۷٬۳۴۸
ویرایش
کاربر:Ehsan/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{تغییرمسیر|قاسملو}} | |||
{{جعبه زندگینامه | {{جعبه زندگینامه | ||
| | | اندازه جعبه = | ||
| | | عنوان = | ||
| | | عنوان ۲ = | ||
| | | نام =عبدالرحمان قاسملو | ||
| | | تصویر = rahman ghasemlu.jpg | ||
| | | اندازه تصویر = 250px | ||
| | |عنوان تصویر = | ||
| | | زادروز = ۱ دی ۱۳۰۹ {{-}} {{تولد|۱۹۳۰|۱۲|۲۲}} | ||
| | | زادگاه= شهر [[ارومیه]]، [[استان آذربایجان غربی]]، [[ایران]] | ||
| | | تاریخ مرگ = ۲۲ تیر ۱۳۶۸ {{-}}{{مرگ و سن|۱۹۸۹|۷|۱۳|۱۹۳۰|۱۲|۲۲}} | ||
| | | مکان مرگ = [[وین]]، [[اتریش]] | ||
| | | علت مرگ = ترور و قتل | ||
|محل زندگی= | | پیداشدن جسد = | ||
| | | آرامگاه = [[گورستان پر-لاشز]]، [[پاریس]]، [[فرانسه]] قطعه شماره ۳۴ | ||
| | | بناهای یادبود = | ||
| | | محل زندگی = اروميه,پاريس,بوداپست،پراگ،چكسلواكي،كوهستان قنديل | ||
| | | | ||
| | | نامهای دیگر = | ||
| | | تابعیت = | ||
| | | تحصیلات =دکترای اقتصاد | ||
|نقش‌های برجسته= | | دانشگاه = سوربن، پراگ | ||
| | | پیشه = استاد دانشگاه، مبارز سیاسی، | ||
| | | سال‌های فعالیت = | ||
| | | شعار = خودمختاری برای کوردستان دموکراسی برای ایران | ||
| | | نهاد = | ||
|مکتب= | | نماینده = | ||
|آثار= | | شناخته‌شده برای = فعال سیاسی کرد | ||
| | | نقش‌های برجسته = دبیرکل [[حزب دموکرات کردستان ایران]] از ۱۳۵۰ تا ۱۳۶۸{{سخ}}نمایندهٔ مردم [[استان آذربایجان غربی]] در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] | ||
| | | سبک = | ||
| | | تأثیرگذاران = قاضی محمد، سمکو شکاک | ||
| | | تأثیرپذیرفتگان = صادق شرفکندی | ||
| | | شهر خانگی = | ||
|گفتاورد= | | لقب = پيامبر آشتي | ||
| | | دوره = | ||
| | | پس از = [[قاضی محمد]] | ||
| پیش از = [[صادق شرفکندی]] | |||
| حزب = [[حزب دموکرات کردستان ایران]] | |||
| جنبش = | |||
| مخالفان = [[جمهوری اسلامی ایران]] | |||
| هیئت = | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
| مذهب = [[سنی]] | |||
| اتهام = | |||
| مجازات = | |||
| منصب = دبیرکل [[حزب دمکرات کردستان ایران]] | |||
| مکتب = | |||
| آثار = ''چهل سال مبارزه برای آزادی'' {{-}} ''کرد و کردستان'' {{-}}''ملتي پژمرده و سرزميني پاره پاره | |||
| همسر = Helen Krulich (نسرین قاسملو) | |||
| شریک زندگی = | |||
| فرزندان = مینا (۱۹۵۳) و هیوا (۱۹۵۵) | |||
| والدین = | |||
| خویشاوندان سرشناس = | |||
| گفتاورد =خودمختاری برای کوردستان دموکراسی برای ایران | |||
| جوایز = | |||
| امضا = | |||
| اندازه امضا = | |||
| signature_alt = | |||
| وبگاه = | |||
| پانویس = | |||
}} | }} | ||
'''دکتر عبدالرحمان بیگ وثوق قاسملو''' پسر آقا محمد خان وثوق قاسملو مالک محال دره‌ی قاسملو مابین اشنویه و ارومیه، معروف به '''قاسملو''' {{به کردی|عه‌بدولڕه‌حمان قاسملوو}} (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۹ در [[ارومیه]]، [[ایران]] – درگذشتهٔ ۲۲ تیر ۱۳۶۸ در [[وین]]، [[اتریش]]) فعال سیاسی [[چپ (گرایش سیاسی)|چپ]] و دبیرکل [[حزب دموکرات کردستان ایران]] و نمایندهٔ مردم [[استان آذربایجان غربی]] در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] بود. | |||
== زندگی == | |||
=== کودکی === | |||
