کاربر:Safa/2صفحه تمرین
فروش اعضای بدن |
---|
قاچاق انسان و تجارت سیاه |
تخلیه اعضای بدن محکومان زندان، فروش کلیه، فروش کبد، فروش قرنیه چشم، فروش پوست، فروش قلب، فروش مو، ازدواج دروغین برای فروش اعضا، قاچاق انسان، تخلیه اعضای بدن زندانیان، تخلیه اعضای بدن کودکان مهاجر، سرقت کودکان برای فروش اعضای بدن آنها، قبول فرزند خواندگی برای تخلیه اعضای بدن، دلالی برای فروش اعضا، بازار سیاه فروش اعضا، فروش اعضای بدن بدلیل بدهی، فروش اعضای بدن برای تهیه مهریه، |
فروش اعضای بدن، عمل برداشت اعضای بدن یا جداسازی اعضای بدن، یا برداشت اندام حیاتی بدن از انسان (به انگلیسی: Organ Harvesting) برای فروش به افراد دیگر در قبال دریافت پول نام دارد.
تاریخچه فروش اعضای بدن مقارن با شروع پیوند اعضای بدن در علم پزشکی است که بدلیل تقاضای فراوان برای پیوند اعضاء و عرضه کم آن، این نیاز، تبدیل به تجارت شده است که به آن تجارت سیاه گفته میشود. در مرحله بعد خرید و فروش اعضای بدن توسط افراد واسطه است که تاریخی ۷۰ ساله دارد، بیشترین خرید و فروش اعضای انسان در ایران تنها مربوط به کلیه است و فروش دیگر اعضا ی بدن در ایران توسط باندهای فاسد بصورت غیر رسمی و قاجاق انجام میشود. آگهیهای مربوط به خرید و فروش اعضای بدن در ایران نشان دهنده آن است که تک تک اجزای بدن انسانها چه مرده و چه زنده قیمت دارند و برخی از خانوادهها اعضای بدن عزیزانشان را می فروشند. این معامله که ازآن با عنوان تجارت سیاه نام برده می شود درآمد میلیاردی را برای عاملین آن در پی دارد.
انواع تجارت اعضای بدن
فروش اعضا، برای رفع نیاز مالی
بسیاری از افراد در ایران بدلیل فقر و فساد گسترده اقتصادی به فروش اعضای بدن اقدام می کنند، آنها رفع نیاز مالی را مهمترین دلیل برای فروش اعضا مطرح می کنند، دزدیها و اختلاسهای سازمان یافته و مستمر با تشدید بحرانهای اقتصادی، میزان فروش اعضا را نیز بیشتر کرده است. میلیونها ایرانی با سپردهگذاری نزد موسسات مالی و اعتباری متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تنها اندوختهی اندک زندگیشان را از دست دادهاند. گسترش فقر برخی از مردم را در برابر این انتخاب قرار میدهد که با از دست دادن سلامتیشان که بر اثر فروش یک عضو بسیار محتمل است، آیندهای هرچند ناپایدار برای خود ترسیم کنند یا آنکه در شرایطی که هستند بمانند و به مرگ تدریجی تن بدهند.
فروش کلیه، کبد، قرنیه چشم، مغز استخوان و … البته فروش کلیه از همه شایعتر است با این وجود بازار فروش کبد نیز رونق گرفته است. هرچند متخصصان تصریح میکنند که این کار میتواند برای فروشندهی آن خطرات جدی به همراه داشته باشد و البته بسیاری از فروشندگان این را نمیدانند.
این روزها فروش اجزای بدن راه خود را به دنیای مجازی و شبکههای اجتماعی نیز گشوده است؛ احتمالا بخشی از کارآفرینی و اشتغالزایی در دنیای مجازی که جمهوری اسلامی آنرا دستاورد خود میداند، همین نوع اشتغالها باشند.
در این خرید و فروش هم دلالان وارد شده و با گرفتن کلیه یک فقیر به یک بیمار نیازمند، پولهای کلانی به جیب میزنند. البته این دلالان هرگز نمیتوانند بدون پشتیبانی مقامات به راحتی به کار کثیف خود ادامه بدهند.
