۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تئوری وام گرفته شده از خلفای عباسی و ارائه شده توسط مصباح یزدی و اجرایی شده توسط [[سید علی خامنه ای|خامنهای]] تحت عنوان «النصر بالرعب»<ref name=":0">کتاب نظریه سیاسی اسلام صفحات ۲۲۴ و ۲۲۵ مصباح یزدی </ref> سرکوب مخالفان را از جمله وظایف اصلی خود در سالهای اخیر میدانست. از جمله آنها، بهکارگیری اراذل و اوباش و لات و لمپنها در سرکوبهای خیابانی در جریان قیام مردم در سال ۱۳۸۸، شکنجه و تجاوز به زندانیها در خانههای امن و بازداشتگاههای سپاه در تهران و کهریزک بود. در سالهای پس از جنگ فعالیتهای اقتصادی سپاه پاسداران نیز گسترش یافت. سپاه پاسداران با ورود در انواع فعالیتهای اقتصادی زیر مجموعههایی عظیم، در سطح هولدینگهای غول پیکر، مانند [[قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء]] را ایجاد کرد و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد. سپاه پاسداران از سال ۱۳۸۷ سازماندهی خود را برای مقابله با اعتراضات مردمی تغییر داد و برای هر استان یک فرماندهی مستقل ایجاد کرد تا قادر به سرکوب قیامهای عمومی باشد. نیروی بسیج نیز در هماهنگی با سپاه در این سرکوبها مشارکت دارد. | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تئوری وام گرفته شده از خلفای عباسی و ارائه شده توسط مصباح یزدی و اجرایی شده توسط [[سید علی خامنه ای|خامنهای]] تحت عنوان «النصر بالرعب»<ref name=":0">کتاب نظریه سیاسی اسلام صفحات ۲۲۴ و ۲۲۵ مصباح یزدی </ref> سرکوب مخالفان را از جمله وظایف اصلی خود در سالهای اخیر میدانست. از جمله آنها، بهکارگیری اراذل و اوباش و لات و لمپنها در سرکوبهای خیابانی در جریان قیام مردم در سال ۱۳۸۸، شکنجه و تجاوز به زندانیها در خانههای امن و بازداشتگاههای سپاه در تهران و کهریزک بود. در سالهای پس از جنگ فعالیتهای اقتصادی سپاه پاسداران نیز گسترش یافت. سپاه پاسداران با ورود در انواع فعالیتهای اقتصادی زیر مجموعههایی عظیم، در سطح هولدینگهای غول پیکر، مانند [[قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء]] را ایجاد کرد و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد. سپاه پاسداران از سال ۱۳۸۷ سازماندهی خود را برای مقابله با اعتراضات مردمی تغییر داد و برای هر استان یک فرماندهی مستقل ایجاد کرد تا قادر به سرکوب قیامهای عمومی باشد. نیروی بسیج نیز در هماهنگی با سپاه در این سرکوبها مشارکت دارد. | ||
ردپای این نهاد هم اکنون در همه عرصهها از | ردپای این نهاد هم اکنون در همه عرصهها از فرهنگ و سینما تا فعالیتهای اقتصادی& نظامی و سیاسی دیده میشود. سپاه پاسداران طبق اساسنامهاش «نهادی است تحت فرماندهی عالی مقام رهبری»، و «از نظر سیاسی و عقیدتی تابع ولایت فقیه» است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهمترین نهاد نظامی - امنیتی جمهوری اسلامی به شمار میرود و مسئولیت حفاظت و تأمین بقای جمهوری اسلامی را دارد. | ||
==پیشینه سپاه پاسداران== | ==پیشینه سپاه پاسداران== | ||
[[پرونده:حکم شورای عالی سپاه.JPG|جایگزین=حکم شورای عالی سپاه|بندانگشتی|حکم شورای عالی سپاه در سال ۱۳۵۸]] | [[پرونده:حکم شورای عالی سپاه.JPG|جایگزین=حکم شورای عالی سپاه|بندانگشتی|حکم شورای عالی سپاه در سال ۱۳۵۸]] | ||
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بود، درصدد بر آمد تا نیرویی مسلح به نام گاردملی به وجود آورد. به همین منظور، [[حسن لاهوتی اشکوری|حسن لاهوتی]] حکمی از [[روحالله خمینی]] برای تشکیل این نیرو دریافت کرد.<ref>[http://mesdaq.ir/?page_id=60083&id=65610 سایت پایگاه تبیینی و تحلیلی مصداق]</ref> با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تاکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد. هدف از تشکیل این نهاد | در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بود، درصدد بر آمد تا نیرویی مسلح به نام گاردملی به وجود آورد. به همین منظور، [[حسن لاهوتی اشکوری|حسن لاهوتی]] حکمی از [[روحالله خمینی]] برای تشکیل این نیرو دریافت کرد.