ناهید همت‌آبادی

ناهید همت‌آبادی
اطلاعات
نام اصلی	ناهید همت‌آبادی
تولد	مرداد ۱۳۱۹
ملیت	ایرانی
استاد(ها)	اولین باغچه‌بان
حرفه(ها)	خوانندگی اپرا

ناهید همت‌آبادی (زاده‌ی مرداد ماه ۱۳۱۹)خواننده اپرا و عضو شورای ملی مقاومت ایران است.

ناهید همت‌آبادی در حسن آباد تهران متولد شد.پدر ناهید همت‌آبادی کارمند وزارت دارایی و مادرش نوازنده‌‌ی تار و ناظم دبیرستان دره المدارس بود.

ناهید همت آبادی پس از اخذ دیپلم متوسطه با شرکت در آزمون پذیرش هنرستان عالی موسیقی، به‌عنوان هنرآموز رشته آواز اپرا در کلاس اولین باغچه­‌بان پذیرفته و در کلاسهای روزانه هنرستان مشغول تحصیل گردید. پس از گذشت حدود دو سه سال و با افتتاح مرکز رادیو تلویزیون ملی ایران که در ابتدای تأسیس به نام ” تلویزیون ثابت پاسال“ نامیده می‌شد،ناهید همت‌آبادی، در چندین برنامه تک­‌خوانی با همراهی پیانو یا به همراهی کُر و ارکستر هنرستان عالی موسیقی در این فرستنده ـ که برنامه­‌هایش در دوران اولیه به‌طور زنده و بدون ضبط قبلی پخش می‌شد ـ شرکت نمود.

سه ماه پس از خردادماه سال 1360با شروع مقاومت مسلحانه و به­ دنبال کشتار بی‌امان مبارزان و آزادیخواهان به ­فرمان خمینی خون­‌آشام، منزل مسکونی ناهید همت آبادی و بهرام عالیوندی ابتدا تا مرداد ماه سال 1361به‌عنوان مخفیگاه در اختیار قهرمان شهید مجاهد فرهاد فتح پور پاکزاد و در ادامه تا سال 1362به ­تناوب مخفیگاه دیگر مجاهدان و روزهای پنجشنبه­ هر هفته نیز پذیرای مادران مجاهد و مسئول آنان بوده است.

ناهید همت آبادی از سال 1373­عضو شورای ملی مقاومت ایران می‌باشد.

تولد و دوران کودکی و نوجوانی

ناهید همت آبادی مرداد ماه 1319در یکی از قدیم­ی‌ترین محلات تهران (میدان حسن­‌‌‌آباد) چشم به جهان گشود. پدر بزرگ (آیت­‌اله شیخ محمدعلی همت آبادی) از جمله روحانیانی بود که در نجف اشرف به درجه اجتهاد نایل آمده بود، صاحب دفتر ازدواج و طلاق و پیش‌نماز مسجد همت آباد در کوچ‌ه­ای به همین نام در محله یاد شده بالا بود.

پدر، کارمند وزارت دارایی و مادر بانویی بسیار فرهیخته و در زمره بانوانی بود که در زمان خود پس از یازده سال تحصیل، به دریافت دیپلم متوسطه نایل می­شدند که او نیز پس از پایان تحصیلات و اخذ دیپلم از ” درّه‌­المدارس“ در تهران، مدتی نیز سمت ناظم را در همین دبیرستان برعهده گرفت. این دبیرستان بعداً آزرم نامیده شد. مادر در نواختن تار نیز دستی داشت و به­‌گفته خودش تحت شرایط دوران و با ممنوعیت موسیقی برای بانوان، ساز را نیز باید هنگام رفتن نزد استاد ناچار زیر چادر و چاقچور پنهان و حمل نموده و آموزش و فراگیری آن هم نه با متد علمی متداول بلکه از طریق گوش و به­‌‌اصطلاح، سینه به سینه بوده است. پدر نیز از صوتی بسیار خوش و دلنشین برخودار بود که بستگان و خود او نیز به‌‌شوخی آن را حاصل روضه­‌خوانی ­پدر دانسته و به این بهانه پدر بزرگ را نیز با دانش گسترده و تسلط بسیار او به علوم، معارف و شعر به طنزگویی درباره آخوندها ترغیب می­‌نمودند.

