کاربر:Abbas/صفحه تمرین3: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
== تظاهرات سال ۸۸ ==
{{جعبه زندگینامه
پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدی‌نژاد، سلسله تظاهرات‌هایی در تهران و سایر شهرهای ایران،‌ آغاز گردید.<ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 گاردین: «اقدام به کودتا در ایران»] </ref><ref>[https://www.huffpost.com/entry/a-coup-manual-what-we-sho_b_216461 A Coup Manual]</ref> این تظاهرات‌ها نخست با شعار «رای من کو؟!» در اعتراض به شمارش آرا و نتایج آن بود، اما کم‌کم با شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» رنگ و بوی ضدحکومتی گرفت.  
| اندازه جعبه      =
| عنوان            =علی موسیو
| نام              =  
| تصویر            =
علی موسیو در لباس فدایی.JPG
| اندازه تصویر      =
| عنوان تصویر      =علی موسیو در لباس فدایی
| زادروز            = ۱۲۴۵
| زادگاه            =محله نوبر تبریز
| تاریخ مرگ        = ۱۲۸۹
| مکان مرگ          =تبریز
|عرض جغرافیایی محل دفن=
|طول جغرافیایی محل دفن=
<!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض شمال-->
|latd=|latm=|lats=|latNS=N
<!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض غرب-->
|longd=|longm=|longs=|longEW=E
| محل زندگی        =
| ملیت              =
| نژاد              =
| تابعیت            =ایرانی
| تحصیلات            =نامعلوم
| دانشگاه          =
| پیشه              =تاجر
| سال‌های فعالیت    =۱۲۸۵ تا ۱۲۸۹ هجری شمسی
| کارفرما          =
| نهاد              =
| نماینده          =
| شناخته‌شده برای    =مردم ایران
| نقش‌های برجسته    =رهبر حزب اجتماعیون عامیون ایران ـ رئیس مرکز غیبی تبریز
| سبک              =مبارزه سیاسی و مسلحانه
| تأثیرگذاران      =
| تأثیرپذیرفتگان    =جنپش مشروطه ایران و مردم تبریز و حکومت محمد علی میرزا
| شهر خانگی        =تبریز
| تلویزیون          =
| لقب              =علی موسیو
| حزب              =اجتماعیون عامیون ( سوسیال دموکرات)
| جنبش              =انقلاب مشروطه ایران
| مخالفان          =محمد علی میرزا و حاکمان ضد مشروطه
| هیئت              =
| دین              =اسلام
| مذهب              =
| منصب              =
| مکتب              =
| آثار              =
| خویشاوندان سرشناس =
| جوایز            =
| امضا              =
| اندازه امضا      =
| وبگاه            =
| پانویس            =
}}
'''علی موسیو''' (زاده ۱۲۴۵، درگذشته ۱۲۸۹ خورشیدی) از رهبران [[جنبش مشروطه ایران]] در تبریز و رهبر و بنیانگذار حزب اجتماعیون عامیون (سوسیال دموکرات) ایران، رئیس و بنیان‌گذار [[مرکز غیبی]] تبریز که نقش کمیته مرکزی حزب اجتماعیون عامیون را داشت.  


تظاهرات و اعتراضات از روز ۲۳ خرداد، توسط هزاران تن و در تهران و شهرهای دیگر از جمله اصفهان، تبریز، کرج، شیراز، یاسوج، ساری ،ارومیه و دیگر شهرها، از فردای روز انتخابات آغاز گردید و روز ۲۵ خرداد در تهران حدود ۳ میلیون نفر به خیابان آمدند. این تظاهرات‌ها بعد از انقلاب ضدسلطنتی سال ۵۷ بزرگترین تظاهرات ضدحکومتی به‌شمار میرفت. نیروهای سرکوب دولتی از جمله پلیس ضدشورش، لباس شخصی‌ها، بسیج و سپاه جهت سرکوب این تظاهرات‌ها بکار گرفته شدند که در نتیجه آن تعداد زیادی دستگیر، مجروح و جان باختند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_mousavi_Iran/1754373.html معترضان انتخابات ریاست جمهوری از انقلاب تا آزادی]</ref>
علی موسیو فرزند حاج محمد باقر تبریزی از بازرگانان تبریز یود. به واسطه سفر به استامبول، اتریش و فرانسه از پیشرفت‌های کشورهای اروپایی آگاه شد. به زبان فرانسه و همچنین تاریخ انقلاب کبیر فرانسه آگاه بود و به همین واسطه به علی موسیو معروف شد. در شروع [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] با انقلابیون قفقاز و حزب اجتماعیون عامیون آنجا آشنا شده و مرام آنها را پذیرفت. پس از بازگشت به تبریز جمعیت اجتماعیون عامیون را در تبریز با تعدادی از هم‌فکرانش بنیان گذاشت.<ref name=":0" /> <ref name=":1" />  


علی خامنه‌ای در روز ۲۹ خرداد،‌ طی یک سخنرانی در اولین نماز جمعه‌ بعد از انتخابات ریاست جمهوری، مسئولیت هرگونه خونریزی و خشونت را به عهده برگزار کننده تظاهرات دانست. ساعتی پس از پایان سخنرانی علی خامنه‌ای، سازمان عفو بین الملل در اطلاعیه ای اعلام کرد که این سخنرانی "چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب" بوده است.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/06/100618_l10_khamenei_29_khordad_speech سخنرانی ۲۹ خرداد خامنه‌ای؛ نقطه عطف]</ref>
علی موسیو همچنین [[مرکز غیبی]] که یک انجمن مخفی بود را تشکیل داد که امور [[جنبش مشروطه ایران|مشروطه]] را در تبریز و آذربایجان اداره می‌کرد و در حقیقت سررشته کارها در دست این مرکز بود. [[مرکز غیبی]] با تربیت نیروهایی به نام مجاهد وظیفه نگاهبانی از دستاوردهای [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] را در تبریز بر عهده داشت. در جریان حمله و هجوم نیروهای استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی‌شاه]] به تبریز تدبیر علی موسیو برای تربیت دسته‌های مجاهد و سازماندهی [[تشکیلات]] منظم آن کارگر افتاد و توانست در مقابل نیروهای دولتی مقاومت کرده و [[جنبش مشروطه ایران|مشروطه]] را که از تمام ایران برچیده شده بود را با مقاومت نزدیک به یکساله، دوباره به ایران بازگرداند و قوای دولتی را شکست دهد و زمینه پیروزی و [[فتح تهران]] توسط نیروهای [[جنبش مشروطه ایران|مشروطه]] را فراهم کند.  


