صفحهٔ اصلی

ایران‌پدیا: دانشنامه‌ی اپوزیسیون ایران با ۲٬۲۲۳ مقاله

آشنایی با دانشنامه - آشنایی با اصول ویرایش - کارهای قابل انجام - سیاست‌ها و رهنمودها - فهرست الفبایی مقاله‌ها - نسخه‌ی تلفن همراه

ایران‌پدیا:مقاله‌های حیاتی

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   ویرایش آشنایی با ایران‌پدیا‌ویکی ایران‌‌پدیا دانشنامه‌ی اپوزیسیون ایران است؛ دانشنامه‌ای مستند برای ایرانیانی که می‌خواهند روایت بدون سانسور و دقیق تاریخ صدساله‌ی ایران -به‌ویژه در چهل سال اخیر- را بدانند. ایران‌پدیا در ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد و هم‌اکنون (۶ آبان ۱۴۰۴ خورشیدی) ۲٬۲۲۳ نوشتار دارد. مقاله‌های این دانشنامه باید بی‌طرفانه و با استناد به منابع معتبر و بدون لحن تبلیغی و بدون پایمال کردن حق نشر دیگران باشند. مطالب ایران‌پدیا همواره در حال تکمیل و بازتکمیل، ویرایش و بازویرایش است. ویرایش نوشتار برگزیده مطلب برگزیده نسل Z نسل Z، متولدین اواخر دهه ۱۳۷۰ تا اوایل دهه ۱۳۹۰، به‌عنوان نیروی محرکه اعتراضات علیه دیکتاتوری جمهوری اسلامی ایران، نقشی تعیین‌کننده در تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور ایفا کرده است. این نسل، که با ویژگی‌هایی چون شجاعت، استفاده گسترده از فناوری، و رد ارزش‌های تحمیلی رژیم شناخته می‌شود، به کابوسی برای نظام تبدیل شده است. نسل Z با حضور فعال در اعتراضات سراسری، به‌ویژه در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱، و بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی برای سازمان‌دهی و افشای سرکوب‌ها، ساختار قدرت رژیم را به چالش کشیده است. این نسل، که در محیطی مملو از محدودیت‌های سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی رشد کرده، با ارزش‌های سنتی و ایدئولوژیک رژیم بیگانه است. آن‌ها خواستار آزادی‌های مدنی، برابری جنسیتی، و پایان حاکمیت استبدادی‌اند. اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که با مرگ مهسا امینی آغاز شد، شاهد نقش پیشرو نسل Z، به‌ویژه زنان جوان بود. این نسل با استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال، مانند توییتر و اینستاگرام، روایت‌های رسمی رژیم را تضعیف کرده و صدای خود را به جهان رسانده است. رژیم جمهوری اسلامی، که از قدرت‌گیری نسل Z هراس دارد، با سرکوب خشن، فیلترینگ اینترنت، و تبلیغات علیه این نسل تلاش کرده آن‌ها را مهار کند. با این حال، مقاومت نسل Z، که ریشه در خشم از دهه‌ها سرکوب و امید به آینده‌ای آزاد دارد، نشان‌دهنده پتانسیل آن‌ها برای تغییر است. بیشتر بخوانید... [[[:الگو:Fullurl:]] ویرایش] ... ویرایش نوشتارهای برگزیده نوشتارهای جدید هفته زهرا شهباز طبری زهرا شهباز طبری، (متولد سال ۱۳۳۷، بابل، ساکن رشت) زندانی سیاسی ۶۷ ساله، مهندس برق و فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه بوروس سوئد در رشته انرژی پایدار است. در روز ۲۸ فروردین‌ماه ۱۴۰۴، نیروهای امنیتی با یورش به منزل شهباز طبری، او را بازداشت و به زندان لاکان رشت منتقل کردند. او پس از ۷ ماه بلاتکلیفی، در روز شنبه ۳ آبان ۱۴۰۴ (۲۵ اکتبر ۲۰۲۵)، توسط شعبه اول دادگاه انقلاب رشت به اتهام «محاربه از طریق همکاری با سازمان مجاهدین خلق ایران» به اعدام محکوم شد. او پیش از این نیز در تاریخ ۲ اسفند ۱۴۰۱، در زندان لاکان رشت بازداشت و تحت بلاتکلیفی طولانی قرار گرفته بود. زهرا شهباز طبری، فعال