۹۷۳
ویرایش
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
مشهد، نیشابور، شاهرود، سبزوار، یزد، بیرجند، کاشمر، رشت، ساری، قم، ارومیه، کرمانشاه، همدان، خرمآباد، قوچان، تهران، شهرکرد، اصفهان، تربت حیدریه، شاهینشهر، ابهر، ساوه، زنجان، اردبیل، اراک، ملایر، شهرضا، خرمآباد، کاشان، اهواز، بندرعباس، زاهدان، ایذه، نجفآباد، دورود لرستان، ارومیه، قهدریجان، سمنان، سنندج، چابهار و... | مشهد، نیشابور، شاهرود، سبزوار، یزد، بیرجند، کاشمر، رشت، ساری، قم، ارومیه، کرمانشاه، همدان، خرمآباد، قوچان، تهران، شهرکرد، اصفهان، تربت حیدریه، شاهینشهر، ابهر، ساوه، زنجان، اردبیل، اراک، ملایر، شهرضا، خرمآباد، کاشان، اهواز، بندرعباس، زاهدان، ایذه، نجفآباد، دورود لرستان، ارومیه، قهدریجان، سمنان، سنندج، چابهار و... | ||
== شروع قیام دیماه ۱۳۹۶ == | |||
قیام دیماه ۱۳۹۶ یک قیام آنی و خلقالساعه نبود، روند بلوغ هزاران خیزش و اعتراضی بود که در سراسر ایران شکل گرفته بود. قیام دیماه ۱۳۹۶ نوک کوه یخ اعتراضات و خواستههای مردم ایران بود که از فردای انقلاب ۵۷ دنبال آن بودند. | |||
قیام دیماه ۱۳۹۶ در روز ۷ دیماه در اعتراض به گرانی تخم مرغ با شعار «مرگ بر گرانی» آغاز شد و بلافاصله شعارهای صنفی به شعارهای سیاسی تبدیل شد. | |||
«جوان» روزنامه سپاه پاسداران در این خصوص نوشت: <blockquote>«در فتنه ۹۶ خیلی سریعتر از آنچه فکر میشد تنها به فاصله یک روز، آشوبها از پیگیری مطالبات مردم(بهعنوان بهانه اغتشاشگری) به سمت تقابل با نظام و تصرف اماکن نظامی و انتظامی... تغییر مسیر داد».<ref>روزنامهی جوان ارگان سپاه پاسداران - ۱۸ دیماه ۱۳۹۶</ref></blockquote> | |||
=== نمونهای از شعارهای قیام دیماه ۱۳۹۶ === | |||
* اصلاحطلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا! | |||
* مرگ بر خامنهای روحانی! | |||
* اسلامو پله کردید، مردمو ذله کردید! | |||
* حکومت آخوندی، نمیخوایم! نمیخوایم! | |||
* سیدعلی حیا کن، مملکتو رها کن! | |||
* ملت گدایی میکنه، آقا خدایی میکنه! | |||
* آخوندها حیا کنید، مملکتو رها کنید! | |||
* وای به روزی که مسلح شویم! | |||
* مرگ بر حزبالله! | |||
* سیدعلی ببخشید، دیگه باید بلند شید! | |||
* مرگ بر دیکتاتور! | |||
* بسیجی! داعشی! | |||
* میکشم، میکشم، آن که برادرم کشت! | |||
* ما بچههای جنگیم، بجنگ تا بجنگیم! | |||
* مرگ بر ارتجاع | |||
=== تعرض جوانان در قیام دیماه ۱۳۹۶ === | |||
در قیام دیماه ۱۳۹۶ جوانان و قیامکنندگان در مقابل نیروهای سرکوب حکومتی ایستادند و آنها را پس زدند. در این خصوص محمدباقر فرزانه در نماز جمعه مشهد گفت: <blockquote>«به دفاتر ۶۰امامجمعه در شهرهای مختلف حمله شده است». <ref>نماز جمعه مشهد - ۲۲دی ۱۳۹۶</ref></blockquote>احمد خاتمی عضو مجلس خبرگان هم گفت:<blockquote>«اغتشاشگران به ۲۰حوزه علمیه حمله کردند».<ref>خبرگزاری دولتی تسنیم - ۲۸ دی ۱۳۹۶</ref></blockquote> | |||
=== برخی انعکاسات شخصیتهای بین المللی === | |||