قاسملو ۲۲ دسامبر سال ۱۹۳۰ م برابر با ۱ دیماه ۱۳۰۹ خورشیدی در شهر [[ارومیه]] مرکز [[استان آذربایجان غربی]] متولد شد. پدر او، محمد خان قاسملو، از [[ارباب‌رعیتی|فئودال‌های]] [[ملی‌گرایی|ناسیونالیست]] [[ایل شکاک]] بود. در انتهای سده ۱۹ میلادی، شاه به او لقب وثوق‌الدیوان داد. مادر او زن سوم پدرش بود و یک [[مسیحی]] [[آشوری‌ها|آشوری]] بود که به [[اسلام]] تغییر دین داده بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را ابتدا در [[ارومیه]] و سپس در [[تهران]] به پایان رسانید<ref name="قاسملو در ایرانیکا">{{یادکرد وب|عنوان=QĀSEMLU, ʿABD-AL-RAḤMĀN – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/qasemlu|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2019-07-17}}</ref> و به [[دبیرستان البرز|کالج آمریکایی‌ها]] در تهران رفت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دیار و نادیار|نشانی=https://diarunadiar.org/|وبگاه=دیار و نادیار|بازبینی=2019-07-17|کد زبان=fa-IR|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190717022920/https://diarunadiar.org/|archivedate=۱۷ ژوئیه ۲۰۱۹|dead-url=yes}}</ref> | |||
قاسملو علاوه بر زبان مادریش که کردی بود، زبانهای فارسی، عربی، ترکی آذری، ترکی استانبولی، آشوری، فرانسوی، انگلیسی، چکی و اسلواکی را نیز به روانی صحبت می‌کرد و به آلمانی نیز آشنایی داشت.<ref>{{cite web|url=http://www.saradistribution.com/abdurahmanqasimlo.htm |title=Dr Abdul Rahman Ghassemlou|work= Sara Distribution|accessdate=1 February 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.kurdistanukurd.com/en/wtar.php?id=12|title=I wrote the book to denounce the assassination by the Iranian regime and the complicity of the Austrian authorities|author=Carol Prunhuber|date=26 May 2010|work=London, House of Lords|publisher=London, House of Lords|accessdate=1 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131212151847/http://www.kurdistanukurd.com/en/wtar.php?id=12|archivedate=۱۲ دسامبر ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite book|last=Prunhuber|first=Carol|title=The Passion and Death of Rahman the Kurd: Dreaming Kurdistan|url=http://www.carolprunhuber.com/thebook.html|accessdate=1 February 2013|year=2010|publisher=iUniverse|isbn=978-1-4401-7816-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130825185956/http://carolprunhuber.com/thebook.html|archivedate=۲۵ اوت ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> | |||
=== بزرگسالی === | |||
قاسملو در سال ۱۳۲۴ فعالیت سیاسی خود را با تشکیل اتحادیهٔ جوانان دمکرات کردستان در شهر ارومیه آغاز کرد. سال ۱۳۲۵ [[جمهوری مهاباد]] سقوط کرد. متعاقب آن وی نیز جهت تحصیل راهی تهران گشت و در سال ۱۳۲۷ برای ادامه تحصیل به پاریس، پایتخت فرانسه رفت. رسیدن به پاریس مصادف با تیراندازی به سوی شاه در دانشگاه تهران (۱۵ بهمن ۱۳۲۷) بود. در همان مدت اقامت خود در فرانسه با همکاری چند تن دیگر از دانشجویان کرد انجمن دانشجویان کرد در اروپا را تأسیس کرد. | |||
قاسملو به عنوان اولین بورسیه ایرانی «[[اتحادیه بین‌المللی دانشجویان]]» به [[پراگ]] پایتخت [[چکسلواکی]] رفت. | |||
طی مدتی که در پراگ مشغول تحصیل بود در فعالیت‌های اتحادیهٔ بین‌المللی دانشجویان نیز شرکت داشت. سال ۱۳۳۰ به نمایندگی از سوی دانشجویان ایرانی در دومین کنگرهٔ آن سازمان که در شهر پراگ برگزار گردید شرکت کرد. در همان مدت به عنوان نمایندهٔ ایران در بیشتر گردهمایی‌ها و کنفرانسهای فدراسیون جهانی جوانان در شهر بوداپست، پایتخت مجارستان شرکت می‌کرد. | |||
