت اصفهان و خراسان سالانه ۱۲ سانتیمتر فرومی‌نشیند. [۸]
منابع
- ↑ سایت شورای مقاومت ملی ایران
- ↑ سایت فارسی رادیو فردا
- ↑ خبرگزاری ایرنا اول فروردین ۱۳۹۷
- ↑ خبرگزاری ایسنا ۹ فروردین ۱۳۹۷
- ↑ سایت جوانه‌ها
- ↑ سایت العربیه فارسی
- ↑ رادیو فرانس اینفو
- ↑ ستاره صبح اول آذر ۱۴۰۰