<ref>[http://mesdaq.ir/?page_id=60083&id=65610 سایت پایگاه تبیینی و تحلیلی مصداق]</ref> با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تاکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد. هدف از تشکیل این نهاد حفظ انضباط در شهرها و روستاها، جلوگیری از تحریک و توطئه، جلوگیری از خرابکاری در موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانهها، جلوگیری از رسوخ عناصر فرصتطلب و ضدانقلابی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاههای فوقالعاده اسلامی، ذکر شده بود. دولت موقت& دکتر ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخستوزیر در امور انقلاب، مامور کرد که با [[حسن لاهوتی اشکوری|آیتالله لاهوتی]] برای تشکیل این نیرو همکاری کند. به گفته محسن سازگارا اساسنامه آن را وی و حسن لاهوتی در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمعآوری سلاحهای پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل کردند. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسهای در پادگان عباسآباد که با حضور محسن سازگارا، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، اصغر صباغیان، تهرانچی و علی دانشمنفرد تشکیل میشود، علی دانشمنفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسئول | ||
آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان اداره چهارم [[ساواک]] در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی | آنها با جلب همکاری عدهای از اعضای انجمنهای اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان اداره چهارم [[ساواک]] در خیابان سلطنتآباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی فعالیت سپاه پاسداران قرار داد. همچنین در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین(ع) و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند. سپاه پاسداران، در ابتدای تشکیل خود ترکیبی از گروههای مسلح موازی بود. از جمله: | ||
* گارد انقلاب در پادگان جمشیدیه به سرپرستی عباس آقازمانی (ابو شریف) تحت حمایت موسوی اردبیلی | * گارد انقلاب در پادگان جمشیدیه به سرپرستی عباس آقازمانی (ابو شریف) تحت حمایت موسوی اردبیلی | ||
* نیرویی به نام پاسا به سرپرستی محمد منتظری تحت حمایت بهشتی که در دانشگاه مستقر | * نیرویی به نام پاسا به سرپرستی محمد منتظری تحت حمایت بهشتی که در دانشگاه مستقر بود. این گروه عدهای از عناصر مذهبی که در لبنان آموزش چریکی دیده بودند را، دربر میگرفت. | ||
* افراد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به سرپرستی محمد بروجردی، تحت حمایت مرتضی مطهری | * افراد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به سرپرستی محمد بروجردی، تحت حمایت مرتضی مطهری | ||
وجود این سه گروه مسلح موازی، اختلافها و تنشهایی را در پی داشت. این | وجود این سه گروه مسلح موازی، اختلافها و تنشهایی را در پی داشت. این مسأله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگ کردن این گروهها و یکپارچه کردن آنها، سپاه پاسداران را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت، در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروهها در سپاه پاسداران ادغام شدند و جواد منصوری به عنوان فرمانده سپاه انتخاب شد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، [[محسن رضایی]]، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/99811/%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA سایت تحلیل عصر ایران محسن سازگارا کیست؟]</ref> | ||
در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسما اعلام موجودیت کرد. | در این دیدار خمینی برخلاف جهتگیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامهای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیهای رسما اعلام موجودیت کرد. | ||
[[پرونده:اولین اعدامها در کردستان.JPG|جایگزین=اولین اعدامها در کردستان|بندانگشتی|'''اولین اعدامها در کردستان''']] | [[پرونده:اولین اعدامها در کردستان.JPG|جایگزین=اولین اعدامها در کردستان|بندانگشتی|'''اولین اعدامها در کردستان''']] | ||
نیروی اولیهی سپاه با سرکوب مخالفین حکومت اسلامی، کشتار مردم ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان، تهران و سراسر ایران پایهگذاری شد. همه دست اندرکاران سپاه مستقیما در این | نیروی اولیهی سپاه با سرکوب مخالفین حکومت اسلامی، کشتار مردم ترکمن صحرا، کردستان، خوزستان، تهران و سراسر ایران پایهگذاری شد. همه دست اندرکاران سپاه مستقیما در این سرکوبها دست داشتهاند. سپاه سازماندهی جوخههای مرگ و حذف و [[تروریسم جمهوری اسلامی ایران|ترور]] فعالین سیاسی را در داخل و خارج ایران با همکاری وزارت اطلاعات عملیاتی کرده است. | ||
سپاه پاسداران علاوه بر [[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله ایران و عراق]] ، در شعله ورکردن، گسترش یا استمرار چندین جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه مانند جنگ در عراق، سوریه، یمن، لبنان نقش اصلی را داشته است. ابعاد تلفات و آوارگان این جنگها بعد از جنگ جهانی دوم و فاشیسم هیتلری، با عملکرد | سپاه پاسداران علاوه بر [[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله ایران و عراق]] ، در شعله ورکردن، گسترش یا استمرار چندین جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه مانند جنگ در عراق، سوریه، یمن، لبنان نقش اصلی را داشته است. ابعاد تلفات و آوارگان این جنگها بعد از جنگ جهانی دوم و فاشیسم هیتلری، با عملکرد نیروی دیگری قابل مقایسه نیست. | ||
[[جنگ ایران و عراق|جنگ ایران و عراق]] (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) بیش از یک میلیون کشته و یک میلیون مجروح و معلول و چند میلیون آواره و ۱۰۰۰ میلیارد دلار خسارت تنها در طرف ایران به جای گذاشت. | [[جنگ ایران و عراق|جنگ ایران و عراق]] (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) بیش از یک میلیون کشته و یک میلیون مجروح و معلول و چند میلیون آواره و ۱۰۰۰ میلیارد دلار خسارت تنها در طرف ایران به جای گذاشت. | ||
[[پرونده:جنگ ایران وعراق.JPG|جایگزین=کشتههای جنگ ایران وعراق|بندانگشتی|کشتههای جنگ ایران وعراق]] | [[پرونده:جنگ ایران وعراق.JPG|جایگزین=کشتههای جنگ ایران وعراق|بندانگشتی|کشتههای جنگ ایران وعراق]] | ||
استفاده از کودکان سرباز به عنوان سرباز یک بار مصرف در جریان جنگ ۸ ساله با عراق | استفاده از کودکان سرباز به عنوان سرباز یک بار مصرف در جریان جنگ ۸ ساله با عراق از ابتکارات سپاه بود [[محسن رضایی|محسن رضایی ،]] آنرا «پتو پیچ کردن کودکان و فرستادن آنها به میادین مین برای پاکسازی مسیر» مینامد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=EBedzzmQMKU فیلم یوتیوب سربازان یکبار مصرف نگاهی به تاریخ معاصر شماره ۴]</ref> | ||
در عراق بعد از ۱۳۸۲ به خاطر مداخله مستقیم سپاه و شبه نظامیان وابستهاش، صدها هزار تن کشته و چند میلیون نفر آواره شدهاند. | در عراق بعد از ۱۳۸۲ به خاطر مداخله مستقیم سپاه و شبه نظامیان وابستهاش، صدها هزار تن کشته و چند میلیون نفر آواره شدهاند. | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
در جریان [[انقلاب سوریه|انقلاب سوریه]] بعد از ۱۳۹۰ بیش از ۵۰۰ هزار تن کشته شده و بیش از ۱۰ میلیون نفر آواره شدهاند. | در جریان [[انقلاب سوریه|انقلاب سوریه]] بعد از ۱۳۹۰ بیش از ۵۰۰ هزار تن کشته شده و بیش از ۱۰ میلیون نفر آواره شدهاند. | ||
در جنگ یمن هزاران نفر کشته | در جنگ یمن هزاران نفر کشته و مطابق گزارش سازمان ملل سه میلیون نفر آواره شدهاند. | ||
== | == فرماندهی سپاه پاسداران == | ||
فرمانده کل سپاه توسط [[ولایت فقیه]] تعیین میشود. | فرمانده کل سپاه توسط [[ولایت فقیه]] تعیین میشود. | ||
===فرماندهان سپاه=== | ===فرماندهان سپاه پاسدران=== | ||
دانشمنفرد نخستین فرمانده سپاه قبل از تدوین اساسنامه آن بود. | * دانشمنفرد نخستین فرمانده سپاه قبل از تدوین اساسنامه آن بود. | ||
* جواد منصوری از اردیبهشت تا دوم اسفند ۱۳۵۸، نخستین فرمانده سپاه بعد از تشکیل اساسنامه آن بود. | |||
* عباس دوزدوزانی دومین فرمانده سپاه از فروردین ۱۳۵۹ تا خرداد ۱۳۵۹ برای یک دوره سه ماهه بود. | |||
* عباس آقازمانی (ابو شریف) برای حدود یک ماه از ۲ تا ۲۷ خرداد ۱۳۵۹ فرمانده سپاه بود. | |||
* از خرداد تا ۲۲ تیر ۱۳۵۹ فرمانده سپاه خود خمینی بود. | |||
* مرتضی رضایی از ۲۲ تیر ۱۳۵۹ تا شهریور ۱۳۶۰ مدت کوتاهی فرمانده سپاه شد و بعد استعفا داد. | |||
* بعد از استعفای مرتضی رضایی [[خمینی]] دستور داد یک شورای سه نفره برای سپاه تشکیل شود. محمد بروجردی، یوسف کلاهدوز و محسن رضایی فرمانده سهگانه سپاه شدند. | |||
[[پرونده:فرماندهان سپاه پاسداران.JPG|جایگزین=فرماندهان سپاه پاسداران|بندانگشتی|فرماندهان سپاه پاسداران]] | |||
* پس از شورای فرماندهی،نخستین فرمانده سپاه [[محسن رضایی]] است که در شهریور سال ۱۳۶۰ در ۲۸ سالگی توسط خمینی به این سمت منصوب شد (پیش از این، انتخاب فرمانده سپاه بهعهدهی شورای انقلاب اسلامی بود). محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی به دنبال اعلام برائت فرزندش احمد از نظام اسلامی و پناهنده شدن در امریکا، در سال ۱۳۷۶ از فرماندهی سپاه استعفا کرد | |||
از | |||
* پس از محسن رضایی، قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از خامنهای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله رحیم صفوی در فرماندهی سپاه به پایان رسید. | |||
* [[علی خامنهای]] به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقا داد. | |||
* از دوم اردیبهشت سال ۱۳۹۸ حسین سلامی بجای پاسدار جعفری به فرماندهی سپاه پاسداران منصوب شد. | |||
=== جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران === | |||
جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران توسط فرمانده سپاه «پس از تایید ولی فقیه یا نمایندهای که در سپاه تعیین کرده است، از سوی فرمانده کل نصب و عزل میشود. در طول سالهای گذشته، «عباس آقازمانی»، سال ۱۳۵۸، «یوسف کلاهدوز» در سال ۱۳۵۹، «علی شمخانی» از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸، «یحیی رحیم صفوی» از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶، «محمدباقر ذوالقدر» از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، «مرتضی رضایی» از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷، «محمدحسین حجازیزاده» از ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸ و «حسین سلامی» از ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ جانشینی فرماندهی کل سپاه را بر عهده داشتهاند. روز ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ «علی فدوی» به عنوان جانشین فرمانده سپاه تعیین شد. | |||
=== معاونان فرمانده سپاه پاسداران === | |||
=== معاونان فرمانده سپاه === | |||
در حال حاضر در ساختار سازمانی سپاه، معاونتهای «نیروی انسانی»، «اطلاعات راهبردی»، «سیاسی»، «اجرایی»، «حقوقی»، «امداد، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «بازرسی»، «حفظ آثار»، «مالی»، «عملیات»، «پشتیبانی و لجستیک»، «تربیت بدنی»، «روابط عمومی و انتشارات»، «ایمنی»، «تربیت و آموزش عقیدتی-سیاسی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «تحقیقات صنعتی»، «طرح و برنامهریزیهای راهبردی»، «مهندسی» و «هماهنگ کننده» مشغول فعالیت هستند. در میان معاونتهای سپاه، «معاونت روابط عمومی و انتشارات»، «تربیت و آموزش عقیدتی-سیاسی»، و «معاون سیاسی» سپاه توسط «نمایندگی ولی فقیه در سپاه» منصوب و کنترل میشود. | در حال حاضر در ساختار سازمانی سپاه، معاونتهای «نیروی انسانی»، «اطلاعات راهبردی»، «سیاسی»، «اجرایی»، «حقوقی»، «امداد، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «بازرسی»، «حفظ آثار»، «مالی»، «عملیات»، «پشتیبانی و لجستیک»، «تربیت بدنی»، «روابط عمومی و انتشارات»، «ایمنی»، «تربیت و آموزش عقیدتی-سیاسی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «تحقیقات صنعتی»، «طرح و برنامهریزیهای راهبردی»، «مهندسی» و «هماهنگ کننده» مشغول فعالیت هستند. در میان معاونتهای سپاه، «معاونت روابط عمومی و انتشارات»، «تربیت و آموزش عقیدتی-سیاسی»، و «معاون سیاسی» سپاه توسط «نمایندگی ولی فقیه در سپاه» منصوب و کنترل میشود. | ||
=== ستاد مشترک سپاه | === ستاد مشترک سپاه پاسداران === | ||
تاسیس این ستاد در راستای هماهنگی بین نیروهای سپاه انجام شد. نام مصوب اساسنامه این مرکز، «ستاد مرکزی سپاه» بود ولی به نام «ستاد کل سپاه» شناخته میشد. ۵ اسفند۱۳۷۰ بر اساس دستور «خامنهای»، نام آن به «ستاد مشترک سپاه» تغییر یافت. در دومین تغییر، عنوان «ستاد مشترک» در اسفند سال ۱۳۸۶ به معاونت هماهنگکننده سپاه تبدیل شد. | تاسیس این ستاد در راستای هماهنگی بین نیروهای سپاه انجام شد. نام مصوب اساسنامه این مرکز، «ستاد مرکزی سپاه» بود ولی به نام «ستاد کل سپاه» شناخته میشد. ۵ اسفند۱۳۷۰ بر اساس دستور «خامنهای»، نام آن به «ستاد مشترک سپاه» تغییر یافت. در دومین تغییر، عنوان «ستاد مشترک» در اسفند سال ۱۳۸۶ به معاونت هماهنگکننده سپاه تبدیل شد. | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۳۷: | ||
ذیل ستاد مشترک سپاه، معاونتهای اطلاعات، بازرسی، قضایی انضباطی، فرهنگی، سیاسی، عملیات و آموزش نیروی انسانی، فعال هستند. | ذیل ستاد مشترک سپاه، معاونتهای اطلاعات، بازرسی، قضایی انضباطی، فرهنگی، سیاسی، عملیات و آموزش نیروی انسانی، فعال هستند. | ||
