کاربر:Abbas/صفحه تمرین

ماشین سازی تبریز

سرنوشت	واگذاری به بخش خصوصی
بنا نهاده	۱۳۴۸
بنیانگذاران	ایران و چکسلواکی
دفتر مرکزی	تبریزـ ایران
مدیر عامل	قربانعلی فرخزاد
خدمات	تولید انراع ماشین آلات صنعتی
کارکنان	۷۰۰ نفر
شرکت‌های وابسته	ریخته گری ماشین سازی و گسترش صنایع ریلی ایران
وبگاه	گروه ماشین سازی تبریز

کارخانه ماشین سازی تبریز در سال ۱۳۴۸طبق قراردادی بین ایران و چکسلواکی تاسیس و در سال ۱۳۵۱ به بهره‌برداری رسید. این کارخانه یکی از بزرگترین کارخانه‌های صنعتی تبریز و از جمله صنایع مادر در قراملک تبریز واقع شده است. این کارخانه تولیدکننده انواع ماشین‌های صنعتی مانند انواع ماشین‌ابزار، کمپرسورهای صنعتی، پمپ‌های آب، الکترو موتور، لیفت تراک، انواع موتورهای دیزلی، ماشین آلات نساجی، ماشینهای تراش، ماشینهای فرز، ماشینهای مته، قطعات ریخته و دستگاه‌های سی ان سی است. این شرکت پس از ماشین‌سازی اراک دومین ماشین‌سازی بزرگ ایران محسوب می‌شود.

کارخانه ماشین سازی تبریز نیز همچون بسیاری از کارخانه‌های مهم کشور مشمول طرح خصوصی سازی شد جرقه واگذاری ماشین سازی تبریز از ۱۵ سال پیش خورده بودو بعد از نشیب وفرازهای فراوان و دست به دست شدن بین ارگانهای مختلف سرانجام در اردیبهشت ۹۷ به قیمت تقریبی ۶۸۸میلیارد تومان به قربانعلی فرخزاد فروخته شد.قربانعلی فرخزاد در اواخر شهریور ۹۷ به علت تخلفات ارزی دستگیر شد

تاریخچه

نمایی از ماشین سازی تبریز از بالا

کارخانه ماشین سازي تبریز براساس موافقت نامه همکاریهاي فنی و اقتصادي دولتین ایران و چکسلواکی سابق با هدف تولید انواع ماشین افزار ، کمپرسورهاي صنعتی ، پمپ هاي آب ، الکتروموتور ، لیفت تراك ، انواع موتورهاي دیزلی ، ماشین آلات نساجی منعقد و به مرحله اجرا گذاشته شد و از سال ۱۳۵۱ بهره برداري از این طرح عظیم آغاز گردید .

در حین اجراي این طرح و از سال ۱۳۴۸ ، الزام تغییراتی در برنامه همکاریهاي دو کشور از طرف سازمان گسترش و نوسازي صنایع ایران مطرح و تمایل به جذب تکنولوژیهاي اروپاي غربی و آمریکا مدنظر قرار گرفته و به دنبال آن طرح تولید موتورهاي دیزلی از برنامه هاي ماشین سازی حذف و مقرر گردید که با استفاده از تکنولوژي کشورهای غربی وبا احداث کارخانه جدید در جوار کارخانه ماشین سازي تبریز به مرحله اجرادر آید . از سال ۱۳۴۹ و قبل از بهره برداري عملی ، سازمان گسترش تأکید بر تولید ماشین افزار با لیسانس ساخت کشور چکسلواکی براي شرکت ماشین سازي تبریز را نمود و پیش بینی کرد بقیه محصولات در طرح اولیه با همکاري و مشارکت کشورهاي غربی و آمریکایی و تحت عنوان طرحهای توسعه ماشین سازي تبریز و با تکنولوژي کشورهای فوق به اجرا در آید .

