۶٬۴۱۰
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین شفیعی کدکنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''محمدرضا شفیعی کدکنی''' ، متخلص به م. سرشک (زاده ۱۹ مهرماه ۱۳۱۸، روستای کدکن...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
محمد رضا شفیعی کدکنی متخلص به م. سرشک در ۱۹ مهرماه ۱۳۱۸، در روستای کدکن، نیشابور و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. وی به تشویق پدرش میرزا احمد به فراگیری و حفظ شعر و آثار ادبی پرداخت. محمدرضا شفیعی کدکنی با آموخته‌های دینی و شاعرانه تربیت و آموزش دید. نام مادر شفیعی کدکنی فاطمه بود و نوشتن نمی‌دانست؛ اما بداهه و غریزی شعر می گفت. | محمد رضا شفیعی کدکنی متخلص به م. سرشک در ۱۹ مهرماه ۱۳۱۸، در روستای کدکن، نیشابور و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. وی به تشویق پدرش میرزا احمد به فراگیری و حفظ شعر و آثار ادبی پرداخت. محمدرضا شفیعی کدکنی با آموخته‌های دینی و شاعرانه تربیت و آموزش دید. نام مادر شفیعی کدکنی فاطمه بود و نوشتن نمی‌دانست؛ اما بداهه و غریزی شعر می گفت. | ||
شفیعی کدکنی درباره‌ی مادرش می‌گوید که تمام کتاب‌های موجود در منزل را با حافظه‌ی قوی خود خوانده بود و به خاطر داشت؛ و اشعار خیلی خوبی هم می‌سرود. در مدح امام حسین (ع) و... مادرم به من می‌گفت و من با خط بچگانه‌ام می‌نوشتم، او نوشتن بلد نبود با اینکه سواد فارسی و عربی خوبی داشت نوشتن نمی‌دانست | شفیعی کدکنی درباره‌ی مادرش می‌گوید:<blockquote>« که تمام کتاب‌های موجود در منزل را با حافظه‌ی قوی خود خوانده بود و به خاطر داشت؛ و اشعار خیلی خوبی هم می‌سرود. در مدح امام حسین (ع) و... مادرم به من می‌گفت و من با خط بچگانه‌ام می‌نوشتم، او نوشتن بلد نبود با اینکه سواد فارسی و عربی خوبی داشت نوشتن نمی‌دانست.»</blockquote>شفیعی کدکنی از همان بچگی دارای حافظه‌ی خوبی بود؛ و یک شعر۱۰ بیتی را با دو بار خواندن حفظ می‌کرد. او بیشتر بخش‌های منظومه ملا هادی سبزواری را در سنین کودکی از برکرده بود. | ||
م. سرشک در وصف زادگاهش این شعر را سروده است: | م. سرشک در وصف زادگاهش این شعر را سروده است: | ||
| خط ۳۰: | خط ۲۸: | ||
گلبرگ‌های خاطره را جست و جو کنم. | گلبرگ‌های خاطره را جست و جو کنم. | ||
محمدرضا شفیعی کدکنی در مدارس جدید درس نخوانده و از این بابت خشنود است و توشه خود را بی‌مقدار نمی‌بیند. وی در این رابطه نوشته است: | شفیعی کدکنی در توصیف دوران کودکی خود می‌گوید:<blockquote>« بازیگوش‌ترین بچه‌ی محل بودم، چه در کدکن و چه در مشهد. اولین بچه‌ای که صبح زود وارد کوچه می‌شد، علی‌التحقیق من بودم و آخرین کسی که کوچه را ترک می‌کرد نیز من بودم؛ علتش شاید این بود که نه خواهری داشتم و نه برادری.»</blockquote>محمدرضا شفیعی کدکنی در مدارس جدید درس نخوانده و از این بابت خشنود است و توشه خود را بی‌مقدار نمی‌بیند. وی در این رابطه نوشته است: <blockquote>«من از اینکه به مدرسه نرفتم بسیار بسیار خوشحالم، یعنی می‌فهمم که یک نوع عنایت الهی بود. من اگر به شیوه‌ی معمولی به مدرسه می‌رفتم مسلمأ این مایه‌ای که به فرهنگ اسلامی مربوط است، هرگز نداشتم.»</blockquote>م. سرشک دوره‌های دبستان و دبیرستان را در مشهد سپری کرد؛ و مدتی نیز به آموختن زبان و ادبیات عرب، فقه، کلام و اصول پرداخت. | ||
«من از اینکه به مدرسه نرفتم بسیار بسیار خوشحالم، یعنی می‌فهمم که یک نوع عنایت الهی بود. من اگر به شیوه‌ی معمولی به مدرسه می‌رفتم مسلمأ این مایه‌ای که به فرهنگ اسلامی مربوط است، هرگز نداشتم.» | |||
م. سرشک دوره‌های دبستان و دبیرستان را در مشهد سپری کرد؛ و مدتی نیز به آموختن زبان و ادبیات عرب، فقه، کلام و اصول پرداخت. | |||
شفیعی کدکنی پس از آموختن مقدمات علوم دینی در نزد پدرش، وارد حوزه‌ی علمیه خراسان شد؛ و در آن‌جا به ویژه از شخصیت و آموزش شیخ هاشم قزوینی خیلی تأثیر پذیرفت. علاوه بر او ادیب نیشابوری هم نقش به‌سزایی در پرورش علمی و معنوی شفیعی کدکنی داشت. او درباره‌ی ادیب نیشابوری می‌گوید که او برای من همیشه استاد یگانه ادبیات عرب و بلاغت اسلامی در حوزه علمی خراسان بود. وی هم‌چنان می‌گوید علاوه بر فقه واصول عملاً آموختیم که از تنگ‌نظری‌های قرون وسطایی به در آییم. او به مدت ۱۵ سال در حوزه‌های علمیه خراسان مشغول فراگیری آموزش‌های فکری فلسفی و زیبا شناختی بود. «سایت برترینها» | شفیعی کدکنی پس از آموختن مقدمات علوم دینی در نزد پدرش، وارد حوزه‌ی علمیه خراسان شد؛ و در آن‌جا به ویژه از شخصیت و آموزش شیخ هاشم قزوینی خیلی تأثیر پذیرفت. علاوه بر او ادیب نیشابوری هم نقش به‌سزایی در پرورش علمی و معنوی شفیعی کدکنی داشت. او درباره‌ی ادیب نیشابوری می‌گوید که او برای من همیشه استاد یگانه ادبیات عرب و بلاغت اسلامی در حوزه علمی خراسان بود. وی هم‌چنان می‌گوید علاوه بر فقه واصول عملاً آموختیم که از تنگ‌نظری‌های قرون وسطایی به در آییم. او به مدت ۱۵ سال در حوزه‌های علمیه خراسان مشغول فراگیری آموزش‌های فکری فلسفی و زیبا شناختی بود. «سایت برترینها» | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۰۶: | ||
محمدرضا شفیعی کدکنی، در عرصه‌ی تألیف، تصحیح، ترجمه، و نقد و تحقیق، چهره‌ای ممتاز و برجسته است. کتاب‌های م. سرشک به‌ویژه ''صور خیال در شعر فارسی''، ''موسیقی شعر''، ''اسرار التوحید'' و ده‌ها کتاب و مقاله دیگر او امروزه، در زمره‌ی آثار مرجع محسوب می‌شود. «سایت برترینها» | محمدرضا شفیعی کدکنی، در عرصه‌ی تألیف، تصحیح، ترجمه، و نقد و تحقیق، چهره‌ای ممتاز و برجسته است. کتاب‌های م. سرشک به‌ویژه ''صور خیال در شعر فارسی''، ''موسیقی شعر''، ''اسرار التوحید'' و ده‌ها کتاب و مقاله دیگر او امروزه، در زمره‌ی آثار مرجع محسوب می‌شود. «سایت برترینها» | ||
