ایران‌پدیا:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۲۵/۵۰: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class="main-box"> <div class="box-header">40px|alt=|پیوند= مطلب برگزیده</div> <div class="box-content"> <div>جایگزین=آلودگی هوا در ایران|بندانگشتی|250x250پیکسل|آلودگی هوا در ایران</div> <div> '''آلودگی هوا در ایران'''، یکی از م...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۴: خط ۴:
   <div class="box-content">
   <div class="box-content">


<div>[[پرونده:آلودگی-هوای-در-ایران۴.jpg|جایگزین=آلودگی هوا در ایران|بندانگشتی|250x250پیکسل|آلودگی هوا در ایران]]</div>
<div>[[پرونده:فروپاشی اقتصاد ایران؛1.JPG|جایگزین=بحران اقتصاد در ایران|بندانگشتی|230x230پیکسل|بحران اقتصاد در ایران]]</div>
   <div>
   <div>


'''آلودگی هوا در ایران'''، یکی از مرگبارترین بحران‌های زیست‌محیطی و بهداشتی جهان است که سالانه جان بیش از ۵۰ هزار نفر را می‌گیرد و میلیون‌ها نفر را با بیماری‌های تنفسی، قلبی، سرطان و کاهش بهره‌وری نیروی کار مواجه می‌کند. این پدیده ناشی از ذرات معلق (PM2.5 و PM10گازهای سمی، سوخت‌های فسیلی غیراستاندارد، ناوگان حمل‌ونقل فرسوده، مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها، صنایع سنگین، رشد بی‌رویه شهرنشینی، خشک شدن تالاب‌ها و تغییرات اقلیمی است.
'''بحران اقتصادی در ایران'''، یکی‌ از جدی‌ترین بحران‌های است که تأثیرات آن در همه‌ی زمینه‌ها به‌چشم می‌خورد. اقتصاد ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی به آستانه‌ی فروپاشی کامل رسیده است، وضعیتی که نتیجه‌ی مستقیم ساختار ارتجاعی، فساد گسترده، و سیاست‌های مخرب رژیم است. نظام [[ولایت‌ فقیه]]، با تمرکز قدرت در دست رهبر و نهادهای غیرپاسخگو، اقتصاد را به ابزاری برای حفظ قدرت و [[سرکوب]] تبدیل کرده است. فساد ساختاری در بنیادهای حکومتی، مانند [[بنیاد مستضعفان]] و [[آستان قدس رضوی]]، همراه با رانت‌خواری مقامات حکومتی، ثروت ملی را به جیب وابستگان رژیم سرازیر کرده و بخش خصوصی را نابود کرده است. سیاست‌های اقتصادی رژیم، از جمله خصوصی‌سازی صوری و حذف یارانه‌ها، فشار بی‌سابقه‌ای بر مردم وارد کرده و به فقر گسترده، تورم افسارگسیخته (بالای ۵۰ درصد در سال ۱۴۰۳)، و سقوط ارزش ریال منجر شده است. همزمان، هزینه‌های گزاف برای حمایت از [[نیروهای نیابتی]] در منطقه، از جمله [[حزب‌الله لبنان]]، [[حوثی‌های یمن]]، و شبه‌نظامیان [[حشدالشعبی]] در عراق، منابع مالی ایران را به هدر داده و اقتصاد را شکننده‌تر کرده است.  
این سیاست‌ها، که با تحریم‌های بین‌المللی ناشی از برنامه‌ی هسته‌ای و حمایت از تروریسم تشدید شده، به بیکاری گسترده (بیش از ۳۰ درصد در برخی مناطق) و گرسنگی میلیون‌ها ایرانی منجر شده است. پیامدهای اجتماعی این بحران در [[اعتراضات سراسری ۱۳۹۶]]، ۱۳۹۸، و همچنین [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱]] نمایان شد، جایی که مردم علیه سوءمدیریت و غارت رژیم به خیابان‌ها آمدند. بااین‌حال، رژیم به‌جای اصلاح، با سرکوب و تبلیغات پوچ به دنبال حفظ بقای خود است. مقاومت سازمان‌یافته، به‌ویژه [[شورای ملی مقاومت ایران]] (NCRIبا ارائه‌ی برنامه‌ای برای اقتصاد آزاد و دموکراتیک، چشم‌اندازی برای رهایی از این بحران ارائه می‌دهد. بحران اقتصادی ایران ریشه در سیاست‌های رژیم دارد و تا این ساختار ارتجاعی پابرجاست، هیچ امیدی به بهبود وجود ندارد. بررسی این عوامل، بر ضرورت تغییر بنیادین برای نجات اقتصاد و رهایی مردم از استبداد تأکید دارد.