آشنایی با موسیقی

ناهید همت آبادی در حال اجرای برنامه

علاقه وافر مادر به موسیقی، او را سرانجام واداشت تا یگانه دختر خود را نیز در یازده سالگی و با خرید ساز ویلن به معلم خصوصی موسیقی بسپارد و گرچه گذشت زمان نیز شاهد هیچ پیشرفت چشمگیری در آموختن یا خوش‌­نوازی ساز فرزند نبود اما مادر بی ­اندکی سرخوردگی و نومیدی چاره کار را تنها در انتخاب هنرآموزی جدید دانسته و موضوع را مصرانه پی گرفته به انجام رساند، البته هم‌چنان بدون نتیجه و بی‌آن که هنرجوی جوان حتی یکی از دستگاه­­های موسیقی ایرانی را به درستی فراگرفته یا به‌خوبی بنوازد.

آغاز آوازخوانی در تلویزیون و کنسرتهای دیگر

ناهید همت آبادی پس از اخذ دیپلم متوسطه با شرکت در آزمون پذیرش هنرستان عالی موسیقی، به‌عنوان هنرآموز رشته آواز اپرا در کلاس اولین باغچه­‌بان پذیرفته و در کلاسهای روزانه هنرستان مشغول تحصیل گردید. پس از گذشت حدود دو سه سال و با افتتاح مرکز رادیو تلویزیون ملی ایران که در ابتدای تأسیس به نام ” تلویزیون ثابت پاسال“ نامیده می‌شد، در چندین برنامه تک­‌خوانی با همراهی پیانو یا به همراهی کُر و ارکستر هنرستان عالی موسیقی در این فرستنده ـ که برنامه­‌هایش در دوران اولیه به‌طور زنده و بدون ضبط قبلی پخش می‌شد ـ شرکت نمود.

قطعه ” STABAT MATER «رنج‌های حضرت مریم» اثر معروف ” PERGOLEZI پرگولزی“ برای صدای سوپرانو و آلتو به همراهی آواز جمعی و ارکستر سازهای زهی از جمله برنامه­‌هایی بودند که به همراهی کُر و ارکستر سازهای زهی هنرستان عالی موسیقی به رهبری ” واحه خوجایان “ هنرآموز ویلن در هنرستان، علاوه بر تلویزیون ملی ایران در دانشگاه تهران و باشگاه ارامنه نیز بارها به اجرا درآمده و مورد توجه بسیار و استقبال قرار گرفتند. تک­‌خوانی آوازها را در این قطعه سودابه صفائیه (سوپرانو) و ناهید همت آبادی (آلتو) برعهده داشتند.

آبان ماه سال 1346در مراسم افتتاح تالار رودکی (اپرای تهران) و طی اجرای اپرای” زال و رودابه“ اثر” ثمین باغچه بان“ ناهید همت آبادی نیز فراز کوتاهی را خوانده و بعداً در اپرای ” آتوسا “ اثر توماس کریستیان داوید نیز که علاوه بر منصوره قصری (داوید) که نقش سولیست اول را در این اپرا برعهده داشت، وی نیز فرازهای کوتاهی را از این اپرا اجرا نمود. آشنایی پروفسور داوید و منصوره قصری با نوع صدای ناهید همت آبادی موجب جلب توجه ایشان و سبب تداوم آشنایی بعدی، ایجاد علایق مشترک و همکاری خصوصی هنری تا سالها پس از آن در وین گردید.

