۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== قرآن چگونه کتابی است؟ == | == قرآن چگونه کتابی است؟ == | ||
در | در کتاب دینامیز قرآن در ابتدا از مخاطب سوال میشود که دیدگاهش نسبت به قرآن چگونه است. قرآن چه كاركردي دارد و اساسا چه نيازي را برآورده میکند و ما چه توقعي بايد از آن داشته باشيم؟ | ||
مثلا آيا قرآن برای ارائهی علم به انسان آمده است؟ آيا درست است كه در آن به دنبال فرمولهاي رياضي باشیم؟ آنچنان که برخی برای اثبات صحت قرآن به کشف مقولات ریاضی در آن میپردازند؟ | |||
برای برداشت درست از قرآن باید اصطلاحا آن را تفسیر نمود. منظور از تفسير يك موضوع اين است كه معني | آیا درست است که در آن قوانین فيزيك و شيمي و ساير علوم طبيعي را جستجو كنيم و يا تشريحات سيستماتيك اقتصادي را از آن طلب نمائيم؟ | ||
از نظر سازمان مجاهدین این تلقیها نادرست و بیراهه است. قرآن کتابی است که در تقسیمبندی معارف بشری بیشتر در قلمرو فلسفه، علوم اجتماعی و انسان شناسی واقع میشود هر چند که در آن میتوان نشانههای از دیگر معارف بشری پیدا کرد. از سویی برای برداشت درست از قرآن باید اصطلاحا آن را تفسیر نمود. منظور از تفسير يك موضوع اين است كه معني و مضمون آن كشف شود و دركي روشن و خالي از ابهام از آن ارائه گردد | |||
منظور از تفسيرقرآن اينست كه ما را در جهتگیریهای اجتماعی و سیاسی یاری کند. | |||
== موضوعات قرآن == | == موضوعات قرآن == | ||
مطالب و موضوعات متنوع بيان شده در قرآن را، كه مضمون سورهها و آيات قرآن است را میشود به ترتيب زير طبقه بندي كرد . | مطالب و موضوعات متنوع بيان شده در قرآن را، كه مضمون سورهها و آيات قرآن است را میشود به ترتيب زير طبقه بندي كرد . | ||
# مسائل و حقايق عام فلسفي: برخي آيات قرآن، توضيح و بيان عموميترين حقايق جهان هستي است و ضمن آن به مسائلي پرداخته ميشود كه موضوع فلسفه و تبيينات فلسفي است .ضمن اين آيات قرآن ديدگاهها واصول جهان شناختي توحيدي خود را بيان ميكند ،مثلا آياتي كه ما را به مبدأ هستي و آفرينش نظم ونظام يگانه و هدفدار كائنات و غايت جهان، رهنمون ميشوند. | |||
# حقايق علوم طبیعی حقايق علمي طبيعي، موضوع پارهاي ديگر ازآيات قرآن است كه ضمن آن به جريان تكوين كائنات وپديدهها و رخدادهاي طبيعي و تحول و تكامل طبيعت اشاره شده است. از قبيل آياتي در بارة پيدايش و خلقت زمين و آسمان و ستارگان و روند تحول و تكامل آنها .گردش فصول و ايام شب و روز، باد و باران ، كوهها و درياها ، پيدايش حيات و پديدههاي حياتي و بسياري مطالب متنوع ديگر از اين قبيل. | |||
# حقايق و مسائل اجتماعي بخش اعظم قرآن متضمن طرح و بيان مسائلي است كه به حركت اجتماعي مربوط است. در اين آيات چگونگي تحول و حركت جامعه و جوامع بشري چگونگي حركت و موضعگيريهاي گروههاي مختلف اجتماع و جريان و فرجام حركت آنها تشريح شده است. | |||
# انسان شناسي آیات قرآن نشان ميدهد كه دين اساسا با جامعه سر و كار دارد و متوجه استقرار يك نظم اجتماعي ويژه است. اسلام با ظهور خود در زمان حيات پيامبر، كه قاعدتا كاملترين، و خالصترين درك را از قرآن داشت، يك نظام اجتماعي كهنه را بر انداخت و نظم نويني را جايگزين آن كرد. نظمي كه سرعت و نيرو و تأثير تاريخي و جهاني آن شگفت انگيز بوده است. اما قرآن در عين توجه اكيدش بر جامعه متضمن شناخت انسان نیز هست. در بسياري از آيات قرآن انسان طرف خطاب است قرآن است. قرآن در همان حال که به انسان بهمثابه موجودي اجتماعي مينگرد، فرديت انسان را نيز ناديده نميگيرد و با فرد انسان در عين رابطه متقابل و تنگاتنگش با جامعه بعنوان كليتي بيهمتا و موجودي مسئول، سر و كار دارد. | |||
== چگونگی دینامیزم در قرآن == | == چگونگی دینامیزم در قرآن == | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