نقدهای دکتر شفیعی کدکنی | == نقدهای دکتر شفیعی کدکنی == | ||
شفیعی کدکنی در نقدش تعارف نمی‌کند؛ و همیشه محترمانه و به دور از جنجال و پرخاشگری، به نقد پرداخته است. م. سرشک نقدهای بسیاری به شخصیت‌های برجسته‌ای هم‌چون نیما یوشیج، احمد شاملو، عبدالحسین زرین کوب، مجتبی مینوی و حتی استاد خودش بدیع‌الزمان فروزانفر، که کدکنی او را بهترین منتقد شعر کلاسیک فارسی می‌داند، داشته و هیچ گاه هم در نقدهایش از اعتدال و میانه‌روی دور نشده است. «سایت فرادرس» | شفیعی کدکنی در نقدش تعارف نمی‌کند؛ و همیشه محترمانه و به دور از جنجال و پرخاشگری، به نقد پرداخته است. م. سرشک نقدهای بسیاری به شخصیت‌های برجسته‌ای هم‌چون نیما یوشیج، احمد شاملو، عبدالحسین زرین کوب، مجتبی مینوی و حتی استاد خودش بدیع‌الزمان فروزانفر، که کدکنی او را بهترین منتقد شعر کلاسیک فارسی می‌داند، داشته و هیچ گاه هم در نقدهایش از اعتدال و میانه‌روی دور نشده است. «سایت فرادرس» | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۴۶: | ||
مجمعوعه اشعار دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی شامل ۸ کتاب و به ترتیب انتشار به شرح زیر است: | مجمعوعه اشعار دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی شامل ۸ کتاب و به ترتیب انتشار به شرح زیر است: | ||
* ۱۳۴۴ – زمزمه‌ها | |||
۱۳۴۴ – زمزمه‌ها | * ۱۳۴۴ – شبخوانی | ||
* ۱۳۴۷ – از زبان برگ | |||
۱۳۴۴ – شبخوانی | * ۱۳۵۰ – درکوچه باغ های نیشابور | ||
* ۱۳۵۶ – بوی جوی مولیان | |||
۱۳۴۷ – از زبان برگ | * ۱۳۵۶ – از بودن و سرودن | ||
* ۱۳۵۶ – مثل درخت در شب باران | |||
۱۳۵۰ – درکوچه باغ های نیشابور | * ۱۳۶۷ – هزاره دوم آهوی کوهی«سایت نمناک» | ||
۱۳۵۶ – بوی جوی مولیان | |||
۱۳۵۶ – از بودن و سرودن | |||
۱۳۵۶ – مثل درخت در شب باران | |||
۱۳۶۷ | |||
کتاب ''آیینهای برای صداها''، نیز مجموعه هفت دفتر نام‌برده شده‌ی شفیعی کدکنی است، یعنی: زمزمه‌ها، شبخوانی، از زبان برگ، در کوچه باغ‌های نشابور، مثل درخت در شب باران، از بودن و سرودن و بوی جوی مولیان. «سایت فرادرس» | کتاب ''آیینهای برای صداها''، نیز مجموعه هفت دفتر نام‌برده شده‌ی شفیعی کدکنی است، یعنی: زمزمه‌ها، شبخوانی، از زبان برگ، در کوچه باغ‌های نشابور، مثل درخت در شب باران، از بودن و سرودن و بوی جوی مولیان. «سایت فرادرس» | ||
=== زمزمه‌ها === | === زمزمه‌ها === | ||
محمدرضا شفیعی کدکنی نخستین دفتر شعر خود را به نام زمزمه‌ها در سال ۱۳۴۴، منتشر کرد. شاید از نظر قلب و قالب این ضعیف‌ترین دفتر شعری اوست . م.سرشک خود در این باره می‌گوید: | محمدرضا شفیعی کدکنی نخستین دفتر شعر خود را به نام زمزمه‌ها در سال ۱۳۴۴، منتشر کرد. شاید از نظر قلب و قالب این ضعیف‌ترین دفتر شعری اوست . م.سرشک خود در این باره می‌گوید: <blockquote>« تا آخرین مراحل صفحه آرایی این مجموعه به نظرم رسید که بعضی از شعرها از جمله تمامی دفتر زمزمه‌ها را که روحیه عاریتی و بیمارگونه سبک هندی حاکم بر بعضی از غزلهای آن را دیگر به هیچ وجه نمی‌پسندم ولی دیدم همان‌هایی که چنین اندیشه‌هایی درباره آن‌ها دارم بارها و بارها در حافظه دیگران دیده‌ام. بهترین شعر برای هر کس شعری است که آن را با دل خویش هماهنگ بیند. به احترام چنین دل‌هایی از این کار چشم پوشیدم.» «سایت پارسینه»</blockquote> | ||
« تا آخرین مراحل صفحه آرایی این مجموعه به نظرم رسید که بعضی از شعرها از جمله تمامی دفتر زمزمه‌ها را که روحیه عاریتی و بیمارگونه سبک هندی حاکم بر بعضی از غزلهای آن را دیگر به هیچ وجه نمی‌پسندم ولی دیدم همان‌هایی که چنین اندیشه‌هایی درباره آن‌ها دارم بارها و بارها در حافظه دیگران دیده‌ام. بهترین شعر برای هر کس شعری است که آن را با دل خویش هماهنگ بیند. به احترام چنین دل‌هایی از این کار چشم پوشیدم.» «سایت پارسینه» | |||
=== شبخوانی === | === شبخوانی === | ||
| خط ۲۷۶: | خط ۲۵۸: | ||
برسان سلام ما را«سایت پارسینه» | برسان سلام ما را«سایت پارسینه» | ||
شمس لنگرودی شاعر معروف درباره‌ی کتاب در کوچه‌باغ‌های نیشابور می‌گوید: | شمس لنگرودی شاعر معروف درباره‌ی کتاب در کوچه‌باغ‌های نیشابور می‌گوید: <blockquote>«کوچه‌باغ‌های نشابور چندی پس از قیام سیاهکل و در بحبوحه مبارزات چریکی ایران منتشر شد و به سبب محتوای روشن انقلابی و قالب نیمایی و زیباشناسی نوقدمایی (ترکیبات و تعابیر ساده و آشنا و آسان‌یاب) و ضرباهنگ تند و روان، به سرعت در میان روشنفکران سیاسی و بخشی از مردم جا باز کرد و پاره‌ای از اشعارش به سرود و زمزمه بدل شد.» «سایت فرادرس»</blockquote> | ||
«کوچه‌باغ‌های نشابور چندی پس از قیام سیاهکل و در بحبوحه مبارزات چریکی ایران منتشر شد و به سبب محتوای روشن انقلابی و قالب نیمایی و زیباشناسی نوقدمایی (ترکیبات و تعابیر ساده و آشنا و آسان‌یاب) و ضرباهنگ تند و روان، به سرعت در میان روشنفکران سیاسی و بخشی از مردم جا باز کرد و پاره‌ای از اشعارش به سرود و زمزمه بدل شد.» «سایت فرادرس» | |||
=== مثل درخت در شب باران === | === مثل درخت در شب باران === | ||
| خط ۳۴۹: | خط ۳۲۹: | ||
=== هزاره‌ی دوم آهوی کوهی === | === هزاره‌ی دوم آهوی کوهی === | ||