در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایت‌های اینترنتی و کانال‌های ماهواره‌ای خارج نیز مسدود گردیده بود. <ref>تلویزیون سی بی اس</ref>         
در جریان مقاومت تبریز در مقابل نیروهای دولتی که تنها عده کمی از مجاهدان به همراه [[ستارخان]] باقی مانده بودند علی موسیو نیز در کنار [[ستارخان]] در کوی امیر‌خیز می‌جنگید.  


== پیش زمینه ==
علی موسیو در سال ۱۲۸۹ خورشیدی و پیش از ورود نیروهای اشغالگر روس به تبریز درگذشت. سه پسر او در جریان [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] کشته شدند. حسین و قدیر پسران ۱۸ و ۱۶ ساله علی موسیو در روز عاشورای ۱۲۹۰ شمسی(۱۳۳۰قمری) توسط قوای روس به دار آویخته شدند.<ref>کتاب علی موسیو رهبر مرکز غیبی تبریز ـ‌ نوشته صمد سرداری نیا</ref> 


=== فضای اجتماعی قبل از انتخابات ===
== زندگی نامه ==
التهاب در فضای سیاسی ایران از مدت ها پیش از انتخابات آغاز شده و با مناظره های جنجال برانگیز انتخاباتی به اوج رسیده بود؛ در چنین شرایطی اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد با بیش از ۲۴ میلیون رأی در روز شنبه ۲۳ خرداد، مانند جرقه ای در انبار باروت عمل کرد.<ref name=":0" />
کربلایی علی، فرزند حاج محمدباقر تبریزی از بازرگانان محترم، آگاه و با فرهنگ تبریز بود که درمحله نوبر این شهرزاده شد. او تنها فرزند خانواده‌اش بود و مانند پدر تجارت را پیشه خود قرار داد. اواز بازرگانان روشنفکر و مبارز آذربایجان بود. کارش ترخیص کالا از گمرک بود. علی موسیو سفرکرده و با تجربه بود وبه زبان‌های فارسی، عربی و فرانسه تسلط کامل داشت. به خاطر تسلطش به زبان فرانسه به او «موسیو» می‌گفتند. به‌واسطه مسافرت‌هایی که به اتریش، قفقاز و استانبول کرده بود، شناخت خوبی از اروپا و بالاخص [[انقلاب کبیر فرانسه]] داشت و با زیر و بم این انقلاب به‌خوبی آشنا بود. مشاهده اروپا و پیشرفت‌های آن سبب شده بود که همواره آرزومند ترقی ایران باشد. او کارخانه چینی‌سازی در تبریز تاسیس کرد و قصد توسعه این صنعت را دراین شهر داشت.<ref name=":0">[https://ensani.ir/fa/article/126222/%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF علی موسیو؛ یک انقلابی بزرگ - پرتال جامع علوم انسانی]</ref> <ref name=":1">علی موسیو رهبر مرکز غیبی تبریز ـ صمد سرداری نیا ـ صفحه ۱۰</ref>  


طبق آمار اعلام شده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ بیش از ۴۱۰ حرکت اعتراضی توسط اقشار مختلف جامعه صورت گرفته است. <ref>اخبار ۳ خرداد- سیمای آزادی</ref> در ۵ خرداد سال ۱۳۸۸، ۸۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه یاسوج در اعتراض به سرکوب و اختناق دست به تحصن می‌زنند.  
== فعالیت سیاسی ==
در سالهای قبل از [[صدور فرمان مشروطیت]] در ایران، حزبی با نام [[اجتماعیون عامیون]] (سوسیال دموکرات) متشکل از ایرانیان مسلمان در قفقاز تشکیل شد. موسس این حزب دکتر نریمان نریمانف پزشکی اصالتا ایرانی از اهالی تفلیس بود. علی موسیو درسفرهای خود به قفقاز با انقلابیون آنجا از جمله نریمان نریمانف دیدار کرده و با آنها مشورت می‌کرد. هم زمان با شروع [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] و [[صدورفرمان مشروطیت]] در سال ۱۲۸۵ خورشیدی توسط [[مظفرالدین شاه]] علی موسیو به همراه تعدادی از هم‌فکران خود کمیته اجتماعیون عامیون ایران (سوسیال دموکرات) را در تبریز پایه‌ریزی کرد. علی موسیو همچنین کمیته‌ای به نام مرکز غیبی را که در واقع نقش کمیته مرکزی حزب [[اجتماعیون عامیون]] ایران را داشت، متشکل از تعدادی از روشنفکران و افراد با صلاحیت تشکیل داد. این مرکزهمانطور که از اسم آن پیداست کاملا مخفی و با رعایت دقیق اصول مخفی‌کاری اداره می‌شد. اعضای آن عبارت بودند علی موسیو، حاج رسول صدقیانی،‌ حاج علی دوافروش، یوسف خزدوز، حاج علی نقی گنجه، میرعلی اکبر سراج، حکاک باشی و غیره.  


در ۶ خرداد، دانشجویان دانشگاه تبریز، حسین موسوی کاندیدای ریاست جمهوری را در مورد قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ مورد سوال قرار می‌دهند.
بسیاری ازمورخان و متخصصان تاریخ مشروطه این عمل علی موسیو را یک شاهکار سیاسی نظامی می‌دانند.


در ۱۱ خرداد، دانشجویان دانشگاه فرودسی مشهد، در جلسه انتخاباتی مهدی کروبی شعار مرگ بر دیکتاتور می‌دهند. در همین روز صدها تن از کارگران کارخانة قند بردسیر کرمان با خانواده‌هایشان در اعتراض به عدم پرداخت حقوق به تظاهرات پرداختند.
=== فعالیت در انقلاب مشروطه ===
[[پرونده:حاج علی دوا فروش.JPG|جایگزین=حاج علی دوا فروش (دوا چی) مرکز غیبی تبریز |بندانگشتی|350x350پیکسل|حاج علی دوا فروش از رهبران جنبش مشروطه و مرکز غیبی در تبریز و هم رزم علی موسیو]]
پس از[[صدور فرمان مشروطه]] موجی از شادی سراسر ایران را فراگرفت و مردم در شهرهای مختلف جشن گرفتند. درتهران سران مشروطه از [[صدور فرمان مشروطیت]] راضی شده و تلاش‌های خود را به فعالیت‌های سیاسی محدود کردند ولی در تبریز در اثر وجود انقلابیونی مانند علی موسیو و با ابتکار حزب [[اجتماعیون عامیون]] و [[مرکز غیبی]]، انجمن ایالتی تشکیل شد. این انجمن ابتدا برای تعیین نمایندگان مجلس شورا ایجاد شد اما در ادامه رشته کارها را رها نکرد و اداره امور شهر تبریز و آذربایجان را در دست گرفت.