در سال ۱۳۳۱ در زمان حکومت [[مصدق]]، قاسملو بعد از اینکه در [[دانشگاه پراگ]] موفق به اخذ لیسانس علوم اجتماعی و سیاسی شد، به ایران بازگشت. در آن موقع میان حزب دمکرات کردستان و [[حزب توده]] ایران وحدت تشکیلاتی وجود داشت. قاسملو پس از شش ماه فعالیت در تهران به مهاباد برگشت و در آنجا مسۆلیت کار حزبی را به عهده گرفت. بعد از [[کودتای ۲۸ مرداد]] سال ۱۳۳۲ ناچار شد به فعالیت مخفی روی آورده و مخفیانه در تهران و کردستان مشغول فعالیت حزبی شود. | |||
در این فاصله سرپرستی روزنامه «[[کردستان]]»، ارگان مرکزی حزب را بر عهده داشت که تنها پنج شماره آن مخفیانه به چاپ رسید و نیز در همین مدت بود که یک کمیته سراسری جهت فعالیت‌های حزب دمکرات کردستان به سرپرستی وی تشکیل گردید. | |||
از | بعد از شکست [[جمهوری مهاباد]]، سطح رشد و تنزل جنبش کردها، به سطح اختلاف میان [[روابط ایران و عراق]] بستگی پیدا کرد. در آن زمان مرکز حزب دمکرات کردستان ایران به عراق انتقال یافت. در زمان عبدالرحمان قاسملو روابط بین حزب دمکرات کردستان با [[حزب بعث عراق]] به سطح همکاری رسید. | ||
[[ | عبدالرحمن قاسملو پس از پنج سال فعالیت سیاسی در ایران و به ویژه در کردستان، سال ۱۳۳۶ بار دیگر به چکسلواکی رفت. در سال ۱۳۳۷(۱۹۵۸) پس از پیروزی انقلاب [[عراق]] همراه با تنی چند از اعضای مسئول حزبی کوشش نمودند با اقامت در خاک عراق، سازمانهای حزبی را در داخل کشور احیا نمایند. | ||
سال ۱۳۴۱(۱۹۶۲) قاسملو در دانشگاه پراگ به اخذ درجه دکترا در [[رشته علوم اقتصادی]] نایل آمد و تا سال ۱۳۴۹ در آن دانشگاه درس «اقتصاد سرمایه‌داری و اقتصاد سوسیالیستی و تئوری رشد اقتصادی» را تدریس می‌کرد. | |||
در این فاصله قاسملو چند کتاب و جزوه را در رابطه با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به رشته تحریر درآورد که معروفترین آنها کتاب «[[کرد و کردستان]]» است | |||
[[ | . این کتاب که در اصل به زبان چکی به رشته تحریر درآمده‌است تاکنون به زبانهای انگلیسی، اسلواکی، لهستانی، عربی، کردی، فارسی و بخش‌هایی از آن نیز به فرانسه ترجمه و منتشر شده‌است. یکی از کارهای به یاد ماندنی وی نوشتن دیباچه دیوان هیمن است.<ref>[http://www.enghelabe-eslami.com/صفحه-ای-از-تاریخ/17624-2011-11-06-23-02-21.html ویکی‌لیکس: قاسملو، صدام، طالبانی، رجوی، و آمریکا «Peshmergekan]</ref> | ||
سال ۱۳۴۹ بعد از صدور بیانیهٔ ۱۱ مارس و توافق میان رهبری جنبش کردستان عراق با دولت آن کشور امکان فعالیت سیاسی در کردستان ایران بیشتر شد. در این فرصت قاسملو از اروپا بازگشت و به یاری چند نفر از یاران نزدیک خود مسئولیت احیای سازمانهای حزب دمکرات کردستان را به عهده گرفت. | |||
در [[کنگره سوم]] حزب که در خردادماه سال ۱۳۵۰ برگزار شد، قاسملو به عضویت کمیتهٔ مرکزی و سپس در سال ۱۳۵۲ به دبیرکلی حزب دمکرات کردستان انتخاب شد و از آن به بعد در همهٔ کنگره‌های حزبی به عنوان دبیرکل برگزیده شد. | |||
== | قاسملو در سال ۱۳۶۰ (۱۹۸۱ میلادی) به [[شورای ملی مقاومت ایران]] پیوست.<ref name=twquarterly>{{cite journal|last=Sreberny-Mohammadi|first=Annabelle|author2=Ali Mohammadi|title=Post-Revolutionary Iranian Exiles: A Study in Impotence|journal=Third World Quarterly|date=January 1987|volume=9|issue=1|pages=108–129|url=http://www.jstor.org/stable/3991849|doi=10.1080/01436598708419964}}</ref> | ||
