۱٬۰۴۴
ویرایش
نادرشاه افشار: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
| data31 = | | data31 = | ||
}} | }} | ||
'''نادر شاه''' '''افشار''' (زاده ۲ آذر ۱۰۶۷ خورشیدی، درگز در شمال خراسان - مقتول در ۲۸ خرداد ۱۱۲۶ خورشیدی، قوچان)<ref name=":1">برترینها - [http://www.bartarinha.ir/fa/news/269023/%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AF از نادر شاه افشار چه می دانید؟]</ref> ۱۲سال از ۱۱۱۴ خورشیدی تا ۱۱۲۶ پادشاه ایران و بنیانگذار دودمان افشاریه بود. او از مشهورترین پادشاهان ایران پس از اسلام است که سرکوب افغانها و بیرون راندن عثمانی و روسیه از کشور و تجدید استقلال ایران و نیز فتح هندوستان و ترکستان و جنگهای پیرزومندانه او سبب شهرت بسیارش گشت. به او در اروپا لقب «آخرین جهانگشای شرق» و «ناپلئون ایران» نیز داده‌اند.<ref name=":0">آی ایران - [http://www.akairan.com/biography/daneshmandan1/2012106105251.html زندگینامه نادر شاه افشار] </ref> | |||
بسیاری از مورخین او را قدرتمندترین پادشاه ایرانی بعد از اسلام و در ردیف کورش کبیر می دانند.<ref>نمناک - [http://namnak.com/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1.p25503 جمجمه نادر شاه پس از نبش قبر + عکس] </ref>برخی دیگر نیز لقبی مثل اسکندر دوم به او داده‌اند.<ref>تاریخ ایران - [http://www.persianhistory.blogfa.com/post-34.aspx نادر شاه افشار]</ref> | بسیاری از مورخین او را قدرتمندترین پادشاه ایرانی بعد از اسلام و در ردیف کورش کبیر می دانند.<ref>نمناک - [http://namnak.com/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1.p25503 جمجمه نادر شاه پس از نبش قبر + عکس] </ref>برخی دیگر نیز لقبی مثل اسکندر دوم به او داده‌اند.<ref>تاریخ ایران - [http://www.persianhistory.blogfa.com/post-34.aspx نادر شاه افشار]</ref> | ||
== کودکی تا مشهور شدن در خراسان == | == کودکی تا مشهور شدن در خراسان == | ||
نادرقلی در حدود سال ۱۰۶۷ خورشیدی در ایل افشار در خراسان به دنیا آمد. این ایل به دو شعبه بزرگ تقسیم می‌شد: یکی قاسملو و دیگری قرقلو. نادر شاه افشار از شعبه قرقلو بود. طایفه قرقلو را شاه اسماعیل از آذربایجان – تکاب به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و درگز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد تا در برابر هجوم ازبکان و ترکمانان سد باشند. تعداد بسیاری از این ایلها در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون ادغام گشته بودند. | ندرقلی یا نادرقلی در حدود سال ۱۰۶۷ خورشیدی در ایل افشار در خراسان به دنیا آمد. این ایل به دو شعبه بزرگ تقسیم می‌شد: یکی قاسملو و دیگری قرقلو. نادر شاه افشار از شعبه قرقلو بود. طایفه قرقلو را شاه اسماعیل از آذربایجان – تکاب به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و درگز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد تا در برابر هجوم ازبکان و ترکمانان سد باشند. تعداد بسیاری از این ایلها در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون ادغام گشته بودند. | ||
نام اصلی او «نادرقلی» بود و به روایت غیرمستندی، هنگامی که هنوز به ۱۸ سالگی نرسیده بود همراه با مادرش در یکی از یورشهای ازبک‌های خوارزم به اسارت آنها درآمد. بعد از مدت کوتاهی از اسارت گریخت و به خراسان برگشت و در خدمت حکمران ابیورد، باباعلی بیگ، بود. او گروه کوچکی را به دور خود جمع کرد و بعد از کنترل چند ناحیه خراسان خود را «نادرقلی بیگ» نامید. | نام اصلی او «نادرقلی» بود و به روایت غیرمستندی، هنگامی که هنوز به ۱۸ سالگی نرسیده بود همراه با مادرش در یکی از یورشهای ازبک‌های خوارزم به اسارت آنها درآمد. بعد از مدت کوتاهی از اسارت گریخت و به خراسان برگشت و در خدمت حکمران ابیورد، باباعلی بیگ، بود. او گروه کوچکی را به دور خود جمع کرد و بعد از کنترل چند ناحیه خراسان خود را «نادرقلی بیگ» نامید. | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۱۷۹: | ||
== داوری درباره نادر == | == داوری درباره نادر == | ||
[[پرونده:مقبره نادرشاه در مشهد.jpg|بندانگشتی|مقبره نادرشاه در مشهد]] | |||
داوري درباره نادر را با توجه به جنايات هول انگيز آخر عمرش دشوار مي كند.با آنكه بر خلاف مساعي بسيار نتوانست ايران را از تعصب هايي كه در عصر قزلباش موجب ويراني و عقب ماندگي آن شده بود رهايي بخشد.كاميابي او در تامين وحدت و تماميت ايران در طي آن سالهاي پرآشوب انقلابات قابل تقدير بود.اگر روحيه جنگجويي وسلحشوري كه او در آن سالهاي ياس و نوميدي بوجود آورد نمي بود ايران شايدموفق به حفظ حدود كنوني خويش هم نبود.<ref name=":1" /> | داوري درباره نادر را با توجه به جنايات هول انگيز آخر عمرش دشوار مي كند.با آنكه بر خلاف مساعي بسيار نتوانست ايران را از تعصب هايي كه در عصر قزلباش موجب ويراني و عقب ماندگي آن شده بود رهايي بخشد.كاميابي او در تامين وحدت و تماميت ايران در طي آن سالهاي پرآشوب انقلابات قابل تقدير بود.اگر روحيه جنگجويي وسلحشوري كه او در آن سالهاي ياس و نوميدي بوجود آورد نمي بود ايران شايدموفق به حفظ حدود كنوني خويش هم نبود.<ref name=":1" /> | ||
== مقبره نادرشاه == | == مقبره نادرشاه == | ||
[[پرونده:مقبره نادرشاه | [[پرونده:قسمتی دیگر از بنای مقبره نادرشاه.jpg|بندانگشتی|قسمتی دیگر از بنای مقبره نادرشاه]] | ||
نادرشاه افشار كه براى اولين بار شهر مشهد را مركز حكومت ايران كرد، اولين مقبره خويش را در اين شهر ميان سالهاى ۱۱۴۵ ـ ۱۱۴۳ قمرى احداث و رقباتى را وقف آن نمود. وى پس از آن هم كه در سال ۱۱۴۸ قمرى رسماً شاه ايران شد و بلافاصله در صدد فتح هند بر آمد، چون از سفر پر غنيمت مزبور بازگشت تصميم گرفت مقبره ديگرى براى خويش در مشهد احداث نمايد. بدين منظور اَمر كرد تا سنگهاى مرمر سياهِ حجيم و سنگينى را از دهخوارقان آذربايجان به خراسان حمل كنند. بعضى از اين سنگها كه بيست تا شصت خروار وزن داشتند هزينه حمل هر مثقالشان يك و نيم مثقال نقره شد، بدان سبب سه قطعه از سنگهاى مزبور را « ايران خراب »،« عالم خراب » و « خراج عالم » ناميدند. اين مقبره دوم ظاهراً در شمال « خيابان » و مقابل مقبره پيشين ساخته شد، همان جايى كه اكنون مقبره نادرشاه قرار دارد. وى بالأخره در سالهاى پايانى عمر در كلات نادرى هم بناى ديگرى مناسب مقبره خانوادگى احداث كرد ( عمارت خورشيد ) اما عاقبت در هيچ يك از مقابر سه گانه مزبور به خواب ابدى فرو نرفت. سرِ او پس از قتلش در سال ۱۱۶۰ از قوچان به هرات فرستاده شد، جسد بى سرش هم كه موقتاً در يكى از مقابر ساخته وى در مشهد مدفون شد بعداً توسط آغا محمدخان قاجار به تهران منتقل گرديد تا امكان اهانت به آن براى قاجارها آسان تر شود. ضريح نفيس و گرانقدر يكى از مقابر او در شهر مشهد نيز در آغاز سلطنت چهل روزه سيد محمد متولى، به عنوان جانشين شاهرخ ( نوه نادر ) در سال ۱۱۶۳ قمرى به حرم حضرت رضا عليه السلام منتقل شد. | نادرشاه افشار كه براى اولين بار شهر مشهد را مركز حكومت ايران كرد، اولين مقبره خويش را در اين شهر ميان سالهاى ۱۱۴۵ ـ ۱۱۴۳ قمرى احداث و رقباتى را وقف آن نمود. وى پس از آن هم كه در سال ۱۱۴۸ قمرى رسماً شاه ايران شد و بلافاصله در صدد فتح هند بر آمد، چون از سفر پر غنيمت مزبور بازگشت تصميم گرفت مقبره ديگرى براى خويش در مشهد احداث نمايد. بدين منظور اَمر كرد تا سنگهاى مرمر سياهِ حجيم و سنگينى را از دهخوارقان آذربايجان به خراسان حمل كنند. بعضى از اين سنگها كه بيست تا شصت خروار وزن داشتند هزينه حمل هر مثقالشان يك و نيم مثقال نقره شد، بدان سبب سه قطعه از سنگهاى مزبور را « ايران خراب »،« عالم خراب » و « خراج عالم » ناميدند. اين مقبره دوم ظاهراً در شمال « خيابان » و مقابل مقبره پيشين ساخته شد، همان جايى كه اكنون مقبره نادرشاه قرار دارد. وى بالأخره در سالهاى پايانى عمر در كلات نادرى هم بناى ديگرى مناسب مقبره خانوادگى احداث كرد ( عمارت خورشيد ) اما عاقبت در هيچ يك از مقابر سه گانه مزبور به خواب ابدى فرو نرفت. سرِ او پس از قتلش در سال ۱۱۶۰ از قوچان به هرات فرستاده شد، جسد بى سرش هم كه موقتاً در يكى از مقابر ساخته وى در مشهد مدفون شد بعداً توسط آغا محمدخان قاجار به تهران منتقل گرديد تا امكان اهانت به آن براى قاجارها آسان تر شود. ضريح نفيس و گرانقدر يكى از مقابر او در شهر مشهد نيز در آغاز سلطنت چهل روزه سيد محمد متولى، به عنوان جانشين شاهرخ ( نوه نادر ) در سال ۱۱۶۳ قمرى به حرم حضرت رضا عليه السلام منتقل شد. | ||
بدين سان نادرشاه تا مدتها در شهر مشهد داراى مقبره اى نبود تا اين كه قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار ( ۱۲۹۶ خورشيدى ) در محل يكى از مقابر ويران شده نادرى آرامگاه جديدى براى وى ساخت و استخوانهاى او را از تهران به مقبره مزبور حمل كردند. اين بناى جديد كه در محل فعلى آرامگاه وى قرار داشت مدتى بر پا بود تا اين كه انجمن آثار ملى ايران در سال ۱۳۳۵ خورشيدى درصدد بر آمد آرامگاهى مناسبِ شأن نادرشاه براى وى در همان محل مقبره ساخته قوام السلطنه احداث نمايد. اين كار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پايان رسيد. | بدين سان نادرشاه تا مدتها در شهر مشهد داراى مقبره اى نبود تا اين كه قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار ( ۱۲۹۶ خورشيدى ) در محل يكى از مقابر ويران شده نادرى آرامگاه جديدى براى وى ساخت و استخوانهاى او را از تهران به مقبره مزبور حمل كردند. اين بناى جديد كه در محل فعلى آرامگاه وى قرار داشت مدتى بر پا بود تا اين كه انجمن آثار ملى ايران در سال ۱۳۳۵ خورشيدى درصدد بر آمد آرامگاهى مناسبِ شأن نادرشاه براى وى در همان محل مقبره ساخته قوام السلطنه احداث نمايد. اين كار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پايان رسيد. | ||
[[پرونده:مزار نادرشاه.jpg|بندانگشتی|مزار نادرشاه]] | |||
مقبره كنونى نادرشاه واقع در ضلع شمال غربى چهارراه شهدا ( نادرى سابق ) كه پس از حرم حضرت رضا عليه السلام مهمترين موضع توريستى ـ تاريخى شهر مشهد تلقى مى شود، در باغى به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. مقبره شامل سكويى دوازده پله اى، محل گور، پوششى خيمه مانند بر روى قبر، سكويى مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن ديگر در پى او، يك غرفه فروش كتاب و دو تالار براى موزه است. | مقبره كنونى نادرشاه واقع در ضلع شمال غربى چهارراه شهدا ( نادرى سابق ) كه پس از حرم حضرت رضا عليه السلام مهمترين موضع توريستى ـ تاريخى شهر مشهد تلقى مى شود، در باغى به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. مقبره شامل سكويى دوازده پله اى، محل گور، پوششى خيمه مانند بر روى قبر، سكويى مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن ديگر در پى او، يك غرفه فروش كتاب و دو تالار براى موزه است. | ||