''هزاره‌ی دوم آهوی کوهی''، مجموعه‌ی دیگری از دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است که شامل ۵ دفتر ۲۴۴، قطعه شعر است. ''مرثیه سرو کاشمر''، ۲۸ قطعه، ''خط زدل‌تنگی''، ۵۲ قطعه، ''غزل برای آفتابگردان''، ۶۳ قطعه، ''در ستایش کبوترها''، ۴۶ قطعه و ''ستاره‌ی دنباله دار''، ۵۵ قطعه شعر را در بر می‌گیرد. در میان این قطعه‌ها همه گونه شعر ازغزل تا قصید ه و رباعی و... یافت می‌شود. تاریخ سرایش این اشعار نیز برخی به سال‌های دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ بر می‌گردد؛ و برخی دیگر به سال‌های ۶۰ و ۷۰. م. سرشک در مقدمه‌ي ''هزاره‌ی دوم آهوی کوهی،'' می‌گوید: | ''هزاره‌ی دوم آهوی کوهی''، مجموعه‌ی دیگری از دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است که شامل ۵ دفتر ۲۴۴، قطعه شعر است. ''مرثیه سرو کاشمر''، ۲۸ قطعه، ''خط زدل‌تنگی''، ۵۲ قطعه، ''غزل برای آفتابگردان''، ۶۳ قطعه، ''در ستایش کبوترها''، ۴۶ قطعه و ''ستاره‌ی دنباله دار''، ۵۵ قطعه شعر را در بر می‌گیرد. در میان این قطعه‌ها همه گونه شعر ازغزل تا قصید ه و رباعی و... یافت می‌شود. تاریخ سرایش این اشعار نیز برخی به سال‌های دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ بر می‌گردد؛ و برخی دیگر به سال‌های ۶۰ و ۷۰. م. سرشک در مقدمه‌ي ''هزاره‌ی دوم آهوی کوهی،'' می‌گوید:<blockquote>«تقسیم بندی این مجموعه بیشتر حال وهوای شعری ملاک بوده است تا زمان سرودن، به همین دلیل تک و توک نمونه‌هایی از دهه چهل هم در میان این مجموعه‌ها می‌بینید. با این که بخش اعظم شعرها مربوط به سال‌های آخر دهه‌ی پنجاه و تمامی دهه‌ی شصت است؛ و پنج سالی از دهه هفتاد... همان گونه که دلم خواست تدوین تاریخی را رعایت نکنم، دلم خواست تدوین سوری و قالبی را نیز به یک سو نهم. بنابراین همه نوع حرف در میان این دفترها و درباره‌ی این دفترهاست و خواهد بود. با این همه اگر بعضی از این کارها بتواند دلی را تسخیر کند و در صفا النعال کارهای شاگردان بهار و نیما و شهریار و امید قرار گیرد سعادت بزرگی نصیبشان شده است.»</blockquote>در این پنج دفتر به اشعاری بسیاری بر می‌خوریم که دارای مضامین فلسفی و هستی شناسی هستند. نظیر اشعار ''درآمد به حصار''، ''چرخ چاه''، ''وزن جهان''، ''نوشدارو بعد از مرگ سهراب''، ''ساعت شنی،'' و ''قرار زندگی'' «سایت پارسینه» | ||
«تقسیم بندی این مجموعه بیشتر حال وهوای شعری ملاک بوده است تا زمان سرودن، به همین دلیل تک و توک نمونه‌هایی از دهه چهل هم در میان این مجموعه‌ها می‌بینید. با این که بخش اعظم شعرها مربوط به سال‌های آخر دهه‌ی پنجاه و تمامی دهه‌ی شصت است؛ و پنج سالی از دهه هفتاد... همان گونه که دلم خواست تدوین تاریخی را رعایت نکنم، دلم خواست تدوین سوری و قالبی را نیز به یک سو نهم. بنابراین همه نوع حرف در میان این دفترها و درباره‌ی این دفترهاست و خواهد بود. با این همه اگر بعضی از این کارها بتواند دلی را تسخیر کند و در صفا النعال کارهای شاگردان بهار و نیما و شهریار و امید قرار گیرد سعادت بزرگی نصیبشان شده است.» | |||
در این پنج دفتر به اشعاری بسیاری بر می‌خوریم که دارای مضامین فلسفی و هستی شناسی هستند. نظیر اشعار ''درآمد به حصار''، ''چرخ چاه''، ''وزن جهان''، ''نوشدارو بعد از مرگ سهراب''، ''ساعت شنی،'' و ''قرار زندگی'' «سایت پارسینه» | |||
== آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه == | == آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه == | ||
دکتر شفیعی کدکنی، آثار تصحیح، مقدمه و تعلیقات متعدد و بی‌نظیری دارد؛ که به برخی از آن‌ها عبارتند از: | دکتر شفیعی کدکنی، آثار تصحیح، مقدمه و تعلیقات متعدد و بی‌نظیری دارد؛ که به برخی از آن‌ها عبارتند از: | ||
* صور خیال در شعر فارسی | |||
صور خیال در شعر فارسی | * موسیقی شعر | ||
* تصحیح اسرارالتوحید نوشتهٔ محمد بن منور | |||
موسیقی شعر | * تصحیح تاریخ نیشابور نوشتهٔ حاکم نیشابوری | ||
* تصحیح آثار عطار نیشابوری، شامل: | |||
تصحیح اسرارالتوحید نوشتهٔ محمد بن منور | * تصحیح مختارنامه | ||
* تصحیح مصیبت نامه | |||
تصحیح تاریخ نیشابور نوشتهٔ حاکم نیشابوری | * تصحیح منطقالطیر | ||
* تصحیح اسرارنامه | |||
تصحیح آثار عطار | * تصحیح دیوان عطار | ||
* تصحیح تذکره الاولیاء | |||
تصحیح مختارنامه | و هم‌چنین: | ||
* تصحیح آفرینش و تاریخ، در دو جلد | |||
تصحیح مصیبت نامه | * مفلس کیمیا فروش، درباره‌ی شعر انوری | ||
* زبور پارسی، نگاهی به زندگی و غرل‌های عطار | |||
تصحیح منطقالطیر | * تازیانههای سلوک، در باره‌ی قصاید سنایی | ||
* در اقلیم روشنایی، تفسیر چند غزل حکیم سنایی | |||
تصحیح اسرارنامه | * شاعر آیینه‌ها، بررسی سبک هندی و شعر بیدل دهلوی | ||
* آن سوی حرف و صوت | |||
تصحیح دیوان عطار | * میراث عرفانی ایران (چهار جلدی) | ||
* دفتر روشنایی (در شرح سخنان و افکار بایزید بسطامی) | |||
تصحیح تذکره الاولیاء | * نوشته بر دریا (در بیان میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی) | ||
* چشیدن طعم وقت (در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر) | |||
تصحیح آفرینش و تاریخ، در دو جلد | * حالات و سخنان ابوسعید (در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر) | ||
* ادوار شعر فارسی از مشروطه تا سقوط سلطنت | |||
مفلس کیمیا فروش، درباره‌ی شعر انوری | * زمینه‌ی اجتماعی شعر فارسی | ||
* شعر معاصر عرب | |||
زبور پارسی، نگاهی به زندگی و غرل‌های عطار | * قلندریه در تاریخ سیر دگردیسی یک اندیشه | ||