در پاییز ۱۴۰۴ این بحران به سطح فاجعه رسید: تهران برای ۱۸ روز متوالی در وضعیت قرمز (AQI میانگین ۱۶۴) قرار گرفت و تنها ۶ روز هوای پاک در کل سال داشت؛ ۱۴ شهر خوزستان (از جمله کارون با AQI ۲۱۶)، اصفهان (۱۸۶)، اراک (۱۵۴)، کرج (۱۵۳)، سمنان (۱۵۲) و چندین کلان‌شهر دیگر در وضعیت ناسالم تا خطرناک بودند. مازوت پرگوگرد (۳۰٬۰۰۰ ppm گوگرد، ۷ برابر استاندارد جهانی)، بنزین پتروشیمیایی سرطان‌زا، موتورسیکلت‌های کاربراتوری (۲۰ درصد آلودگی تهران) و وارونگی دما عوامل اصلی بودند.


قانون هوای پاک ۱۳۹۶ با ۲۲ بند ضعیف عملاً اجرا نشده است. پیامدها: مرگ‌ومیر روزانه تهران ۲۰ درصد افزایش یافت (از ۱۸۰ به ۲۲۰ نفر)، بیش از ۵۸٬۰۰۰ مرگ زودرس کشوری در ۱۴۰۳ (بیشتر در ۱۴۰۴)، ذخایر خون بحرانی، تعطیلی گسترده مدارس و ادارات، خسارت اقتصادی سالانه به ۲۳ میلیارد دلار (۵.۳٪ تولید ناخالص داخلی) می‌رسد؛ شامل هزینه‌های درمان، کاهش بهره‌وری نیروی کار، تعطیلی مدارس و ادارات در چندین استان و خسارت‌های روانی و اجتماعی. این بحران، بیش از هر چیز، نماد شکست حکمرانی جمهوری اسلامی است که حتی در برابر مرگ هر ۱۷ دقیقه یک شهروند، به جای اقدام واقعی به «توسل به دعا» بسنده می‌کند.
[[بحران اقتصاد در ایران|بیشتر بخوانید...]]
 
 
[[آلودگی هوا در ایران|بیشتر بخوانید...]]


  <div>
  <div>

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۴۱

مطلب برگزیده
بحران اقتصاد در ایران
بحران اقتصاد در ایران

بحران اقتصادی در ایران، یکی‌ از جدی‌ترین بحران‌های است که تأثیرات آن در همه‌ی زمینه‌ها به‌چشم می‌خورد. اقتصاد ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی به آستانه‌ی فروپاشی کامل رسیده است، وضعیتی که نتیجه‌ی مستقیم ساختار ارتجاعی، فساد گسترده، و سیاست‌های مخرب رژیم است. نظام ولایت‌ فقیه، با تمرکز قدرت در دست رهبر و نهادهای غیرپاسخگو، اقتصاد را به ابزاری برای حفظ قدرت و سرکوب تبدیل کرده است. فساد ساختاری در بنیادهای حکومتی، مانند بنیاد مستضعفان و آستان قدس رضوی، همراه با رانت‌خواری مقامات حکومتی، ثروت ملی را به جیب وابستگان رژیم سرازیر کرده و بخش خصوصی را نابود کرده است. سیاست‌های اقتصادی رژیم، از جمله خصوصی‌سازی صوری و حذف یارانه‌ها، فشار بی‌سابقه‌ای بر مردم وارد کرده و به فقر گسترده، تورم افسارگسیخته (بالای ۵۰ درصد در سال ۱۴۰۳)، و سقوط ارزش ریال منجر شده است. همزمان، هزینه‌های گزاف برای حمایت از نیروهای نیابتی در منطقه، از جمله حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن، و شبه‌نظامیان حشدالشعبی در عراق، منابع مالی ایران را به هدر داده و اقتصاد را شکننده‌تر کرده است. این سیاست‌ها، که با تحریم‌های بین‌المللی ناشی از برنامه‌ی هسته‌ای و حمایت از تروریسم تشدید شده، به بیکاری گسترده (بیش از ۳۰ درصد در برخی مناطق) و گرسنگی میلیون‌ها ایرانی منجر شده است. پیامدهای اجتماعی این بحران در اعتراضات سراسری ۱۳۹۶، ۱۳۹۸، و همچنین اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ نمایان شد، جایی که مردم علیه سوءمدیریت و غارت رژیم به خیابان‌ها آمدند. بااین‌حال، رژیم به‌جای اصلاح، با سرکوب و تبلیغات پوچ به دنبال حفظ بقای خود است. مقاومت سازمان‌یافته، به‌ویژه شورای ملی مقاومت ایران (NCRI)، با ارائه‌ی برنامه‌ای برای اقتصاد آزاد و دموکراتیک، چشم‌اندازی برای رهایی از این بحران ارائه می‌دهد. بحران اقتصادی ایران ریشه در سیاست‌های رژیم دارد و تا این ساختار ارتجاعی پابرجاست، هیچ امیدی به بهبود وجود ندارد. بررسی این عوامل، بر ضرورت تغییر بنیادین برای نجات اقتصاد و رهایی مردم از استبداد تأکید دارد.


بیشتر بخوانید...