ناهید همت آبادی پیوسته یاد و خاطره هنرآموزان و هنرمندانی را که در مکتب هنری، علمی و فضیلت انسانی­ آنان بر حسب درک و استعداد خویش کم یا بیش آموخته و توشه برداشته، بسیار گرامی داشته و ارج می‌نهد. هوشنگ استوار، شفیقه صدقی(استاد هنرآموز پیانو در هنرستان عالی موسیقی)، اولین باغچه بان، مصطفی کمال پورتراب و یوسف یوسف زاده از جمله کسانی هستند که از جمع دیگران، در یاد و خاطرات او جایگاه ویژه‌ای را به­‌خود اختصاص داد­ه‌­اند.

با افتتاح تالار رودکی و شرکت اولین باغچه بان در برنامه­‌های اپرا که علاوه بر تدریس آواز، رهبری کُر هنرستان را نیز به عهده داشت و همچنین تقابل ساعت‌های تشکیل کلاسهای روزانه هنرستان با زمان کار دولتی که ناهید همت آبادی مدتی پس از شروع تحصیل موسیقی به آن پرداخته بود، وی را ناچار به انتقال به کلاسهای شبانه نمود که این نیز با اشتغال روزافزون هنری و چند جانبه اولین باغچه بان به­‌اضافه اختلاف‌نظرهای موجود، عملاً موجب گردید تا ناهید همت آبادی هنرستان را کلاً ترک نماید.

نابسامانیها و سرگردانیهای ناخواسته در هنرستان اما روزهای پیش‌رو را از جمله مطبوع­ترین دوران زندگی ناهید همت آبادی را برایش رقم زدند. آشنایی با علی‌اکبر رضازاده فرهمند خواننده ارزشمند تنور که قبل و در زمان جنگ جهانی دوم در آلمان نزد بهترین معلمین آواز تحصیل و سپس در همان کشور دوره‌ی خوانندگی خود را در تأترها، کنسرتها و با ضبط صفحات موسیقی آوازی به انجام رسانده بود، ناهید همت آبادی را طی حدود هشت سال و ساعتهای طولانی فراگیری تکنیک آواز همراه با تمرین و تکرار ترانه و آریاهای اپرا نزد خواننده و استاد بزرگ، به پیشرفت چشمگیری در تکنیک آواز خوانی رساند که ضمن تحسین منقدین، سالها پس از آن در تبعید ناگزیر نیز پیشنهاد استخدام در چهار اپرا در شهرهای بزرگ آلمان را برایش به ازمغان آورد گرچه اتفاقات ناخواسته پس از آن به اسف، فرصت بهره­‌وری کامل هنری از آموخته‌­ها را از او دریغ داشت.

ناهید همت آبادی هم­زمان با فراگیری زیر و بم آواز خوانی نزد هنرمند بزرگ علی‌اکبر رضازاده، در چندین برنامه تالار رودکی نیز شرکت و نقش‌هایی را اجرا نمود.

ناهید همت آبادی

با ایفای نقش ” فئودور “ در اپرای” بوریس گودونوف“ اثر” مودست موسورسکی “ و در کنار خواننده باس معروف جهان” نیکلای گیوزلف “ در نقش تزار، منتقد روزنامه فرانسوی زبان ژورنال دو تهران ” دومینیک بلانش “ با انتشار مطلبی راجع به­ اجرای این اپرا همراه با چاپ عکسی از دو خواننده یاد شده در صحنه­‌ای از اپرای مزبور، درباره ناهید همت آبادی نوشت: ” تزار جوان “ (ناهید همت آبادی) نقش خود را با احساس فراوان، تکنیک عالی و موزیکالیته درخشان اجرا نمود “