* ترجمه تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا، نوشته‌ی رینولد نیکلسون | |||
تازیانههای سلوک، در باره‌ی قصاید سنایی | * تصحیح غزلیات شمس تبریز | ||
* در عشق، زنده بودن: گزیده غزلیات شمس تبریزی | |||
در اقلیم روشنایی، تفسیر چند غزل حکیم سنایی | * مقدمه‌نویسی و انتشار تصویر نسخه خطی منظومه‌ی علی‌نامه«سایت مردان پارس» | ||
شاعر آیینه‌ها، بررسی سبک هندی و شعر بیدل دهلوی | |||
آن سوی حرف و صوت | |||
میراث عرفانی ایران (چهار جلدی) | |||
دفتر روشنایی (در شرح سخنان و افکار بایزید بسطامی) | |||
نوشته بر دریا (در بیان میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی) | |||
چشیدن طعم وقت (در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر) | |||
حالات و سخنان ابوسعید (در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر) | |||
ادوار شعر فارسی از مشروطه تا سقوط سلطنت | |||
زمینه‌ی اجتماعی شعر فارسی | |||
شعر معاصر عرب | |||
قلندریه در تاریخ سیر دگردیسی یک اندیشه | |||
ترجمه تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا، نوشته‌ی رینولد نیکلسون | |||
تصحیح غزلیات شمس تبریز | |||
مقدمه‌نویسی و انتشار تصویر نسخه خطی منظومه‌ی علی‌نامه«سایت مردان پارس» | |||
یکی از مهم‌ترین معیار تصحیح‌های دکتر شفیعی کدکنی، ویژگی‌های نسخه‌شناسی و نسخه‌کاوی او است. وی برای تحقیق و تصحیح آثاری که بررسی کرده است، همواره نسخه‌های خطی فراوانی را مورد مطالعه قرار داده تا هر چه بیشتر به اصالت آثار منتسب نزدیک‌تر باشد. | یکی از مهم‌ترین معیار تصحیح‌های دکتر شفیعی کدکنی، ویژگی‌های نسخه‌شناسی و نسخه‌کاوی او است. وی برای تحقیق و تصحیح آثاری که بررسی کرده است، همواره نسخه‌های خطی فراوانی را مورد مطالعه قرار داده تا هر چه بیشتر به اصالت آثار منتسب نزدیک‌تر باشد. | ||
=== تصحیح غزلیات شمس تبریزی === | |||
دکتر شفیعی کدکنی دو برگزیده از غزلیات شمس تبریزی ارائه داده است؛ یکی گزیده‌ی غزلیات شمس، در سال ۱۳۵۲، و دیگری غزلیات شمس تبریز، در سال ۱۳۸۷. کدکنی خود می‌گوید، کار دوم تکمیل کار قبلی است با این تفاوت که در تدوین کتاب نخستین تنها چندماه وقت هزینه کرده؛ ولی در گزینش و تصحیح دوم حدود ۳۵ سال از عمر خود را صرف کرده است و در هر گوشه ادب و فرهنگ ایرانی و اسلامی نکته‌ای دیده که می‌توانسته در فهم سخن مولانا یاری‌دهنده باشد، آن را در تفسیر و شرح غزل‌ها و رباعی‌ها آورده است. «سایت فرادرس» | دکتر شفیعی کدکنی دو برگزیده از غزلیات شمس تبریزی ارائه داده است؛ یکی گزیده‌ی غزلیات شمس، در سال ۱۳۵۲، و دیگری غزلیات شمس تبریز، در سال ۱۳۸۷. کدکنی خود می‌گوید، کار دوم تکمیل کار قبلی است با این تفاوت که در تدوین کتاب نخستین تنها چندماه وقت هزینه کرده؛ ولی در گزینش و تصحیح دوم حدود ۳۵ سال از عمر خود را صرف کرده است و در هر گوشه ادب و فرهنگ ایرانی و اسلامی نکته‌ای دیده که می‌توانسته در فهم سخن مولانا یاری‌دهنده باشد، آن را در تفسیر و شرح غزل‌ها و رباعی‌ها آورده است. «سایت فرادرس» | ||
گزیده غزلیات شمس بارها به چاپ رسیده خلاصه‌ای از دیوان کبیر مولانا جلاالدین بلخی است که پس از ۳۶ سال به شکل دیگری توسط دکتر شفیعی کدکنی منتشر شده است. | گزیده غزلیات شمس بارها به چاپ رسیده خلاصه‌ای از دیوان کبیر مولانا جلاالدین بلخی است که پس از ۳۶ سال به شکل دیگری توسط دکتر شفیعی کدکنی منتشر شده است. | ||
شفیعی کدکنی در آغاز کتاب غزلیات شمس تبریز با اشاره به ''گزیده غزلیات شمس،'' که در سال ۱۳۵۲، انتشار یافته آورده است: | شفیعی کدکنی در آغاز کتاب غزلیات شمس تبریز با اشاره به ''گزیده غزلیات شمس،'' که در سال ۱۳۵۲، انتشار یافته آورده است: <blockquote>«کتابی که اکنون در برابر شما قرار دارد ممکن است صورت گسترش یافته و کمال‌پذیرفته همان کتاب نخست (گزیده غزلیات شمس) در نظر آید، اما در حقیقت کتاب دیگری است که تمام ظرایف کتاب پیشین را دارد و بسیاری مزیت‌ها نیز بر آن افزوده شده‌است. نخست آن‌که حجم غزلهای مولانا در آن تقریباً سه برابر شده است و دیگر اینکه درخشان‌ترین رباعی‌های دیوان شمس را نیز به همراه خود دارد. سوم اینکه مقتضیات و تعلیقات به گونه چشم‌گیری چندین برابر گسترش یافته است.»«سایت برترینها»</blockquote> | ||
«کتابی که اکنون در برابر شما قرار دارد ممکن است صورت گسترش یافته و کمال‌پذیرفته همان کتاب نخست (گزیده غزلیات شمس) در نظر آید، اما در حقیقت کتاب دیگری است که تمام ظرایف کتاب پیشین را دارد و بسیاری مزیت‌ها نیز بر آن افزوده شده‌است. نخست آن‌که حجم غزلهای مولانا در آن تقریباً سه برابر شده است و دیگر اینکه درخشان‌ترین رباعی‌های دیوان شمس را نیز به همراه خود دارد. سوم اینکه مقتضیات و تعلیقات به گونه چشم‌گیری چندین برابر گسترش یافته است. | |||
=== مرموزات اسدی در مزمورات داودی، نجمالدین رازی === | |||
مرموزات اسدی در مزمورات داودی، به زبان فارسی، از مهم‌ترین کتاب‌های عرفانی است که توسط نجمالدین رازی تألیف شده است. این کتاب، در ۱۰ مرموز تألیف شده و در آغاز هر مرموز، عبارتی از زبور داود و خطاب به داود نقل شده و به دنبال آن از قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص)، در همان زمینه آیات و روایاتی نقل شده است. این کتاب، توسط دکترشفیعی کدکنی، تحقیق و تصحیح شده است. | مرموزات اسدی در مزمورات داودی، به زبان فارسی، از مهم‌ترین کتاب‌های عرفانی است که توسط نجمالدین رازی تألیف شده است. این کتاب، در ۱۰ مرموز تألیف شده و در آغاز هر مرموز، عبارتی از زبور داود و خطاب به داود نقل شده و به دنبال آن از قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص)، در همان زمینه آیات و روایاتی نقل شده است. این کتاب، توسط دکترشفیعی کدکنی، تحقیق و تصحیح شده است. | ||
