۹٬۹۰۱
ویرایش
ادیب‌الممالک فراهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | نام = ادیب الممالک فراهانی | تصویر...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''ادیب الممالک فراهانی''' ، با نام کامل محمدصادق ادیب‌الممالک فراهانی، (زاده ۱۱ مردادماه ۱۲۳۹-ه.ش، گازران اراک – درگذشته ۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۳۵-ه.ق – تهران) مقلب به امیرالشعرا و متخلص به ”امیری” و ”شاعر پروانه”، شاعر، ادیب و روزنامه‌نگار دوران مشروطه بود. ادیب‌الممالک از سن ۸ یا ۹ سالگی شعر می‌سرود. ادیب‌الممالک فراهانی پس از سفر به تبریز، معاون و نایب‌رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد. او در ابتدای سال ۱۳۱۸-ه.ق، به قفقاز و از آن‌جا به خوارزم رفت. سپس به مشهد آمد؛ و تا سال ۱۳۲۰-ه.ق، در مشهد زندگی کرد. سپس عازم تهران شد. وی در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲-ه.ق، نویسنده مهم و درجه اول روزنامه ایران سلطانی بود. | '''ادیب الممالک فراهانی'''، با نام کامل محمدصادق ادیب‌الممالک فراهانی، (زاده ۱۱ مردادماه ۱۲۳۹-ه.ش، گازران اراک – درگذشته ۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۳۵-ه.ق – تهران) مقلب به امیرالشعرا و متخلص به ”امیری” و ”شاعر پروانه”، شاعر، ادیب و روزنامه‌نگار دوران مشروطه بود. ادیب‌الممالک از سن ۸ یا ۹ سالگی شعر می‌سرود. ادیب‌الممالک فراهانی پس از سفر به تبریز، معاون و نایب‌رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد. او در ابتدای سال ۱۳۱۸-ه.ق، به قفقاز و از آن‌جا به خوارزم رفت. سپس به مشهد آمد؛ و تا سال ۱۳۲۰-ه.ق، در مشهد زندگی کرد. سپس عازم تهران شد. وی در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲-ه.ق، نویسنده مهم و درجه اول روزنامه ایران سلطانی بود. ادیب‌الممالک فراهانی هم‌چنین سفری کوتاه به باکو داشت؛ و در آن‌جا با روزنامه ارشاد ترکی همکاری و صفحه‌ی ضمیمه‌ی آن‌را به فارسی منتشر می‌کرد. ادیب‌الممالک در انواع شعر بسیار توانمند بود؛ و در سبک سخن‌سرایی، پیرو و هم‌طراز استادان قدیمی مانند قاآنی شیرازی وسروش اصفهانی است. ادیب‌الممالک از نخستین کسانی بود که با پایه‌گذاری روزنامه‌ی ادب، به‌طور رسمی وارد عرصه مطبوعات گردید و کم‌وبیش تا پایان عمر، کار روزنامه‌نویسی را همراه با شاعری ادامه داد. ادیب‌الممالک فراهانی در دوران استبداد '''[[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]]''' به صفوف مشروطه‌خواهان پیوست. در سال ۱۲۹۰، وارد عدلیه شد؛ و تا پایان عمر به‌ریاست چندین شعبه دادگستری در شهرهای سمنان، اراک، یزد و ساوجبلاغ منصوب گشت. هنگامی که '''[[نهضت آزادی]]''' و آزادی‌خواهان ایرانی بر علیه استبداد قاجار پا گرفت و توده‌های مردم خواهان برقراری حکومت دموکراسی بودند، نوشته و مکتوبات ادیب‌الممالک در پیشبرد سطح آگاهی مردم از حقوق سیاسی و اجتماعی خود و تشویق برانگیختن آن‌ها به ایستادگی و مقاومت در برابر فشارها و تهدیدات زمامداران حکومت اثر بسیار مهمی داشت. ادیب‌الممالک را می‌توان پیشتاز شاعران و روزنامه‌نگارانی هم‌چون '''[[محمد فرخی یزدی|فرخی یزدی]]'''، '''[[محمدتقی بهار|ملک‌الشعرای بهار]]'''، '''[[میرزاده عشقی]]''' و '''[[علی‌اکبر دهخدا|علی اکبر دهخدا]]''' دانست. ادیب‌الممالک فراهانی ریاست عدلیه‌ی یزد را به عهده داشت که سکته کرد و به‌ناچار عازم تهران شد. وی سرانجام در روز چهارشنبه ۲۸ ربیع‌الثانی سال ۱۳۳۵-ه.