انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳''' پس از کشته شدن ابراهیم رئیسی بصورت زودرس آغاز شد. با کشته شدن ابراهیم رئیسی در ۳۰اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، وظایف وی را معاون اول او محمد مخبر برعهده گرفت. وی موظف شد که در این بازه زمانی و تا مشخص و سوگند خوردن رئیس جمهوری بعدی، مسئولیت دولت را برعهده داشته باشد. بر اساس همین اصل یک شورای ۳نفره متشکل از مخبر به عنوان رئیس قوه مجریه، قالیباف به عنوان رئیس قوه مقننه و اژه‌ای رئیس قوه قضاییه موظف به برگزاری چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در بازه زمانی ۵۰ روزه شدند. در جلسه سران قوا زمان انتخابات بعدی روز جمعه ۸تیر ۱۴۰۳ می‌باشد. ثبت‌نام نامزدها از ۱۰ تا ۱۴خرداد انجام شده است. شورای نگهبات تا ۲۱خرداد صلاحیت ثبت‌نام کنندگان را مورد بررسی قرار خواهد داد.روز سه‌شنبه ۲۲خرداد اسامی نامزدهای انتخاباتی تأیید شده توسط وزارت کشور منتشر خواهد شد. سه‌شنبه ۲۲ خرداد نیز اسامی نامزدهای انتخاباتی توسط وزارت کشور منتشر خواهد شد. از تاریخ ۲۳خرداد تا ۶تیر به مدت ۱۵روز کاندیداهای ریاست جمهوری مهلت تبلیغات دارند. در روز ۸ تیرماه ۱۴۰۳، انتخابات برگزار می‌شود. با پایان مهلت ثبت‌نام از جمع ۲۸۷ نفر مراجعه کننده، ثبت‌نام ۸۰ نفر پذیرفته شد. | '''انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳''' پس از کشته شدن ابراهیم رئیسی بصورت زودرس آغاز شد. با کشته شدن ابراهیم رئیسی در ۳۰اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، وظایف وی را معاون اول او محمد مخبر برعهده گرفت. وی موظف شد که در این بازه زمانی و تا مشخص و سوگند خوردن رئیس جمهوری بعدی، مسئولیت دولت را برعهده داشته باشد. بر اساس همین اصل یک شورای ۳نفره متشکل از مخبر به عنوان رئیس قوه مجریه، قالیباف به عنوان رئیس قوه مقننه و اژه‌ای رئیس قوه قضاییه موظف به برگزاری چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در بازه زمانی ۵۰ روزه شدند. در جلسه سران قوا زمان انتخابات بعدی روز جمعه ۸تیر ۱۴۰۳ می‌باشد. ثبت‌نام نامزدها از ۱۰ تا ۱۴خرداد انجام شده است. شورای نگهبات تا ۲۱خرداد صلاحیت ثبت‌نام کنندگان را مورد بررسی قرار خواهد داد.روز سه‌شنبه ۲۲خرداد اسامی نامزدهای انتخاباتی تأیید شده توسط وزارت کشور منتشر خواهد شد. سه‌شنبه ۲۲ خرداد نیز اسامی نامزدهای انتخاباتی توسط وزارت کشور منتشر خواهد شد. از تاریخ ۲۳خرداد تا ۶تیر به مدت ۱۵روز کاندیداهای ریاست جمهوری مهلت تبلیغات دارند. در روز ۸ تیرماه ۱۴۰۳، انتخابات برگزار می‌شود. با پایان مهلت ثبت‌نام از جمع ۲۸۷ نفر مراجعه کننده، ثبت‌نام ۸۰ نفر پذیرفته شد. | ||
== '''انتخابات ریاست جمهوری در ایران''' == | |||
تا کنون ۱۳ دور انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شده است. | |||
در این ۱۲ دوره این افراد رئیس جمهور بوده اند: | |||
* ابوالحسن بنی‌صدر ( ۱۵ بهمن ۱۳۵۸ تا ۱ تیر ۱۳۶۰) | |||
* محمدعلی رجایی (۲۸ روز- از ۱۱ مرداد ۱۳۶۰ تا ۸ شهریور) | |||
* علی خامنه‌ای (۱۷ مهر ۱۳۶۰ تا ۱۳ شهریور ۱۳۶۴ - ۱۳ شهریور تا ۲۵ مرداد ۱۳۶۸ ) | |||
* اکبر هاشمی رفسنجانی ( ۲۵ مرداد ۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۲- ۱۲ مرداد ۷۲ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ ) | |||