رودی جولیانی وکیل شخصی رئیسجمهور ترامپ و شهردار پیشین نیویورک: <blockquote>«فکر میکنم اکنون خیلی واقعیتر میتوانیم پایان نظام را ببینیم. ما این را میبینیم، چون قبلاً آن را در کشورهای تحتستم دیگر تجربه کردهایم. وقتی مردم هر روز به خیابانها میریزند، و در خیابانها روزانه تظاهرات میکنند، همانطور که در ۱۴۲شهر ایران کردند، بهرغم اینکه بسیاری کشته میشوند، اما بر تعداد آنها افزوده میشود و گسترش و تداوم پیدا میکند؛ تا جاییکه اکنون نظام را تهدید به سرنگونی میکنند. وقتی چنین میشود، آزادی در راه است».<ref>وبسایت ایران ما - [https://irane-ma.com/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ یک سال اعتراض و قیام در ایران] </ref></blockquote>نیوت گینگریچ، رئیس پیشین کنگره آمریکا: <blockquote>«من از صمیم قلب باور دارم که ما در سمت درست تاریخ هستیم. من معتقدم که انسانها در همه جا ترجیح میدهند که خودشان بر خودشان حاکمیت داشته باشند نه اینکه از یک دیکتاتوری رنج ببرند که از آنها میدزدد، آنها را سرکوب میکند، آنها را مجازات میکند و قوانین خودسرانه وضع میکند».</blockquote>سناتور رابرت توریسلی: <blockquote>«ما در کنار مردم در خیابانهای ایران – که برای آزادی میجنگند – هستیم. ما برای آزادی ایستادهایم».</blockquote>قاضی تدپو نمایندهی کنگرهی آمریکا: <blockquote>«روزی مردم ایران خواهند توانست زنجیرهای ولی فقیه را دور بیندازند».</blockquote>آلخو ویدار کوادراس نایب رئیس پیشین پارلمان اروپا: <blockquote>«این رژیم آینده ای ندارد و در نتیجه حمایتی نیز داخل ایران ندارد».</blockquote>ایلیانا رزلهتینن نمایندهی کنگره آمریکا: <blockquote>«تغییر در راه است، زمان آخوندها و ولی فقیه سر آمده است».</blockquote> | |||
== اقدامات دولت ایران برای جلوگیری از گسترش قیام دیماه == | |||
درمقابل گسترش لحظهمرهی قیام، در دیماه ۱۳۹۶ دولت حاکم درایران برای مقابله با قیام دست به اقدامات زیر زد: | |||
# در گام اول حاکمیت تلاش کرد شبکههای اجتماعی بخصوص خبر رسان تلگرام را فیلتر کند. حتی صحبت از قطع اینترنت هم در میان بود. | |||
# راه اندازی ضد تظاهرات که موفق نبود؛ چون قیام ادامه پیدا کرد. | |||
# در خواست از کشورهای اروپایی و خارجی بخصوص فرانسه برای کمک رسانی: | |||
پنج - شش روز از قیام گذشته بود که حسن روحانی با دولت فرانسه تماس گرفت و از فعالیتهای [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] شکایت کرد و تلاش کرد توسط آنها جلوی پیشروی مجاهدین خلق را بگیرد. | |||
خبرگزاری فرانسه در این زمینه گزارش کرد حسن روحانی در تماس خود با ماکرون با اشاره به [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] گفته است: <blockquote>«ما انتقاد داریم که یک گروه تروریستی پایگاهی در فرانسه داشته با شد و علیه ایران عمل کند و دست به خشونت بزند. ما از دولت فرانسه میخواهیم علیه این گروهک تروریستی اقدام کند».<ref>خبرگزاری فرانسه - ۱۳ دیماه ۱۳۹۶</ref></blockquote> | |||
== موتور محرک قیام دیماه ۱۳۹۶ چه کسانی بودند؟ == | |||
در راهاندازی یک قیام عوامل مختلفی نقش دارند، اما یک پارامتر نقش موتور محرک را بازی میکند، که اگر این موتور را حذف کنیم، استمرار قیام بوقع نخواهد پیوست. برای شناخت این عامل باید ببینیم دیدگاه حاکمیت در این پهنه چیست؟ | |||
علی خامنهای ولی فقیه این حاکمیت قیام را این طور توصیف میکند:<blockquote>«قرائن و شواهد اطلاعاتی نشان میدهد که این قضایا سازماندهیشده بوده و در شکلگیری آن، یک مثلث فعال بوده است... چند ماه بر روی این طراحی کار کردند و بنای آنها این بود که حرکتها از شهرهای کوچک شروع شود تا به مرکز برسد... رأس سوم... پادوها بودند که مربوط به سازمان آدمکش منافقین ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]]) هستند و از ماهها قبل آماده بودند... در این فراخوانها، شعار «نه به گرانی» مطرح شده بود که شعاری جذاب بود تا عدهای را بهدنبال خود وارد صحنه کنند... کسی که پادوی منافقین ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]]) است و آدم میکشد حسابش جداست».<ref>سایت خامنهای روز ۱۶دی ۱۳۹۶</ref></blockquote>تلویزیون حکومتی در زمینهی قیام گفت:<blockquote>«منافقین ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]]) یک ستاد اجتماعی تشکیل دادند وارد حوزه شبکهسازی شدند تا بهسرعت آشوب به عملیات مسلحانه تبدیل شود و به سمت تسخیر و تصرف نیل پیدا بکند. در ابتدا این تجمعات توی این ۳۲نقطه شکل گرفت. شعارها به سمت ساختارشکنی و درگیری و آشوب حرکت کرد. برای روز شنبه در ۷۲نقطه فراخوان زدند و ۴۰نقطه شاید هم بیشتر تقریباً درگیری بهوجود آمد. خیلی تلاش کردند تا وارد عملیات مسلحانه در شهرهای کوچک بشوند. روز یکشنبه فراخوانشان را بردند به سمت ۱۲۰نقطه».<ref>تلویزیون دولتی ایران ۱۲دی ۱۳۹۶</ref></blockquote>وبسایت «ذاکر نیوز» بهنقل از محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ''' '''نوشت:<blockquote>''' '''«اگر منافقین ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]]) دست نیروهای امنیتی و بسیجی را نبسته بودند... شیطنتها بسیار زودتر در نطفه خفه میشد»!<ref>وبسایت ذاکر نیوز - ۱۵ اسفند ۱۳۹۶</ref></blockquote>احمد علم الهدی روز ۸دی ۹۶ با اشاره به مریم رجوی رئیس جمهور برگزیدهی شورای ملی مقاومت برای دوران انتقال، گفت:<blockquote>«یک عده اراذل اوباش جمع بشن، اینها بگن سوریه رو ول کن، مشکل ما رو تمام کن، حاضرید این شعار رو بدهند'''، '''آنها هم بهخاطر مطالبه است، بهخاطر گرانی است، این درسته، این درسته که یک منافقینی که رهبرشون یک زن بیاد تشکر میکنم از شما... یک زن رهبر منافقینه بگه من تشکر میکنم... یک گروه تروریست آدمکشی که ۱۷هزار انسان رو به خاک و خون کشانده... طبیعی است که عربدهکشی یک مشت خائنی که وسط یک عده مطالبهگر برحق آمدند وضعیت مطالبات اونها رو ابزار کنند او رو بهعنوان صدای ملت در مشهد و نیشابور و کاشمر و بیرجند نمایش میدهند».</blockquote>روزنامه دولتی وطن امروز هم دراین باره نوشت: <blockquote>«نفرات سازمان ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]]) شهرها را بین خودشان تقسیم کرده و نخبگان و معترضان کف را سازماندهی کردهاند. در یک شهر کوچک بیش از ۵هزار عضو گروههای مختلف هستند...».<ref>روزنامهی دولتی وطن امروز - ۱۲ اسفند ۱۳۹۶</ref></blockquote>علی خامنهای در سخنرانی علاوه بر سازمان مجاهدین خلق، پای آمریکا و یک کشور منطقهای را هم وسط کشید، اما رحمانی فضلی این حرف خامنهای راتلویحاً رد کرد؛ وی گفت:<blockquote>«بر اساس گزارشی که از سوی شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده و با استناد به گزارشهای دستگاههای اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی عوامل نارضایتیها داخلی و بدون هیچگونه دخالت از خارج کشور است». او گفت: «یک جرقه کافی است تا اعتراضات شعلهور شود».</blockquote>نشریه فرانسوی لوموند نوشت:''' «'''یک محقق فرانسوی بهنام «استفن دودوآنون» که بهتازگی از ایران بازگشته در لوموند ۲ژانویه نوشت:<blockquote>«حکومت اسلامی ایران... کاملاً غافلگیر شده... آنچه در ایران امروز میگذرد یک انقلاب بهمعنای حقیقی کلمه است... رویدادهای جاری ایران یک انقلاب بزرگ ملی است... و مستقیماً و بهطور رادیکال رأس حکومت اسلامی ایران را نشانه گرفته است. تودههای اصلی انقلاب حاضر در ایران را مردم پابرهنه محلات و مناطق فقیرنشین تشکیل میدهند... جمهوری اسلامی ایران دچار یک فروپاشی اجتماعی و ایدئولوژیک شده است... انقلاب مردم ایران... کلیت نظام اسلامی ایران را هدف گرفته است».<ref>نشریهی فرانسوی لوموند - ۱۲دی ۱۳۹۶</ref></blockquote>در نتیجه هم علی خامنهای و هم حسن روحانی نقش اصلی را برای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] قائل هستند؛ که این گروه در سازماندهی و استمرار قیام نقش اصلی را داشته است. | |||
=== آمار جانباختگان قیام دیماه ۱۳۹۶ === | |||
از جانباختگان قیام دیماه ۱۳۹۶ هیچ گاه آمار رسمی و دقیقی جایی منتشر نشد؛ اما دست کم ۳۰ تن از قیام کنندگان در شهرهای مختلف با شلیک مستقیم نیروهای دولتی جان خود را از دست دادند.<ref>وبسایت [https://news.mojahedin.org/i/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85 سازمان مجاهدین خلق ایران] </ref> در شهر درود نام ۶ جوان جزو جانباختگان قیام دیماه بود. | |||
حمزه لشنی زند، حسین رشنو، محمد چوباک، احسان خیری، محسن ویرایشی و محمد کهزادی بهخاک افتادند. | |||
در تویسرکان یک هموطن جان خودش را در تظاهرات از دست داد. | |||
در نورآباد علی مؤمنی با شلیک نیروهای دولتی جانش را از دست داد. خبر جان باختن ۲ تن هم در شهر ایذه تأیید شد. | |||
محمد ابراهیمی، حسین شفیع زاده، نعمتالله شفیعی، شهاب حسینی(اهل قهدریجان)، نعمتالله صالحی(اهل جویآباد اصفهان) و اصغر هارون رشیدی(از همایونشهر) در شمار جانباختگان هستند. در شهرهای قهدریجان در استان اصفهان، درود، ایذه، تویسرکان، شاهینشهر، همدان، اراک و نورآباد و شهرهای دیگر بیش از ۳۰ در تظاهرات دیماه ۹۶ جان خودشان را از دست دادند. | |||
تعدادی از این دستگیرشدگان قیام در بازداشتگاهها به قتل رسیدند که بعدها دولت ایران مدعی شد که آنها در بازداشتگاه خودکشی کردند. | |||
غلامحسین محسنی اژهای، سخنگوی قوه قضائیه، اعلام کرد که ۲۵ تن در جریان اعتراضهای دیماه ۹۶ در خیابان کشته شدهاند؛ وی ادامه داد که دلیل مرگ دو نفر هم در زندانهای اوین و اراک خودکشی بودهاست.<ref>خبرگزاری دولتی ایسنا ۲۴ دیماه ۱۳۹۶</ref> | |||
== چرا قیام دیماه ۱۳۹۶ بوقوع پیوست؟ == | |||
سه تغییر بزرگ در شکل گیری اعتراضات دیماه ۱۳۹۶ نقش داشت که عبارتند از: | |||
* شکاف برداشتن دیوار ترس در شهرهای ایران. در طول قیام شجاعت و تهور در جوانان مشاهده میشد. | |||
* مات شدن نیروهای حکومتی بخصوص سپاه پاسداران، که نتوانستند از بروز قیام جلوگیری کنند. | |||
* بروز و ایجاد یک نیروی جوان و جدید که آزادیخواه و برابر طلب بودند.<ref>وبسایت ایران ما - [https://irane-ma.com/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ یک سال قیام و اعتراض در ایران]</ref> | |||
البته نقش سازماندهی در این قیام بسیار مؤثر بود و عامل استمرار آن همین سازماندهانه بودن قیام ۹۶ بود. علی خامنهای در این خصوص گفت:<blockquote>«این قضایا سازماندهی شده بود». سازمان منافقین ([[سازمان مجاهدین خلق ایران]] ) آن را به اجرا درآورد. او گفت: مجاهدین «از ماهها قبل آماده بودند» و رسانههای مجاهدین برای آن فراخوان داده بودند.<ref>سخنرانی علی خامنهای در روز ۱۹ دیماه ۱۳۹۶</ref></blockquote> | |||
== تفاوت بین قیام دیماه ۱۳۹۶ و قیام ۱۳۸۸ == | |||
قیام دیماه ۹۶ با قیام ۸۸ اساساً متفاوت بود، رحمانی فضلی وزیر کشور حسن روحانی هم بر این تفاوت انگشت گذاشت و گفت از یک جنس نبودند.<blockquote>اعتراضهای دی ماه در ۱۰۰ شهر بود؛ و در ۴۰ شهر به خشونت تبدیل شد. خیلی با سال ۸۸ فرق میکرد. از یک جنس نبود.<ref>[http://www.iran-newspaper.com/?nid=6738&type=0 روزنامهی دولتی ایران ۲۰ اسفند ۱۳۹۶]</ref></blockquote>قیام ۱۳۸۸ ناشی از شکاف در حاکمیت بود، اما قیام دیماه ۹۶ خیزش مردم علیه حاکمیت بود؛ تمام حاکمیت در شعارهای مردم زیر ضرب بود، قیام ۹۶ ویژگیهای زیر را داشت: | |||
# شعارهای صبغهای از جناحهای درو حکومت نداشت. | |||
# خواستهها بسیار رادیکال و تند بود؛ به نحوی که مردم خواستار سرنگونی بودند. | |||
# سازمان یافتگی در قیام دیده میشد؛ به دلیل این که استمرار پیدا کرد. | |||
== شعاری که شاخص قیام دیماه شد == | |||
روز ۱۵ دی ۱۳۹۶ دانشجویان شعار سردادند که اصلاح طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا! این شعار به نماد قیام دیماه ۱۳۹۶ تبدیل شد؛ با این شعار قیام اوج تازهای گرفت و از تمامی جناحهای سیاسی در ایران گذر کرد و به اپوزیسیون اصلی این نظام یعنی شورای ملی مقاومت پیوند خورد؛ چون تنها گروهی که هیچ جناحی را در درون حکومت ایران به رسمیت نمیشناسد، شورای ملی مقاومت است. | |||
=== بحران مشروعیت واقعی یا شعار؟ === | |||
دربارهی عدم مشروعیت این نظام، مقامات این حکومت هم به آن اذعان دارند: | |||
علی شمخانی در این باره میگوید: «سلب اعتماد مردم به نظام آغاز سقوط» حکومت است.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=4RVGirlo_ag سخنرانی علی شمخانی دریوتیوب] </ref> | |||
اسحاق جهانگیری هم در بارهی نفرت مردم از این حکومت گفت: «آنچه ما را باید نگران کند نفرت، خشم و کینه مردم نسبت به مسئولان و نظام است.»<ref>سخنرانی اسحاق جهانگیری در همایش ۵روزه استانداران و فرمانداران- ۱۵ اسفند ۱۳۹۶</ref> | |||
عباس آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی، صحبت از «زوال اجتماعی» میکند، و این که دولت دیگر نمیتواند «مشکلات بنیادی خود را رفع» و «امید را تزریق کند.» <ref>خبرگزاری دولتی ایسنا ۵ اسفند ۱۳۹۶</ref> | |||
مسعود نیلی از مشاوران سابق حسن روحانی به خطر گسترده شدن اعتراضات میپردازد و میگوید: «ممکن است دفعه بعد فرصت در اختیار شما نباشد»و هشدار میدهد: «اگر همینطور ادامه دهیم...، در معرض خطر خواهیم بود.»<ref>وبسایت دولتی با اقتصاد ۲۳ اسفند ۱۳۹۶</ref> | |||
عباس عبدی از مهرههای کارکشته وزارت اطلاعات هم در این خصوص مینویسد: سال ۹۶ یک سال ویژه در تاریخ سیاسی ایران است و جامعه ایران از یک مرحله به مرحله دیگری وارد شده است. یک تحول کیفی رخ داد و آن، اینکه حکومت و ساختار سیاسی دیگر قادر به کنترل مردم از طریق ابزارها و شیوهها و نهادهای قبلی نیست. | |||
وی با تاکید براین که «نه نیروی نظامی و انتظامی و نه سازوکار ایدئولوژیک و فکری» نظام، دیگر قادر به کنترل جامعه نیستند، افزود: از یک طرف جامعه و مردم تقویت شدهاند واز آنطرف نیز قدرت لزوماً به گونهای عمل نمیکند که مطلوب جامعه باشد. در نتیجه میان این دو ناسازگاری پیدا شده و اینکه این جامعه با شیوههای گذشته حفظ شود دیگر امکانپذیر نیست.<ref>خبرگزاری دولتی ایسنا ۱۲ اسفند ۱۳۹۶</ref> | |||
== گاهشمار قیام در ایران == | == گاهشمار قیام در ایران == | ||
خط ۱۳۶: | خط ۲۲۷: | ||
قیام دیماه ۱۳۹۶ یک نقطه تحول کیفی در سلسله قیامهای پیش از خودش میباشد. | قیام دیماه ۱۳۹۶ یک نقطه تحول کیفی در سلسله قیامهای پیش از خودش میباشد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲|اندازه=ریز}}<references /> | {{پانویس|۲|اندازه=ریز}}<references /> |
ویرایش