ق، در سن ۵۸ سالگی در تهران درگذشت و در شهر ری، در بارگاه شاه عبدالعظیم، در حجره‌ی میرزا ابولحسن‌خان قائم‌مقامی به‌خاک سپرده شد. | ||
== خاندان ادیب‌الممالک == | == خاندان ادیب‌الممالک == | ||
نام پدر ادیب‌الممالک حاج میرزاحسین، پدر بزرگش صادق و جدش میرزا معصوم بود. میرزا معصوم اهل ادب بوده و شعر می‌سروده است؛ و تخلص او ”محیط” بود. ادیب‌الممالک درباره‌ی او می‌گوید:<blockquote>'''«...''' میرزا معصوم متخلص به محیط، از معاریف ادبا و بلغای صدر سلطنت قاجاریه است که ذکرش در دفاتر آن عصر از قبیل کتاب انجمن خاقان تألیف | نام پدر ادیب‌الممالک حاج میرزاحسین، پدر بزرگش صادق و جدش میرزا معصوم بود. میرزا معصوم اهل ادب بوده و شعر می‌سروده است؛ و تخلص او ”محیط” بود. ادیب‌الممالک درباره‌ی او می‌گوید:<blockquote>'''«...''' میرزا معصوم متخلص به محیط، از معاریف ادبا و بلغای صدر سلطنت قاجاریه است که ذکرش در دفاتر آن عصر از قبیل کتاب انجمن خاقان تألیف فاضل‌خان گروسی و گنج شایگان اثر خامه‌ی میرزا طاهر دیباچه‌نگار با مختصری از شعر شیرینش درج شده است...»</blockquote>ادیب‌الممالک شعری لطیف از میرزا معصوم نقل می‌کند که امیرنظام گرّوسی بر سر دَرِ خانه‌ی پدری خود، روی سنگ کنده بود: | ||
مرا خانه‌ای نیست در خورد دوست | مرا خانه‌ای نیست در خورد دوست | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
قدم بر سر و چشم ما می‌نهد | قدم بر سر و چشم ما می‌نهد | ||
میرزا معصوم، برادر میرزا قاسم | میرزا معصوم، برادر میرزا قاسم قائم‌مقام، وزیر فرهیخته، دانشمند و معروف محمدشاه قاجار است که توسط همین محمدشاه در نگارستان به قتل رسید.<ref name=":0">[https://rasekhoon.net/article/show/1052655/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%8A-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%8A زندگینامه ادیب الممالک فراهانی - سایت راسخون]</ref> | ||
=== شجره‌نامه ادیب‌الممالک === | === شجره‌نامه ادیب‌الممالک === | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
کوکبم شمس است و طالع: بُرجِ جوزا | کوکبم شمس است و طالع: بُرجِ جوزا | ||
زاده‌ی | زاده‌ی قائم‌مقامم لیک باشد | ||
خامه‌ام قائم مقامِ کِلک قُسطا <ref name=":0" /> | خامه‌ام قائم مقامِ کِلک قُسطا <ref name=":0" /> | ||
== خانواده ادیب‌الممالک == | === خانواده ادیب‌الممالک === | ||