* محمد خاتمی ( ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ تا ۱۱ مرداد ۱۳۸۰ - ۱۱ مرداد ۱۳۸۰ تا ۱۲ مرداد ۱۳۸۴) | |||
* محمود احمدی نژاد (۱۲ مرداد ۱۳۸۴ تا ۱۲ مرداد ۱۳۸۸- ۱۲ مرداد ۱۳۸۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۹۲) | |||
* حسن روحانی (۱۲ مرداد ۱۳۹۲ تا ۱۲ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۲ مرداد ۱۳۹۶ تا ۱۲ مرداد ۱۴۰۰) | |||
* ابراهیم رئیسی ( ۱۲مرداد ۱۴۰۰ تا ۳۰اردیبهشت ۱۴۰۳) | |||
چهاردهمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰) در ایران روز ۸تیر ۱۴۰۳ برگزار می‌شود. | |||
=== '''نقش انتخابات در نظام حکومتی ایران''' === | |||
نظر به ساختار نظام سیاسی و نص صریح قانون اساسی در ایران که اختیارات ولی‌فقیه را مافوق سایر نهادها و شخصیت‌های حکومتی می‌شمارد و تصمیمات او را در مورد امور اساسی نظامی، سیاسی و افتصادی به عنوان فصل‌الخطاب و مقدم و مرجح بر سایر مقامات و نهادهای حکومتی به رسمیت می‌شناسد، انتخاب نفراتی که مانند سایر کشورها مردم را نمایندگی کرده و از حقوق آنها دفاع کنند، چندان محلی از ارعاب ندارد و چندان مورد نظر نیست و تنها به منظور مشروعیت نظام برگزار می‌شود. بر این اساس کاندیداهای انتخاباتی لازم است کاملاً مورد تأیید ولی فقیه نظام حکومتی قرار گیرند. آنها بایستی التزام قلبی و لسانی به ولایت فقیه و شخص خامنه‌ای داشته باشند. | |||
=== '''وظایف و اختیارات ریاست جمهوری''' === | |||
بنابر اصل یکصد و سیزدهم قانون اساسی | |||
«پس از [[سید علی خامنه ای|علی خا منه‌ای]] ، رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد.» | |||
با این وجود وظایف و اختیارات رئیس‌جمهور در ایران با سایر کشورها متفاوت است. به عنوان نمونه نیروهای مسلح، قوه قضائیه، تلویزیون دولتی و دیگر نهادهای حکومتی مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، همگی تحت کنترل رهبر (ولی‌فقیه) هستند. بنابر اصل یکصد و ده قانون اساسی وظیفه‌ی «تعیین سیاست‌های کلی نظام» هم از اختیارات ولی‌فقیه می‌باشد و رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم در این کار دخالتی ندارد و تنها مجری آنها است. همچنین به‌طور غیررسمی مقرر شده‌است که برای انتخاب وزرای کابینه از جمله وزارتخانه‌های حساس، همچون امور خارجه، کشور، دفاع و [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]]، هماهنگی با رهبری الزامی است. | |||
[[سید علی خامنه ای|رهبر جمهوری اسلامی ایران]] می‌تواند هر یک از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور را در هر زمان، بدون درنظرگرفتن تصمیم رئیس‌جمهور یا مجلس شورای اسلامی، عزل یا بازگرداند. به همین ترتیب، [[سید علی خامنه‌ای|علی خامنه‌ای]]، رهبر کنونی که به عنوان ولی فقیه در مسند حاکمیت قرار دارد، بیش از سه دهه است به صدور احکام و تصمیم‌گیری نهایی در مورد اقتصاد، آموزش، محیط‌زیست، سیاست خارجی، برنامه‌ریزی ملی از جمله در حوزه رشد جمعیت و هر چیز دیگری در ایران اشتغال دارد. افزون بر این‌ها تصمیم‌گیری نهایی در مورد میزان شفافیت انتخابات نیز از اختیارات رهبری می‌باشد. | |||
در خصوص شرایط احراز پست ریاست جمهوری،قانون اساسی تصریح می‌کند که: | |||
رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: | |||
ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور. | |||