قاسملو در سال ۱۳۶۵ پیغامی مبنی بر ترک مخاصمه به رهبران ایران داد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://hashemirafsanjani.ir/content/پیغام-عبدالرحمن-قاسملو-به-هاشمی-چه-بود؟-گزارش-محمد-جواد-لاریجانی-از-سفر-پاکستان |title=پیغام عبدالرحمن قاسملو به هاشمی چه بود؟/ گزارش محمد جواد لاریجانی از سفر پاکستان |accessdate=۲۴ اکتبر ۲۰۱۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160704221325/http://hashemirafsanjani.ir/content/پیغام-عبدالرحمن-قاسملو-به-هاشمی-چه-بود؟-گزارش-محمد-جواد-لاریجانی-از-سفر-پاکستان |archivedate=۴ ژوئیه ۲۰۱۶ |dead-url=yes}}</ref> | |||
== ترور == | |||
عبدالرحمن قاسملو روز ۲۲ تیر ۱۳۶۸ به گفته منابع جمهوری اسلامی توسط گروه ناشناسی<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه کیهان (1385/07/01): آغاز بحران میکونوس|نشانی=https://www.magiran.com/article/1212464|وبگاه=Magiran|بازبینی=2019-07-29|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=}}</ref> و به گفته مخالفان در حالی که برای رسیدن به راه‌حل مسالمت آمیز در ایران با تنی چند از نمایندگان [[حکومت جمهوری اسلامی]] در وین بر سر میز گفتگو برای مذاکرات صلح نشسته بود، به همراه [[عبدالله قادری آذر]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ناگفته‌هایی در رابطه با پرونده ترور قاسملو|نشانی=http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=46712|تاریخ=۲۳ تیر ۱۳۹۱|ناشر=اخبار روز|accessdate=۲۶ اوت ۲۰۱۲|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121004235516/http://akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=46712|archivedate=۴ اکتبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> به دست نمایندگان دولت کشته شد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=صداهای ناشنیده از آخرین لحظات ترور رهبران کرد در وین|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran-features-49007137|تاریخ=2019-07-16|تاریخ بازبینی=2019-07-17|زبان=fa|نام=ژیار|نام خانوادگی=گل|ناشر=BBC Farsi|doi=|تاریخ بازدید=}}</ref> به گفته برخی اطرافیان وی، او در ماه‌های آخر معتقد بود که [[مسئله کردستان]] راه حل نظامی ندارد و همین می‌توانست علت کشته شدن او باشد. بخصوص که در این مسیر در حال مذاکره و رسیدن به تفاهم با مقامات رسمی ایران بود. | |||
به گفته مخالفان جمهوری اسلامی، هاشمی رفسنجانی از برخی چهره‌های بین‌المللی از جمله رئیس‌جمهور وقت [[الجزایر]] برای وساطت و برقراری ارتباط برای ملاقات استفاده کرده بود. به گفته این منابع، تروریست‌ها با پوشش دیپلماتیک وارد اتریش شده و با همکاری سفارت ایران پس از ترور خاک اتریش را ترک کردند. به گفته همسر عبدالرحمن قاسملو، [[نسرین قاسملو]]، تروریست‌ها دولت وقت اتریش را تهدید کرده بودند در صورت افشای ترور، از آنها به این دلیل که در جریان [[جنگ ایران و عراق]] اعلام بی‌طرفی کرده بودند ولی به هر دو طرف جنگ سلاح می‌فروختند (این امر بر خلاف [[منشور سازمان ملل متحد]] است) شکایت می‌کند. دولت وقت اتریش نیز به این دلیل در آن مورد ساکت ماند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چگونه هاشمی، قاسملو را به مذاکره دعوت کرد، اما جوخه ترور را به محل ملاقات فرستاد | |||
|نشانی=http://news.gooya.com/politics/archives/027869.php|تاریخ= ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۴|ناشر=گویا نیوز}}</ref> | |||
پس از [[ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد]]، برخی رسانه‌های اتریش از دست داشتن وی در ترور سخن گفتند، اما این احتمال هنوز از سوی منابع رسمی اتریش تأیید نشده‌است. | |||
دو دهه بعد پس از آن واقعه دستگیری برخی دیپلمات‌های ایرانی در [[اربیل]] عراق توسط نظامیان آمریکا (به اتهام دست داشتن در انتقال تسلیحات و کمک به درگیریهای داخلی عراق) رسانه‌های اتریش احتمال دادند که یکی از دستگیرشدگان، از عوامل ترور قاسملو در اتریش است. گرچه این احتمال نیز از سوی دولت‌های اتریش و آمریکا تأیید نشد.<ref>{{یادکرد وب | |||