پدر و مادر ادیب‌الممالک هر دو از خاندان | پدر و مادر ادیب‌الممالک هر دو از خاندان قائم‌مقام فراهانی بودند. ادیب‌الممالک سه برادر به نام‌های میرزا علیخان، میرزا مهدی معروف به سیدالواعظین، میرازا علی‌اصغر- و دو خواهر داشت. یکی از خواهرانش در زمان حیات ادیب‌الممالک درگذشت؛ و خواهر دیگر او شاعره‌ای توانمند بود که ادیب در زندگینامه‌ی خود، در باره‌ی این خواهرش می‌گوید: <blockquote>'''«'''این خواهرم در قید حیات است، از زنان ادیبه‌ی ایران به‌شمار می‌رود. نامش فاطمه خانم است؛ و به شاهین تخلص می‌کند. شعرش به‌طراوت و حلاوت مشهور شده و در خاتمه‌ی کتاب خیرات حسان، قصیده‌ای از وی ثبت گشته...»<ref name=":0" /> </blockquote> | ||
== تولد و دوران کودکی == | === تولد و دوران کودکی ادیب‌الممالک === | ||
ادیب‌الممالک فراهانی در سال ۱۲۳۹-ه.ق، در گازران شهر اراک به دنیا آمد. او در سن ۸ یا ۹ سالگی شعر می‌سروده است. نقل است که روزی پدرش مهمان حاجی‌آقا محسن عراقی بود. حاجی به پدر ادیب‌الممالک می‌گوید که من امروز یک مصرع شعر سرودم و بقیه را شما بگو. مصرع شعر این بود: ”زیبست عجب رویت، زیباتر از آن مویت”- پدر ادیب می گوید طبع من الان پژمرده است، اگر اجازه بدهید، ادیب بگوید. همگی شگفت‌زده می‌شوند، چون شاعری در آن سن و سال، قابل تصور برای کسی نبود. حاجی‌آقا برای امتحان به ادیب | ادیب‌الممالک فراهانی در سال ۱۲۳۹-ه.ق، در گازران شهر اراک به دنیا آمد. او در سن ۸ یا ۹ سالگی شعر می‌سروده است. نقل است که روزی پدرش مهمان حاجی‌آقا محسن عراقی بود. حاجی به پدر ادیب‌الممالک می‌گوید که من امروز یک مصرع شعر سرودم و بقیه را شما بگو. مصرع شعر این بود: ”زیبست عجب رویت، زیباتر از آن مویت”- پدر ادیب می گوید طبع من الان پژمرده است، اگر اجازه بدهید، ادیب بگوید. همگی شگفت‌زده می‌شوند، چون شاعری در آن سن و سال، قابل تصور برای کسی نبود. حاجی‌آقا برای امتحان به ادیب خردسال می‌گوید که تو بگو. ادیب بلادرنگ مصرع دوم را این‌طور می‌گوید: ”نبود عجب ار افتد دل در خَمِ گیسویت”...<ref name=":0" /> | ||
== همسران و فرزندان == | === همسران و فرزندان === | ||
همسر اول ادیب‌الممالک، خانم احترام‌السیاده | همسر اول ادیب‌الممالک، خانم احترام‌السیاده قائم‌مقامی دختر حسن‌خان فراهانی بود. حاصل این ازدواج سه دختر و یک پسر به نام عیسی بود. | ||
همسر دوم ادیب، از سادات | همسر دوم ادیب، از سادات قائم‌مقامی و مطلقه بود که اقدس خانم نام داشت. حاصل این ازدواج نیز یک دختر بود. ادیب از مجموع ۳۰ غزل خود، چهار غزل را برای همسرش اقدس سروده است. | ||
ادیب‌الممالک علاوه بر این دو همسر، معشوقه‌ای به نام بَدْرْ نیز داشته است. ادیب از میان ۳۰ غزل، یازده غزل را برای معشوقه‌اش بدر گفته است.<ref name=":0" /> | ادیب‌الممالک علاوه بر این دو همسر، معشوقه‌ای به نام بَدْرْ نیز داشته است. ادیب از میان ۳۰ غزل، یازده غزل را برای معشوقه‌اش بدر گفته است.<ref name=":0" /> | ||
== سفرهای ادیب‌الممالک == | === سفرهای ادیب‌الممالک === | ||
ادیب‌الممالک فراهانی پس از درگذشت پدرش که سامان خانواده‌اش برهم ریخت، با | ادیب‌الممالک فراهانی پس از درگذشت پدرش که سامان خانواده‌اش برهم ریخت، با حسنعلی‌خان امیرنظام گروسی که در آن‌زمان وزیر فواید عامه بود آشنا شد؛ و در سال ۱۳۰۹-ه.ق، همراه او به کرمانشاه سفر کرد؛ و در اواخر سال ۱۳۱۳، به تهران بازگشت. | ||