=== مناظره‌های تلویزیونی ===
در سلسله مراتب حزبی پس از اعضای [[مرکزغیبی]] و کمیته مرکزی، روسای حوزه‌ها بودند که هر کدام ۱۱ عضو در زیر دست خود داشتند. این اعضا تا مدتها برای اینکه شناخته نشوند در تاریکی با یکدیگر ملاقات کرده و دستورات حزبی را از سرپرست خود دریافت کرده و بدون کم و کاست اجرا می‌کردند.


==== محتوای مناظرات ====
از مهمترین کارهای اعضای حوزه‌ها درگیری و مقابله با ظلم و بیداگری‌های فراش‌باشی‌ها و فراشان حکومتی و فئودالها بود. در تبریز با توجه به تجربیات خونین گذشته و عدم اعتماد به قولهای عوامل و سردمداران دولت و همچنین بیدادگری‌های [[محمد علی شاه|محمدعلی میرزای ولیعهد]] [[مرکز غیبی]] به رهبری علی موسیو دست به تشکیل دسته‌های مسلح به نام [[مجاهدین خلق ایران|مجاهد]] زد تا از دستاوردهای [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] پاسداری کند. [[ستارخان]] سردار ملی از زمره این مجاهدان بود که تحت رهبری علی موسیو بعدها به رهبرملی قیام تبریز در برابر [[محمد علی شاه|محمد‌علی شاه]] تبدیل شد.
اولین دور مناظرات در روز چهارشنبه ۱۳ خرداد بین محمود احمدی نژاد و حسین موسوی صورت گرفت. در این مناظره حسین موسوی دولت احمدی نژاد را به پنهان کاری، خرافه‌گرایی، خیال‌پردازی، ماجراجویی، خودمحوری، سطحی‌نگری و روزمرگی متهم ساخت و یاد آور شد که کشور در حال فروریختن است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f35_Musavi_Ahmadinejad_Debate_Com2/1746569.html مناظره موسوی و احمدی‌نژاد؛ سندی تاریخی] </ref> همچنین احمدی نژاد درباره ارسال مواد منفجره به مکه در دوران حسین موسوی نخست وزیر [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که بعدا به جنایت کشتار مکه معروف شد، افشاگری کرد.<ref>[https://www.iran-efshagari.com/%da%a9%d8%b4%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%da%a9%d9%87-%d8%8c-%d9%86%d9%85%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%ad%d8%b5%d8%b1%d8%a8%d9%87%e2%80%8c%d9%81%d8%b1%d8%af-%d8%a7-3/ کشتار مکه نمونه‌ای منحصر به‌فرد از عملکردهای رژیم فاشیستی حاکم بر ایران] </ref> روحانی دبیرپیشین شورای عالی امنیت، احمدی نژاد را «عوام فریب» نامیده وگفت: «در سال 86،‌ دو میلیارد و دویست میلیون دلار نفت فروخته شده ولی پول آن به بانک مرکزی داده نشده است». چند روز بعد جواد فاضل لنکرانی گفت: «بعد از این ‏مناظره کی و کجا می‌توانیم ‏ادعای مبارزه با تروریسم کنیم؟»<ref>اخبار سیمای آزادی، ۲۰ خرداد</ref>


روز ۱۷ خرداد، همزمان با مناظره احمدی‌نژاد با کروبی، یک فقره دزدی ۷۷ میلیارد تومانی مهدی هاشمی پسر اکبر رفسنجانی، در رسانه‌ها پخش می‌شود.
[[مرکز غیبی]] درهر محله‌ای از شهر تبریز یک مرکز آموزش برای مجاهدان برپا کرد و همه روزه عصرها جوانان و مردان، تحت سرپرستی افرادی که در کار سپاهی‌گری سررشته و سابقه داشتند آموزش نظامی می‌دیدند. [[مرکز غیبی]] در راه پیشبرد [[انقلاب]] بسیار سختگیر بود و از کوچکترین خلاف و بی‌نظمی چشم پوشی نمی‌کرد. [[مرکز غیبی]] به رهبری علی موسیو نفوذ معنوی بسیاری بین مردم داشت. [[مرکزغیبی]] با هوشیاری، اقدامات [[محمد علی شاه|محمدعلی میرزا]] و اطرافیان او را زیر نظرداشت. رشته کارهای انجمن تبریز و کنترل [[جنبش مشروطه ایران|جنبش مشروطه]] در آذربایجان در دست این مرکز بود.  


در روز ۱۸خرداد، مهدی خزعلی، به نقش احمدی‌نژاد در قتل کاظم سامی اذعان و گوشه دیگری از پرونده قتل‌های زنجیره‌ای را افشا می‌کند.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Eupk9dvSsb8 قتل دکتر کاظم سامی به زبان مهدی خزعلی] </ref><ref>[http://efshayaranshitan.blogspot.com/2016/04/blog-post_18.html جزییات قتل دکتر کاظم سامی] </ref>
ایوانف نویسنده کتاب [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطیت ایران]] درباره اقدامات [[مرکز غیبی]] نوشته: <blockquote>«به علاوه، شورایی به نام شورای مخفی هم به وجود آمد که پول و ذخایر گندم سرمایه‌داران را مصادره و بین فقرا تقسیم می‌کرد. املاک شاه و خانواده‌ی او در آذربایجان مصادره گردید»</blockquote>
[[پرونده:علی موسیو و پسرانش حسن و حاجی خان.JPG|جایگزین=علی موسیو و فرزندانش انقلاب مشروطه در تبریز|بندانگشتی|300x300پیکسل|علی موسیو به همراه پسرانش حسن (راست) و حاجی‌خان (چپ)]]
انقلابیون پس از استقرار حکومت خود در تبریز، با فرستادن دسته‌های مسلح فدائیان به شهرهای دیگر آذربایجان در اندک مدتی بسیاری از شهرها و نواحی را از دست مرتجعان و عمال حکومت آزاد کردند. شهرهای مراغه،‌ مرند، سلماس و غیره و هم‌چنین جاده جلفا به تبریز از مرتجعین پاک شد و به دست انقلابیون افتاد.  