سید علی خامنه‌ای در ۲۴ مهر ۱۳۹۵، سیاست‌های کلی انتخابات را با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین و به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کرد. بر اساس جزء ۵ از بند ۱۰ این ابلاغیه، بنا شد تعاریف دقیق از «رجل سیاسی مذهبی» و «مدیر و مدبر بودن» توسط شورای نگهبان اعلام شود. | |||
=== '''معیار شورای نگهبان برای ثبت نام نامزدها''' === | |||
شرایط جدید نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ۸ادریبهشت ۱۴۰۰ توسط شورای نگهبان علام شد. این شورا با افزودن اصلاحیه‌ای به مصوبه مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۲۰ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری تصویب و به شرح زیر به تصویب رسانده‌است:شورای نگهبان با تجدید نظر در مورد شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲ اصلاحیه‌ی جدید به آن افزود و در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ این مصوبه را به شرح زیر ا علام نمود: | |||
* تعاریف رجل سیاسی مذهبی، مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری عبارتند از: | |||
1. رجال مذهبی، رجالی هستند که آگاهی لازم به دین اسلام و مذهب تشیع داشته و تدین و تقیدشان به انجام شعائر و مناسک دینی در زندگی فردی و اجتماعی از برجستگی ویژه‌ای برخوردار باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این ویژگی، شناخته و مشهور باشند. | |||
2. رجال سیاسی، رجالی هستند که قدرت تحلیل و درک آنها از مسائل و پدیده‌های سیاسی به جهت آگاهی عمیق‌شان از مسائل سیاسی اجتماعی اعم‌از داخلی و بین‌المللی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی به‌نحوی باشد که همواره مصالح نظام اسلامی و معیارهای اصیل انقلابی در عملکرد آنها لحاظ شده باشد، به‌گونه‌ای که در میان مردم به این ویژگی، شناخته و مشهور باشند. | |||
3. مدیر، شخصی است برخوردار از شایستگی‌های ذاتی و اکتسابی لازم از نظر دانش و مهارت، شخصیت و نگرش‌های فردی و تجربه که توانایی شناخت و استفاده بهینه از منابع انسانی و مادی در کشور را با رعایت حداکثر بهره‌وری و در راستای مأموریت، رسالت و اهداف کلان نظام و ارزش‌های حاکم بر جامعه داراست و پیشینه او حاکی از موفقیت وی در صحنه‌های مدیریتی کلان باشد. | |||
4. مدبر، شخصی است که از توانایی پیش‌بینی و عاقبت‌اندیشی نسبت به امور، مبتنی بر عقلانیت و دانش صحیح برای اداره امور کشور برخوردار باشد و در بحران‌ها قدرت حل مشکلات و برون‌رفت از آنها را به نحو شایسته داشته باشد. | |||
* شرایط و معیارهای لازم جهت تشخیص رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری عبارتند از: | |||
1. پیشینه‌های کافی و قابل ارزیابی در فعالیت‌های مذهبی و سیاسی از قبیل مکتوبات، سخنرانی‌ها و اعلام مواضع | |||
2. پیشینه تصدی حداقل مجموعاً چهار سال در مناصب ذیل که در احراز مدت جمع پیشینه تصدی در یک یا چند مورد از مناصب مذکور کفایت می‌کند: | |||
1. مقامات سیاسی موضوع بندهای «الف»، «ب» و «ج» ماده ۷۱ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶/۸/۷ | |||
2. معاونین رؤسای قوای سه‌گانه | |||
3. اعضای شورای عالی امنیت ملی | |||
4. اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام | |||
5. مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور | |||