ادیب‌الممالک پس از سفر به تبریز، در سال ۱۳۱۶، معاون و نایب‌رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد. در ابتدای سال ۱۳۱۸-ه.ق، به قفقاز و از آن‌جا به خوارزم رفت؛ و مدتی را نیز نزد محمدخان، خان خیوه گذراند. ادیب از خوارزم به مشهد آمد؛ و تا سال ۱۳۲۰-ه.ق، در مشهد زندگی کرد؛ و سپس عازم تهران شد. وی در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲-ه.ق، نویسنده مهم و درجه اول روزنامه ایران سلطانی بود. ادیب در سال ۱۳۲۳-ه.ق، سفری کوتاه به باکو داشت؛ و در آن‌جا با روزنامه ارشاد ترکی | ادیب‌الممالک پس از سفر به تبریز، در سال ۱۳۱۶، معاون و نایب‌رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد. در ابتدای سال ۱۳۱۸-ه.ق، به قفقاز و از آن‌جا به خوارزم رفت؛ و مدتی را نیز نزد محمدخان، خان خیوه گذراند. ادیب از خوارزم به مشهد آمد؛ و تا سال ۱۳۲۰-ه.ق، در مشهد زندگی کرد؛ و سپس عازم تهران شد. وی در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲-ه.ق، نویسنده مهم و درجه اول روزنامه ایران سلطانی بود. ادیب در سال ۱۳۲۳-ه.ق، سفری کوتاه به باکو داشت؛ و در آن‌جا با روزنامه ارشاد ترکی همکاری و صفحه‌ی ضمیمه آن‌را به فارسی منتشر می‌کرد.<ref name=":1">[https://farzanegan.blogsky.com/1387/06/04/post-92/ ادیب الممالک فراهانی - فرزانگان]</ref> | ||
== سبک و محتوای اشعار == | === سبک و محتوای اشعار === | ||
ادیب‌الممالک در انواع شعر بسیار توانمند بود؛ و در سبک سخن‌سرایی، پیرو و هم‌طراز استادان قدیمی مانند قاآنی شیرازی وسروش اصفهانی است. ادیب‌الممالک نیز مانند پیشینیان شاعری را با مداحی آغاز کرد؛ و به قصد دریافت پاداش، جهت امرارمعاش قصاید تملق‌آمیز در وصف امیران و بزرگان زمان خود سرود. | ادیب‌الممالک در انواع شعر بسیار توانمند بود؛ و در سبک سخن‌سرایی، پیرو و هم‌طراز استادان قدیمی مانند قاآنی شیرازی وسروش اصفهانی است. ادیب‌الممالک نیز مانند پیشینیان شاعری را با مداحی آغاز کرد؛ و به قصد دریافت پاداش، جهت امرارمعاش قصاید تملق‌آمیز در وصف امیران و بزرگان زمان خود سرود. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
و یا با کلک زرین بر نبشتند *** به‌مشکین لوح سطری‌چند معرب<ref>[https://persian-man.ir/senior/poets/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C/ زندگینامه محمدصادق ادیب الممالک فراهانی - سایت مردان پارس]</ref> | و یا با کلک زرین بر نبشتند *** به‌مشکین لوح سطری‌چند معرب<ref>[https://persian-man.ir/senior/poets/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C/ زندگینامه محمدصادق ادیب الممالک فراهانی - سایت مردان پارس]</ref> | ||
دیوان ادیب الممالک فراهانی مشتمل بر قصیده‌ها، مسمط‌ها و ترجیع‌بندها است. اشعار ادیب به‌طور محسوسی تأثیرپذیرفته از اخبار و رویدادهای روزگارش است. واضح است که او درگیر مبارزه‌های سیاسی در مسائل اجتماعی بوده است. سبک شعر او در قصیده‌سرایی، بیشتر به سبک اوحدالدین انوری نزدیک است. به‌خاطر تسلط ادیب‌الممالک بر ادبیات عرب، تلمیح‌های نامأنوس به گفتارها و احوال پیشینیان، در اشعار او بسیار است. گاهی این اشعار برای مخاطب سخت | دیوان ادیب