مجموعه رب‍اع‍ی‍ات عطار، مختارنامه | === مجموعه رب‍اع‍ی‍ات عطار، مختارنامه === | ||
م. سرشک گفته است که در آغاز قصد داشته که از ۲ هزار رباعی عطار، ۲۰۰ یا ۳۰۰ رباعی را انتخاب و چاپ کند؛ اما به خاطر اینکه مردم این متن را در هشت سده پاس داشته‌اند و از طرفی این متن سندی مهم در ادبیات فارسی به حساب می‌آید، آن‌را بدان شکل منتشر کرده است. | م. سرشک گفته است که در آغاز قصد داشته که از ۲ هزار رباعی عطار، ۲۰۰ یا ۳۰۰ رباعی را انتخاب و چاپ کند؛ اما به خاطر اینکه مردم این متن را در هشت سده پاس داشته‌اند و از طرفی این متن سندی مهم در ادبیات فارسی به حساب می‌آید، آن‌را بدان شکل منتشر کرده است. | ||
کدکنی می‌گوید که این اثر به خیام‌شناسی نیز کمک می‌کند؛ زیرا بسیاری از معروف‌ترین و زیباترین رباعی‌هایی که به نام خیام آوازهای دارند، بر پایه نسخه‌های کهن مختارنامه، از آن عطار هستند و انتساب آن‌ها به خیام، دست کم دو سده پس از نوشته شدن نسخه‌های متن این کتاب صورت پذیرفته است. | کدکنی می‌گوید که این اثر به خیام‌شناسی نیز کمک می‌کند؛ زیرا بسیاری از معروف‌ترین و زیباترین رباعی‌هایی که به نام خیام آوازهای دارند، بر پایه نسخه‌های کهن مختارنامه، از آن عطار هستند و انتساب آن‌ها به خیام، دست کم دو سده پس از نوشته شدن نسخه‌های متن این کتاب صورت پذیرفته است. | ||
حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر | === حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر === | ||
حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر، به زبان فارسی، تألیف ابوروح، لطف‌الله بن ابی سعید است. این کتاب، به لحاظ اطلاعات تاریخی و عرفانی و ادبی از مهم‌ترین کتب موجود در زبان فارسی محسوب می‌شود؛ و سند معتبری از احوال و اقوال عده‌ای از مشایخ تصوف است. قدیم‌تر از این کتاب، کمتر سندی درباره مشایخ تصوف می‌توان یافت و در برخی از موارد شاید ارزش آن منحصربه‌فرد باشد، مانند آن‌چه در باب نساج بخارایی در این کتاب آمده و تا حدودی زندگی و محیط عصر او را شرح می‌دهد. | حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر، به زبان فارسی، تألیف ابوروح، لطف‌الله بن ابی سعید است. این کتاب، به لحاظ اطلاعات تاریخی و عرفانی و ادبی از مهم‌ترین کتب موجود در زبان فارسی محسوب می‌شود؛ و سند معتبری از احوال و اقوال عده‌ای از مشایخ تصوف است. قدیم‌تر از این کتاب، کمتر سندی درباره مشایخ تصوف می‌توان یافت و در برخی از موارد شاید ارزش آن منحصربه‌فرد باشد، مانند آن‌چه در باب نساج بخارایی در این کتاب آمده و تا حدودی زندگی و محیط عصر او را شرح می‌دهد. | ||
اسرارالتوحید ف‍ی مقامات ال‍ش‍ی‍خ اب‍ی‌س‍ع‍ی‍دمحمدبن منور | === اسرارالتوحید ف‍ی مقامات ال‍ش‍ی‍خ اب‍ی‌س‍ع‍ی‍دمحمدبن منور === | ||
به قلم محمد بن منور میهنی است و یکی از شاهکارهای نثر فارسی به شمار می‌آید؛ و به لحاظ ارزش هنری و چیره‌دستی نویسنده در شیوه‌های گوناگون بیان و نوع داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در صدر میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد. این اثر، زندگی‌نامه عارف شهیر و بزرگ تاریخ فرهنگ ایران، ابوسعید بن ابی‌الخیر میهنی است که در تاریخ عرفای ایران والاترین جایگاه را داراست. | به قلم محمد بن منور میهنی است و یکی از شاهکارهای نثر فارسی به شمار می‌آید؛ و به لحاظ ارزش هنری و چیره‌دستی نویسنده در شیوه‌های گوناگون بیان و نوع داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در صدر میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد. این اثر، زندگی‌نامه عارف شهیر و بزرگ تاریخ فرهنگ ایران، ابوسعید بن ابی‌الخیر میهنی است که در تاریخ عرفای ایران والاترین جایگاه را داراست. | ||
آن‌سوی حرف و صوت: گزیده اسرارالتوحید در مقامات ابوسعید ابوالخیر | آن‌سوی حرف و صوت: گزیده اسرارالتوحید در مقامات ابوسعید ابوالخیر | ||
تاریخ نیشابور | === تاریخ نیشابور === | ||
تاریخ نیشابور، ابوعبدالله حاکم نیشابوری ترجمه محمدحسین خلیفه نیشابوری: از این کتاب که اصل آن تاکنون ناشناخته مانده است، ترجمه‌ها و تلخیص‌هایی چاپ شده است. از جمله ترجمه خلیفه نیشابوری که نخستین بار توسط بهمن کریمی در سال ۱۳۳۹، منتشر شد؛ و سپس در سال ۱۳۷۵، به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی با مقدمه، حواشی و تعلیقات سودمندی به چاپ رسید. چندین سال پیش، چند وب‌سایت خبری عربی، خبری را منتشر کردند مبنی بر اینکه نسخه کامل کتاب تاریخ نیشابور توسط شیخ محمدعمران اعظمی از پژوهشگران متون خطی اسلامی، در کتابخانه خدابخش هندوستان یافت شده است. دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی درباره بخش تاریخی و جغرافیایی کتاب می گوید: <blockquote>«این بخش، مهم‌ترین بخش کتاب و از ارزش بسیاری برخوردار است؛ بیشترین اطلاعات موجود را درباره پیشینه نیشابور قبل از اسلام و ساختار شهر، رُستاق‌ها و دیه‌های پیرامون آن و میدان‌ها، محلات، کوچه‌ها، مقابر، مساجد و دیگر ابنیه آن در اختیار خواننده قرار می‌دهد. مجموعه قابل ملاحظه‌ای از نام‌های جغرافیایی که اغلب آن‌ها را در هیچ جای دیگری نمی‌توان یافت و به همین دلیل، ضبط دقیق آن‌ها در مواردی با دشواری بسیار روبرو است.»</blockquote> | |||
=== منطقالطیر عطار === | |||
منطق الطیر عطار نیشابوری، مثنوی‌ای است به زبان فارسی که به‌گونه‌ای تمثیلی، منازل سیر و سلوک معنوی و سختی‌ها، شرایط آن و دیگر موارد را در قالب داستان پرندگان و از زبان آن‌ها بیان کرده است. نام این کتاب در آثار عطار، مقامات طیور و نیز منطق الطیر ذکر شده است. دکتر شفیعی کدکنی در سال ۱۳۸۲، و پس از ۳۰ سال زحمت مداوم بر روی آثار عطار و بررسی کلمه به کلمه و بیت به بیت منطق الطیر و مقایسه آن با سایر اشعار و نوشته‌های عطار و به مقیاس زبان و سبک خود شاعر، به ارائه متنی اصیل و صحیح از منطق الطیر همراه با مقدمه‌ای مبسوط و تعلیقه‌ای روشن‌گرانه توفیق یافت. شفیعی کدکنی نکات زبانی، دینی، تاریخی و عرفانی را در کار خود جای داده است و به دلیل آن‌که عطار همشهری وی و زاده‌ی کدکن بوده است، نکات بدیعی از بازی‌های زبانی عطار را هم در مقدمات و تعلیقات توضیح داده است. | |||
=== چشیدن طعم وقت === | |||
چشیدن طعم وقت، از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر، به زبان فارسی، روایتی کهن و نویافته از مقامات ابوسعید ابوالخیر است که تصور همگان تاکنون بر آن بوده که بر اثر حوادث روزگار، اجزای آن از میان رفته است. دکتر شفیعی کدکنی هنگام تصحیح متن چندین جا که به مشکل برخورده‌اند و راه حلی برای آن نیافته‌اند، متذکر شده و از اهل فن در روشن کردن تاریکی‌های متن یاری خواسته‌اند. او با مقدمه‌ای نسبتاً طولانی توانسته است ابعاد مختلف ابوسعید را مورد بررسی قرار دهد. روش کار دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی در تصحیح، این بوده است که نسخه ایاصوفیا را اساس قرار داده و اختلافات آن را با دیگر نسخه‌ها در بخش نسخه‌بدل‌ها نشان داده است. | |||
=== الهی نامه عطار === | |||
الهی‌نامه، از سروده‌های مشهور عطار نیشابوری و جزو شاهکارها و نمونه‌های استادانه ادب پارسی محسوب می‌شود که بر وزن مثنوی خسرو و شیرین نظامی گنجوی سروده شده است. شفیعی کدکنی نسخه‌ی ابراهیم مراغی از آثار عطار را نسخه‌ی اصل قرار داده و سپس بقیه نسخه‌ها را با این نسخه مطابقت داده است. «سایت برترینها» | |||
=== زبان شعر در نثر صوفیه === | |||
این کتاب در آمدی به سبک شناسی نگاه عرفانی، شامل بیش از ۴۰ مقاله درسبک شناسی نگاه عرفانی است. نویسنده در اين اثر پژوهشی به بررسی زبان عارفان ايران در مکتوبات و گفتارهایشان پرداخته است. اين كتاب روشن‌كننده‌ی بسياری نكات در پرده مانده از میراث صوفیان ايرانی است؛ و چون با نگاه انتقادی تدوین شده است، می‌تواند مرجع علمی مناسبی برای شناخت بخشی از تاريخ فرهنگ و انديشه ايرانيان مسلمان باشد. | |||
در مقدمهی این کتاب چنین آمده است: <blockquote>«هر کس با تاریخ عرفان و مطالعات عرفانی آشنایی داشته باشد، می‌داند که این نوع نگاه به عرفان اسلامی، احتمالاً بی‌سابقه است؛ ولی از بس که در طول این سی چهل سال این حرف‌ها را در کلاس‌های درس و بعضی مقالاتم تکرار کرده‌ام و دانشجویان من آن‌ها را در کتاب‌ها و مقالات‌شان نقل کرده‌اند، بعضی از خوانندگان ممکن است تصور کنند که این حرف‌ها از روزگار قشیری و هجویری وجود داشته است.» «خبرگزاری شبستان»</blockquote> | |||
در مقدمهی این کتاب چنین آمده است: | |||
«هر کس با تاریخ عرفان و مطالعات عرفانی آشنایی داشته باشد، می‌داند که این نوع نگاه به عرفان اسلامی، احتمالاً بی‌سابقه است؛ ولی از بس که در طول این سی چهل سال این حرف‌ها را در کلاس‌های درس و بعضی مقالاتم تکرار کرده‌ام و دانشجویان من آن‌ها را در کتاب‌ها و مقالات‌شان نقل کرده‌اند، بعضی از خوانندگان ممکن است تصور کنند که این حرف‌ها از روزگار قشیری و هجویری وجود داشته است.» «خبرگزاری شبستان» | |||
== پژوهش‌ها و نقدهای ادبی شفیعی کدکنی == | |||
آثار پژوهشی و نقدهای ادبی ادیب برجسته دکتر شفیعی کدکنی، از این قرار هستند: | آثار پژوهشی و نقدهای ادبی ادیب برجسته دکتر شفیعی کدکنی، از این قرار هستند: | ||
* شعر امروز خراسان، با هم‌کاری نعمت آزرم | |||
* شعر معاصر عرب | |||
* ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، به‌زبان انگلیسی | |||
* شاعر آی‍ن‍ه‌ه‍ا، بررسی سبک هندی و شعر بیدل | |||
* آینه در آینه، برگزیده شعر هوشنگ ابتهاج، به انتخاب محمدرضا شفیعی کدکنی | |||
* مفلس ک‍ی‍م‍ی‍اف‍روش، نقد و تحلیل شعر انوری | |||
* تازیانههای سلوک، نقد و تحلیل چند ق‍ص‍ی‍ده از حکیم سنایی غزنوی | |||
* در اقلیم روشنایی، تفسیر چند غزل از حکیم س‍ن‍ایی‌غ‍زن‍وی | |||
* زبور پارسی، نگاهی به زندگی و غزلهای عطار نیشابوری | |||
* نوشته بر دریا، از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی | |||
* زمینه اجتماعی شعر فارسی | |||
* زبان شعر در نثر صوفیه، درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی. | |||
* درویش ستیهنده، از میراث عرفانی شیخ جام. | |||
* در هرگز و همیشه انسان، از میراث عرفانی خواجه عبدالله انصاری. | |||
* ترجمه‌های دکتر شفیعی کدکنی | |||
* دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی آثاری از دیگر زبان‌ها را نیز به زبان فارسی ترجمه کرده استکه برخی از آن‌ها عبارتند از: | |||
* ابومسلم خراسانی، اثر حسن محمدعبدالغنی. | |||
* رس‍وم دار ال‍خ‍لاف‍ه، نقش آیینهای ایرانی در نظام خلافت اسلامی، اثر ابوالحسن ج‍لال‌ب‍ن م‍ح‍س‍ن ص‍اب‍ی، تصحیح و حواشی م‍ی‍خ‍ائ‍ی‍ل ع‍واد. | |||
* آوازهای سندباد، مجموعه اشعار عبدالوهاب بیاتی. | |||
* آفرینش و تاریخ، اثر م‍طه‍رب‍ن‌طاه‍ر م‍ق‍دس‍ی. | |||
* قلندریه در تاریخ، دگردیسی‌های یک ایدئولوژی | |||
