۲٬۳۸۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
== پیشینه حذف صفر از واحد پول در ایران == | == پیشینه حذف صفر از واحد پول در ایران == | ||
تصمیم به حذف صفرها از واحد پول ایران به دولت احمدی نژاد برمیگردد. تجربه حذف صفر از واحد پول کشورهای دیگر، در آن دوره دولت را به این صرافت انداخت تا چند صفر را از واحد پول کشور | تصمیم به حذف صفرها از واحد پول ایران به دولت احمدی نژاد برمیگردد. تجربه حذف صفر از واحد پول کشورهای دیگر، در آن دوره دولت را به این صرافت انداخت تا چند صفر را از واحد پول کشور بردارد، اما علیرغم تبلیغات بسیار این نظر دولت در حد حرف باقی ماند. این واقعیت که حذف صفرها باید در دورهای صورت بگیرد که تورم مهار شده باشد، موضوعی بود که باعث مخالفتهای بسیار با تصمیمات دولت احمدی نژاد برای حذف صفرها بود. دولت احمدی نژاد ، در سال 1390 مصوبه ای مبنی بر حذف چهار صفر از واحد پول داشت و پس از آن ، عنوان واحد پول جدید را به نظرسنجی گذاشت تا شاید بتواند با استفاده از اهرم تبلیغات و تکیه بر افکار عمومی، داستان را به پیش ببرد. شکل گیری تورم کمرشکن بهویژه در سال 1391 و ناتوانی دولت در کنترل آن، باعث شد موضوع به فراموشی سپرده شود. حذف صفرها از واحد پول بار دیگر در سال 1397 از سوی دولت حسن روحانی مطرح شد؛ دقیقا در زمانی که همچون سالهای 1390 و 1391، تورم بار دیگر شدت گرفته بود. با این حال دولت، در مرداد ماه 1398 لایحه حذف ۴ صفر از واحد پول کشور را تصویب کرد. پس از این مصوبه؛ رئیس کل بانک مرکزی در موراد متعدد سعی کرد چگونگی این تغییر و فواید آن را تشریح کند، اما همچنان بسیاری با این اقدام مخالف بودند. با ارسال لایحه دولت به مجلس، در مهر ماه سال۱۳۹۸، یک فوریت بررسی این لایحه به رای گذاشته شد. | ||
حذف صفرها از واحد پول بار دیگر در سال 1397 از سوی دولت حسن روحانی مطرح شد؛ دقیقا در زمانی که | |||
با ارسال لایحه دولت به مجلس، در مهر ماه سال۱۳۹۸، یک فوریت بررسی این لایحه به رای گذاشته شد | |||
نهایتا نمایندگان مجلس با 124 رأی موافق، 76 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع با درخواست یک فوریت برای لایحه اصلاح نظام پولی و بانکی (حذف 4 صفر از واحد پول کشور) موافقت کردند. علی رغم تصویب یک فوریت ، لایحه در صف طولانی طرح و تصویب در صحن علنی مجلس ماند و نهایتا رای نهایی مجلس در جلسه دوشنبه 15 اردیبهشت داده شد. تفاوتی که مصوبهی مجلس با مصوبه دولت داشت، در نامگذاری واحد خرد پول کشور بود. دولت قبلا نام آن را «پارسه» گذاشته بود اما مجلس نام آن را به «قران» تغییر داد.<ref name=":0">[https://www.pishkhan.com/news/179283/ روزنامهی مردم سالاری] - ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹</ref> | |||
== مصوبهی مجلس در مورد تغییر واحد پول == | == مصوبهی مجلس در مورد تغییر واحد پول == | ||
روز ۱۵ | روز ۱۵ اردیبهشت۱۳۹۹ مجلس ایران قانون تغییر واحد پول و حذف ۴ صفر از پول ایران را در یک ماده واحده و ۵ تبصره تصویب کرد. | ||
ماده واحده – ماده (1) قانون پولی و مالی کشور مصوب 18 تیر 1351 و بندهای آن با اصلاحات بعدی به شرح زیر اصلاح میشود: | ماده واحده – ماده (1) قانون پولی و مالی کشور مصوب 18 تیر 1351 و بندهای آن با اصلاحات بعدی به شرح زیر اصلاح میشود: | ||
ماده 1- واحد پول ایران تومان است و هر تومان برابر 10 هزار ریال جاری و معادل یکصد | ماده 1- واحد پول ایران تومان است و هر تومان برابر 10 هزار ریال جاری و معادل یکصد قران است. | ||
تبصره 1- برابری پولهای خارجی نسبت به تومان و نرخ خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نظام ارزی حاکم و با رعایت ذخایر ارزی و تعهدات کشور در مقابل صندوق بینالمللی پول محاسبه و تعیین میشود. | تبصره 1- برابری پولهای خارجی نسبت به تومان و نرخ خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نظام ارزی حاکم و با رعایت ذخایر ارزی و تعهدات کشور در مقابل صندوق بینالمللی پول محاسبه و تعیین میشود. | ||
خط ۲۶: | خط ۲۴: | ||
== تجربه حذف صفر از پول در جهان == | == تجربه حذف صفر از پول در جهان == | ||