الممالک فراهانی مشتمل بر قصیده‌ها، مسمط‌ها و ترجیع‌بندها است. اشعار ادیب به‌طور محسوسی تأثیرپذیرفته از اخبار و رویدادهای روزگارش است. واضح است که او درگیر مبارزه‌های سیاسی در مسائل اجتماعی بوده است. سبک شعر او در قصیده‌سرایی، بیشتر به سبک اوحدالدین انوری نزدیک است. به‌خاطر تسلط ادیب‌الممالک بر ادبیات عرب، تلمیح‌های نامأنوس به گفتارها و احوال پیشینیان، در اشعار او بسیار است. گاهی این اشعار برای مخاطب سخت و سنگین به‌نظر می‌آید، گاهی نیز برخی نشانه‌های نوگرایی و ترقی‌خواهی در اشعارش به چشم می‌خورد؛ و نکوهش و هجوهایش، تند و نیشدار است. به‌ویژه هجوهایی که در رابطه با مخالفان مشروطه سروده است؛ و در یکی از قصیده‌هایش یکی از این مخالفان را آماج دشنام‌های زشت خود قرار داده است.<ref>[https://www.eneshat.com/iranian/famous/adib-mamalek-farahani همه چیز درباره ادیب الممالک فراهانی - سایت نشاط آوران]</ref> | ||
ادیب‌الممالک حتی پس از انقلاب مشروطه و اعلان آزادی نیز که به زد و خورد و کشمکش‌های سیاسی و مطبوعاتی افتاد، کیفیت و ویژگی اصلی شعر خود را که همان قصیده‌سرایی بود، حفظ کرد. ادیب به علم حکمت، ریاضی، رمل و اسطرلاب، نجوم و کف‌بینی نیز آگاهی داشت. وی از زبان کلدانی، روسی، ترکی و پهلوی آگاه بود؛ و کمی هم زبان فرانسه و انگلیسی می‌دانست.<ref name=":1" /> | ادیب‌الممالک حتی پس از انقلاب مشروطه و اعلان آزادی نیز که به زد و خورد و کشمکش‌های سیاسی و مطبوعاتی افتاد، کیفیت و ویژگی اصلی شعر خود را که همان قصیده‌سرایی بود، حفظ کرد. ادیب به علم حکمت، ریاضی، رمل و اسطرلاب، نجوم و کف‌بینی نیز آگاهی داشت. وی از زبان کلدانی، روسی، ترکی و پهلوی آگاه بود؛ و کمی هم زبان فرانسه و انگلیسی می‌دانست.<ref name=":1" /> | ||
== تأسیس روزنامه ادب == | === تأسیس روزنامه ادب === | ||
[[پرونده:ادیب ال ۲.JPG|جایگزین=ادیب الممالک فراهانی|بندانگشتی|229x229پیکسل|ادیب الممالک فراهانی]] | [[پرونده:ادیب ال ۲.JPG|جایگزین=ادیب الممالک فراهانی|بندانگشتی|229x229پیکسل|ادیب الممالک فراهانی]] | ||
زندگی ادبی ادیب‌الممالک را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد؛ دوره‌ی نخست از آغاز شاعری تا سال‌های پیش از انقلاب مشروطه و دوره‌ی دوم از سال‌های نزدیک به اوج گیری جنبش مشروطه تا پایان عمر<ref name=":1" /> | زندگی ادبی ادیب‌الممالک را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد؛ دوره‌ی نخست از آغاز شاعری تا سال‌های پیش از انقلاب مشروطه و دوره‌ی دوم از سال‌های نزدیک به اوج گیری جنبش مشروطه تا پایان عمر<ref name=":1" /> | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
=== '''سردبیری نشریات''' === | === '''سردبیری نشریات''' === | ||