حقوق زنان و زندانی سیاسی پیشین، همچنین در دهه ۱۳۶۰ به ۱۵ سال زندان محکوم شده بود. اتهامات شامل «ارتباط با گروه‌های مخالف نظام»، «فعالیت تبلیغاتی علیه نظام» و «اجتماع و تبانی» است. گزارش‌ها از بازجویی‌های شدید، محرومیت از مرخصی و وکیل مستقل، و شرایط نامناسب سلامتی خبر می‌دهند. خانواده‌اش از حکم اعدام ابراز نگرانی کرده و خواستار مداخله نهادهای حقوق بشری شده‌اند. این حکم بخشی از سرکوب مخالفان سیاسی در ایران است و امکان تجدیدنظرخواهی وجود دارد. شورای ملی مقاومت ایران بر پرونده‌سازی و شکنجه خانم شهباز طبری تأکید کرده‌است. بیشتر بخوانید... میرزا محمدحسین نائینی میرزا محمدحسین نائینی، مشهور به میرزای نائینی (متولد سال ۱۲۳۹، نائین – درگذشته ۲۴ مرداد ۱۳۱۵، نجف) از علمای برجسته شیعه و یکی از حامیان کلیدی انقلاب مشروطه ایران، با کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» نقش مهمی در توجیه مشروطه از منظر فقه شیعه ایفا کرد. او در نائین متولد شد و تحصیلاتش را در اصفهان نزد شیخ محمدباقر نجفی اصفهانی و در نجف نزد آخوند خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی گذراند. نائینی در سال ۱۲۸۵، به ایران بازگشت و در جریان مشروطیت، با صدور فتواهای حمایتی و نگارش تنبیه الامه، مشروطه را به‌عنوان ابزاری برای جلوگیری از استبداد و تحقق عدالت اسلامی توجیه کرد. او مشروطه را با اصول شیعه سازگار دانست و آن را به‌عنوان «مشروطه مشروع» (سازگار با شرع) در برابر «مشروطه مشروع» (استبداد) قرار داد. در دوره استبداد صغیر، میرزای نائینی در نجف در میان علمای عتبات، با فتوای جهاد علیه محمدعلی شاه، به بسیج مشروطه‌خواهان کمک کرد. پس از فتح تهران (۱۲۸۸ ش)، او به ایران بازگشت و در مجلس شورای ملی (دوره دوم) نماینده نائین شد و به تدوین قوانین فقهی پرداخت. نائینی در آثارش، مانند «تبیین الحقاوق»، به حقوق ملت و عدالت اجتماعی تأکید داشت و دیدگاهش به ولایت فقیه، بر خلاف تحریف‌های بعدی، مشروط به مشروطه و محدود به نظارت بر اجرای قوانین بود، نه قدرت مطلقه. او مخالف ولایت مطلقه فقیه بود و آن را با اصول مشروطه ناسازگار می‌دانست. بیشتر بخوانید... میرزاحسن خان وثوق‌الدوله میرزاحسن خان وثوق‌الدوله، (متولد سال ۱۲۵۰، تهران – درگذشته ۱۲ بهمن ۱۳۲۹ ه‍. ش، تهران) سیاستمدار، نخست‌وزیر قاجار، و شاعر ایرانی، یکی از چهره‌های برجسته و منفور تاریخ ایران بود. او در تهران در خانواده‌ای اشرافی متولد شد و تحصیلاتش را در دارالفنون و فرانسه گذراند. وثوق‌الدوله در دوره مظفرالدین شاه وارد سیاست شد و در جریان انقلاب مشروطه (۱۲۸۵–۱۲۸۸ ش) از حامیان اولیه مشروطه بود، اما بعدها به دلیل قرارداد ۱۹۱۹ با انگلیس، که امور نظامی و مالی ایران را به مستشاران انگلیسی واگذار کرد، به خیانت متهم شد. او در دوره احمد شاه سه بار نخست‌وزیر شد و در کابینه‌هایش اصلاحاتی مانند تأسیس ژاندارمری و اصلاح مالی انجام داد. قرارداد ۱۹۱۹، که با هدف تقویت اقتصاد و ارتش ایران امضا شد، به دلیل واگذاری کنترل به انگلیس، اعتراضات گسترده علما، روشنفکران، و مردم را برانگیخت و او را به نمادی از خیانت تبدیل کرد. وثوق‌الدوله همچنین دیوان شعری با تخلص «حسن» داشت و اشعارش به سبک کلاسیک سروده شده بود. پس از برکناری از نخست‌وزیری در سال ۱۲۹۹، به اروپا رفت و در دوره پهلوی فعالیت سیاسی محدودی داشت. قرارداد ۱۹۱۹ و اتهامات رشوه از انگلیس، او را در تاریخ ایران منفور کرد. بیشتر بخوانید...