ناهید همت آبادی با صدایی بسیار زیبا و کمیاب به وسعت بیش از سه اکتاو اما با گرامی‌داشت خاطره زنده یاد علی‌اکبر رضازاده پیوسته گفته و نوشته است که: ” داشتن صدای زیبا، نعمتی خداداد، طبیعی یا هر چه اسمش را بگذارید است و از آنجا که عواملی مانند نوع تغذیه، زبان تکلم، شرایط آب و هوا و نظایر اینها نیز در کیفیت و نوع آن تأثیر دارد بنابراین داشتن صدای خوب نه تنها امتیازی برای” اصحاب اصوات داودی“ محسوب نشده و جای هیچ­گونه خود ”برجسته‌بینی“ نیز باقی نمی­گذارد بلکه آن را چون هدیه­‌ای آسمانی و روحانی باید قدر دانست و ارج نهاد. آن‌چه اما البته جای ارزش­‌گذاری و توجه دارد، وقت و زحمتی­ست که به_­پای پرورش آن صرف می­شود تا آن را رنگ و جلای هنری بخشد. صدای خوب ارثی و خداداد من نیز اگر به آوازی خوش تکامل یافته باشد، آن را تنها مدیون استاد بی­همتای از دست رفته­ام علی‌اکبر رضازاده فرهمند می‌دانم که (شیوه خواندن) را در حد کمال می‌دانست و به شاگردان نیز آن را مشتاقانه می­آموخت“

ناهید همت آبادی نقش میرابلّا (برای صدای متزوسوپرانو) را در اپرای” بارون کولی“ اثر یوهان اشتراوس (پسر) چندین بار برعهده داشته و در اپرای” هنزل و گرتل“ اثر” هومپردینگ“ نیز به مدت نه شب نقش” هنزل“ (متزوسوپرانو) را اجرا نموده است. نقش ” گرتل“ (سوپرانو) را اما هر سه شب یکبار خواننده (سوپرانو) دیگری عهده­دار بوده است.

در اپرای کلاه قرمزی اثر جیری پاور آهنگساز چک ناهید همت آبادی نقش مادر بزرگ (صدای آلتو) را به ­اتفاق سودابه صفا‌ئیه (سوپرانو) در رل کلاه قرمزی به مدت چندین شب اجرا نمودند.

با انتخاب بیژن آصف جاه به مدیریت اپرای تهران ـ کمی پیش از ایام انقلاب ـ و به پیشنهاد وی اکثر خوانندگان دائم و مهمان تالار رودکی برای ارزیابی چگونگی کارشان باید قطعه­ای را در برابر مدیر اپرای برلین طی اقامت وی در تهران، اجرا می­کردند. ناهید همت آبادی نیز با خواندن دو آریا، برای اجرای نقشهای متزوسوپرانوی لیریک در اپراهای موتسارت و سپس نقش اول ” سانتوزّا “ در اپرای ” شوالیه روستایی“ پیشنهاد گردید اما با هجوم ایلغار خمینی به ایران که قبل از تجاوز به سایر مراکز هنری و فرهنگی و قبل از همه اپرای تهران را هدف گرفت علاوه بر هنرمندان خارجی اعم از خواننده و نوازنده که طبیعتاً به­کشورهای خود بازگشتند، اکثر هنرمندان ایرانی به­خصوص خوانندگان نیز با ممنوعیت آواز خوانی زنان، ناچار به­مهاجرت گردیدند.

ممنوع‌الکار شدن در ایران

در آشوب ” بازار هنرکشی“ ملایان، مدیریت اپرای تهران نیز به مکری (پسر سفیر رژیم در آن زمان در شو روی) سپرده شده و با ممنوعیت اجرای کامل اپراها و غیبت اکثر خوانندگان زن، به­ منظور عدم تعطیل مطلق برنامه­های موسیقی، نوازندگان ارکستر تالار اجرای قطعات مذهبی مانند آثار باخ را با آواز ناهید همت آبادی به سرپرست تالار پیشنهاد می­کنند اما پاسخ ” تراز نوین “ مکری به این پیشنهاد نقل به مضمون چنین است: ” این آثار به اندازه لازم در رژیم شاه اجرا شده و حال زمان موسیقی انقلابی­ست“؟!

