|
|
خط ۳۹: |
خط ۳۹: |
| فرمانداران نظامی سایر شهرها نیز به ترتیب زیر انتخاب شدند: سرتیپ جهانگیر اسفندیاری (آبادان)، سرلشگر رضا ناجی (اصفهان)، سرتیپ شمس تبریزی (اهواز)، سرلشکر بیدآبادی (تبریز)، سرلشکر عبدالرضا اسفندیاری (شیراز)، سرتیپ غفاری (کازرون)، سرتیپ شاپور میرهادی (کرج)، سرتیپ نادور (جهرم)، سرتیپ نعمت الله معتمدی (قزوین)، سرلشگر کمال نظامی (قم)، سرتیپ عبدالرحیم جعفری (مشهد)<ref name=":0" /> | | فرمانداران نظامی سایر شهرها نیز به ترتیب زیر انتخاب شدند: سرتیپ جهانگیر اسفندیاری (آبادان)، سرلشگر رضا ناجی (اصفهان)، سرتیپ شمس تبریزی (اهواز)، سرلشکر بیدآبادی (تبریز)، سرلشکر عبدالرضا اسفندیاری (شیراز)، سرتیپ غفاری (کازرون)، سرتیپ شاپور میرهادی (کرج)، سرتیپ نادور (جهرم)، سرتیپ نعمت الله معتمدی (قزوین)، سرلشگر کمال نظامی (قم)، سرتیپ عبدالرحیم جعفری (مشهد)<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| == روز ۱۷ شهریور۱۳۵۷ ==
| |
| بامداد جمعه هفدهم شهریور، بیانیه هیئت دولت که در آن تظاهرات و اعتراضات مردم را به طرفهای خارجی نسبت داده، برای اعلام حکومت نظامی نهایی میشود. دراین بیانیه آمده است: «با آگاهی دقیق از ریشههای این توطئه عمیق که با پول و نقشه خارجی و تحریکات بیگانه هر روز ابعاد تازهای را در برمیگیرد و همچنین با اطلاع ازچگونگی تجاوز مسلحانه گروههای تروریست و مخرب... ناگزیرحکومت نظامی را برای مدت شش ماه درشهرهای تهران، کرج، قزوین، قم، مشهد، تبریز، آبادان، اصفهان، شیراز، کازرون، جهرم اعلام مینماید.»<ref name=":0" />
| |
|
| |
| درساعت ۶ صبح ۱۷شهریور اطلاعیه شماره ۱ فرمانداری نظامی تهران برای اعلام حکومت نظامی از رادیو خوانده شد. عملا مردم از اعلام حکومت نظامی با خبر نشده بودند.<ref name=":0" />
| |
| [[پرونده:صحنهای از تظاهرات مردم در ۱۷شهریور.JPG|جایگزین=تظاهرات مردمی در ۱۷ شهریور۱۳۵۷ و نشانهروی نیروهای ارتش شاهنشاهی به سمت مردم|بندانگشتی|تظاهرات مردمی در ۱۷ شهریور۱۳۵۷ و نشانهروی نیروهای ارتش شاهنشاهی به سمت مردم]]
| |
| از ساعت ۸ صبح نیروهای ارتش در میدان ژاله مستقر شدهاند. ارتش برای ایجاد رعب از تجهیزات نا متعارفی که تا آن زمان بی سابقه بود، از جمله ماسکهای ضد گاز، نفربر، مسلسلهای سنگین، لجستیک سنگین و بالگردهای هوانیروز، استفاده کرد. مردم در خیابانهای اصلی مسیر میدان ژاله به هم میرسند. ساعت ۸:۱۵ فرماندهی نظامی با بلندگو اعلام میکند که حکومت نظامی است و مردم باید متفرق شوند. او میگوید: « ما را مجبور به شلیک نکنید.» ساعت ۸:۳۰ یک روحانی وارد میدان میشود و با یکی از افسران صحبت میکند. مردم به درخواست او روی زمین مینشینند. در ساعت ۹:۱۵ شلیک آغاز میشود. حجم آتش بسیار زیاد است و به گفته ناظران ۳۰ ثانیه به طول میانجامد. تنها خبرنگار حاضر در میدان زمان شلیک را ۳ دقیقه ذکر کردهاست. تعداد زیادی از مردم مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته و مجروح میشوند. جمعیت پراکنده میشود و درگیریهای وسیع خیابانی تا شبانگاه همانروز در نقاط مختلف تهران بین مردم و نیروهای ارتش رخ میدهد که منجر به کشته و مجروح شدن تعداد بسیاری از مردم میشود.<ref name=":0" />
| |
|
| |
| یرواند آبراهامیان درکتاب خود «ایران بین دو انقلاب» مینویسد: «درگیریهای اجتناب ناپذیر، صبح جمعه ۱۷شهریور، روی داد... در محلههای پرجمعیت جنوبی، برای پراکنده کردن جمعیت از هلیکوپترهای جنگی استفاده شد. بنا به نوشته یک خبرنگار اروپایی، این هلیکوپترها «کوهی از اجساد متلاشی شده» برجای گذاشتند. درمیدان ژاله، تانکها و کماندوها که تظاهرکنندگان را محاصره کرده بودند و نمیتوانستند آنها را پراکنده سازند به آنها شلیک کردند. یک خبرنگار اروپایی مینویسد که این صحنه به جوخه آتش شبیه بود که در آن افراد مسلح به معترضان بیحرکت شلیک میکنند.»<ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ۶۳۶</ref>
| |
|
| |
| «ریچارد اوپن هایمر»، خبرنگار بیبیسی در تهران گزارش کرد که یکی از سربازان که از شلیک به سمت مردم خودداری کرد ابتدا افسر فرمانده خود را هدف قرار داد و بعد هم خودش را کشت. سالها بعد با افشاد اسنادی از واقعهی ۱۷شهریور فاش شد که موارد دیگری نیز از تمرد سربازان از شلیک به سمت مردم بوده است، ازجمله سه سرباز وظیفه لشگر گارد به نامهای قاسم دهقان، علی غفوری و محمد محمدی خلص که با سلاحهای خود فرار کردند که فردای آنروز محل اختفای آنان کشف شد و محمد محمدی کشته شد.<ref name=":0" />
| |
| == تعداد کشتهشدگان == | | == تعداد کشتهشدگان == |
| [[پرونده:کلیشه روزنامه اطلاعات روز ۱۸ شهریور۵۷.JPG|جایگزین=اعلام خبر کشتار ۱۷ شهریور ۵۷ و درج تعداد کشته شدگان و مجروحین در روزنامه اطلاعات ۱۸ شهریور۱۳۵۸|بندانگشتی|اعلام خبر کشتار ۱۷ شهریور ۵۷ و درج تعداد کشته شدگان و مجروحین در روزنامه اطلاعات ۱۸ شهریور۱۳۵۸]] | | [[پرونده:کلیشه روزنامه اطلاعات روز ۱۸ شهریور۵۷.JPG|جایگزین=اعلام خبر کشتار ۱۷ شهریور ۵۷ و درج تعداد کشته شدگان و مجروحین در روزنامه اطلاعات ۱۸ شهریور۱۳۵۸|بندانگشتی|اعلام خبر کشتار ۱۷ شهریور ۵۷ و درج تعداد کشته شدگان و مجروحین در روزنامه اطلاعات ۱۸ شهریور۱۳۵۸]] |