قاسمی -رئيس انجمن خيريه حمايت از بيماران كليوي - درباره قیمت اعضای مختلف بدن می گوید: «در خريد و فروش اعضاي بدن، مبلغ را اهداكننده تعيين ميكند و اين مسئله باعث ميشود كه هركس بنا به درصد شرايط اورژانسي بيمارش به هر قيمتي كه فروشنده ميگويد تن بدهد و همين باعث شود كه بازار سقف قيمت مشخصي نداشته باشد. در بازار دلالي براي قرنيه ۲۰۰ميليون، مغز استخوان ۱۰۰ميليون، كبد بين ۲۰۰ تا ۵۰۰ ميليون، كليه ۸۰ تا ۲۰۰ ميليون و براي رحم اجارهاي هم ۹۰ تا ۳۰۰ ميليون تومان پيشنهاد ميشود.»[۱]
بر اساس آمار سازمان جهانی کار (ILO)، سالانه ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان محروم از کودکی میشوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیوننفر از آنها وارد بازار کار شده و مشغول به کار تماموقت هستند. ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و ۷ درصد در آمریکای لاتین زندگی میکنند. قاچاق انسان از راههای عمده وارد کردن این کودکان به بازار است. به جز کارگری بردهوار، روسپیگری، فروش اعضای بدن کودکان، از دیگر سرنوشتهای کودکان قاچاق است.[۲]
قیمت اعضای بدن در کشورهای جهان متفاوت و فروش اعضای بدن در کشورهای مولداوی، چین، هند، مصر، پاکستان، فلسطین، کوزوو، موزامبیک بسیار متداول است.ستون فقرات که عموما در آزمون ایمپلنتهای ارتوپدی توسط جراحان استفاده میشود قیمتی بالای ۹۰۰ دلار دارد. قیمت دست و ساعد به ۳۸۵ و قیمت شانه به ۵۰۰ دلار میرسد. ساعد و دست عموما تمرینهای جراحی برای آموزش به جراحانی که قصد جراحیهای سنگین دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
قلب توسط جراحان برای مقاصد تمرینی و توسعه تکنیکهای جدید مورد استفاده قرار میگیرند. قیمت آن ۵۰۰ دلار است. هر جفت قرنیه نزدیک به شش هزار دلار قیمت دارد. این بافت شفاف در چشم اجازه میدهد تا انسان ببیند و بدون آن بینایی مفهومی ندارد. جراحت یا بیماری میتواند به تخریب قرنیه منجر شود. قیمت کلیه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار است. جراحان معمولا از کلیه و دیگر ارگانهای درونی بدن برای آموزش مهارتها و توسعه تکنیکهای جدید استفاده میکنند. سر، عضو حیاتی بدن به قیمت شش هزار دلار میرسد و معمولا توسط پزشکان تروما و جراحان پلاستیک برای تمرین تکنیکهای جدید مورد استفاده قرار میگیرد. مغز، این عضو عمدتا توسط جراحان مغز و اعصاب برای تمرین روشهای جدید حذف تومور و درمان صدمات مغزی استفاده میشود. قیمت آن ۶۰۰ دلار است.جراحان ارتوپدی از مفاصل زانو برای تمرین روشهای جراحی کمتر تهاجمی استفاده میکنند. قیمت هر زانو ۶۵۰ دلار است. تاندونها عموما در جراحیهای ارتوپدی برای جایگزینی تاندون یا استخوانهای آسیب دیده توسط تروما، تومور یا دیگر وضعیتها مورد استفاده قرار میگیرد. قیمت هر تاندون به هزار دلار میرسد.
فروش و برداشت اعضای بدن توسط حکومتها
در برخی از کشورها از طرف حکومتها بطور رسمی از زندانیان و محکومین به اعدام برای این کار استفاده میشود که در ایران فتوای روحالله خمینی برای کشیدن خون زندانیان قبل از اعدام شهرت جهانی دارد. اخیرا جمعی از پزشکان جراح به عمل برداشتن قلب محکومین به اعدام طبق دستور سیستم قضایی جمهوری اسلامی بصورت رسمی اعتراض کردند.[۳]
قاچاق خون مردم ایران و فروش آن در بازارهای خون جهان دیگر عملکرد این مافیای اسلامی- اروپایی است.