6. رؤسای سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی در سطح ملی | |||
7. فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشکری و بالاتر | |||
8. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور | |||
9. استانداران | |||
10. شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت | |||
11. اشخاص، مقامات و مدیران هم‌طراز مناصب فوق به تشخیص شورای نگهبان | |||
3. سلامت و توانایی لازم جهت ایفای مسئولیت‌های ریاست‌جمهوری | |||
4. حداقل سن ۴۰ سال تمام شمسی و حداکثر سن ۷۵ سال تمام شمسی در هنگام ثبت‌نام | |||
5. داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه | |||
6. ارائه برنامه‌ها و خط مشی‌های اجرایی در چارچوب صلاحیت و اختیارات قوه مجریه مبتنی بر اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام | |||
7. معرفی مشاوران جهت تشریح برنامه‌ها و توان مدیریتی | |||
8. عدم محرومیت از حقوق اجتماعی در زمان ثبت‌نام | |||
9. فقدان پیشینه محکومیت کیفری مؤثر | |||
10. عدم محکومیت قطعی کیفری به جرایم اقتصادی از جمله کلاهبرداری، رشاء و ارتشاء، اختلاس، تبانی در معاملات دولتی، پولشویی، اخلال در نظام اقتصادی کشور و عدم محکومیت به اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران | |||
11. وابسته نبودن به گروه‌های غیرقانونی و فقدان سوء پیشینه امنیتی از جمله در [[تظاهرات ۱۳۸۸|اعتراضات سال ۱۳۸۸]] | |||
12. عدم وابستگی به رژیم گذشته و مؤثر نبودن در تحکیم | |||
آنچنانکه از این شرایط بروشنی پیداست، شرایط ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری بیش از قابلیت‌ها و توانمندی کاندیدا و تعهدپذیری او در قبلا مصالح و منافع مردم، یر التزام او به «سیاست‌های کلی نظام» « مصالح نظام اسلامی و معیار های انقلابی» تأکید کرده و آنها را مد نظر قرار داده است. | |||
روند برگزاری انتخابات | |||
=== '''۱- ثبت‌نام اولیه''' === | |||
داوطلبان ریاست‌جمهوری بایستی به همراه نمایندگان تام‌الاختیار آنها که کتباً معرفی شده بودند ظرف ۵روز از تاریخ انتشار دستور آغاز انتخابات به وزارت کشور مراجعه نموده و ثبت‌نام می‌کردند. | |||
=== '''۲- تأیید صلاحیت و معرفی نامزدها''' === | |||
نظارت بر تأیید صلاحیت داوطلبان و انتخابات به عهده شورای نگهبان بود و این شورا با استفاده از ۵روز دوم مهلت قانونی خود، ظرف ۹روز به صلاحیت داوطلبان رسیدگی کرد. شوری نگهبان در پایان، اسامی نامزدها را روز سه‌شنبه [[۴ خرداد|چهارم خرداد]] به وزارت کشور اعلام کرد. | |||
=== '''۳- رأی‌گیری و اعلام نتیجه''' === | |||
بنابر قانون جمهوری اسلامی ایران رأی‌گیری در یک روز جمعه برگزار خواهد شد و نامزدی که اکثریت مطلق آرا را کسب کند به‌عنوان رئیس‌جمهور برگزیده می‌شود. چنانچه در مرحله نخست برای هیچ‌یک از داوطلبان اکثریت مطلق حاصل نگردد، انتخابات دو مرحله‌ای خواهد شد. دو نامزدی که بیشترین آرا را در مرحله نخست داشته‌اند در انتخابات مرحلهٔ دوم شرکت می‌کنند. انتخابات مرحله دوم در جمعه هفته بعد انجام خواهد گرفت.<ref>[https://www.irna.ir/news/83680819/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 مروری گذرا بر نظام انتخاباتی ایران – سایت ایرنا]</ref> | |||
==انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ == | ==انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ == | ||