کاربر:Safa/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

== آغاز سلطنت محمدرضا پهلوی ==

== دوره‌های حکومت محمدرضا پهلوی ==

=== دوره‌ی اول: از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۷ ===

=== دوره دوم: از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۲ ===

مخالفان این اقدام آن‌را به معنی تکیه‌ی بیشتر به آمریکا و انگلستان تلقی کردند.

==== کودتای ۲۸ مرداد ====

[[پرونده:کودتای ۲۸ مرداد.JPG|جایگزین=کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲|بندانگشتی|کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲|414x414پیکسل]]

مصدق  در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ قانون ملی‌شدن نفت را از تصویب مجلس گذراند و در کمتر از ۴۰ روز بعد، قانون خلع ید از شرکت انگلیسی را نیز به تصویب رساند. مصدق اقدامات خود را با حمایت توده‌های مردم و تظاهرات و اعتصابات گسترده نفتگران خوزستان به‌پیش می‌برد. چنین بود که در اردیبهشت ۱۳۳۰ نخست‌وزیری مصدق به‌مجلس و رژیم شاه تحمیل شد. اما اقدامات ملی دکتر محمد مصدق به‌مذاق دربار و استعمار انگلیس و هچنین روحانیون وابسته‌ای چون آیت‌الله کاشانی خوش نمی‌آمد. از همین رو توطئه‌چینی‌ها علیه دکتر مصدق کردند.<ref name=":1">[https://event.mojahedin.org/i/events/5048 قیام سی تیر مردم ایران در حمایت از مصدق] ـ سایت سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>

پیروزی دکتر محمد مصدق در دادگاه یک ضربه به سیاست انگلیس بود. از طرفی مصدق برای محدود کردن شاه و دربار و خنثی‌ساختن توطئه‌های استعمار از یکسو و پیش بردن اصلاحات اجتماعی و اقتصادی از سوی دیگر، خواستار آن شد که پست وزارت جنگ را که تا آن زمان در دست شاه بود و همواره از آن به‌عنوان ابزار اعمال فشار علیه جنبش ضداستعماری مردم استفاده می‌شد بر عهده بگیرد و اعلام کرد که در صورت تن‌ندادن شاه به این شرط، از نخست‌وزیری استعفا خواهد داد. محمدرضا شاه که سلطنت مطلقه‌ی خود را در خطر می‌دید، شدیداً با سپردن وزارت جنگ به‌مصدق مخالفت کرد. دکتر مصدق در روز ۲۵ تیر ۱۳۳۱، از نخست‌وزیری استعفا داد. با استعفای مصدق، شاه فرصت را غنیمت شمرده و قوام‌السلطنه'''،''' کهنه‌کارترین مهره‌ی رژیم فئودالی و دربار استعماری را به‌نخست‌وزیری برگزید. قوام‌السلطنه طی اعلامیه‌ای هرگونه مخالفت با دولت را ممنوع و مردم را تهدید به سرکوب کرد. او ارتش و شهربانی را در خیابانها مستقر کرد. ٰاین گونه اقدامات و تهدیدات قوام نتیجه‌بخش نبود. موج اعتراضات توده‌ای علیه انتصاب قوام به نخست‌وزیری از تهران و سایر نقاط کشور برخاست. سرانجام صبح روز سی‌ام تیرماه سال۱۳۳۱، مردم تهران و شهرهای دیگر به خیابان‌ها ریختند. انبوه مردم با فریادها و شعارهای "یا مرگ یا مصدق"، "مصدق پیروز است"، "مرگ بر قوام"، با نیروهای ارتش و شهربانی به مقابله برخاستند. قیام مردمی با شدت و حدت ادامه پیدا کرد و سرانجام پس از کشته و مجروح شدن قریب به ۸۰۰ نفر از مردم تهران، شاه فرمان نخست‌وزیری قوام را لغو کرد و به‌خواست‌های دکتر مصدق گردن گذاشت.<ref name=":1" />

چندی بعد دکتر مصدق دستگیر و در دادگاه نظامی به حبس و تبعید محکوم شد. روز ششم اسفند ۱۳۳۲دکتر حسین فاطمی نیز دستگیر شد و روز ۱۹ آبان ۱۳۳۳در حالی که ۴۰ درجه تب داشت، با برانکارد به پای جوخه اعدام برده شد.<ref>[https://event.mojahedin.org/i/events/4428 دکتر حسین فاطمی به دستور شاه اعدام شد] ـ سایت سازما مجاهدین خلق ایران</ref>

=== دوره سوم: از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ ===

دستگاه امنیتی ساواک که زیر نظر مستقیم شاه اداره می‌شد عامل اصلی سرکوب مخالفان و بستن فضای سیاسی کشور بود و سازمان‌های بین‌المللی ناظر بر حقوق بشر پیوسته به فعالیت‌های آن انتقاد می‌کردند.