سازمان آزادی‌بخش فلسطین

سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) مُنَظَّمَة التحریر الفلَسطینیة
رئیس	محمود عباس
بنیانگذار	مجلس ملّی فلسطین
شعار	آزادسازی فلسطین
بنیانگذاری	۱۹۶۴
دین	اسلام
کشور	[[|]]

سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، در سال ۱۹۶۴، در نخستین اجلاس سران کشورهای عربی در قاهره تأسیس شد، جایی که رهبران ۱۳ کشور عرب متعهد شدند که نقش فعال‌تری برای آزادسازی فلسطین ایفا کنند. جنبش فتح از آن زمان خود را نماینده مردم فلسطین و خواسته‌های ملی‌گرایانه آن‌ها معرفی کرده است. سازمان آزدیبخش فلسطین عمدتاً به عنوان یک سازمان، چتری برای ۶ گروه فلسطینی که برجسته‌ترین آن‌ها، جنبش فتح با رهبری یاسر عرفات، عمل کرده است. در سال ۱۹۶۹، یاسر عرفات به عنوان رئیس ساف انتخاب شد و فتح به حزب مسلط در ساف تبدیل شد. جنبش فتح پیش از این در سال ۱۹۵۹، توسط یاسر عرفات و گروه کوچکی از ملی‌گرایان فلسطینی تأسیس شد. اساسنامه ساف در جلسه ۲ ژوئن ۱۹۶۴ به تصویب شورای ملی رسید این اساسنامه شامل ۵ فصل و ۳۲ ماده است. مصر یکی از کشورهای عربی بود که بیشترین حمایت را از تأسیس سازمان آزادیبخش فلسطین داشت و جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر، نقش مهمی در تأسیس این سازمان ایفا کرد. پس از پیروزی در جنگ کرامه که اسرائیل به سرعت عقب‌نشینی کرد، جنبش فتح محبوبیت و قدرت مضاعفی پیدا کرد و تنها ۴۸ ساعت پس از پایان جنگ کرامه، ۵ هزار فلسطینی تقاضای عضویت در سازمان الفتح کردند. از سال ۱۹۶۸، مرحله جدیدی از وحدت ملی با ورود سازمان‌های مقاومت در چارچوب سازمان آزادیبخش فلسطین آغاز شد. جنبش فتح توانست شبکه اداری و مالی و ارتش آزادیبخش را که شامل ۱۲ هزار نفر از یگان‌های عادی بود، در کنترل خود درآورد. سازمان آزادیبخش فلسطین، ابتدا عمدتاً در اردن مستقر بود، اما پس از جنگ بین چریک‌های ساف و ارتش اردن در سال ۱۹۷۰ (درگیری معروف به سپتامبر سیاه)، ساف مجبور به خروج از اردن شد. یاسر عرفات و اغلب چریک‌ها در لبنان مستقر شدند. با مرگ یاسر عرفات در نوامبر ۲۰۰۴، محمود عباس، دبیرکل قدیمی ساف، رئیس جدید ساف شد و پس از آن به عنوان رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین انتخاب شد.

تأسیس سازمان آزادیبخش فلسطین

یاسر عرفات

سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) در سال ۱۹۶۴ در نخستین اجلاس سران کشورهای عربی در قاهره تأسیس شد، جایی که رهبران ۱۳ کشور عرب متعهد شدند که نقش فعال‌تری برای آزادسازی فلسطین ایفا کنند. سازمان الفتح از آن زمان خود را نماینده مردم فلسطین و خواسته‌های ملی‌گرایانه آن‌ها معرفی کرده است. سازمان آزدیبخش فلسطین عمدتاً به عنوان یک سازمان، چتری برای ۶ گروه فلسطینی که برجسته‌ترین آن‌ها، جنبش فتح با رهبری یاسر عرفات، عمل کرده است. در سال ۱۹۶۹، یاسر عرفات به عنوان رئیس ساف انتخاب شد و فتح به حزب مسلط در ساف تبدیل شد.

برخی از سازمان‌های تشکیل‌دهنده‌ی ساف عبارت بودند از: جنبش فتح، به رهبری یاسر عرفات، جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین و جبهه خلق برای آزادی فلسطین

ایدئولوژی سازمان آزادیبخش فلسطین در منشور یا میثاق ملی فلسطین در زمان تأسیس آن در سال ۱۹۶۴ تصویب شد و در سال ۱۹۶۸ اصلاح گردید.

در سال ۱۹۶۴، ساف بر دو رکن اساسی تکیه کرد: یکی فلسطینی بود که در عزم مردم فلسطین برای ایجاد نهاد خود تجسم یافت و دیگری عرب بود که با موافقت دولت‌های عربی برای به رسمیت شناختن و حمایت از این نهاد نمایندگی می‌شد. حمایت دولت‌های عربی منجر به تأسیس مقر ساف در اورشلیم، تأسیس ادارات، گشایش دفاتر در پایتخت‌های عربی و ظهور ارتش آزادیبخش فلسطین و سازمان مردمی شدند.

سازمان آزادیبخش فلسطین در سال‌های اولیه‌ی تأسیس، خودمختار نبود و باید با احتیاط قدم برمی‌داشت تا بقای خود را تضمین کند.

