۶٬۵۸۵
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «'''اقبال لاهوری'''، (متولد ۱۸ آبان ۱۲۵۶، سیالکوت پاکستان، ۱ اردیبهشت ۱۳۱۷، لاهور پاکستان) شاعر، فیلسوف، اندیشمند و سیاستمدار پاکستانی بود که اشعار فراوانی به زبانهای اردو و فارسی سروده است. اقبال لاهوری دوران کودکی و نوجوانی را در همان زادگاه...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۲: | خط ۲: | ||
== زندگی و تحصیلات == | == زندگی و تحصیلات == | ||
محمد اقبال لاهوری در سال ۱۲۵۶ (۹ نوامبر ۱۸۷۷)، در یک خانوادهی متدین در شهر سیالکوت پاکستان متولد شد. تبار و اجداد اقبال لاهوری همگی از برهمنان کشمیر بودند که در قرن ۱۷ میلادی به دین اسلام گرایش پیدا کردند. اقبال لاهوری دوران کودکی و نوجوانی را در همان زادگاه خود سپری کرد. او زبانهای فارسی و عربی را در مدارس سیالکوت بهروش سنتی (مکتبخانه) آموخت و همچنین به علوم و معارف اسلامی و قرآنی آشنا شد. اقبال سپس در مدرسهای مشغول تحصیل شد که یک مسیحی اسکاتلندی بهنام «اسکاچ میشن» آن را در سیالکوت تأسیس کرده بود. او در این مدرسه مسغول به فراگیری اصول و مبادی علوم جدید شد. پدر اقبال لاهوری «شیخ نورمحمد» که شغل دوزندگی داشت، با شعر و ادبیات عرفانی آشنا بود و با اوقات خود را در مصاحبت با اهل سلوک می گذراند و به محیالدین ابن عربی (پدر عرفان نو) ارادت ویژهای داشت و کتابهای ابن عربی مانند «فتوحات مکیه» و «فصوصالحکم» را مطالعه میکرد. از آنجایی که پدر اقبال لاهوری در سلک دراویش سلسلهی قادریه بود، اقبال هم در ابتدای جوانی به سلسلهی قادریه پیوست. | محمد اقبال لاهوری در سال ۱۲۵۶ (۹ نوامبر ۱۸۷۷)، در یک خانوادهی متدین در شهر سیالکوت پاکستان متولد شد. تبار و اجداد اقبال لاهوری همگی از برهمنان کشمیر بودند که در قرن ۱۷ میلادی به دین اسلام گرایش پیدا کردند. اقبال لاهوری دوران کودکی و نوجوانی را در همان زادگاه خود سپری کرد. او زبانهای فارسی و عربی را در مدارس سیالکوت بهروش سنتی (مکتبخانه) آموخت و همچنین به علوم و معارف اسلامی و قرآنی آشنا شد. اقبال سپس در مدرسهای مشغول تحصیل شد که یک مسیحی اسکاتلندی بهنام «اسکاچ میشن» آن را در سیالکوت تأسیس کرده بود. او در این مدرسه مسغول به فراگیری اصول و مبادی علوم جدید شد. پدر اقبال لاهوری «شیخ نورمحمد» که شغل دوزندگی داشت، با شعر و ادبیات عرفانی آشنا بود و با اوقات خود را در مصاحبت با اهل سلوک می گذراند و به محیالدین ابن عربی (پدر عرفان نو) ارادت ویژهای داشت و کتابهای ابن عربی مانند «فتوحات مکیه» و «فصوصالحکم» را مطالعه میکرد. از آنجایی که پدر اقبال لاهوری در سلک دراویش سلسلهی قادریه بود، اقبال هم در ابتدای جوانی به سلسلهی قادریه پیوست. | ||
=== '''دوران دانشگاهی''' === | === '''دوران دانشگاهی''' === | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
دوستان اقبال لاهوری او را وادار کردند که بهصورت عملی در صحنهی سیاسی گام بردارد. او در سال ۱۳۰۵، وارد مجلس قانونگذاری شد و در سال ۱۳۰۹ نیز به ریاست حزب «مسلم لیگ» انتخاب گردید و چندین دوره ریاست این حزب را بهعهده داشت. '''«سیمرغ»''' | دوستان اقبال لاهوری او را وادار کردند که بهصورت عملی در صحنهی سیاسی گام بردارد. او در سال ۱۳۰۵، وارد مجلس قانونگذاری شد و در سال ۱۳۰۹ نیز به ریاست حزب «مسلم لیگ» انتخاب گردید و چندین دوره ریاست این حزب را بهعهده داشت. '''«سیمرغ»''' | ||