=== | === رؤسای ستاد مشترک سپاه یا معاونت هماهنگ کننده === | ||
«محمدباقر ذوالقدر»، از شهریور ۱۳۶۸ تا اسفند ۱۳۷۵، «حسین علایی» از فروردین ۱۳۷۶ تا تیر ۱۳۷۹، «علی اکبر احمدیان» از تیر ۱۳۷۹ تا شهریور ۱۳۸۶، «محمد حجازی»، از شهریور تا اسفند ۱۳۸۶، «جمالالدین آبرومند» از فروردین ۱۳۸۷ تا تیر ۱۳۹۷، «حسین سلامی» از تیر تا شهریور ۱۳۹۷ و «علی فدوی» از شهریور ۱۳۹۷ تا (دی ماه ۱۳۹۷) این مسئولیت را بر عهده داشتهاند. | «محمدباقر ذوالقدر»، از شهریور ۱۳۶۸ تا اسفند ۱۳۷۵، «حسین علایی» از فروردین ۱۳۷۶ تا تیر ۱۳۷۹، «علی اکبر احمدیان» از تیر ۱۳۷۹ تا شهریور ۱۳۸۶، «محمد حجازی»، از شهریور تا اسفند ۱۳۸۶، «جمالالدین آبرومند» از فروردین ۱۳۸۷ تا تیر ۱۳۹۷، «حسین سلامی» از تیر تا شهریور ۱۳۹۷ و «علی فدوی» از شهریور ۱۳۹۷ تا (دی ماه ۱۳۹۷) این مسئولیت را بر عهده داشتهاند. | ||
خط ۴۵۴: | خط ۴۵۳: | ||
* '''سازمان هنری رسانهای اوج''': از جمله نهادهای وابسته به بسیج است که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را شروع کرده است و به طور عمده بر حوزه سینما و تولیدات هنری متمرکز است. در زیرمجموعه این سازمان، «مرکز فیلم و سریال»، «مرکز تولیدات رسانهای بینالملل»، «خانه طراحان طرح و گرافیک انقلاب اسلامی»، «خانه طراحان تبلیغات انقلاب اسلامی»، «مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی»، «خانه مستند انقلاب اسلامی»، «خانه فیلم داستانی انقلاب اسلامی»، «خانه پویانمایی (انیمیشن) انقلاب اسلامی»، «مرکز ماوا (ویژه موسیقی) و «خانه سرود انقلاب اسلامی» فعال هستند. از نمونه فعالیتهای این سازمان، طراحی و نصب بیلبوردهای ضدآمریکایی در دوران مذاکرات هستهای، ساخت کلیپ امیر تتلو روی ناو جماران در خلیج فارس، ساخت فیلمهای بادیگارد، ایستاده در غبار، به وقت شام و ماجرای نیمروز، سریال پایتخت، تولید ۷۰۰ مستند و سرمایهگذاری کلان و دامنهدار برای ساخت فیلمهای سینمایی و سریال، را میتوان اشاره کرد. شبکه تلویزیونی افق نیز محصولات خود را به طور عمده از طریق سازمان اوج تامین میکند. سازمان اوج، حامی اصلی «جشنواره فرهنگی هنری عمار» است که جشنوارهای شبیه جشنواره فیلم فجر محسوب میشود و به تبلیغ و تحسین آثار انقلابی میپردازد. به گفته مدیران این موسسه، در زیرمجموعه این سازمان، ۸۰ موسسه فعال هستند و در این موسسهها ۲۶۰۰ نفر فعالیت میکنند. | * '''سازمان هنری رسانهای اوج''': از جمله نهادهای وابسته به بسیج است که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را شروع کرده است و به طور عمده بر حوزه سینما و تولیدات هنری متمرکز است. در زیرمجموعه این سازمان، «مرکز فیلم و سریال»، «مرکز تولیدات رسانهای بینالملل»، «خانه طراحان طرح و گرافیک انقلاب اسلامی»، «خانه طراحان تبلیغات انقلاب اسلامی»، «مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی»، «خانه مستند انقلاب اسلامی»، «خانه فیلم داستانی انقلاب اسلامی»، «خانه پویانمایی (انیمیشن) انقلاب اسلامی»، «مرکز ماوا (ویژه موسیقی) و «خانه سرود انقلاب اسلامی» فعال هستند. از نمونه فعالیتهای این سازمان، طراحی و نصب بیلبوردهای ضدآمریکایی در دوران مذاکرات هستهای، ساخت کلیپ امیر تتلو روی ناو جماران در خلیج فارس، ساخت فیلمهای بادیگارد، ایستاده در غبار، به وقت شام و ماجرای نیمروز، سریال پایتخت، تولید ۷۰۰ مستند و سرمایهگذاری کلان و دامنهدار برای ساخت فیلمهای سینمایی و سریال، را میتوان اشاره کرد. شبکه تلویزیونی افق نیز محصولات خود را به طور عمده از طریق سازمان اوج تامین میکند. سازمان اوج، حامی اصلی «جشنواره فرهنگی هنری عمار» است که جشنوارهای شبیه جشنواره فیلم فجر محسوب میشود و به تبلیغ و تحسین آثار انقلابی میپردازد. به گفته مدیران این موسسه، در زیرمجموعه این سازمان، ۸۰ موسسه فعال هستند و در این موسسهها ۲۶۰۰ نفر فعالیت میکنند. | ||
== | == نیروی قدس == | ||
=== پیشینه تشکیل نیروی قدس سپاه پاسداران === | === پیشینه تشکیل نیروی قدس سپاه پاسداران === | ||
سابقه تشکیل نیروی قدس سپاه پاسداران مشهور به «سپاه قدس»، به «واحد نهضتهای آزادیبخش» باز میگردد که در فروردین سال ۱۳۶۰ در سپاه تشکیل شد. در این دوران، درخواست تشکیل «نیروی قدس سپاه» اندک اندک شکل گرفت. ۲۵خرداد ۱۳۶۱، گروهی از نمایندگان و رهبران گروههای شبه نظامی فعال در خاورمیانه و شمال آفریقا که در تهران به میزبانی «واحد نهضتهای آزادیبخش سپاه» گرد هم آمده بودند، در قطعنامه پایانی اعلام کردند که «خواستار تشکیل سپاه قدس از سوی جمهوری اسلامی هستیم.» همان روز دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در اطلاعیهای از متقاضیان خواست «برای ثبتنام و سپس اعزام به سوریه و لبنان» مراجعه کنند. | سابقه تشکیل [[نیروی قدس سپاه پاسداران]] مشهور به «سپاه قدس»، به «واحد نهضتهای آزادیبخش» باز میگردد که در فروردین سال ۱۳۶۰ در سپاه تشکیل شد. در این دوران، درخواست تشکیل «نیروی قدس سپاه» اندک اندک شکل گرفت. ۲۵خرداد ۱۳۶۱، گروهی از نمایندگان و رهبران گروههای شبه نظامی فعال در خاورمیانه و شمال آفریقا که در تهران به میزبانی «واحد نهضتهای آزادیبخش سپاه» گرد هم آمده بودند، در قطعنامه پایانی اعلام کردند که «خواستار تشکیل [[نیروی قدس سپاه پاسداران|سپاه قدس]] از سوی جمهوری اسلامی هستیم.» همان روز دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در اطلاعیهای از متقاضیان خواست «برای ثبتنام و سپس اعزام به سوریه و لبنان» مراجعه کنند. | ||
فعالیتهای «واحد نهضتهای آزادی بخش» تا سال ۱۳۶۴ ادامه داشت. در طول این چهارسال، فعالیتهای «مهدی هاشمی»، که از نزدیکان «حسینعلی منتظری» بود، موجب بروز اختلافاتی در سپاه شد. این اختلافات که در نهایت منجر به بازداشت و اعدام مهدی هاشمی شد، سبب شد که سال ۱۳۶۴، واحد نهضتهای آزادیبخش از سپاه پاسداران به وزارت امورخارجه منتقل شود. | فعالیتهای «واحد نهضتهای آزادی بخش» تا سال ۱۳۶۴ ادامه داشت. در طول این چهارسال، فعالیتهای «مهدی هاشمی»، که از نزدیکان «حسینعلی منتظری» بود، موجب بروز اختلافاتی در سپاه شد. این اختلافات که در نهایت منجر به بازداشت و اعدام مهدی هاشمی شد، سبب شد که سال ۱۳۶۴، واحد نهضتهای آزادیبخش از سپاه پاسداران به وزارت امورخارجه منتقل شود. | ||
خط ۴۶۳: | خط ۴۶۲: | ||
«جواد منصوری» که از فروردین تا اسفند ۱۳۵۸، فرمانده سپاه بوده است، در گفتگویی با ماهنامه رمز عبور که خرداد ۱۳۹۵ منتشر شد، گفته است پس از این جابجایی دو سه سالی واحد نهضتها در وزارت خارجه بود و بعد دوباره به سپاه برگشت و نیروی قدس شد. | «جواد منصوری» که از فروردین تا اسفند ۱۳۵۸، فرمانده سپاه بوده است، در گفتگویی با ماهنامه رمز عبور که خرداد ۱۳۹۵ منتشر شد، گفته است پس از این جابجایی دو سه سالی واحد نهضتها در وزارت خارجه بود و بعد دوباره به سپاه برگشت و نیروی قدس شد. | ||
=== قرارگاههای نیروی قدس سپاه پاسداران === | |||
نیروی قدس دارای ۴ قرارگاه فرماندهی اصلی در مناطق مرزی است که فعالیتهای اطلاعاتی و عملیاتی آن را در مناطق مختلف مرزی ایران با کشورهای همسایه هدایت میکند. | |||
==== سپاه یکم؛ قرارگاه فرماندهی برای عراق ==== | |||
قرارگاه فرماندهی برای عراق - قرارگاه رمضان به فرماندهی سرتیپ پاسدار احمد فروزنده برای عراق که ستاد فرماندهی آن در تهران و دارای سه قرارگاه در استانهای همجوار با عراق است: | |||
قرارگاه نصر در شمال (نقده) به فرماندهی سرتیپ پاسدار محمود فرهادی | |||
قرارگاه ظفر در غرب (کرمانشاه) به فرماندهی سرتیپ پاسدار عبیداوی | |||
قرارگاه فجر در جنوب (اهواز) به فرماندهی سرتیپ پاسدار عبدالرضا بیات | |||
==== سپاه دوم؛ سپاه یکم؛ برای مأموریت در پاکستان ==== | |||
سپاه دوم نیروی قدس سپاه پاسداران، قرارگاه فرماندهی برای پاکستان قرارگاه «نبیاکرم» در زاهدان به فرماندهی سرتیپ پاسدار شیبانی است. | |||
==== سپاه سوم؛ قرارگاه فرماندهی برای ترکیه و آذربایجان ==== | |||
سپاه سوم قرارگاه فرماندهی برای ترکیه و آذربایجان - قرارگاه «حمزه» در ارومیه. این قرارگاه برقراری ارتباط با گروههای کرد مخالف ترکیه و همچنین سرکوب اکراد در داخل ایران و اقدام به عملیات تروریستی علیه گروههای کرد ایرانی در داخل عراق را هم برعهده دارد. همچنین ارتباط با کشورهای آذربایجان. قرارگاههای فعلی و تاکتیکی آن در استان اردبیل و تبریز واقع شدهاست. | |||
==== سپاه چهارم؛ قرارگاه فرماندهی برای افغانستان و آسیای میانه ==== | |||
سپاه جهارم یروی قدس سپاه پاسداران، قرارگاه فرماندهی برای افغانستان و آسیای میانه - قرارگاه «انصار» در مشهد قرار دارد. این قرارگاه در شهرهای زابل، میرجاوه، بیرجند و تایباد دارای قرارگاههای تابعه میباشد. پاسداران در افغانستان تحت فرماندهی این قرارگاه میباشند. | |||
==== سپاه پنجم قرارگاه فرماندهی برای ترکیه ==== | |||
سپاه پنجم یروی قدس سپاه پاسداران اجرای عملیات تروریستی ویژه و سازماندهی تیمهای مخفی تروریستی در داخل ترکیه را برعهده دارد. فرمانده سپاه پنجم حاج منصور است و یک پایگاه در تبریز دارند.<ref group="پاورقی">نمونه: سپاه پنجم قدس با همکاری وزارت اطلاعات علیاکبر قربانی و زهرا رجبی دو عضو مجاهدین را در ترکیه به قتل رساندند. در جریان محاکمهٌ شماری از تروریستها در ترکیه که در قتل علیاکبر قربانی و تعدادی از روزنامهنگاران و مقامات سیاسی در ترکیه، مسئولیت داشتند نقش سپاه قدس، وزارت اطلاعات و دیپلوماتهای جمهوری اسلامی در آنکارا و استانبول افشا شد. یکی از تروریستهای دستگیر شده نجمی اسلان اعتراف کرد که بهوسیله نمایندگی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در آنکار به ایران رفته و در آنجا آموزش نظامی دیدهاست. یکی از تروریستها که در ربودن علیاکبر قربانی شرکت داشت بهنام «شکر» بعداز دستگیری اعتراف کرد پس از ترور چتین امج (روزنامهنگار ترک که در تاریخ16 اسفند 1368 در حین پیاده شدن از اتومبیل ترور شد) به ایران فرار کردم و سپس با پاسپورت دیپلوماتیک دوبار دیگر به ترکیه آمدم.</ref> | |||
==== سپاه ششم؛ قرارگاه فرماندهی برای خلیج فارس ==== | |||
سپاه ششم نیروی قدس سپاه پاسداران مأموریت صدور تروریسم و براندازی در امارات و حوزهٌ خلیج فارس را بهعهده دارد. فرمانده این سپاه شیرازی است. قبل از شیرازی سرتیپ پاسدار احمد شریفی، فرماندهٌ سپاه ششم بود؛ که از ابتدای تأسیس نیروی قدس این سمت را برعهده داشت. این نیرو به فرماندهی پاسدار شریفی نقش فعالی در ''درگیریهای داخلی بحرین'' در سال۷۲ داشت. وی در ''انفجار خُبَر'' در عربستان نقش جدی داشت.<ref group="پاورقی">خانم سروناز چیتساز، نمایندهٌ شورایملی مقاومت در آمریکا، در سال1376 طی یک کنفرانس مطبوعاتی نقش پاسدار شریفی در انفجار خبر را افشا کرد. بعداز این افشاگری بود که جمهوری اسلامی مأموریت او را عوض کرد.</ref> پاسدار احمد شریفی در حال حاضر در دانشگاه بیتالمقدس نیروی قدس در قم مستقر است. | |||
==== سپاه هفتم؛ قرارگاه فرماندهی برای لبنان ==== | |||
سپاه هفتم نیروی قدس همان سپاه لبنان است که قبل از تشکیل نیروی قدس در این کشور حضور داشت و پس از تشکیل نیروی قدس تحت فرماندهی این نیرو قرار گرفت…<ref group="پاورقی">سپاه پاسداران در لبنان پس از عراق، لبنان یکی از اصلیترین کشورهای اسلامی و عربی است که همواره کاندیدای مهمی برای گسترش و تروریسم مد نظر جمهوری اسلامی بودهاست. یکی از حوزههای فعالیت اطلاعات سپاه پاسداران از ابتدا، لبنان بود. جنگ داخلی لبنان و عدم وجود یک حکومت مرکزی مقتدر، زمینهٌ مساعدی برای این دخالتها فراهم میکرد. در تاریخ 16خرداد سال61 بهدستور شخص خمینی با شعار و با هدف برقراری جمهوری اسلامی در لبنان، یک تیپ سپاه پاسداران بهنام «تیپ (ضد) محمد رسولالله» به فرماندهی پاسدار حسین مصلح که تحت نظر اطلاعات سپاه کار میکرد به لبنان اعزام نمود. انفجارهای پیاپی در لبنان، از جمله انفجار سفارت آمریکا و مقر تفنگدارهای دریایی این کشور و انفجار مقر فرانسویها در لبنان، گروگانگیری و بهقتل رساندن اتباع خارجی در این کشور اکثراً توسط همین تیپ انجام شدهاست. پاسدار مصلح شخصاً فرماندهی انفجار مقر تفنگداران آمریکایی در بیروت در سال1983را برعهده داشت.</ref> | |||
==== سپاه هشتم؛ قرارگاه فرماندهی برای آفریقا ==== | |||
سپاه هشتم نیروی قدس سپاه پاسداران حوزهی مأموریت این سپاه کشورهای آفریقایی مانند الجزایر، تونس، سودان و… میباشد. این سپاه نقش فعالی در سودان دارد و براساس گزارشهای موجود پایگاههایی در سودان جهت آموزش ایجاد کرده تا از این طریق پایگاهی برای فعالیتهایش در کشورهای حولوحوش و بهویژه مصر تدارک ببیند. فرماندهی سپاه هشتم صراف و معاونش افقهی میباشد. | |||
سپاه نهم قرارگاه فرماندهی برای سپاه اروپا و آمریکا | |||
سپاه نهم نیروی قدس سپاه پاسداران در آلمان و اتریش فعالیت زیادی دارد و در صدد جذب مسلمانان ترک و اعراب در آلمان است و از این حیث توجه ویژهیی به مسجد بزرگ هامبورگ دارد. فرمانده سپاه نهم ناهیدیان است. این سپاه مأموریتهای کشورهای شرق آسیا را هم برعهده دارد. | |||
==== سپاه بوسنی ==== | |||
سپاه بوسنی بهدلیل اینکه میتواند سکوی پرش حکومت جمهوری اسلامی به اروپا باشد از جایگاه خاصی برخوردار است فرمانده این سپاه سرتیپ پاسدار «شمس» معاون سابق آموزش نیروی قدس میباشد. | |||
پایگاه اطلاعاتی آذربایجان: این پایگاه در خرداد۱۳۷۲ در شهر ماکو در مرز جمهوری آذربایجان تشکیل شده و فرماندهی آن برعهده سرتیپ پاسدار بویاغچی است. این پایگاه یک پادگان در مرز ایران و آذربایجان و ارمنستان ایجاد کردهاست. | |||
==== تیپ مالک اشتر» ==== | |||
این تیپ یک تیپ مستقل تحت امر نیروی قدس میباشد که در سالهای جنگ با عراق تحتامر قرارگاه رمضان بود و بهخاطر عملیاتی که در داخل عراق انجام داد، بعداز تشکیل نیروی قدس به آن نیرو منتقل شد و مقر آن استان مازندران است. فرمانده تیپ مالک اشتر سرتیپ پاسدارحسنینیا است و ۲گردان آن در لبنان بهسر میبرند. | |||
=== فعالیتهای برونمرزی نیروی قدس سپاه پاسداران === | === فعالیتهای برونمرزی نیروی قدس سپاه پاسداران === | ||
ایده «صدور انقلاب» و میل به حمایت از گروههای شبهنظامی فعال عمدتا شیعه، که جمهوری اسلامی آنها را «نهضت آزادیبخش» توصیف میکرد و برنامهریزی برای اعزام نظامی و شبه نظامی به کشورهایی چون لبنان، سوریه و افغانستان که جمهوری اسلامی منافع خود را در آنجا میدید در این زمینه نقش داشتند. | ایده «صدور انقلاب» و میل به حمایت از گروههای شبهنظامی فعال عمدتا شیعه، که جمهوری اسلامی آنها را «نهضت آزادیبخش» توصیف میکرد و برنامهریزی برای اعزام نظامی و شبه نظامی به کشورهایی چون لبنان، سوریه و افغانستان که جمهوری اسلامی منافع خود را در آنجا میدید در این زمینه نقش داشتند. | ||
خط ۶۶۲: | خط ۷۰۵: | ||
* '''کشت و صنعت فردوس:''' این شرکت متعلق به بنیاد تعاون سپاه است و در پرورش طیور، ماهیگیری، کشت داروی گیاهی و برنج، پرورش ماهی و پرورش بوقلمون مشارکت دارد. | * '''کشت و صنعت فردوس:''' این شرکت متعلق به بنیاد تعاون سپاه است و در پرورش طیور، ماهیگیری، کشت داروی گیاهی و برنج، پرورش ماهی و پرورش بوقلمون مشارکت دارد. | ||
* '''هتل پنج ستاره «مدینهالرضا»:''' ۴۵۰ اتاق دارد در ۴۶ هزار متر مربع و در ۱۶ طبقه در سال ۱۳۹۲ به بهرهبرداری رسیده است. این هتل تنها ۱۵۰ متر با آرامگاه امام هشتم شیعیان فاصله دارد که قرار گرفتن در چنین موقعیتی نیاز به توان مالی و لابیهای قدرتمندی است. | * '''هتل پنج ستاره «مدینهالرضا»:''' ۴۵۰ اتاق دارد در ۴۶ هزار متر مربع و در ۱۶ طبقه در سال ۱۳۹۲ به بهرهبرداری رسیده است. این هتل تنها ۱۵۰ متر با آرامگاه امام هشتم شیعیان فاصله دارد که قرار گرفتن در چنین موقعیتی نیاز به توان مالی و لابیهای قدرتمندی است. | ||
* '''مؤسسه مالی و اعتباری ثامن:''' این موسسه در سال ۱۳۷۶ تاسیس شد. مالکیت این مؤسسه از سال ۱۳۸۶ محل اختلاف قانونی بین ۹۰۰ عضو سپاه پاسداران و ارگان سپاه پاسداران بوده است. این ۹۰۰ نفر برای حکمیت در حل اختلاف بین پاسداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ۵۱ نماینده خود که اشخاص حقیقی بودند وکالت دادند، اما سپاه با وکالتنامههای ماخوذه تعاونی اعتبار ثامنالائمه را به نام ۴۶ شرکت از شرکت های وابسته به بنیاد تعاون سپاه واگذار کرد. به نظر میرسید این مؤسسه در سال ۱۳۹۶ ورشکسته شده است. این | * '''مؤسسه مالی و اعتباری ثامن:''' این موسسه در سال ۱۳۷۶ تاسیس شد. مالکیت این مؤسسه از سال ۱۳۸۶ محل اختلاف قانونی بین ۹۰۰ عضو سپاه پاسداران و ارگان سپاه پاسداران بوده است. این ۹۰۰ نفر برای حکمیت در حل اختلاف بین پاسداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ۵۱ نماینده خود که اشخاص حقیقی بودند وکالت دادند، اما سپاه با وکالتنامههای ماخوذه تعاونی اعتبار ثامنالائمه را به نام ۴۶ شرکت از شرکت های وابسته به بنیاد تعاون سپاه واگذار کرد. به نظر میرسید این مؤسسه در سال ۱۳۹۶ ورشکسته شده است. این مسأله همراه با خبر ادغام این موسسه با بانک کوثر و بانک مهر اقتصاد، باعث اعتراض گسترده اعضای حسابدار ثامن شد که خواستار بازگشت پول خود بودند. در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷، رسانههای ایران از ادغام موسسه ثامن در بانک انصار خبر دادند. این طرح از سوی بانک مرکزی و به منظور مقابله با بحران بانکی ناشی از فعالیت موسسه اعتباری و مالی بدون مجوز به خصوص موسسههای مالی و اعتباری وابسته به نیروهای نظامی و امنیتی صورت گرفته است. | ||
=== نهادهای تحت امر سپاه === | === نهادهای تحت امر سپاه === |