همکاری با سازمان مجاهدین خلق ایران در ایران

سه ماه پس از خردادماه سال 1360با شروع مقاومت مسلحانه و به­ دنبال کشتار بی‌امان مبارزان و آزادیخواهان به ­فرمان خمینی خون­‌آشام، منزل مسکونی ناهید همت آبادی و بهرام عالیوندی ابتدا تا مرداد ماه سال 1361به‌عنوان مخفیگاه در اختیار قهرمان شهید مجاهد فرهاد فتح پور پاکزاد و در ادامه تا سال 1362به ­تناوب مخفیگاه دیگر مجاهدان و روزهای پنجشنبه­ هر هفته نیز پذیرای مادران مجاهد و مسئول آنان بوده است.

خروج از ایران و پیوستن به شورای ملی مقاومت ایران

ناهید همت آبادی از سال 1373­عضو شورای ملی مقاومت ایران می‌باشد.

تبعید ناگزیر و حوادث ناخواسته برآمده از آن نیز گرچه امکان پذیرش پیشنهاد استخدام در چهار تأتر آلمان و شهر کلاگن فورت اتریش را از ناهید همت آبادی دریغ داشت اما وی در اغلب نمایشگاه‌های نقاشی بهرام عالیوندی در اتریش، فرانسه و آلمان و طی برنامه‌های افتتاحیه آن با اجرای ترانه­هایی از آهنگسازان اروپایی و ایرانی، ضمن معرفی آثار هنرمندان معروف ایرانی به شنوندگان اروپایی، استقبال و توجه آنان را نیز به­ این آثار جلب نموده است.

ناهید همت آبادی درنمایشگاه هنر های بهرام عالیوندی

طی برنامه فرهنگی ایران به­ مناسبت افتتاح نمایشگاه نقاشی عالیوندی در گرفنبرگ آلمان که توسط شهردار شهر ترتیب داده شده بود، روزنامه محلی استان در آور1974علاوه بر نقد مفصلی راجع به آثار عالیوندی، ضمنا نوشت: ” ناهید همت آبادی به همراهی پیانو اریش نیت ترانه ” تنها آن کس که اشتیاق را می‌شناسد می‌داند چگونه رنج می‌برم.... اثر شوبرت “ و نیز دو قطعه ایرانی که یکی از آنها بر اساس شعری از سعدی تصنیف شده است را اجرا نمود. اما تجربه هولناک در این میان، آگاهی بر این امر بود که خواننده ارزنده اپرا در میهن خود تحت حاکمیت رژیم خمینی عملاً ممنوع الشغل است زیرا متعصبین مذهبی به زنان اجازه نمی‌دهند به‌عنوان حرفه هنری یا به قصد کسب درآمد علناً آواز بخوانند“

بزرگداشت فردوسی از زمان حکومت سابق تا کنون اغلب در شهرهای مختلف جهان برگزار شده است. در بزرگداشت هزاره فردوسی در وین اما که توسط دبیرکل یونسکو و طی دو شب ترتیب داده شده بود علاوه بر دهها تابلوی نقاشی رنگ روغن و گرافیک اثر بهرام عالیوندی که بنابر افسانه­ها و اساطیر شاهنامه خلق شد­ه­اند، قطعه ” به یاد فردوسی کبیر“ بر اساس اشعار شاهنامه برای آواز سلو و همراهی پیانو اثر مرتضی حنانه نیز برای اولین بار توسط ناهید همت آبادی اجرا و مورد استقبال بسیار قرار گرفته و گزارش آن متعاقباً در بولتن ماهانه یونسکو منتشر و طی یک گزارش کوتاه تلویزیونی نیز پخش گردید.

شهر تاریخی ـ هنری اورسوراواز در فرانسه نیز طی دو” شب فرهنگی ایران“ با حضور مریم رجوی و شهردار شهر، شاهد نمایشگاهی از آثار بهرام عالیوندی بود که در شب اول آن ناهید همت آبادی با اجرای سه ترانه­ بلبل و گل سرخ به زبان فرانسه، کاروان و جام و ماه به زبان فارسی از آثار امین اله حسین مورد استقبال فراوان شنوندگان قرار گرفت.