* با چراغ و آینه در جست‌وجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر ایران | |||
* دفتر روشنایی، از میراث عرفانی بایزید بسطامی، اثر م‍ح‍م‍دب‍ن‌ع‍ل‍ی س‍ه‍ل‍گ‍ی | |||
* این ک‍ی‍م‍ی‍ای هستی، شامل مجموعه م‍ق‍ال‍ه‌ه‍ا و یادداشتها درباره حافظ. این کتاب به صورت دوره سه جلدی منتشر شده است که عبارتند از: جلد اول: جمال‌شناسی و جهانِ شعری. جلد دوم: یادداشتها و نکته‌ها. جلد سوم: درس گفتارهای دانشگاه تهران. «سایت فرادرس» | |||
=== حزین لاهیجی، زندگی و معروف‌ترین غزلهای وی === | |||
در دهه‌ی ۱۳۳۰، شاعری به نام کاظم غواص، غزلهای حزین لاهیجی را که آن روزگار هنوز نسخه چاپی ویراسته از دیوان او در دسترس نبود، با جایگزین کردن تخلّص خود (غواص) به جای (حزین)، به نام خود در نشریه‌های ادبی منتشر می‌کرد؛ و پس از مدتی چنان مشهور شد که محمدحسین شهریار در ستایش او شعر سرود و نیما یوشیج نیز به دیدارش رفت؛ و به انجمن‌های معتبر ادبی تهران دعوت شد. نزدیک به یک دهه به همین منوال گذشت. سرانجام پس از چندین سال، محمدرضا شفیعی کدکنی در هنگام جست‌وجو و پژوهش درباره حزین لاهیجی و بررسی نسخه‌های خطی شعرهای او، پی به دزدی ادبی کاظم غواص برد و آن را افشاء کرد. قابل توجه اینکه شفیعی کدکنی در این رابطه می‌گوید:<blockquote>«شعردزد محترم، برای توجیه کار خود اشاره کرده بود که من حزین را در خواب دیده‌ام. به من گفته سخت گمنام هستم و تو که مردی اهل طریق و سلوک و… هستی، شعرها را به نام خود نشر بده و وقتی معروف شدی، برو و اقرار کن که این‌ها از آن حزین لاهیجی بوده است.!»</blockquote> | |||
حزین لاهیجی، زندگی و معروف‌ترین غزلهای وی | |||
در دهه‌ی ۱۳۳۰، شاعری به نام کاظم غواص، غزلهای حزین لاهیجی را که آن روزگار هنوز نسخه چاپی ویراسته از دیوان او در دسترس نبود، با جایگزین کردن تخلّص خود (غواص) به جای (حزین)، به نام خود در نشریه‌های ادبی منتشر می‌کرد؛ و پس از مدتی چنان مشهور شد که محمدحسین شهریار در ستایش او شعر سرود و نیما یوشیج نیز به دیدارش رفت؛ و به انجمن‌های معتبر ادبی تهران دعوت شد. نزدیک به یک دهه به همین منوال گذشت. سرانجام پس از چندین سال، محمدرضا شفیعی کدکنی در هنگام جست‌وجو و پژوهش درباره حزین لاهیجی و بررسی نسخه‌های خطی شعرهای او، پی به دزدی ادبی کاظم غواص برد و آن را افشاء کرد. قابل توجه اینکه شفیعی کدکنی در این رابطه می‌گوید: | |||
=== صور خیال در شعر فارسی === | |||
صور خیال در شعر فارسی، تحقیق انتقادی در ت‍طور نقش‌های شعر پارسی و سیر نظریه بلاغت در اسلام و ایران، این کتاب در اصل رساله‌ی دکترای شفیعی کدکنی بوده و بعدها به شکل کتاب درآمده است. صور خیال در شعر فارسی یکی از کتاب‌های مرجع در این زمینه است. | |||
شاعری در ه‍ج‍وم م‍ن‍ت‍ق‍دان، نقد ادبی در سبک هندی پیرامون شعر حزین لاهیجی «سایت فرادرس» | |||
شاعری در ه‍ج‍وم | |||
=== موسیقی شعر === | |||
موسیقی شعر، کتابی ارزشمند و دقیق در بحث موسیقی شعر است. و درباره‌ی وزن و قافیه و موسیقی شعر است و نویسنده به نقد و بررسی این عوامل پرداخته‌است. این کتاب شامل ۶ بخش است و مقایسه میان شعر فارسی و عربی از نکات خوب و قابل توجه این کتاب است. در این کتاب فصول کاملی در باب قافیه و ردیف و شعر در ایران پیش از اسلام و هم‌چنین سه فصل بسیار مهم درباب موسیقی شعر حافظ و فردوسی و مولانا نگارش شده است؛ و کتابی مرجع برای استفاده علاقه‌مندان به شعر و موسیقی شعر می‌باشد. «خبرگزاری شبستان» | موسیقی شعر، کتابی ارزشمند و دقیق در بحث موسیقی شعر است. و درباره‌ی وزن و قافیه و موسیقی شعر است و نویسنده به نقد و بررسی این عوامل پرداخته‌است. این کتاب شامل ۶ بخش است و مقایسه میان شعر فارسی و عربی از نکات خوب و قابل توجه این کتاب است. در این کتاب فصول کاملی در باب قافیه و ردیف و شعر در ایران پیش از اسلام و هم‌چنین سه فصل بسیار مهم درباب موسیقی شعر حافظ و فردوسی و مولانا نگارش شده است؛ و کتابی مرجع برای استفاده علاقه‌مندان به شعر و موسیقی شعر می‌باشد. «خبرگزاری شبستان» | ||
ادوار شعر فارسی | === ادوار شعر فارسی === | ||
در این کتاب ادوار شعر فارسی در بخش‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: دوره‌ی قبل از مشروطیت، دوره‌ی مشروطیت، عصر رضا شاهی (۱۲۹۹-۱۳۲۰)، از شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، از کودتای ۱۳۳۲ تا حدود ۱۳۴۰، از ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۹، از ۱۳۴۹، یعنی اوج‌گیری مبارزه مسلحانه تا ۱۳۵۷، یعنی سقوط نظام شاهنشاهی. | در این کتاب ادوار شعر فارسی در بخش‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: دوره‌ی قبل از مشروطیت، دوره‌ی مشروطیت، عصر رضا شاهی (۱۲۹۹-۱۳۲۰)، از شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، از کودتای ۱۳۳۲ تا حدود ۱۳۴۰، از ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۹، از ۱۳۴۹، یعنی اوج‌گیری مبارزه مسلحانه تا ۱۳۵۷، یعنی سقوط نظام شاهنشاهی. | ||
=== حالات و مقامات م. امید === | |||
حالات و مقامات م. امید | |||
حالات و مقامات م. امید کتابی است از شفیعی کدکنی پیرامون شاعر معروف معاصر مهدی اخوان ثالث، که در سال ۱۳۹۰، انتشار یافت. بخش آغازین کتاب مربوط به زندگی‌نامه‌ی اخوان ثالث است؛ و بخش‌های ۲ تا ۴ به تحلیل اشعار اخوان ثالث در مجموعه شعرِ از این شاعر اختصاص دارد. م. سرشک در این اثر نیز انتقاداتی به احمد شاملو دارد، هم‌چنان‌که در کتابِ با ''چراغ و آینه،''هم نقدی بر آثار احمد شاملو آورده است. | حالات و مقامات م. امید کتابی است از شفیعی کدکنی پیرامون شاعر معروف معاصر مهدی اخوان ثالث، که در سال ۱۳۹۰، انتشار یافت. بخش آغازین کتاب مربوط به زندگی‌نامه‌ی اخوان ثالث است؛ و بخش‌های ۲ تا ۴ به تحلیل اشعار اخوان ثالث در مجموعه شعرِ از این شاعر اختصاص دارد. م. سرشک در این اثر نیز انتقاداتی به احمد شاملو دارد، هم‌چنان‌که در کتابِ با ''چراغ و آینه،''هم نقدی بر آثار احمد شاملو آورده است. | ||