وضعیت و شرایط زندگی ناگوار مردم و اختلافات قومی مذهبی در آن زمان، روح آزادیخواهی اقبال لاهوری را به حرکت درآورد و او را به فعالیتهای سیاسی سوق داد. اقبال چنان در این عرصه پیش رفت که پیشنهاد تشکیل دولت پاکستان را در جلسهی سالیانهی حزب مسلمبیگ در اللهآباد مطرح کرد. | وضعیت و شرایط زندگی ناگوار مردم و اختلافات قومی مذهبی در آن زمان، روح آزادیخواهی اقبال لاهوری را به حرکت درآورد و او را به فعالیتهای سیاسی سوق داد. اقبال چنان در این عرصه پیش رفت که پیشنهاد تشکیل دولت پاکستان را در جلسهی سالیانهی حزب مسلمبیگ در اللهآباد مطرح کرد. علامه اقبال در شورا از پیشنویس قانون اساسی که محمدعلی جناح برای احقاق حقوق مسلمانان هند نوشته بود، حمایت کرد و در سال ۱۳۰۹، بهعنوان رئیس اتحادیه مسلمانان در اللهآباد و سپس در سال ۱۳۱۱، در لاهور انتخاب شد. '''«آسمان»''' | ||
علامه اقبال در شورا از پیشنویس قانون اساسی که محمدعلی جناح برای احقاق حقوق مسلمانان هند نوشته بود، حمایت کرد و در سال ۱۳۰۹، بهعنوان رئیس اتحادیه مسلمانان در اللهآباد و سپس در سال ۱۳۱۱، در لاهور انتخاب شد. '''«آسمان»''' | |||
== پایهگذاری کشور پاکستان == | == پایهگذاری کشور پاکستان == | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۲۱: | ||
پیران حرم دیدم، در صحن کلیسا مست | پیران حرم دیدم، در صحن کلیسا مست | ||
علامه اقبال از مولانا آموخته بود که انسان واقعی همواره باید در طلب آرمان و ارزشهای انسانی باشد که سرلوحهی آن تلاش و پویای است. او در یکی از خاطرات خود میگوید: | علامه اقبال از مولانا آموخته بود که انسان واقعی همواره باید در طلب آرمان و ارزشهای انسانی باشد که سرلوحهی آن تلاش و پویای است. او در یکی از خاطرات خود میگوید:<blockquote>«زمانی که در اروپا مشغول تحصیل بودم، روزی در اتاقم ضمن مطالعهی مثنوی مولوی، رسیدم به این بیت که: | ||
یار دارد دوست این دیوانهگی | یار دارد دوست این دیوانهگی | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۲۷: | ||
کوشش بیهوده به از خفتهگی | کوشش بیهوده به از خفتهگی | ||
ناگهان چنان منقلب شدم و فریاد کشیدم که همسایهام آمد و گفت: چه اتفاقی افتاده؟ چرا فریاد میکشی؟ شعر را برایش ترجمه کردم و گفتم: آرزو و امیدم این است که مردم شرق و مسلمانان که اینهمه به تنآسایی خو کردهاند، اینچنین فکر کنند. چرا ما با داشتن متفکران و معلمانی همچون مولانا، باید روزگاری چنین تاسفآور داشته باشیم؟» | ناگهان چنان منقلب شدم و فریاد کشیدم که همسایهام آمد و گفت: چه اتفاقی افتاده؟ چرا فریاد میکشی؟ شعر را برایش ترجمه کردم و گفتم: آرزو و امیدم این است که مردم شرق و مسلمانان که اینهمه به تنآسایی خو کردهاند، اینچنین فکر کنند. چرا ما با داشتن متفکران و معلمانی همچون مولانا، باید روزگاری چنین تاسفآور داشته باشیم؟»</blockquote>اقبال بر این باور است که رمز حیات، تلاش و کوشش است که او آن را «تپیدن» مینامد، چنان که با وام گرفتن بیتی از دیوان شمس، سروده است: | ||
اقبال بر این باور است که رمز حیات، تلاش و کوشش است که او آن را «تپیدن» مینامد، چنان که با وام گرفتن بیتی از دیوان شمس، سروده است: | |||
دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر | دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۷۱: | ||
== آثار اقبال لاهوری == | == آثار اقبال لاهوری == | ||
اقبال لاهوری مشهورترین شاعر پارسیگوی غیرایرانی در ایران است که در مجموع ۱۲ هزار بیت شعر سروده است که ۷ هزار بیت آن فارسی است. '''دکتر علی شریعتی'''، اقبال لاهوری را «ایرانیترین غیرایرانی» و «شیعهترین سنی» خطاب کرده است. | اقبال لاهوری مشهورترین شاعر پارسیگوی غیرایرانی در ایران است که در مجموع ۱۲ هزار بیت شعر سروده است که ۷ هزار بیت آن فارسی است. '''[[دکتر علی شریعتی]]'''، اقبال لاهوری را «ایرانیترین غیرایرانی» و «شیعهترین سنی» خطاب کرده است. | ||
نخستین اثر اقبال لاهوری «ناله یتیم» است که آن را در سال ۱۲۷۸، در جلسهی سالیانهی انجمن حمایتالاسلام در شهر لاهور خواند. '''«آسمان»''' | نخستین اثر اقبال لاهوری «ناله یتیم» است که آن را در سال ۱۲۷۸، در جلسهی سالیانهی انجمن حمایتالاسلام در شهر لاهور خواند. '''«آسمان»''' | ||
دوران شاعری اقبال لاهوری بهزبان فارسی در سال ۱۲۹۴، با انتشار منظومهی «اسرار خودی» آغاز شد و سه سال بعد، یعنی در سال ۱۲۹۷، دومین منظومهی فارسی خود را بهنام «رموز بیخودی» منتشر کرد که در واقع ادامه و مکمل منظومهی اسرار خودی است. ترجمهی منظومهی اسرار خودی بهزبان انگلیسی و انتشار آن در لندن، توسط شرقشناس مشهور «رینولد نیکلسون» در سال ۱۲۹۹، و مقدمهای که او در معرفی این منظومه نوشت، باعث شهرت اقبال لاهوری در اروپا شد. اقبال در منظومهی اسرار خودی به زندگی فردی پرداخته و در منظومهی رموز بیخودی زندگی اجتماعی را مورد نظر قرار داده است که پیام و مضمون هر دو، تحقق کمالات فردی و اجتماعی است. | دوران شاعری اقبال لاهوری بهزبان فارسی در سال ۱۲۹۴، با انتشار منظومهی «اسرار خودی» آغاز شد و سه سال بعد، یعنی در سال ۱۲۹۷، دومین منظومهی فارسی خود را بهنام «رموز بیخودی» منتشر کرد که در واقع ادامه و مکمل منظومهی اسرار خودی است. ترجمهی منظومهی اسرار خودی بهزبان انگلیسی و انتشار آن در لندن، توسط شرقشناس مشهور «رینولد نیکلسون» در سال ۱۲۹۹، و مقدمهای که او در معرفی این منظومه نوشت، باعث شهرت اقبال لاهوری در اروپا شد. اقبال در منظومهی اسرار خودی به زندگی فردی پرداخته و در منظومهی رموز بیخودی زندگی اجتماعی را مورد نظر قرار داده است که پیام و مضمون هر دو، تحقق کمالات فردی و اجتماعی است. | ||
اقبال همچنین به پیشنهاد استادش توماس آرنولد، کتابی در مورد علم اقتصاد سیاسی از زبان انگلیسی به زبان اردو ترجمه و تلخیص و یک کتاب دیگر درباره علم اقتصاد تألیف کرد. '''«پرورش افکار»''' | اقبال همچنین به پیشنهاد استادش توماس آرنولد، کتابی در مورد علم اقتصاد سیاسی از زبان انگلیسی به زبان اردو ترجمه و تلخیص و یک کتاب دیگر درباره علم اقتصاد تألیف کرد. '''«پرورش افکار»''' | ||
خط ۱۸۸: | خط ۱۸۲: | ||
=== '''نثر اردو''' === | === '''نثر اردو''' === | ||
تاریخ تصوف | * علم الاقتصاد | ||
* تاریخ تصوف | |||
انوار اقبال | * انوار اقبال | ||
* گفتار اقبال | |||
گفتار اقبال | * اقبالنامه ( مجموعه مکاتیب اقبال) | ||
* خطوط اقبال | |||
اقبالنامه ( مجموعه مکاتیب اقبال) | * مقالات اقبال | ||
* روح مکاتیب اقبال | |||
خطوط اقبال | |||
مقالات اقبال | |||
روح مکاتیب اقبال | |||
=== '''نظم اردو''' === | === '''نظم اردو''' === | ||
ارمغان حجاز | * بانگ درا (مجموعه اشعار متفرقه) | ||
* بال جبرئیل | |||
* ضرب کلیم | |||
* ارمغان حجاز | |||
=== '''نظم فارسی''' === | === '''نظم فارسی''' === | ||
رموز بیخودی | * اسرار خودی | ||
* رموز بیخودی | |||
پیام مشرق | * پیام مشرق | ||
* زبور عجم | |||
زبور عجم | * جاویدنامه | ||
* مثنوی مسافر | |||
جاویدنامه | * پس چه باید کرد ای اقوام شرق؟ | ||
مثنوی مسافر | |||
پس چه باید کرد ای اقوام شرق؟ | |||
=== '''انگلیسی''' === | === '''انگلیسی''' === | ||
سیر فلسفه در ایران '''«پرورش افکار» «آسمان»''' | * رشد ما بعدالطبیعه در ایران | ||
* شش گفتار درباره بازسازی تفکر دینی در اسلام | |||
* تفکرات پراکنده | |||
* مباحثات اقبال | |||
* نامههای اقبال به عطیه بیگم | |||
* نامهها و نوشتههای اقبال | |||
* نامههای اقبال | |||
* نامههای اقبال به جناح (با پیشگفتاری بهقلم محمدعلی جناح) | |||
* سخنرانیها، نوشتهها و بیانات اقبال | |||
* احیای فکر دینی در اسلام | |||
* سیر فلسفه در ایران '''«پرورش افکار» «آسمان»''' | |||
== نمونه اشعار == | == نمونه اشعار == |
ویرایش