==== پس از مناظرات ====
در دوره‌ای علی موسیو قدرتمندترین مرد تبریز بود ولی هیچ‌گاه گامی برخلاف اصول مشروطیت برنداشت و با جدیت مواظب رفتار [[مجاهدین]] بود. نفوذ او به حدی بود که حتی [[حاجی مخبرالسلطنه]]،‌ والی آذربایجان نیز از او حساب می‌برد.
پس از این مناظرات افشاگری‌های جریانات حکومتی بالا می‌گیرد. در یکی از این افشاگری‌ها، مهدی کروبی درباره فسادهای مالی محمود احمدی نژاد و پرونده ۷۰۰ میلیون دلاری دولت در جمع دانشجویان دانشگاه تبریز توضیح داد.<ref>[https://www.balatarin.com/permlink/2009/6/9/1613198 ستاد مهدی کروبی جزییات ماجرای ۷۰۰ میلیون دلاری احمدی‌نژاد را افشا میکند] </ref>


پس از برگزاری مناظره محمود احمدی‌نژاد و حسین موسوی، نيروی انتظامی برای متفرق کردن تجمع مقابل صدا و سيما مجبور به استفاده از گاز اشک آور شد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/o2_debate_reactions_Iran_election/1746328.html پرتاب گاز اشک‌آور برای متفرق کردن تجمع مقابل صدا و سیما] </ref>حسین نقوی، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان در دفاع از احمدی‌نژاد گفت:‌ «احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته در برابر تخريب‌ها و اهانت‌ها و برای بيان پشت پرده سياست در ايران سكوت كرد و تنها گوشه كوچكی از مافيای قدرت و ثروت كه پشت پرده سياسيون كشور بود را افشا كرد.»<ref name=":1">[http://www.rajanews.com/news/15236 احمدی‌نژاد گوشه کوچکی از مافیا] </ref> حسین نقوی، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان در دفاع از احمدی‌نژاد گفت:‌ «احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته در برابر تخريب‌ها و اهانت‌ها و برای بيان پشت پرده سياست در ايران سكوت كرد و تنها گوشه كوچكی از مافيای قدرت و ثروت كه پشت پرده سياسيون كشور بود را افشا كرد.»<ref name=":1" /> مهدی طباطبایی نیز گفت: «مناظره‌های انتخاباتی سال 88 بنای فتنه‌ای بزرگ را گذاشت.»
خانه‌ علی موسیو بارها در جریان [[جنگ‌های تبریز]] ازطرف نیروهای استبداد غارت و تخریب شد. سه فرزند او به نام‌های حاجی خان، حسن و قدیر در جریان [[جنبش مشروطه ایران|انقلاب مشروطه]] جان باختند. حاجی خان که درزمان حمله نیروهای روس سرکلانتر شهربانی تبریزبود در جریان درگیری‌های سال ۱۲۹۰خورشیدی با روسها از تبریز خارج شده و در نزدیکی همدان جان باخت. حسن ۱۸ ساله و قدیر۱۶ ساله در روز عاشورای ۱۲۹۰ خورشیدی (۱۳۳۰ هجری قمری)‌ به دست قوای روس به دار آویخته شدند.  


=== تقلب در انتخابات ===
== مرگ علی موسیو ==
در حالی که به صورت معمول، اعلام نتایج انتخابات یک الی چند روز طول می‌کشد، نتایج اولیه این انتخابات تنها پس از چند ساعت از پایان رای‌گیری از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام شد. در روزی ۲۲ خرداد و در حالی که رای‌گیری جریان داشت،‌ خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران خبر از پیروزی احمدی‌نژاد با ۶۰ درصد را اعلام کرد. به گفته دو کاندیدای دیگر «شواهدی مبنی بر مداخله تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات» وجود داشت. جمعی از کارکنان وزارت کشور در نامه‌ای سرگشاده از زمینه‌چینی برای تقلب‌های گسترده و رای‌سازیهای میلیونی و چاپ ۱۲ میلیون تعرفه اضافی در جریان انتخابات خبر دادند.<ref>[https://web.archive.org/web/20090619031550/http://news.yahoo.com/s/ap/20090616/ap_on_re_mi_ea/ml_iran_fraud_allegations Speed of Iran vote count called suspicious]</ref> محسن رضایی نیز پس از اعلام نتایج اعلام کرد که آرای او بسیار بیشتر از میزان اعلام شده‌است. علی اکبر محتشمی‌پور در مورد میزان رای در حوزه‌ها گفت: «در حدود ۷۰ حوزه انتخابيه، ميزان رايی که در صندوق‌ها ريخته شده است نسبت به واجدين شرايط بسيار بيشتر است». به گفته رضا خاتمی ۸ میلیون رای به صندوق‌ها اضافه شده بود. اردشیر ارجمند از انتخابات به عنوان «آستان‌بوسی فرعون» یاد کرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f8_reaction_to_parliament_report_on_post_elections_events/24439680.html امیر ارجمند: گزارش مجلس درباره انتخابات ۸۸ بوسه بر آستان فرعون است]</ref> یک روز قبل از انتخابات، [[مریم رجوی|رئیس جمهور برگزیده مقاومت ایران]]، طی بیانیه‌ای مهندسی انتخابات توسط خامنه‌ای را برای اعلام آرای نجومی و از صندوق بیرون کشیدن احمدی نژاد در همان مرحلة اول، افشا میکند.<ref>اطلاعیه دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران،‌ پخش در اخبار سیمای آزادی ۲۲ خرداد</ref><span dir="RTL"></span>
علی موسیو قبل از ورود سربازان روس به تبریز به مرگ عادی جان باخت. پیش از مرگ به اشخاصی که دور او جمع شده بودند گفت: <blockquote>«من عمرم تمام شده، می‌میرم ولی شما ای فدائیان دلیر و ای هم مسلکان عزیر، نگذارید آتش [[انقلاب]] خاموش شود. آزادی و مهد آن آذربایجان را فراموش نکنید تا مشروطیت و آزادی در تمام ایران دوام پیدا کند، خدا توفیق شماها باشد.»</blockquote>
== رویدادهای ۲۳ تا ۳۱ خرداد ==