در پی این برنامه ریزی برای تولید پمپهای آب ، با شرکت B.S.K کشور آلمان و متعاقباً جهت تولید کمپرسورهای صنعتی ، با یک شرکت انگلیسی و براي تولید الکترو موتور با شرکت GOLD امریکا و همچنین لیفت تراك و موتورهای دیزلی با یک شرکت دیگر انگلیسی ، قرارداد انعقاد تکنولوژی منعقد گردید.

در سالهای بعد بخش‌هایی از شرکت ماشین سازی تبریز از مجوعه ماشین سازی منفک و به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه دادند. این بخش‌ها شامل شرکت ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز و شرکت گسترش صنایع ریلی ایران می‌باشند.

کارخانه ماشین‌سازی تبریز با نزدیک به ۱۰۰۰کارگر در نوع خود در خاورمیانه بی‌همتا بود، تولیداتش را که شامل انواع ماشینهای صنعتی همانند ماشین ابزار، کمپرسورهای صنعتی، پمپ‌های آب، الکتروموتور، لیفتراک، انواع موتورهای دیزلی، ماشین‌آلات نساجی، ماشینهای تراش، ماشینهای فرز و... بود به اکثر کشورهای منطقه مانند عراق، ترکیه، سودان، سوریه و حتی برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان و اتریش صادر می‌نمود

سیرنزولی کارخانه ماشین سازی تبریز

کارخانه‌ ماشین سازی تبزیز که روزی در صنعت کشور یکه تازی می‌کرد سالهاست به بیماری صعب العلاجی گرفتار شده و در مسیر نابودی دست به دست می‌شود روندخصوصی سازی شرایطی به وجود آورده است که کارخانه ماشین سازی رو به سقوط می‌رود

کارخانه‌ای که نیم قرن پیش احداث شده و در سال‌های ۵۸-۵۹ با ۲ هزار و ۶۱۰ پرسنل و ۱۹۴۰ کارگر تولیدی مشغول به کار بود؛ امروز با حدود ۷۲۷ کارگر بعد از خصوصی‌سازی سراشیبی هولناکی را طی می‌کند

در سال ۹۱ و ۹۲ کارخانه ماشین سازی تبریز به بانک صادرات واگذار شد تا اینکه در سال ۹۳ کارخانه بار دیگر به سازمان گسترش و نوسازی صنایع واگذار گردید. شرکت ریخته‌گری ماشین‌سازی به دلیل بدهی‌، خط تولید را از کار انداخت و روز به روز هم وضعیت بدتر و بدتر شد. در سال ۹۲ از برنامه تولید دستگاه که معادل  ۱۳۱۲ دستگاه بوده است، حدود ۹۲ درصد  یعنی حدود ۱۲۰۵ دستگاه به فروش رسیده است. سال ۹۳ از ۱۱۶۵ برنامه تولیدی توانست ۱۰۶۵ دستگاه و ابزارآلات تولید کند که رقمی حدود ۹۱ درصد را نشان می‌دهد که حدود ۴۶ درصد از کل فروش محصولات شرکت در سال ۹۳ به فروش صادراتی اختصاص داشت. در این سال‌ها تولیدات ماشین سازی تبریز مطابق برنامه‌ریزی‌ها پیش می‌رفت تا اینکه مشخصات آگهی مزایده فروش سهام کارخانه ماشین‌سازی تبریز در سال ۹۴ منتشر شد

امروز  آژیرهای خطر به صدا درآمده و کارگران اولین کسانی هستند که در بالا و پایین‌های تاراج صنایع آسیب می‌بینند. کارگرانی که سفره‌هایشان روزبه روزکوچکترشده. حالا کارگران ماشین‌سازی تبریز می‌گویند که از سال ۹۴ چه اضطرابی در پس چهره‌های‌شان نهفته بوده است. سال ۹۴ ناگهان تولید کارخانه به ۵۴ درصدافت می‌کند، به این معنا که در این سال از ۱۴۵۳ دستگاه برنامه‌ریزی شده تنها حدود ۷۹۳ دستگاه و ابزارآلات تولید شده است. در سال ۹۵ افول از این هم بیشتر است. در این سال از ۱۳۵۷ برنامه تولید تنها حدود ۵۳۹ دستگاه تولید می‌شود. یعنی تحقق حدود ۴۰  درصدی برنامه تولید!

تحصن کارگران کارخانه ماشین سازی تبریز

براساس برنامه تولید سال ۹۷ در این کارخانه باید ۱۳۲۶ دستگاه تولید می‌شد که بعد از گذشت ۹ ماه از سال تنها ۳۱۸ دستگاه به مرحله تولید رسیده است که این رقم نشانگر تحقق ۲۴ درصد از برنامه تولیدی کارخانه است. این نقصان، نتیجه خصوصی‌سازی بی‌ضابطه‌ی این واحد قدیمی‌ست.

کارخانه ماشین‌سازی تبریز اکنون حدود ۱۲ میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی بدهی دارد. در حالی که در سال ۹۳ شرکت هیچ بدهی‌ای به سازمان تامین اجتماعی نداشته است.  پرداخت بیمه‌های تکمیلی کارگران از مرداد ماه  سال جاری به تاخیر افتاده است. در عین حال این واحد تولیدی بدهی‌های مالی زیادی به سایر نهادهای دولتی و خصوصی بابت هزینه آب، برق و گاز دارد.

کارخانه ماشین‌سازی تبریز را طی ۴ سال ذره ذره به نابودی کشاندند. سقوط آزاد ماشین‌سازی آن‌چنان شتاب گرفته که همه کارگران نگرانند که به همین زودی‌ها دسته دسته بیکاری به سراغشان بیاید! پرداخت یک ماه حقوق‌ با اقساط طی چند مرحله صورت می‌گیرد(اظهارات یکی از کارگران)

اسفند ماه سال ۹۵ کارگران کارخانه ماشین‌سازی تبریز در اعتراض به خصوصی‌سازی و عدم پرداخت مطالبات مزدی در محوطه کارخانه تجمع کردند. ماشین‌سازی تبریز با چنان سرعتی در حال کاهش تولید است که بعید نیست به زودی همچون کارگران هپکو، هفت‌تپه و گروه ملی فولاد اهواز دچار  مشکلاتی چون معوقات مزدی، مشکلات بیمه‌ای، تعدیل نیرو و توقف تولید شود. نگرانی‌ای که از سال ۹۴ با کارگران است؛ این در حالیست که بخش مهمی از دغدغه‌های کارگران و مشکلات معیشتی آنان دیده نمی‌شود

خصوصی سازی

دغدغه فروش گروه ماشین‌سازی تبریز در حدود ۱۵ سال پیش جرقه خورده و در این سال‌ها بین سازمان‌های مختلف دولتی و خصوصی دست به دست شده استماشین سازی از سال ۸۳در لیست فروش قرار داشت و کارخانه‌ای که در لیست فروش باشد، تابع قوانین خاصی می‌شود؛ بطوری که بانکها به واحد صنعتی که در لیست فروش باشد وام نمی‌دهند. سال۸۹ سازمان خصوصی‌ سازی ماشین ‌سازی را ارزیابی و قیمت‌ گذاری کرد و این موضوع نیز قوانین خاصی به وجود می‌آورد؛ به طوری که نمی‌شد خرید و فروش انجام داد، قیمت دستگاه‌ها را افزایش داد، قرارداد بلند مدت منعقد کرد و چندین محدودیت دیگر. در سال ۹۱ و ۹۲ ماشین سازی به بانک صادرات واگذار شد. در سال ۹۳ کارخانه بار دیگر به سازمان گسترش و نوسازی صنایع واگذار گردید.نهایتا مشخصات آگهی مزایده فروش سهام ماشین‌سازی تبریز در سال ۹۴ منتشر شد. پیش از آن ماشین‌سازی زیر نظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اداره می‌شد. از همان سال به گفته کارگران، هیئت مدیره کنار رفته و هیئت مدیره جدید از سوی سازمان خصوصی‌سازی انتخاب شد و نهایتاً در اردیبهشت سال ۹۷سهام شرکت ماشین‌سازی تبریز و ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز به همراه املاک واقع در منطقه ایل‌گلی تبریز توسط سازمان خصوصی‌سازی و به وکالت از سوی صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد به قیمت ۶۸۸ میلیارد تومان به بخش خصوصی واگذار شد.

