تیمور بختیار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تیمور بختیار'''، (متولد سال ۱۲۹۳، قلع دزک شهرکرد–درگذشته ۱۶ مرداد ۱۳۴۹، دیاله عراق) نظامی، سیاستمدار و از بنیانگذارانِ '''[[ساواک]]''' و نخستین رئیس ساواک در دوران [[محمدرضا پهلوی|'''محمدرضا شاه''']] بود.  تیمور بختیار عموزاده‌ی دومین هسمر محمدرضا شاه (ثریا اسفندیاری) بود که به دربار راه پیدا کرد و بسیاری از ایل بختیاری را با حکومت شاهنشاهی مرتبط ساخت و راه پیشرفت را نیز برای شخصیت‌هایی مانند پسر عمویش (شاپور بختیار) گشود. تیمور بختیار نخستین گام‌های شهرت را با سرکوب سید جعفر پیشه‌وری (مؤسس فرقه دموکرات آذربایجان) که به دنبال خودمختاری آذربایجان بود، برداشت و به خاطر این خوش‌خدمتی به دربار، شاه او را به درجه‌ی سرهنگی ارتقاء داد. تیمور بختیار در ۲۶ مرداد ۱۳۳۲، اعلام آمادگی برای شرکت در کودتا علیه دولت دکتر مصدق کرد و تیپ زرهی کرمانشاه را نیز در منطقه‌ی شهر صحنه به‌حالت آماده‌باش درآورد. البته کودتاچیان پیش از این‌که تیمور بختیار اقدامی کند، پیروز شدند و نیازی به او نبود. با این وجود محمدرضا شاه پاداش خوش‌خدمتی بختیار را داد و درجه‌ی سرتیپی و فرماندهی لشکر ۲ زرهی را به وی عطا کرد و با حفظ همین سمت او را به فرمانداری نظامی تهران منصوب نمود. بختیار پس از [[کودتای ۲۸ مرداد|'''کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲''']]، هم‌گام با سیاست دولت کودتا و حمایت محمدرضا شاه و آمریکا دست به هر خشونت و سرکوبی می‌زد. تیمور بختیار گروه‌ها و احزاب مخالف کودتا، مانند طرفداران نهضت مقاومت ملی، '''[[حزب توده ایران|حزب توده]]''' ایران و فدائیان اسلام را سرکوب و قلع‌وقمع کرد. تیمور بختیار در اول مهرماه ۱۳۳۵، به درجه‌ی سرلشکری رسید و دو روز بعد یعنی در سوم مهرماه معاون نخست‌وزیر و نخستین رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) شد. دوران ریاست تیمور بختیار بر ساواک که تا ۲۴ اسفند ۱۳۳۹ ادامه داشت و تا درجه‌ی سپهبدی نیز ارتقاء یافت، مقطعی مهم در زندگی بختیار و هم‌چنین یکی از مخوف‌ترین دوران ساواک شاه محسوب می‌شود. در همین دوران بود که تیمور بختیار «مرد دوم کشور» لقب گرفت و قدرتی فراتر از رئیس‌الوزرا داشت. او بسیاری از مخالفان رژیم شاه را به‌قتل رساند و هم‌چنین رقبای خود در ارتش و دربار را حذف کرد و به خاطر جنایات بی‌شمار و راه انداختن ماشین سرکوب در دوران ریاست خود، مردم به او لقب قصاب تهران دادند. یکی دیگر از اقدامات تیمور بختیار به‌قتل رساندن '''[[امیرمختار کریم‌پور شیرازی|کریم‌پور شیرازی]]'''  بود که به دستور بختیار در پادگان لشکر زرهی او را با نفت آتش زدند. هراس و نگرانی‌های شاه نسبت به اقدامات و جاه‌طلبی‌های بختیار باعث شد که او را در روزهای آخر سال ۱۳۳۹، از ریاست ساواک برکنار کند. بختیار پس از برکناری از ساواک، دست از فعالیت برنداشت و به‌نوعی علیه شاه فعالیت می‌کرد تا جایی که شاه مجبور شد او را به رم تبعید کند. تیمور بختیار به جرم حمل سلاح در فرودگاه لبنان دستگیر و به ۹ ماه حبس محکوم شد. او پس از آزادی از زندان به عراق رفت و دولت عراق که روابط تیره‌ای با شاه داشت، از او استقبال ویژه‌ای کرد. تیمور بختیار در عراق جنبش آزادی‌بخش ملت ایران را به راه انداخت و شروع به نیروگیری و جذب مخالفان رژیم شاه کرد. اقدامات بختیار در کنار مرز ایران برای رژیم شاه یک زنگ خطر جدی بود و شاه باید ترور او را در دستور کار ساواک قرار می‌داد. درباره چگونگی قتل تیمور بختیار روایت‌های مختلفی وجود دارد، اما موثق‌ترین آن این است که تیمور بختیار در روز ۱۶ مردادماه ۱۳۴۹، در منطقه دیاله بغداد که برای شکار رفته بود، توسط مأموران نفوذی ساواک به‌قتل رسیده است. دولت عراق با این‌که قتل بختیار را تکذیب می‌کرد، او را در صحن حضرت علی با تشریفات ویژه و با حضور ژنرال احمد حسن‌البکر نخست‌وزیر وقت عراق و افسران عالی‌رتبه خاکسپاری کرد، اما دولت عراق در روز خاکسپاری هیچ نامی از فرد مدفون نبرد و اعلام کرد که جنازه مربوط به یکی از افسران ارشد حزب بحث بوده است. شاه اموال خیلی زیادی که از بختیار به‌جا مانده بود، مصادره کرد.