ادیب‌الممالک در سال ۱۲۸۱، به تهران آمد؛ و تا سال ۱۲۸۲، سردبیری روزنامه‌ی ایران سلطانی را به عهده داشت. در همین سال به بادکوبه رفت؛ و انتشار بخش فارسی روزنامه ارشاد را که به زبان ترکی منتشر می‌شد، برعهده گرفت. او بار دیگر در سال ۱۲۸۵، به تهران بازگشت و این بار عهده‌دار سردبیری روزنامه مجلس شد. ادیب‌الممالک هم‌چنین در سال ۱۲۸۶، روزنامه‌ی عراق عجم را در تهران منتشر ساخت.<ref name=":3">[https://ghalammou.com/posts/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C زندگینامه ادیب الممالک فراهانی - سایت قلم‌مو]</ref> | ادیب‌الممالک در سال ۱۲۸۱، به تهران آمد؛ و تا سال ۱۲۸۲، سردبیری روزنامه‌ی ایران سلطانی را به عهده داشت. در همین سال به بادکوبه رفت؛ و انتشار بخش فارسی روزنامه ارشاد را که به زبان ترکی منتشر می‌شد، برعهده گرفت. او بار دیگر در سال ۱۲۸۵، به تهران بازگشت و این بار عهده‌دار سردبیری روزنامه مجلس شد. ادیب‌الممالک هم‌چنین در سال ۱۲۸۶، روزنامه‌ی عراق عجم را در تهران منتشر ساخت.<ref name=":3">[https://ghalammou.com/posts/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C زندگینامه ادیب الممالک فراهانی - سایت قلم‌مو]</ref> | ||
== پیوستن به مشروطه‌خواهان == | === پیوستن به مشروطه‌خواهان === | ||
ادیب‌الممالک فراهانی در دوران استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] در سال ۱۲۸۹، به صفوف مشروطه‌خواهان پیوست. در سال ۱۲۹۰، وارد عدلیه یا همین دادگستری امروزی شد؛ و تا پایان عمر خود، به‌ریاست چندین شعبه دادگستری در شهرهای سمنان، اراک، یزد و ساوجبلاغ منصوب شد.<ref name=":3" /> | ادیب‌الممالک فراهانی در دوران استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] در سال ۱۲۸۹، به صفوف مشروطه‌خواهان پیوست. در سال ۱۲۹۰، وارد عدلیه یا همین دادگستری امروزی شد؛ و تا پایان عمر خود، به‌ریاست چندین شعبه دادگستری در شهرهای سمنان، اراک، یزد و ساوجبلاغ منصوب شد.<ref name=":3" /> | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
در زمانی که نهضت آزادی و آزادی‌خواهان ایرانی بر علیه استبداد قاجار پا گرفت و توده‌های مردم خواهان برقراری حکومت دموکراسی بودند، نوشته و مکتوبات ادیب‌الممالک در پیشبرد سطح آگاهی مردم از حقوق سیاسی و اجتماعی خود و تشویق برانگیختن آن‌ها به ایستادگی و مقاومت در برابر فشارها و تهدیدات زمامداران حکومت اثر بسیار مهمی داشت. | در زمانی که نهضت آزادی و آزادی‌خواهان ایرانی بر علیه استبداد قاجار پا گرفت و توده‌های مردم خواهان برقراری حکومت دموکراسی بودند، نوشته و مکتوبات ادیب‌الممالک در پیشبرد سطح آگاهی مردم از حقوق سیاسی و اجتماعی خود و تشویق برانگیختن آن‌ها به ایستادگی و مقاومت در برابر فشارها و تهدیدات زمامداران حکومت اثر بسیار مهمی داشت. | ||
شاید ادیب‌الممالک فراهانی نخستین شاعر ایرانی است که به کار روزنامه‌نگاری هم پرداخته‌است. بر این اساس می‌توان او را پیشتاز شعرای روزنامه‌نگاری مانند: [[محمد فرخی یزدی|فرخی یزدی]]، [[ملک‌الشعرای | شاید ادیب‌الممالک فراهانی نخستین شاعر ایرانی است که به کار روزنامه‌نگاری هم پرداخته‌است. بر این اساس می‌توان او را پیشتاز شعرای روزنامه‌نگاری مانند: [[محمد فرخی یزدی|فرخی یزدی]]، [[ملک‌الشعرای بهار]]، [[میرزاده عشقی]]، اشرف‌الدین گیلانی و [[علی‌اکبر دهخدا|علی اکبر دهخدا]] دانست.<ref name=":2" /> | ||
== درگذشت ادیب‌الممالک == | == درگذشت ادیب‌الممالک == | ||