موفق ترین موارد جذف صفر، متعلق به کشورهایی است که بعد از یک دوره تورم طولانی توانسته بودند تورم را کنترل کنند و پس از آن اقدام به حذف یک یا چند صفر کردند؛ وگرنه حذف صفرها در دوره تورم باعث میشد بعد از چند نسل دوباره صفرهای اضافی و مزاحم به واحدهای پولی برگردند. | موفق ترین موارد جذف صفر، متعلق به کشورهایی است که بعد از یک دوره تورم طولانی توانسته بودند تورم را کنترل کنند و پس از آن اقدام به حذف یک یا چند صفر کردند؛ وگرنه حذف صفرها در دوره تورم باعث میشد بعد از چند نسل دوباره صفرهای اضافی و مزاحم به واحدهای پولی برگردند. | ||
در کنار این تجربههای موفق، تجربههای ناموفقی هم وجود دارد؛ مثلا زیمباوه در سال ۲۰۰۶، سه صفر از پول خود حذف کرد. در سال ۲۰۰۸ با تورم شدید مجبور به حذف ۱۰ صفر دیگر شد و در سال ۲۰۰۹ نیز ۱۲ صفر دیگر از پول خود حذف کرد. اما در تورم نجومی زیمباوه، این اقدامات هیچ | مثلا فرانسه پانزده سال بعد از جنگ جهانی دوم و گذر از بحرانهای آن جنگ، در سال ۱۹۶۰ دو صفر از واحد پولی خود حذف کرد و «فرانک جدید» جای «فرانک» را گرفت. هلند نیز در دهه ۱۹۶۰ میلادی، چهار صفر از پول خود حذف کرد. کره جنوبی هم بعد از جنگ دو کره در سال ۱۹۵۷، دو صفر از پول خود حذف کرد و در سال ۱۹۶۳ که مجدداً با تورم روبهرو شد، یک صفر دیگر را نیز حذف کرد. اما موفق ترین موردی که برای ایرانیها ملموس است، اقدام ترکیه به حذف 6 صفر از واحد پول خود بود که در آغاز احیای اقتصاد ترکیه در سال 2005 صورت گرفت و جان دوباره ای به لیر ترکیه داد. | ||
در کنار این تجربههای موفق، تجربههای ناموفقی هم وجود دارد؛ مثلا زیمباوه در سال ۲۰۰۶، سه صفر از پول خود حذف کرد. در سال ۲۰۰۸ با تورم شدید مجبور به حذف ۱۰ صفر دیگر شد و در سال ۲۰۰۹ نیز ۱۲ صفر دیگر از پول خود حذف کرد. اما در تورم نجومی زیمباوه، این اقدامات هیچ اثری نکرد و امروز دیگر واحد پول این کشور اصلا ارزشی ندارد و از دلار آمریکا در مبادلات داخلی این کشور استفاده میشود.<ref name=":0" /> | |||
== علت حذف صفر و تغییر واحد پول == | == علت حذف صفر و تغییر واحد پول == | ||
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی حذف صفرها را "هماهنگی با عرف جامعه" توصیف کرد و افزود مردم چک پولهای ۵۰ هزار تومانی را ۵۰ تومان و اسکناس ۱۰ هزار تومانی را ۱۰ تومان میخوانند. | عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی حذف صفرها را "هماهنگی با عرف جامعه" توصیف کرد و افزود مردم چک پولهای ۵۰ هزار تومانی را ۵۰ تومان و اسکناس ۱۰ هزار تومانی را ۱۰ تومان میخوانند. | ||
رئیس کل بانک مرکزی یکی از مزایای تغییر واحد پول به تومان را صرفهجویی در هزینه هنگفت چاپ و امحاء اسکناس عنوان کرد و گفت با این کار سکه که در عمل امروز هیچ ارزشی | رئیس کل بانک مرکزی یکی از مزایای تغییر واحد پول به تومان را صرفهجویی در هزینه هنگفت چاپ و امحاء اسکناس عنوان کرد و گفت با این کار سکه که در عمل امروز هیچ ارزشی ندارد، دوباره وارد معاملات میشود و مثلا سکه یک تومانی جایگزین اسکناس ۱۰ هزار ریالی یا هزار تومانی کنونی خواهد شد. | ||
او میگوید در حال حاضر سرانه مصرف اسکناس در جهان بسیار اندک و سرانه استفاده از سکه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ است در حالی که در ایران سرانه مصرف اسکناس ۱۰۲ و سرانه استفاده از سکه ۲۶ قطعه بیشتر نیست. | او میگوید در حال حاضر سرانه مصرف اسکناس در جهان بسیار اندک و سرانه استفاده از سکه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ است در حالی که در ایران سرانه مصرف اسکناس ۱۰۲ و سرانه استفاده از سکه ۲۶ قطعه بیشتر نیست. | ||
به گفته همتی به دلیل استفاده ناچیز از سکه و میزان بالای استفاده از اسکناس میزان فرسودگی پول کاغذی زیاد است و هر سال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه امحاء یک میلیارد قطعه اسکناس فرسوده میشود. | به گفته همتی به دلیل استفاده ناچیز از سکه و میزان بالای استفاده از اسکناس میزان فرسودگی پول کاغذی زیاد است و هر سال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه امحاء یک میلیارد قطعه اسکناس فرسوده میشود. | ||
رئیس بانک مرکزی یکی دیگر از علتهای حذف چهار صفر را مقابله با "افت حیثیت پول ملی کشور" عنوان کرد. مطابق گزارش سامانه نظارت ارز (سنا) در روز ۱۵ اردیبهشت هر دلار آمریکا معادل ۱۵۵ هزار ریال ایران بوده است. | رئیس بانک مرکزی یکی دیگر از علتهای حذف چهار صفر را مقابله با "افت حیثیت پول ملی کشور" عنوان کرد. مطابق گزارش سامانه نظارت ارز (سنا) در روز ۱۵ اردیبهشت هر دلار آمریکا معادل ۱۵۵ هزار ریال ایران بوده است. |
ویرایش