=== ۲۳ خرداد ===
== منابع ==
روز ۲۳ خرداد، یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری،‌ تظاهراتی در تهران و مشهد و سایر شهرهای ایران در اعتراض به نتایج اعلام شده، براه افتاد. این تظاهرات در مقابل ساختمان وزارت کشور ایران، خیابان‌های ولیعصر، زرتشت، فاطمی، میدان انقلاب، میدان ونک و چهارراه جهان کودک و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. هزاران تظاهرکننده با راهپیمایی در خیابان‌های مختلف تهران ضمن آتش زدن چندین اتوبوس و سطل‌های بزرگ زباله اقدام به راه‌بندان خیابان‌ها کرده و علیه سید علی خامنه‌ای، شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_detention_riots_Iran_election/1753692.html بازداشت گسترده روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی در ایران] </ref> در پی بروز این ناآرامی‌ها در شامگاه شنبه تلفن‌های همراه تمام شبکه‌های مخابراتی کشور قطع گردید. تلویزیون الجزیره گزارش داد:‌ «در خیابان ولیعصر تهران تظاهرات جریان دارد. پلیس تلاش می‌کند که تظاهرکنندگان را با گاز اشک آور پراکنده کند. عملیات جنگ و گریز بین تظاهرکنندگان و پلیس جریان دارد.»
 
در شهرهای بابل، زاهدان، اصفهان، کرج، اهواز، مشهد، کرمانشاه و شیراز نیز اعتراضاتی انجام شد. پلیس در برخورد با برخی از این اعتراضات، از جمله معترضین در مقابل دانشگاه شیراز، از گاز اشک‌آور استفاده کرد که این راهپیمایی از مقابل دانشگاه شیراز (میدان ارم) به سمت میدان دانشجو برقرار بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_riots_Iran_election_result/1753532.html تظاهرات خیابانی در چند شهر ایران در اعتراض به نتایج انتخابات]</ref>
 
خبرگزاری فرانسه که گزارش‌های متعددی از این درگیریها مخابره کرد اعلام کرد: «جمعیت تظاهرکننده در یکی از میدانهای اصلی پایتخت شعار می‌دهند مرگ بر دیکتاتور. صدها نفر دیگر در نزدیکی وزارت کشور در مرکز تهران تجمع کرده‌اند و شعار مرگ بر دیکتاتور سر داده‌اند. اعتراض کنندگان به سمت پلیس سنگ پرتاب کردند و پلیس هم با باتون به آنها پاسخ می‌داد. تظاهر کنندگان که شامل زنان نیز بودند در خیابان ولیعصر تهران توسط پلیس ضد شورش که با موتور سیکلت به محل آمده بودند، با باتوم مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.»
 
تلویزیون العربیه گزارش داد:
 
«سپاه پاسداران در خیابانهای تهران به حالت آماده باش در آمده است. همچنین نیروهای امنیتی رژیم دو تن از دستیاران موسوی شامل مصطفی تاج زاده و محسن امین زاده همچنین  مدیر بسیج انتخاباتی موسوی و ۱۲نفر دیگر را دستگیر کردند.»<ref>تلویزیون العربیه، ۲۳ خرداد ۱۳۸۸</ref>
 
=== ۲۴ خرداد ===
در روز ۲۴ خرداد و دومین روز از اعتراضات، محمود احمدی‌نژاد مخالفین خود را «خس و خاشاک» خواند. با این حال بار دیگر در تهران بین مردم و پلیس درگیری‌هایی ایجاد شد که این درگیری‌ها در اطراف دانشگاه تهران نیز جریان داشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f6_Iran_Khamenei_Opponents_Akbareen/1771569.html از خس و خاشاک تا اقلیتی افسرده و ناراحت] </ref>
 
آغاز ناآرامی‌ها از روبروی وزارت کشور ایران در میدان فاطمی و با اجتماع عده‌ای از مردم در روبروی این ساختمان شروع شد. پس از ایجاد درگیری در خیابان فاطمی، تظاهرات‌های مشابهی در خیابان‌های ولیعصر، زرتشت، میدان انقلاب، میدان ونک، میدان رسالت، چهارراه جهان کودک، خیابان میرداماد، خیابان تخت طاووس و سایر نقاط به درگیری شدید معترضان با نیروهای پلیس و لباس شخصی انجامید. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «در سراسر خیابان ولیعصر تهران درگیریهای گسترده میان مردم و نیروهای سرکوبگر، جریان دارد. مردم با سنگ مأموران انتظامی را مورد حمله قرار میدهند. شعار اصلی تظاهرکنندگان «مرگ بر دیکتاتور» است.»
 
حسین موسوی کاندید ریاست جمهوری، از تظاهرکنندگان خواست آرامش را حفظ کنند. در اطلاعیه‌یی که توسط ستاد موسوی منتشر شده آمده است:
 
«خواهشمند است ضمن حفظ آرامش، خویشتنداری و متانت، از افتادن در دام واکنش‌هایی که موجبات سوءاستفاده بهانه‌جویان و نامحرمان را فراهم می‌آورد، پرهیز نمایید.»<ref>۲۳ خرداد سال ۱۳۸۸، سایت قلم</ref>
 
معاون رئیس جمهور آمریکا در مورد نتایج انتخابات گفت: «تردید بسیار زیادی در باره نتایج انتخابات رژیم ایران که احمدی‌نژاد بعنوان نفر پیروز اعلام شده وجود دارد.» همچنین فدراسیون بین المللی لیگ‌های حقوق بشر انتخابات ایران را یک «مضحکه» قلمداد کرد.
 
تلویزیون الجزیره از تهران، خشونتها در تهران را بسیار عظیم و خطرناک و بیانگر خواست مردم ایران برای تغییر توصیف کرد و گزارش داد:
 
«نه خواسته میرحسین موسوی و نه سخنان محمود احمدی نژاد و نه قبل از آن اظهارات خامنه ای قادر نیست خشونت فعلی را فروبنشاند. آنچه که در خیابانهای تهران دیدم، عبارتست از نسل جوان، نسل بین ۱۵ تا ۲۰ یا ۲۵ساله خشمگین است. آنها خشم بسیاری دارند. خفقان بسیاری است. اینجا از دست دولت و حکومت خشمگین هستند. این افراد فقط خود را از طرفداران موسوی نمی‌بینند. آنها همچنین نتیجه انتخابات را مشکل نمی‌بینند. مشکل از نظر آنان تاخیر تغییر است. آنها تشنه تغییر هستند به این خاطر خشم آنان به صورت خودجوش منفجر گردید و به صورت منهدم کردن اماکن دولتی خود را نشان داد. شکلی که امکان ندارد توسط موسوی یا غیر آن فرو نشانده شود.»
 