طبق گزارشها در چین هم بهطور مخفیانه و غیرقانونی صورت میگیرد. عمده قربانیان برداشت اعضا، تمرینکنندگان روش معنوی فالون دافا (فالون گونگ) بودهاند. بخشی دیگر از قربانیان را مسلمانان اویغور، ساکنان تبت و زندانیان عقیدتی تشکیل میدهند..
بسیاری از غربیهای نیازمند عضو برای دریافت اعضای بدن به این کشورها میروند و میتوانند عضو مورد نظر را که شامل قلب، کلیه، کبد، قرنیه میشود در زمانی کوتاه دریافت کنند. در چین، سرعتِ یافتن عضو گاهی کمتر از یک هفته است و این نشان میدهد افرادی هستند که از پیش برای این کار گزینش شدهاند. این در حالی است که زمان انتظار در کشورهای دیگر چندین ماه یا حتی چند سال است. فروش عضو برای بیمارستانهای دولتی و نظامی منبع هنگفت درآمد بودهاست. بیمارستان پلیس پکن علناً اعلام کرده بود که «مرکز پیوند عضو، اصلی ترین واحد کسب درآمد ما است و درآمد خالص سالانة آن، توان عبور از ۳۰ میلیون یوآن را دارد.»
در چین برداشت اعضای زندانیان محکوم به اعدام به صورت قانونی و علنی انجام میشود در حالی که قربانیان دیگر از جمله تمرین کنندگان فالون گونگ را ابتدا در اردوگاههای کار اجباری نگه میدارند و پس از برداشت اعضای بدنشان در طی عمل جراحی بلافاصله جسد هایشان سوزانده میشود. مقامات حزب کمونیست با جراحان، مسئولان زندانها و مقامات ارتش همکاری دارند.
«وانگ هیبو» سخنگوی غیررسمی سیاستهای پیوند اعضا در چین، در فروردین ۱۳۹۳ در مصاحبهای با یک روزنامه آلمانی اعلام کرد که چین هیچ قصدی در توقف استفاده از اعضای بدن زندانیان محکوم به اعدام ندارد.
برداشت اعضای بدن توسط باندهای جنایتکار
یکی از فجیعترین جنایتها از ۲۳ اسفند ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۲ که با دستگیری قاتل موضوع علنی شد. قتل ۲۹ کودک و ۳ بزرگسال در طی ۱۸ ماه توسط یک کارگر کورهپزخانه بنام محمد بیجه، است. این فرد کارگر کوره آجرپزی عاج در خاتونآباد پاکدشت از توابع ورامین بود که مالک آن یک پاسدار بوده و درهمدستی با پزشکی اعضای بدن این کودکان محروم را تخلیه کرده و فروخته است، اما در روایتهای رسمی از این جنایت فقط این کارگر مجرم نشان داده و مجازات شد.[۴]
قاچاق انسان و به خصوص قاچاق زنان و کودکان که به بردگی عصرمدرن (modern Age slavery) شهرت دارد یکی از موارد جرایم سازمان یافته است که از ابتدای دهه ی ۱۹۹۰ میلادی شدت یافته تا این که در سال های اخیر به یک معضل جهانی تبدیل شده است .
قاچاق انسان شکل جدید و امروزی برده داری و پدیده ای در حال رشد است و شکل و میزان و پیچیدگی آن دائم در حال تغییر است فلذا لزوم جرم انگاری قاچاق انسان در تمامی کشورهای جهان احساس می شود .
این نکته را نیز نباید از نظر دورداشت که افزایش قاچاق انسان در جهان به دلیل سودآوری کلان آن است .
در حال حاضر قاچاق انسان شامل این موارد است :
۱- استفاده از مهاجران در کارگاهها برای کارهای سخت، همچنین برای کارخانگی یا کشاورزی؛
۲- ازدواج های اجباری یا فریب آمیز به صورت پستی یا سفارشی؛
۳- خرید و فروش زنان و کودکان برای روسپی خانه ها و کلوبها؛
۴- فرزند خواندگی دروغین و غیر قانونی؛
تمامی این موارد بالا میتواند توسط باندهای جنایتکار تبدیل به کشتار افراد برای تخلیه و برداشت اعضا و جوارح آنها گردد.
قاچاق و فروش اعضای بدن[۵]
اعتراض نمایندگان مجلس به پیامدهای فاجعهبار فروش قلب و کبد کودکان در ایران
عبداللهی نماینده مجلس: متأسفانه شنیده میشود که در شرایط امروز بسیاری از کودکان که دزدیده میشوند و یا اینکه به هر نحوی آدمربایی صورت میگیرد، بیشتر برای این است که بخشی از اعضای بدن آنها را بفروشند. بخصوص برای قاچاق به کشورهای ثروتمند یا به اشخاصی که ثروتمندند.[۶]
در شرایط فعلی کشور یک عده خیلی مشتری قلب و کبد بچهها هستند.
خبرگزاری فارس ۱۰تیرماه ۹۶ تحت عنوان کودکان زیر تیغ اجاره و قاچاق اعضا/ سلاخی کودکان در سایه ضعف قانون بهنقل از فاطمه دانشور عضو شورای شهر تهران چنین نوشت: «در بسیاری از موارد کودکان ناپدید میشوند و اعضای بدن آنها قاچاق میشود و بعد از مدتها جسد برخی از آنها در بیابانها بدون کلیه و چشم رها شده است».
فارس در ادامه اعتراف تکاندهنده خود به حقایق تلخ دیگری در همین زمینه اذعان کرد و گفت: «بارها در خصوص فروش کودکان هشدار داده بودیم، در محلات پرخطر مانند هرندی کودکانی گم میشوند که والدین آنها حتی شکایت هم نمیکنند. این افراد زندگیهای خاصی دارند، والدین این کودکان نسبت به نبود بچهها بیتفاوت هستند چون اصولاً والدین این کودکان دچار اعتیاد هستند».[۷]
این گزارش ضمن یادآوری مواردی از ربوده شدن کودکان از جمله در کرمان، آن را با قاچاق اعضای بدن مربوط دانسته و نوشته است: « قربانیان در ایران برای قاچاق اعضای بدن در همان سن کودکی و برای قاچاق دختران عموما بین ۱۴ تا ۲۵ سال هستند و از نظر اقتصادی و اجتماعی، در اکثر موارد کشمکشهای درون خانواده، اعتیاد والدین، طلاق، فقر، مسکن نامناسب، سکونت در مناطق پرجمعیت و حاشیهنشینی شهرهای بزرگ موجب میشود تا از این خلع خانوادگی برای دزدیدن بچهها و کشتن و فروش اعضای بدن آنها استفاده شود یا دختران محیط نامساعد خانواده راترک کرده یا پدر خانواده مجبور به فروش دختران خود میشود. همچنین از آنجا که اغلب قربانیان از اقشار فقیر و دختران فراری هستند، از نظر تحصیلی، در سطح راهنمایی و دبیرستان و از فقر فرهنگی و ضعف اعتقادات رنج میبرند.»
همچنین سایت رکنا ۱۶ اسفند ۹۶ از قول دانشور نوشت: «یک باند جدید شناسایی شده است که نوزادان نارس متولد شده از مادران معتاد و خیابانی را به کشورهای دیگر ارسال میکنند. اکثر این بچهها به خارج از ایران برده میشوند و نمیدانیم که در آنجا به باند قاچاق اعضا تحویل داده میشوند یا به خانوادهها یا مراکز فساد.»[۸]
کنفرانس بین المللی تجارت اعضای بدن: فرهنگ، سیاست و اخلاق زیستی بازار جهانی که از ۲۶ تا ۲۸ آوریل ۱۹۹۶ در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی برگزار شد و دانشگاهیان و متخصصان برجسته از سراسر جهان در آن شرکت داشتند، بر اهمیت این بازار رو به گسترش مهر تایید گذاشت.
این کنفرانس همچنین بر مرز باریک میان قاچاق تبهکارانه و تجارتی که با تشویق دولت صورت می گیرد تاکید کرد. برای مثال، براساس گزارش های ارائه شده به این کنفرانس، به نظر می رسد دولت چین فروش اعضای بدن اعدامیان را مجاز شمرده است. تعداد این افراد هر ساله بالغ بر صدها نفر است که عواید آن به موجب قانون به خزانه دولت واریز می شود. به نظر می رسد این قاچاق اهمیت ویژه ای در هند و مصر یافته است و مشتریان آن، بیماران ثروتمند خاورمیانه هستند. اکثر این اعضا، داوطلبانه در زمان حیات (یک کلیه، یک چشم) یا پس از مرگ افراد، توسط شبکه های قاچاق صورت می گیرد که مشتریان نهایی آن بیمارستان های بزرگ در گوشه و کنار دنیاست. این یکی از حلقه های اتصال فقر جهانی به تکنولوژی پیشرفته است.
قوانین بین المللی و قاچاق انسان
تعریفی که در ماده سوم پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات اشخاص به ویژه زنان و کودکان مصوب ۲۰۰۰ الحاقی به کنوانسیون ملل متحد علیه جنایات سازمانیافتهی فراملی، ارائه شده است، در زمره کاملترین تعاریف در این خصوص است. در این پروتکل آمده است: «قاچاق اشخاص، به معنی استخدام کردن، اعزام، انتقال، پناهدادن یا پذیرفتن اشخاص است به وسیله تهدید یا توسل به زور به اشکال دیگر اجبار، ربودن، تقلب یا فریب، اغفال، سوءاستفاده از وضعیت آسیبپذیری یا با دادن یا گرفتن مبالغی یا منافعی برای تحصیل رضایت شخصی که روی دیگری کنترل دارد، که این اقدامات به منظور بهرهبرداری شامل بهرهبرداری از فحشای دیگران یا اشکال دیگر بهرهبرداری جنسی، کار یا خدماتاجباری، به بردگی گرفتن یا اعمال مشابه بردگی، استثمار یا تخلیهی اعضای بدن است.
در سال ۱۸۵۱ اعلامیه کنگره وین، بردگی را مخالف ارزش های جامعه متمدن بین المللی می دانست. کم کم بردگی به یک جرم بین المللی معاهداتی تبدیل شد. ماده پنج کنوانسیون ۱۸۹۰ راجع به تجارت برده دول عضو را متعهد به مجازات کسانی می کرد که در تجارت برده دخالت داشتند و کنوانسیون بردگی ۱۹۲۶ اصلاح شده به وسیله پروتکل ۱۹۵۳ این عمل را منع و جرم شناخت.[۹]
در طی قرن گذشته برای از بین بردن چنین مظاهری از بردگی جدید کنوانسیونها و معاهدات بسیاری تصویب شده که برای نمونه چند مورد زیر عنوان می گردد:[۱۰]
الف) قانون الغای نظام بیگاری ۱۹۷۶
ب) کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹
ج) کنوانسیون سازمان بین المللی کار در مورد بدترین اشکال کار کودکان ۱۹۹۹
د) کنوانسیون سرکوب قاچاق اشخاص و سء استفاده جنسی از دیگران ۱۹۴۹
هـ) پروتکل سازمان ملل متحد برای جلوگیری، سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص، بویژه زنان و کودکان ۲۰۰۰
دیدگاه دبیرکل ملل متحد در باره قاچاق انسان
«آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، ضمن ابراز تأسف از افزایش تجارت انسان در مناقشات مسلحانه در جهان تأکید کرد: جامعه بین المللی باید برای ریشهکنی تجارت انسان در جهان به عوامل پنهانی که به وجود آورنده و تغذیه کننده این پدیده هستند، حمله ور شود.[۱۱]
گوترش افزود تجارت انسان یک چالش عمده جهانی است که مناقشات مسلحانه در جهان آن را تشدید کرده است و بیشترین و آسیبپذیرترین قربانیان آن را زنان، کودکان، آوارگان و پناهجویان تشکیل میدهند. دبیر کل سازمان ملل متحد تصریح کرد با تقویت استقلال زنان از طریق آموزش، رعایت هر چه بیشتر حقوق اقلیت های نژادی و مذهبی و همچنین، ایجاد کانالهای مهاجرت قانونی و امن میتوان با پدیده تجارت انسان به طور جدی به مبارزه برخاست.
آنتونیو گوترش با اشاره به این که تجارت انسان در حال حاضر نیز ۱۰۶ کشور جهان را تحت تاثیر قرار داده است، خاطر نشان کرد طبق اعلام سازمان بین المللی کار، ۲۱ میلیون نفر در جهان قربانی کار اجباری و بهره برداری مفرط هستند و مبالغی که سالانه از این طریق حاصل می شود نزدیک به یکصد و پنجاه میلیارد دلار است. گوترش ضمن ابراز تاسف از این که پدیده تجارت انسان در جهان نه تنها از بین نرفته بلکه در سالهای اخیر اشکال متعددی پیدا کرده (تن فروشی اجباری، ازدواج اجباری، بردگی جنسی و قاچاق اعضای بدن) افزود در این میان زنان و دختران بیشتر از بقیه مورد بهره برداری قرار می گیرند.
دبیر کل سازمان ملل متحد افزود وقوع مناقشات مسلحانه در جهان زمینه مساعدی برای افزایش تجارت انسان ایجاد می کند. به گفته وی گروه تروریستی داعش بازارهای برده فروشی به راه انداخته و گروه افراط گرای مسلح بوکو حرام نیز بردگی و برده داری را قانونی دانسته است.[۱۲]
با توجه به صحبتهای دبیرکل ملل متحد نقش حکومتهایی که در ایجاد و توسعه این درگیریها تاثیر مستقیم و موثر دارند در رونق این تجارت کثیف قابل انکار نیست. از جمله این کشورها حکومت جمهوری اسلامی در ایران است که مناقشاتی را در منطقه خاورمیانه، مانند: سوریه، لبنان، عراق، و یمن دامن میزند که محصول آن میلیونها آواره و سوژههای بعدی تجارت کثیف اعضای بدن است.
دیدگاه رئیس جمهور فرانسه در باره قاچاق انسان
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه پس از دیدار با «آلفا کُنده» (Alpha Condé) رئیس اتحادیه آفریقا با شرکت در یک کنفرانس خبری اعلام کرد: واقعیت افشا شده علاوه بر آنچه پیشتر گفته شده بود، حاکی از تجارت انسان در لیبی است.
رئیس جمهور فرانسه ادامه داد: آنچه که در لیبی اتفاق می افتد، جنایت علیه بشریت است. این کار نوعی قاچاق پرسود است که به جرائم کنونی از قبیل تروریسم افزوده شده است.
وی در ادامه افزود: این تراژدی انسانی بالغ بر ۳۰ میلیارد یورو در سال برای قاچاقچیان سودآوری می کند. من آشکارا درباره آن با رئیس اتحادیه آفریقا صحبت کردم.
شبکه تلویزیونی «سیانان» در گزارشی اعلام کرده بود که فروش مهاجران در مزایده علنی در لیبی به انجام می رسد.
در همین رابطه، «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل نیز پیشتر تصاویر پخش شده در این باره را هولناک خوانده و اعلام کرده بود که به حراج گذاشتن شهروندان آفریقایی در لیبی باید به عنوان جنایت علیه بشریت مورد بررسی قرار گیرد.[۱۳]
منابع
- ↑ مقاله تجارتی بنام مرگ سایت ایران آزادی
- ↑ رادیو فردا کودکان کار
- ↑ سایت عصر شهروند ۱۴ تیر ۱۳۹۸
- ↑ مقاله چرا پرونده قتل ۲۲ کودک را سریع بستند؟ بهرام رحمانی
- ↑ مقاله قاچاق انسان چیست
- ↑ سایت سازمان مجاهدین خلق ایران ۸ مرداد ۱۳۹۷
- ↑ سایت ایران کارگر ۱۴ تیر ۱۳۹۶
- ↑ سایت مانیتورینگ حقوق بشر ایران ۷ مرداد ۱۳۹۷
- ↑ مقاله مبارزه علیه قاچاق انسان یا نقض قوانین بین المللی
- ↑ پدیده قاچاق انسان از منظر حقوق بین الملل
- ↑ سایت باشگاه خبرنگاران جوان ۱۱ آبان ۱۳۹۸
- ↑ سایت پارس تودی ۲۷ اسفند ۱۳۹۵
- ↑ سایت تحلیل خبری الف