متشابه در لغت بهمعنی پوشیده، یا آن چیزی است که دارای دو معنی است. متشابهات با پیشرفت علوم طبیعی، علوم اجتماعی، اقتصادی وسیاسی،قبض و بسط می یابند. احکام متشابه اگر تغییر نکنند در شرایط متفاوت حتی ضد اصول و در تضاد با روح و جوهر اصول عمل میکنند. | متشابه در لغت بهمعنی پوشیده، یا آن چیزی است که دارای دو معنی است. متشابهات با پیشرفت علوم طبیعی، علوم اجتماعی، اقتصادی وسیاسی،قبض و بسط می یابند. احکام متشابه اگر تغییر نکنند در شرایط متفاوت حتی ضد اصول و در تضاد با روح و جوهر اصول عمل میکنند. | ||
یک مثال از متشابهات | ==== یک مثال از متشابهات ==== | ||
به عنوان مثال قرآن در دهها آیه تأکید کردهاست که هیچ انسانی بر هیچ انسانی برتری ندارد جز آنکه در تقوا از او برتر باشد. این آیه نشانگر دعوت قرآن به برابری و به ویژه برابر زن و مرد است. در آیات دیگری که جزو متشابهات قرآن است ارث زن نصف مرد در نظر گرفته شده است.<ref>سوره نساء - آیه چهار</ref> باید توجه داشت که قرآن در شرایطی نازل شد که هنوز مناسبات بردهداری بر جهان آن روز حاکم بود. در آن شرایط هیچ حقوقی برای انسانها بهرسمیت شناخته نمیشد. در جزیره العرب، زنان حتی حق حیات هم نداشتند. در چنین شرایطی اسلام تصریح میکند که زن میتواند نصف مرد ارث ببرد و یا شهادت دو زن، معادل یک مرد پذیرفته میشود! یعنی بهرسمیتشناختن حق استقلال اقتصادی و هویت مستقل اجتماعی برای زنان. امری که باتوجه به شرایط آن روزگار یک تحول بسیار مهم محسوب میشد. اما با گذشت زمان و رشد آگاهیها و تحولات تاریخی، این امر نیز بایدمتحول و منطبق شود. زیرا با محکمات قرآن که تاکید بر برتری نداشتن انسانها نسبت به یکدیگر دارد در تضاد است. برای درک اهمیت قائلشدن آن میزان استقلال برای زن، باید توجه داشت که در اروپا تا نیمه قرن بیستم، زنان از حقوق مستقل اقتصادی محروم بودند! پس این حکم در دورانی که زن هیچ گونه حق حیات اجتماعی نداشت و چون بردهای خرید و فروش میشد یک دستاورد در راستای احقاق حقوق زنان بود. | به عنوان مثال قرآن در دهها آیه تأکید کردهاست که هیچ انسانی بر هیچ انسانی برتری ندارد جز آنکه در تقوا از او برتر باشد. این آیه نشانگر دعوت قرآن به برابری و به ویژه برابر زن و مرد است. در آیات دیگری که جزو متشابهات قرآن است ارث زن نصف مرد در نظر گرفته شده است.<ref>سوره نساء - آیه چهار</ref> باید توجه داشت که قرآن در شرایطی نازل شد که هنوز مناسبات بردهداری بر جهان آن روز حاکم بود. در آن شرایط هیچ حقوقی برای انسانها بهرسمیت شناخته نمیشد. در جزیره العرب، زنان حتی حق حیات هم نداشتند. در چنین شرایطی اسلام تصریح میکند که زن میتواند نصف مرد ارث ببرد و یا شهادت دو زن، معادل یک مرد پذیرفته میشود! یعنی بهرسمیتشناختن حق استقلال اقتصادی و هویت مستقل اجتماعی برای زنان. امری که باتوجه به شرایط آن روزگار یک تحول بسیار مهم محسوب میشد. اما با گذشت زمان و رشد آگاهیها و تحولات تاریخی، این امر نیز بایدمتحول و منطبق شود. زیرا با محکمات قرآن که تاکید بر برتری نداشتن انسانها نسبت به یکدیگر دارد در تضاد است. برای درک اهمیت قائلشدن آن میزان استقلال برای زن، باید توجه داشت که در اروپا تا نیمه قرن بیستم، زنان از حقوق مستقل اقتصادی محروم بودند! پس این حکم در دورانی که زن هیچ گونه حق حیات اجتماعی نداشت و چون بردهای خرید و فروش میشد یک دستاورد در راستای احقاق حقوق زنان بود. | ||