==== تظاهرات در شهرهای دیگر ایران ====
علاوه بر تهران، برخی دیگر از شهرهای کشور از جمله اصفهان، شیراز، مشهد، قزوین، بندرعباس، تبریز، ارومیه، اراک، کرج، زاهدان، بابل، ساری، همدان، اردبیل، اهواز، رشت و خرم‌آباد شاهد درگیری مردم با ماموران گارد ویژه و به آتش کشیدن مراکز و خودروهای دولتی بود. آنها شعار «مرگ بر دیکتاتور» و «ایرانی می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد» سرمی‌دادند.
 
در شیراز، دانشجویان با شعار ما «زن و مرد جنگیم بجنگ تا بجنگیم»، «مرگ بر دیکتاتور» و «دانشجو می‌میرد ذلت نمی پذیرد» با ماموران گارد ویژه درگیر شدند. دانشجویان با سنگ با ماموران نیروی انتظامی که به طرف آنها گاز اشک آور پرتاب کردند، مقابله نمودند. در این شهر برق قطع بود و جمعیت زیادی در بلوار چمران حضور داشتند.
 
در تبریز، در خیابان چهار راه اصلی آبرسانی و فلکه دانشگاه ولیعصر ماموران نیروی انتظامی از گاز اشک آور علیه تظاهرکنندگان استفاده کردند. در تبریز دانشجویان در دانشکده تربیت بدنی و کشاورزی تظاهرات کردند، ماموران نیروی انتظامی برای مقابله با دانشجویان در محل مستقر بودند.
 
در اصفهان، در خیابانهای چهارباغ، توحید و حکیم نظامی، مردم با شعار «مرگ بر دیکتاتور» با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. در جریان این تظاهرات که  ساعت ۱۵ دقیقه بامداد روز یکشنبه از دانشگاه شروع شد هرلحظه ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گرفت. در ساعت یک بامداد بخشهایی از دانشگاه صنعتی اصفهان به آتش کشیده شد و دود غلیظی این منطقه را فرا گرفت. مأموران نیروی انتظامی عده‌یی را دستگیر کردند.
 
در خرم آباد، مردم به خیابان ریختند و شیشه بانک ها را خرد کرده اند. در میدان شهدای این شهر تیر هوایی شلیک شده است. به گفته شاهدان حکومت برای سرکوب مردم، نیرو از  از لبنان وارد این شهر کرده است.
 
در اردبیل، مردم با شعار مرگ بر دیکتاتور با ماموران نیروی انتظامی درگیر شدند. به گفته شاهدان، نیروهای بسیج و پاسداران درشهر ریخته و گفته‌اند به آنها دستور داده اند که هر جوانی را می‌بینند دستگیر کنند.
 
در کرج، درگیری میان جوانان و ماموران نیروی انتظامی و نیروهای بسیج روی داد. درگوهردشت کرج، هزاران نفر به خیابان‌ها ریخته و با ماموران یگان ویژه درگیر شدند. شاهدان گفتند حکومت به ماموران حکم تیر نیز داده است.
 
==== ماجرای کوی دانشگاه تهران ====
حمله در شامگاه ۲۴ خرداد، ساعت ۲۱۳۰ شروع شد و تا نیمه شب ادامه داشت. با قطع شدن ارتباطات تلفنی در بامداد ۲:۳۰ دقیقه ۲۵ خرداد نیروهای لباس شخصی با حمایت پلیس وارد کوی دانشگاه شده و به ضرب و شتم و سرکوب دانشجویان در خوابگاه پرداختند. نیروهای امنیتی با پرتاب نارنجک صوتی، گاز اشک‌آور و تیراندازی زمینی به تمام درهای کوی دانشگاه، توانستند وارد کوی دانشگاه شوند. در جریان این حمله، صد تا ۱۲۰ تن از دانشجویان ساکن کوی در اثر اصابت گلوله، زنجیر، چاقو، باتوم و چماق به شدت مجروح شدند. همچنین دست کم ۵ نفر در جریان کوی دانشگاه تهران و ۲ نفر در دانشگاه شیراز کشته شدند. به گفته شاهدین بین ۱۶۰ تا ۴۰۰ نفر دستگیر شدند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f2_Iran_postelection_Tehran_University_Kuy_demo_protest_anniversary/2071869.html تظاهرات دانشجویان در سالگرد حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/f3_tehran_students/1756057.html تحکیم وحدت: دست کم هفت دانشجو کشته شدند]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/F7_Tehran_university_dorm_attacked/1754569.html کوی دانشگاه؛ پلیس راه باز کرد،‌ لباس شخصی‌ها حمله کردند]</ref><ref>[http://zamaaneh.com/news/2010/02/post_12295.html پخش فیلم حمله به کوی دانشگاه تهران]</ref>
 
==== موضع‌گیری [[مسعود رجوی]] ====
بار دیگر صحت سیاستها و خطوط مقاومت ایران در برابر رژیم خمینی به اثبات رسید و ثابت شد که چشم دوختن به هرگونه تغییر و تحول و اصلاح، حتی به اندازه یک دانه ارزن، در رژیمی که رسما در قانون اساسی خود حاکمیت مردم را با ولایت و حاکمیت مطلقه آخوند جایگزین کرده است، سرابی بیش نیست. چنین رژیمی را فقط باید سرنگون کرد و با راه حل دمکراتیک مریم، با حاکمیت مردم جایگزین نمود.
 
=== ۲۵ خرداد ===
۲۵ خرداد، سومین روز تظاهرات و اعتراضات مردم در شهرهای تهران، تبریز،‌ شیراز، اصفهان، زنجان، زاهدان، یاسوج و دیگر شهرها ادامه می‌یابد.
 
بنا به گزارشهایی که در همان روز منتشر شد، در تهران ۶ نفر و  در اصفهان ۲ نفر توسط ماموران حکومتی کشته شدند.
 
== رویدادهای تیرماه ==
 
== تظاهرات در ۲۷ شهریورماه ==
 
== تظاهرات ۱۶ آذر مصادف با روز دانشجو ==
 
== تظاهرات ۵ و ۶ دی ۱۳۸۸ مصادف با تاسوعا و عاشورا ==
 
== تظاهرات ۲۲ بهمن ==
 
== تظاهرات چهارشنبه‌سوری ==
 
== کشته شدگان تظاهرات ==
 
== شکنجه دستگیرشدگان ==
 
== پانویس ==
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۲۰

علی موسیو
علی موسیو در لباس فدایی.JPG
علی موسیو در لباس فدایی
زادروز۱۲۴۵
محله نوبر تبریز
درگذشت۱۲۸۹
تبریز
تابعیتایرانی
تحصیلاتنامعلوم
پیشهتاجر
سال‌های فعالیت۱۲۸۵ تا ۱۲۸۹ هجری شمسی
شناخته‌شده برایمردم ایران
نقش‌های برجستهرهبر حزب اجتماعیون عامیون ایران ـ رئیس مرکز غیبی تبریز
سبکمبارزه سیاسی و مسلحانه
تأثیرپذیرفتگانجنپش مشروطه ایران و مردم تبریز و حکومت محمد علی میرزا
شهر خانگیتبریز
لقبعلی موسیو
حزب سیاسیاجتماعیون عامیون ( سوسیال دموکرات)
جنبشانقلاب مشروطه ایران
مخالفانمحمد علی میرزا و حاکمان ضد مشروطه
دیناسلام

علی موسیو (زاده ۱۲۴۵، درگذشته ۱۲۸۹ خورشیدی) از رهبران جنبش مشروطه ایران در تبریز و رهبر و بنیانگذار حزب اجتماعیون عامیون (سوسیال دموکرات) ایران، رئیس و بنیان‌گذار مرکز غیبی تبریز که نقش کمیته مرکزی حزب اجتماعیون عامیون را داشت.

علی موسیو فرزند حاج محمد باقر تبریزی از بازرگانان تبریز یود. به واسطه سفر به استامبول، اتریش و فرانسه از پیشرفت‌های کشورهای اروپایی آگاه شد. به زبان فرانسه و همچنین تاریخ انقلاب کبیر فرانسه آگاه بود و به همین واسطه به علی موسیو معروف شد. در شروع انقلاب مشروطه با انقلابیون قفقاز و حزب اجتماعیون عامیون آنجا آشنا شده و مرام آنها را پذیرفت. پس از بازگشت به تبریز جمعیت اجتماعیون عامیون را در تبریز با تعدادی از هم‌فکرانش بنیان گذاشت.[۱] [۲]

علی موسیو همچنین مرکز غیبی که یک انجمن مخفی بود را تشکیل داد که امور مشروطه را در تبریز و آذربایجان اداره می‌کرد و در حقیقت سررشته کارها در دست این مرکز بود. مرکز غیبی با تربیت نیروهایی به نام مجاهد وظیفه نگاهبانی از دستاوردهای انقلاب مشروطه را در تبریز بر عهده داشت. در جریان حمله و هجوم نیروهای استبداد محمدعلی‌شاه به تبریز تدبیر علی موسیو برای تربیت دسته‌های مجاهد و سازماندهی تشکیلات منظم آن کارگر افتاد و توانست در مقابل نیروهای دولتی مقاومت کرده و مشروطه را که از تمام ایران برچیده شده بود را با مقاومت نزدیک به یکساله، دوباره به ایران بازگرداند و قوای دولتی را شکست دهد و زمینه پیروزی و فتح تهران توسط نیروهای مشروطه را فراهم کند.

در جریان مقاومت تبریز در مقابل نیروهای دولتی که تنها عده کمی از مجاهدان به همراه ستارخان باقی مانده بودند علی موسیو نیز در کنار ستارخان در کوی امیر‌خیز می‌جنگید.

علی موسیو در سال ۱۲۸۹ خورشیدی و پیش از ورود نیروهای اشغالگر روس به تبریز درگذشت. سه پسر او در جریان انقلاب مشروطه کشته شدند. حسین و قدیر پسران ۱۸ و ۱۶ ساله علی موسیو در روز عاشورای ۱۲۹۰ شمسی(۱۳۳۰قمری) توسط قوای روس به دار آویخته شدند.[۳]

زندگی نامه

کربلایی علی، فرزند حاج محمدباقر تبریزی از بازرگانان محترم، آگاه و با فرهنگ تبریز بود که درمحله نوبر این شهرزاده شد. او تنها فرزند خانواده‌اش بود و مانند پدر تجارت را پیشه خود قرار داد. اواز بازرگانان روشنفکر و مبارز آذربایجان بود. کارش ترخیص کالا از گمرک بود. علی موسیو سفرکرده و با تجربه بود وبه زبان‌های فارسی، عربی و فرانسه تسلط کامل داشت. به خاطر تسلطش به زبان فرانسه به او «موسیو» می‌گفتند. به‌واسطه مسافرت‌هایی که به اتریش، قفقاز و استانبول کرده بود، شناخت خوبی از اروپا و بالاخص انقلاب کبیر فرانسه داشت و با زیر و بم این انقلاب به‌خوبی آشنا بود. مشاهده اروپا و پیشرفت‌های آن سبب شده بود که همواره آرزومند ترقی ایران باشد. او کارخانه چینی‌سازی در تبریز تاسیس کرد و قصد توسعه این صنعت را دراین شهر داشت.[۱] [۲]

فعالیت سیاسی

در سالهای قبل از صدور فرمان مشروطیت در ایران، حزبی با نام اجتماعیون عامیون (سوسیال دموکرات) متشکل از ایرانیان مسلمان در قفقاز تشکیل شد. موسس این حزب دکتر نریمان نریمانف پزشکی اصالتا ایرانی از اهالی تفلیس بود. علی موسیو درسفرهای خود به قفقاز با انقلابیون آنجا از جمله نریمان نریمانف دیدار کرده و با آنها مشورت می‌کرد. هم زمان با شروع انقلاب مشروطه و صدورفرمان مشروطیت در سال ۱۲۸۵ خورشیدی توسط مظفرالدین شاه علی موسیو به همراه تعدادی از هم‌فکران خود کمیته اجتماعیون عامیون ایران (سوسیال دموکرات) را در تبریز پایه‌ریزی کرد. علی موسیو همچنین کمیته‌ای به نام مرکز غیبی را که در واقع نقش کمیته مرکزی حزب اجتماعیون عامیون ایران را داشت، متشکل از تعدادی از روشنفکران و افراد با صلاحیت تشکیل داد. این مرکزهمانطور که از اسم آن پیداست کاملا مخفی و با رعایت دقیق اصول مخفی‌کاری اداره می‌شد. اعضای آن عبارت بودند علی موسیو، حاج رسول صدقیانی،‌ حاج علی دوافروش، یوسف خزدوز، حاج علی نقی گنجه، میرعلی اکبر سراج، حکاک باشی و غیره.

بسیاری ازمورخان و متخصصان تاریخ مشروطه این عمل علی موسیو را یک شاهکار سیاسی نظامی می‌دانند.

فعالیت در انقلاب مشروطه

حاج علی دوا فروش (دوا چی) مرکز غیبی تبریز
حاج علی دوا فروش از رهبران جنبش مشروطه و مرکز غیبی در تبریز و هم رزم علی موسیو

پس ازصدور فرمان مشروطه موجی از شادی سراسر ایران را فراگرفت و مردم در شهرهای مختلف جشن گرفتند. درتهران سران مشروطه از صدور فرمان مشروطیت راضی شده و تلاش‌های خود را به فعالیت‌های سیاسی محدود کردند ولی در تبریز در اثر وجود انقلابیونی مانند علی موسیو و با ابتکار حزب اجتماعیون عامیون و مرکز غیبی، انجمن ایالتی تشکیل شد. این انجمن ابتدا برای تعیین نمایندگان مجلس شورا ایجاد شد اما در ادامه رشته کارها را رها نکرد و اداره امور شهر تبریز و آذربایجان را در دست گرفت.

در سلسله مراتب حزبی پس از اعضای مرکزغیبی و کمیته مرکزی، روسای حوزه‌ها بودند که هر کدام ۱۱ عضو در زیر دست خود داشتند. این اعضا تا مدتها برای اینکه شناخته نشوند در تاریکی با یکدیگر ملاقات کرده و دستورات حزبی را از سرپرست خود دریافت کرده و بدون کم و کاست اجرا می‌کردند.

از مهمترین کارهای اعضای حوزه‌ها درگیری و مقابله با ظلم و بیداگری‌های فراش‌باشی‌ها و فراشان حکومتی و فئودالها بود. در تبریز با توجه به تجربیات خونین گذشته و عدم اعتماد به قولهای عوامل و سردمداران دولت و همچنین بیدادگری‌های محمدعلی میرزای ولیعهد مرکز غیبی به رهبری علی موسیو دست به تشکیل دسته‌های مسلح به نام مجاهد زد تا از دستاوردهای انقلاب مشروطه پاسداری کند. ستارخان سردار ملی از زمره این مجاهدان بود که تحت رهبری علی موسیو بعدها به رهبرملی قیام تبریز در برابر محمد‌علی شاه تبدیل شد.

مرکز غیبی درهر محله‌ای از شهر تبریز یک مرکز آموزش برای مجاهدان برپا کرد و همه روزه عصرها جوانان و مردان، تحت سرپرستی افرادی که در کار سپاهی‌گری سررشته و سابقه داشتند آموزش نظامی می‌دیدند. مرکز غیبی در راه پیشبرد انقلاب بسیار سختگیر بود و از کوچکترین خلاف و بی‌نظمی چشم پوشی نمی‌کرد. مرکز غیبی به رهبری علی موسیو نفوذ معنوی بسیاری بین مردم داشت. مرکزغیبی با هوشیاری، اقدامات محمدعلی میرزا و اطرافیان او را زیر نظرداشت. رشته کارهای انجمن تبریز و کنترل جنبش مشروطه در آذربایجان در دست این مرکز بود.

ایوانف نویسنده کتاب انقلاب مشروطیت ایران درباره اقدامات مرکز غیبی نوشته:

«به علاوه، شورایی به نام شورای مخفی هم به وجود آمد که پول و ذخایر گندم سرمایه‌داران را مصادره و بین فقرا تقسیم می‌کرد. املاک شاه و خانواده‌ی او در آذربایجان مصادره گردید»

علی موسیو و فرزندانش انقلاب مشروطه در تبریز
علی موسیو به همراه پسرانش حسن (راست) و حاجی‌خان (چپ)

انقلابیون پس از استقرار حکومت خود در تبریز، با فرستادن دسته‌های مسلح فدائیان به شهرهای دیگر آذربایجان در اندک مدتی بسیاری از شهرها و نواحی را از دست مرتجعان و عمال حکومت آزاد کردند. شهرهای مراغه،‌ مرند، سلماس و غیره و هم‌چنین جاده جلفا به تبریز از مرتجعین پاک شد و به دست انقلابیون افتاد.

در دوره‌ای علی موسیو قدرتمندترین مرد تبریز بود ولی هیچ‌گاه گامی برخلاف اصول مشروطیت برنداشت و با جدیت مواظب رفتار مجاهدین بود. نفوذ او به حدی بود که حتی حاجی مخبرالسلطنه،‌ والی آذربایجان نیز از او حساب می‌برد.

خانه‌ علی موسیو بارها در جریان جنگ‌های تبریز ازطرف نیروهای استبداد غارت و تخریب شد. سه فرزند او به نام‌های حاجی خان، حسن و قدیر در جریان انقلاب مشروطه جان باختند. حاجی خان که درزمان حمله نیروهای روس سرکلانتر شهربانی تبریزبود در جریان درگیری‌های سال ۱۲۹۰خورشیدی با روسها از تبریز خارج شده و در نزدیکی همدان جان باخت. حسن ۱۸ ساله و قدیر۱۶ ساله در روز عاشورای ۱۲۹۰ خورشیدی (۱۳۳۰ هجری قمری)‌ به دست قوای روس به دار آویخته شدند.

مرگ علی موسیو

علی موسیو قبل از ورود سربازان روس به تبریز به مرگ عادی جان باخت. پیش از مرگ به اشخاصی که دور او جمع شده بودند گفت:

«من عمرم تمام شده، می‌میرم ولی شما ای فدائیان دلیر و ای هم مسلکان عزیر، نگذارید آتش انقلاب خاموش شود. آزادی و مهد آن آذربایجان را فراموش نکنید تا مشروطیت و آزادی در تمام ایران دوام پیدا کند، خدا توفیق شماها باشد.»

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ علی موسیو؛ یک انقلابی بزرگ - پرتال جامع علوم انسانی
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ علی موسیو رهبر مرکز غیبی تبریز ـ صمد سرداری نیا ـ صفحه ۱۰
  3. ↑ کتاب علی موسیو رهبر مرکز غیبی تبریز ـ‌ نوشته صمد سرداری نیا
برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Abbas/صفحه_تمرین3&oldid=72586»