اساسنامه سازمان آزادیبخش فلسطین

اساسنامه ساف در جلسه ۲ ژوئن ۱۹۶۴ به تصویب شورای ملی رسید این اساسنامه شامل ۵ فصل و ۳۲ ماده است. فصل اول: اصول کلّی، فصل دوم: شورای ملی، فصل سوم: کمیته اجرایی، فصل چهارم: مقرارات عمومی، فصل پنجم: مقرارات انتقالی

سازمان آزادیبخش فلسطین، وظیفه‌ی تمرکز بخشیدن به فعالیت‌های جنبش‌ها و گروهای پراکنده‌ی مبارز فلسطینی را به‌عهده داشت.

نقش جمال عبدالناصر در تأسیس ساف

جمال عبدالناصر، یاسر عرفات

مصر یکی از کشورهای عربی بود که بیشترین حمایت را از تأسیس سازمان آزادیبخش فلسطین داشت و جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر، نقش مهمی در تأسیس این سازمان ایفا کرد. مصر تمامی امکانات لازم را برای تأسیس این سازمان فراهم کرد و رئیس جمهور عبدالناصر در افتتاحیه دومین نشست شورای ملی در ۳۱ مه ۱۹۶۵ در قاهره، آمادگی کشورش را برای فراهم آوردن همه چیز برای حمایت از سازمان اعلام کرد. برجسته‌ترین کمک ها عبارت بودند از: تأسیس ارتش آزادیبخش فلسطین در نوار غزه، و اختصاص یک ایستگاه رادیویی از قاهره که این به سازمان کمک کرد تا با بهره‌مندی از حمایت مصر و نیروهای «ناصری-فلسطینی» به تشکیلات خود ادامه دهد. در سوریه و عراق نیز تیپ‌های ارتش آزادیبخش تشکیل شد. دفاتر بیشتری در پایتخت‌های مختلف عربی و تعدادی از پایتخت‌های خارجی افتتاح کرد. رئیس جمهور عبدالناصر در اوایل سال ۱۹۶۵، فرمان ریاست جمهوری صادر کرد که بر اساس آن اتحادیه ملی عرب فلسطین در نوار غزه را منحل کرد و وظایف آن را به سازمان آزادیبخش فلسطین واگذار کرد و از طریق این سازمان احیای موجودیت مردم فلسطین ممکن شد.

این درحالی بود که در سال ۱۹۶۴، ایالات متحده آمریکا تأسیس این سازمان را رد کرد و با ارسال یادداشتی به برخی کشورهای عربی نسبت به آن هشدار داد. آمریکا قول داد که مسئله فلسطین را از طریق سازمان ملل حل و فصل کند!.

تأسیس جنبش فتح

آرم جنبش فتح

جنبش فتح در سال ۱۹۵۹، پیش از تأسیس سازمان آزادیبخش فلسطین، توسط یاسر عرفات و گروه کوچکی از ملی‌گرایان فلسطینی تأسیس شده بود.

یاسر عرفات جنبش ملی آزادی فلسطین (جنبش فتح) را در کویت تأسیس کرد که با سازمان آزادیبخش فلسطین پیوند چندانی به شکل کنونی آن نداشت.

اخراج ساف از اردن

پس از کشتاری که علیه فلسطینیان صورت گرفت، شاه حسین پادشاه اردن فرمان اخراج تمامی اعضاء فتح و ساف از خاک اردن را صادر کرد. ارتش اردن با زور سازمان آزادیبخش فلسطین را به خاک سوریه راند. دولت سوریه فلسطینیان را روانه‌ی لبنان کرد و اعضای فتح نیز در جنوب لبنان مستقر شدند و ساختار و تشکیلات خود را دوباره شکل دادند.

سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، در بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۲، جنگ چریکی را علیه اسرائیل از اردن و لبنان آغاز کرد.

یاسر عرفات در سال ۱۹۸۸ در ژنو، اعلام کرد که وجود کشور اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد، جنگ را کنار می‌گذارد و قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ سازمان ملل را می‌پذیرد.

توافق دوجانبه

پس از مذاکرات محرمانه‌ی ساف با اسرائیل در اسلو، در ۹ سپتامبر ۱۹۹۳، یاسر عرفات نامه‌ای به اسحاق رابین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، ارسال کرد که در آن حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت شناخت، تروریسم را نفی کرد و جنگ را کنار گذاشت. عرفات متعهد شد که بندهایی از منشور ملی فلسطین را که خواستار نابودی اسرائیل می‌شد، حذف کند. در مقابل، اسرائیل نیز سازمان آزادیبخش فلسطین را به عنوان نماینده رسمی مردم فلسطین به رسمیت شناخت و مذاکرات رسمی را با ساف آغاز کرد. توافق‌نامه در دسامبر ۱۹۹۸ توسط پارلمان تشکیلات خودگردان فلسطین در حضور بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا مورد بازنگری قرار گرفت. با این حال، منشور اصلی هنوز در برخی از وب سایت های تشکیلات خودگردان فلسطینی وجود دارد.

محمود عباس

پس از این توافق، رهبران ساف اجازه بازگشت از تبعید در تونس را پیدا کردند و به عنوان تشکیلات خودگردان فلسطین، هیئت حاکمه نوار غزه و بخش‌هایی از کرانه باختری به رسمیت شناخته شدند. آن‌ها هم‌چنین اجازه تشکیل نیروهای امنیتی فلسطینی را داشتند.

جانشین ساف پس از مرگ یاسر عرفات

با مرگ یاسر عرفات در نوامبر ۲۰۰۴، محمود عباس، دبیرکل قدیمی ساف، رئیس جدید ساف شد و پس از آن به عنوان رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین انتخاب شد.