مالک جدیدکارخانه ماشین سازی تبریز کیست؟

مالک جدید کارخانه ماشین سازی تبریز قربانعلی فرخزاد است که به گفته خودش درمصاحبه با چرتکه نیوز به تاریخ ۱خرداد ۹۷ در حد۶ کلاس ابتدایی سواد دارد و  چهار ماه پیش از خرید ماشین سازی تبریز در محل هتل «کایا» لاله‌پارک توسط چند نفر از دوستانش در جریان وضعیت اسفناک ماشین‌سازی تبریز قرار گرفته و تنها به فاصله ۳ تا ۴ روز با حضور در سازمان خصوصی‌سازی شخصاً اقدام به عقد قرارداد خرید شرکت از این سازمان کرده است.

نهایتا روزهای آخر شهریور ماه بود که این خبر منتشر شد؛ «مالک ماشین‌سازی تبریز دستگیر شد.»خبر حاکی ازاین بود که یکی از اخلالگران بازار ارز سهامدار اصلی ماشین‌سازی تبریز فردی به نام "قربانعلی فرخزاد" بوده است. این شخص ۳ میلیون دلار با نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی بابت تجهیز ماشین‌آلات کارخانه از بانک مرکزی دریافت کرده و سپس در بازار آزاد به فروش رسانده است. او همچنین از طریق چند بانک، اقدام به دریافت ارز دولتی می‌کند. وی در بازه‌های زمانی مختلف ازجمله در سال ۹۴ اقدام به اخذ بیش از ۹۸ میلیون دلار ارز دولتی با همکاری امید اسدبیگی (یکی از متهمان این پرونده و مالک کارخانه نیشکر هفت تپه) می‌کند. این فرد ۴۴۶ میلیون و ۵۰ هزارو  ۳۳۲ دلار در چند مرحله از بانک‌ها گرفته است.

به گفته نماینده دادستان تهران، بررسی اسناد گمرکی نشان می‌دهد که متهم از سال ۹۴ تاکنون هیچ کالایی را به کشور وارد نکرده است. از سویی ۱۲۶ میلیون بدهی ارزی نیز دارد. در بازه زمانی ۹۶ و ۹۷ ظرف مدت ۵ ماه ۳۲۰ میلیون دلار ارز دولتی از بانک‌های دولتی اخذ کرده و پول آن را صرف خرید کارخانه‌های دولتی می‌کند.

۱۱ دی ماه ۹۷نخستین جلسه رسیدگی به اتهامات قربانعلی فرخزاد (خریدار ماشین‌سازی تبریز) بود که به صورت علنی در شعبه یک دادگاه ویژه مفاسد اقتصادی برگزار شد. در این دادگاه همچنین نام «امید اسدبیگی» سهام‌دار نیشکرهفت‌تپه در همکاری با فرخزاد در مفاسد اقتصادی انجام گرفته، برده شده است

پشت پرده واگذاری کارخانه ماشین‌سازی تبریز

نمایی از محوطه شرکت ماشین سازی تبریز

مسلم اینکه در واگذاری کارخانه ماشین سازی تبریز تخلفات فاخشی صورت گرفته و این واگذاری با هیچ کدام از موازین حقوقی مطابقت نداشته است و همانند بسیاری از نمونه‌های مشابه در سالهای اخیر که کارخانه‌های صنعتی قدیمی ایران را به نابودی کشانده است ماشین سازی تبریز که یکی از قطبهای مهم صنعتی ایران و منطقه بوده در شرف نابودی می‌باشد. در زیر به مواردی از این تخلفات اشاره میکنیم:

۱ـ شرکت ماشین‌سازی تبریز و ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز به همراه املاک واقع در منطقه ایل‌گلی تبریز توسط سازمان خصوصی‌سازی و به وکالت از سوی صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد به بخش خصوصی واگذار شده این درحالی است که صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد صراحتاً اعلام داشته، شرکت ماشین‌سازی تبریز متعلق به صندوق فولاد نبوده و این صندوق در انتخاب شرکت مزبور قیمت‌گذاری و نحوه فروش آن هیچ‌گونه دخل و تصرفی نداشته است. سازمان خصوصی سازی خود در نامه‌ای در سال ۹۵ به شرکت ماشین‌سازی تبریز صراحتاً گفته، سهام شرکت ماشین‌سازی تبریز به صندوق حمایت و بازنشستگی فولاد منتقل نشده است . درواقع شرکت ماشین‌سازی یک شرکت دولتی بوده که باید در واگذاری آن اهلیت شخص واگذار شونده و قیمت عادلانه روز درنظر گرفته می‌شد، به همین خاطر تاکید سازمان خصوصی سازی در واگذاری، به وکالت از سوی صندوق بازنشستگی فولاد برای شانه خالی کردن از همین دو شرط است و سازمان خصوصی سازی اینطور جلوه داده که واگذاری شرکت ماشین سازی تبریز انتقالی از بخش خصوصی به بخش خصوصی است.

۲ـ نکته قابل توچه و تخلف آشکار دیگر این است که قیمت گذاری اموال و زمینهای کارخانه ماشین سازی تبریز و تاسیسات آن در سال ۹۴ انجام شده در حالیکه این کارخانه در سال ۹۷ به بخش خصوصی واگذار شده است و اختلاف قیمت این سالیان مد نظر قرار نگرفته است و ازطرفی بنا شواهد موجود همان قیمت گذاری سال ۹۴ نیز بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی شرکت بوده‌است. ماشین‌سازی تبریز شامل۱۲۶ هکتار زمین کارخانه و ۸۳ هزار مترمربع زمین و ۴۰۰ آپارتمان می‌باشد که  ۸۳۵ میلیارد تومان پول زمین‌های اطراف کارخانه است. پول زمین‌های کارخانه و این واحد روی هم بیش از ۵ هزار میلیارد است، حداقل ۵۰۰ ماشین در این کارخانه وجود دارد که تکنولوژی را وارد کشور کرده و مادر صنایع است که یک واحد ماشین‌آلات آن نیز ۱۰ میلیون یورو قیمت دارد درحالیکه این کارخانه و زمینهای آن در مجموع به قیمت۶۸۸ میلیارد تومان به‌فروش رفته است.

۳ـ کارخانه ماشین‌سازی تبریز با سابقه‌ای بالغ بر ۴۸ سال تاکنون مبادرت به تولید و توزیع بیش از یکصد نوع دستگاه ماشین‌افراز در کشور کرده و گذشته از این دارای صادرات به کشورهای آلمان ـ اتریش ـ عراق ـ ترکیه ـ سودان ـ سوریه و برخی کشورهای آفریقایی بوده و دارای علامت تجاری (برند) گران‌قیمتی است که در ارزیابی‌های کارشناسی مورد توجه قرار نگرفته است و در قیمت‌گذاری فقط املاک و مستحدثات و ماشین‌آلات آن قیمت گذاری شده‌است

۴ـ مساله دیگر شکل واگذاری ماشین‌سازی است. واگذاری طبق قانون باید با فراخوان عمومی با اطلاع‌رسانی مناسب جهت ترغیب و تشویق عموم به مشارکت و جلوگیری از ایجاد انحصار و رانت اطلاعاتی صورت پذیرد. واگذاری این بنگاه که در رده اموال خیلی بزرگ دولتی محسوب می‌شود، بدون اطلاع عامه مردم از طریق محفلی خصوصی انجام گرفته‌ است