|عنوان= «یکی از عوامل ترور قاسملو در بین بازداشت شدگان اربیل؟»|نشانی=http://www.radiofarda.com/content/o1_standard_ghasemlou_arbil/372660.html|تاریخ=۲۷ دی ۱۳۸۵|ناشر=رایو فردا}}</ref> | |||
هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ۱۳۶۸ خود این مسئله را تأیید می‌کند که قاسملو به هنگام ترور در جلسه‌ای مشغول رایزنی با دیپلمات‌های جمهوری اسلامی بوده‌است. به گفته او ضاربان قاسملو، دیپلمات جمهوری اسلامی را نیز به قصد کشت هدف گلوله قرار داده بودند ولی از زدن تیر خلاص خودداری کرده بودند. این دیپلمات ابتدا توسط پلیس اتریش مورد بازجویی و سپس آزاد شد. بنا به نوشته مطبوعات اتریش دادگاه عمومی وین به علت فقدان دلیل و مدرک کافی حاضر نشده بود که حکم جلب وی را صادر کند. وزارت خارجه اتریش نیز با انتشار اعلامیه‌ای خاطر نشان کرد در این قضیه دقیقاً بر حسب قانون عمل کرده و هیچ نوع فشاری بر پلیس یا مقامات قضایی وارد نکرده‌است.<ref>کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال ۱۳۶۸، شنبه هفتم مرداد، متن و پاورقی صفحهٔ ۲۴۲</ref> | |||
از جمله افرادی که به عنوان عامل ترور قاسملو یاد می‌شود فردی به نام [[محمد جعفری صحرارودی]] است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=افشاگری علی دایی چه ارتباطی به قتل رهبر حزب دموکرات کردستان ایران دارد؟|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran-48162756|تاریخ=2019-05-04|تاریخ بازبینی=2019-07-29|زبان=fa|ناشر=BBC farsi|doi=|تاریخ بازدید=}}</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[ | * [[جمهوری مهاباد]] | ||
* [[ | * [[قاضی محمد]] | ||
* [[صادق شرفکندی]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
== پیوند به بیرون == | |||
* [https://web.archive.org/web/20150923214541/http://www.didehbancenter.com/fa/images/stories/picture/Terrorism/image222.jpg قاسملو در کنار مسعود رجوی برای تفاهمنامه پیوستن حزب دموکرات به شورای ملی مقاومت] | |||
* [http://www.bbc.com/persian/iran-48977416 ترور قاسملو؛ صداهایی که شنیده نشده] | |||
{{قتل‌های زنجیره‌ای ایران}} | |||
{{ترتیب‌پیش‌فرض:قاسملو، عبدالرحمان}} | |||
[[رده:اعضای حزب دموکرات کردستان ایران]] | |||
[[رده:اعضای شورای ملی مقاومت ایران]] | |||
[[رده:افراد ایرانی آشوری‌تبار]] | |||
[[رده:اهالی ارومیه]] | |||
[[رده:افراد کشته‌شده در خارج از کشور اهل ایران]] | |||
[[رده:ایرانی‌تبارهای مهاجرت‌کرده به فرانسه]] | |||
[[رده:ترورشدگان اهل ایران]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۳۶۸]] | |||
[[رده:درگذشتگان ۱۹۸۹ (میلادی)]] | |||
[[رده:زادگان ۱۳۰۹]] | |||
[[رده:زادگان ۱۹۳۰ (میلادی)]] | |||
[[رده:سیاستمداران ترورشده اهل ایران]] | |||
[[رده:سیاستمداران حزب دموکرات کردستان ایران]] | |||
[[رده:سیاستمداران کرد ترورشده]] | |||
[[رده:سیاستمداران کرد ترورشده اهل ایران]] | |||
[[رده:سیاستمداران کرد]] | |||
[[رده:فعالان سیاسی کشته‌شده اهل ایران]] | |||
[[رده:قربانیان تروریسم اهل ایران]] | |||
[[رده:کردهای اهل ایران]] | |||
[[رده:کشته‌شدگان در اتریش]] | |||
[[رده:مخالفان کرد ترورشده اهل ایران]] | |||
[[رده:مرگ‌ها به وسیله اسلحه گرم در اتریش]] | |||
[[رده:ملی‌گرایان کرد]] | |||
[[رده:نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی]] | |||
[[رده:ویکی‌سازی رباتیک]] | |||