رستاخیز کلمات، درس گفتارهایی درباره‌ی نظریه ادبی صورت‌گرایان روس: رستاخیز کلمات، درس‌گفتارهای استاد محمدرضا شفیعی کدکنی در دانشگاه تهران است که در آن جریان صورتگرایی روسی و تاثیرات جهانی آن را مطرح کرده است. از آن‌جا که بخش اعظم شواهد آن از ادبیات فارسی و تاریخ اجتماعی ایران مایه گرفته است، خواننده با مطالعه‌ی این کتاب، درباره‌ی سعدی و حافظ و دیگر نام‌آوران ایران‌زمین به گونه‌ای دیگر می‌اندیشد؛ و از دریچه‌ی دیگری به هنرشان نگاه می‌کند. | رستاخیز کلمات، درس گفتارهایی درباره‌ی نظریه ادبی صورت‌گرایان روس: رستاخیز کلمات، درس‌گفتارهای استاد محمدرضا شفیعی کدکنی در دانشگاه تهران است که در آن جریان صورتگرایی روسی و تاثیرات جهانی آن را مطرح کرده است. از آن‌جا که بخش اعظم شواهد آن از ادبیات فارسی و تاریخ اجتماعی ایران مایه گرفته است، خواننده با مطالعه‌ی این کتاب، درباره‌ی سعدی و حافظ و دیگر نام‌آوران ایران‌زمین به گونه‌ای دیگر می‌اندیشد؛ و از دریچه‌ی دیگری به هنرشان نگاه می‌کند. | ||
=== تصوف اسلامی و رابطه انسان با خدا === | |||
این کتاب یکی از معروف‌ترین تحقیقات رینولد نیکلسون در زمینه تصوف اسلامی است و جای آن در زبان فارسی خالی بود. رینولد نیکلسون (۱۹۴۵ – ۱۸۶۸) استاد دانشگاه کمبریج، یکی از شرق‌شناسان بزرگ و معرفی است که در طول تاریخ شرق‌شناسی جهان در باب تصوف اسلامی به تحقیقات و جستجوهای طراز اول پرداخته و بدون شک بزرگ‌ترین مولوی‌شناس غرب به شمار می‌رود که تحقیقات او در زبان انگلیسی هنوز بی نظیر است. بزرگ‌ترین کارهای نیکلسون در باب مولانا و از همه مهم‌تر، تفسیر مثنوی به زبان انگلیسی است. کتاب تصوف اسلامی و رابطه‌ی انسان و خدا، شامل سه سخنرانی نیکلسون به انضمام یاداشت‌های مترجم اثر، دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است. «سایت فرادرس» | |||
تصوف اسلامی و رابطه انسان با | |||
شفیعی کدکنی غیر از تألیف و ترجمه و شاعری، مقالات کوتاه فراوانی نیز نوشته است. تا کنون نزدیک به ۹۰ مقاله از وی در جاهای مختلف به چاپ رسیده است. ذوق وروش علمی، دو ویژگی ممتازی است که در اکثر این مقالات مشاهده می‌شود. «سایت پارسینه» | شفیعی کدکنی غیر از تألیف و ترجمه و شاعری، مقالات کوتاه فراوانی نیز نوشته است. تا کنون نزدیک به ۹۰ مقاله از وی در جاهای مختلف به چاپ رسیده است. ذوق وروش علمی، دو ویژگی ممتازی است که در اکثر این مقالات مشاهده می‌شود. «سایت پارسینه» | ||
آثار چاپ نشده و در دست چاپ | == آثار چاپ نشده و در دست چاپ == | ||
در بین آثار استاد محمدرضا شفیعی کدکنی، هرجایی به عناوین کتاب‌هایی برمی‌خوریم که در آینده نوید انتشارشان داده می‌شود. برخی از این آثار به‌چاپ رسیده‌اند؛ اما برخی دیگر هنوز منتشر نشده است. برخی از آثار وی که فعلاً انتشار نیافته است عبارتند از: | در بین آثار استاد محمدرضا شفیعی کدکنی، هرجایی به عناوین کتاب‌هایی برمی‌خوریم که در آینده نوید انتشارشان داده می‌شود. برخی از این آثار به‌چاپ رسیده‌اند؛ اما برخی دیگر هنوز منتشر نشده است. برخی از آثار وی که فعلاً انتشار نیافته است عبارتند از: | ||
* تأثیر ادبیات اروپایی و آمریکایی بر تحولات شعر فارسی | |||
* تکامل شعر عرفانی فارسی | |||
* سبک شعر فارسی | |||
* پیران خراسان | |||
* تصحیح حقایق‌التفسیر | |||
* ترجمه معیدالنعم «سایت فرادرس» | |||
== گزیده اشعار نو == | |||
درخت پر شكوفه | درخت پر شكوفه | ||
| خط ۵۸۴: | خط ۴۸۲: | ||
حضور كودكيست | حضور كودكيست | ||
كه شير مي خورد | كه شير مي خورد (دوچهره‌ي درخت از دفتر مثل درخت در شب باران) | ||
<nowiki>***</nowiki> | |||
آن صداها به كجا رفت ،صداهاي بلند | آن صداها به كجا رفت ،صداهاي بلند | ||
| خط ۶۰۰: | خط ۴۹۸: | ||
بر سر چوبه‌ي دار | بر سر چوبه‌ي دار | ||
به كجا رفت كجا؟ | به كجا رفت كجا؟ (بار امانت از دفتر بوي جوي موليان) | ||
<nowiki>***</nowiki> | |||
هان اي مزدا! در اين شب ديرند | هان اي مزدا! در اين شب ديرند | ||
| خط ۶۱۶: | خط ۵۱۴: | ||
زين گونه غريب رهرو شبخوان | زين گونه غريب رهرو شبخوان | ||
در برج ملول شهر مي خواند... | در برج ملول شهر مي خواند...(شبخواني از دفتر شبخواني) | ||
<nowiki>***</nowiki> | |||
شب آمد و گرد روز پرگار گرفت | شب آمد و گرد روز پرگار گرفت | ||
| خط ۶۲۶: | خط ۵۲۴: | ||
چندان كه درون سينه و دفتر ماند | چندان كه درون سينه و دفتر ماند | ||
آواز و سرود و شعر زنگار گرفت | آواز و سرود و شعر زنگار گرفت(حسب حال از دفتر بوي جوي موليان) | ||
'''***''' | |||
''' | |||
طفلی به نام شادی دیری است گمشده است | طفلی به نام شادی دیری است گمشده است | ||
| خط ۶۴۸: | خط ۵۴۴: | ||
سوی دگر خزر | سوی دگر خزر | ||
<nowiki> | <nowiki>***</nowiki> | ||
در این شب ها | در این شب ها | ||
| خط ۷۲۲: | خط ۶۱۸: | ||
تویی تنها که می خوانی | تویی تنها که می خوانی | ||
== گزیده بهترین غزلیات شفیعی کدکنی == | |||
دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم | دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم | ||