۱۰٬۴۱۵
ویرایش
هوارد باسکرویل: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
←شهادت هوارد باسکرویل
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|والدین= | |والدین= | ||
}} | }} | ||
'''هوارد باسکرویل'''، (Howard Conklin Baskerville) زاده‌ی ۱۰ آوریل ۱۸۸۵ (۲۱ فروردین ۱۲۶۴) – نورث‌پلات در ایالت نبراسکا، آمریکا، در یک خانواده‌ی مذهبی که پدر بزرگ، پدر و ۴ برادرش کشیش بودند متولد شد. او تحصیلات اولیه خود را در کالج ایالت نبراسکا به پایان رساند؛ و در سال ۱۹۰۳، به دانشگاه پرینستون رفت و پس از ۴ سال فارغ‌التحصیل شد. باسکرویل جهت تدریس تاریخ در مدرسه آمریکایی مموریال واقع در تبریز، قرداد دو ساله‌ای را بست و به ایران سفر کرد. ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. باسکرویل تحت تأثیر مبارره‌ی آزادی‌خواهانه مردم ایران قرار گرفت و به جنبش مشروطه‌خواهان پیوست. او گروهی به نام فوج نجات تشکیل داد و در نبردهای مشروطه‌خواهان شرکت کرد. سرانجام باسکرویل در ۱۹ آوریل ۱۹۰۹ (۳۰ فروردین ۱۲۸۸)، در نبرد | '''هوارد باسکرویل'''، (Howard Conklin Baskerville) زاده‌ی ۱۰ آوریل ۱۸۸۵ (۲۱ فروردین ۱۲۶۴) – نورث‌پلات در ایالت نبراسکا، آمریکا، در یک خانواده‌ی مذهبی که پدر بزرگ، پدر و ۴ برادرش کشیش بودند متولد شد. او تحصیلات اولیه خود را در کالج ایالت نبراسکا به پایان رساند؛ و در سال ۱۹۰۳، به دانشگاه پرینستون رفت و پس از ۴ سال فارغ‌التحصیل شد. باسکرویل جهت تدریس تاریخ در مدرسه آمریکایی مموریال واقع در تبریز، قرداد دو ساله‌ای را بست و به ایران سفر کرد. ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. باسکرویل تحت تأثیر مبارره‌ی آزادی‌خواهانه مردم ایران قرار گرفت و به جنبش مشروطه‌خواهان پیوست. او گروهی به نام فوج نجات تشکیل داد و در نبردهای مشروطه‌خواهان شرکت کرد. سرانجام باسکرویل در ۱۹ آوریل ۱۹۰۹ (۳۰ فروردین ۱۲۸۸)، در نبرد شام‌غازان، بر اثر اصابت گلوله بر قلبش به‌شهادت رسید. او در میان مردم تبریز به مستر باسکرویل شهرت یافته بود. نام باسکرویل به‌عنوان ''شهیدِ آمریکاییِ جنبشِ مشروطه ایران'' در تاریخ ایران ماندگار شد. | ||
== سفر باسکرویل به ایران == | == سفر باسکرویل به ایران == | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. در همان روزگار، مردم تبریز به رهبری سردار ملی، ستارخان و باقرخان برای اعاده مشروطیت قیام کردند؛ و به دنبال آن، نیروهای وابسته و طرف‌دار شاه، اقدام به محاصره تبریز کردند. پس از ۱۱ ماه محاصره و بر اثر کمبود دارو و غذا، دسته‌ی فوج نجات به رهبری باسکرویل، برای شکستن محاصره تشکیل شد. باسکرویل، که دوره سربازی را در آمریکا دیده بود، به قول خودش به‌جای نقالیِ تاریخِ مُردگان، تصمیم گرفت مشق نظامی به جوانان بیاموزد. در همین ایام، مرگ سیدحسن شریف‌زاده، دوست و یار نزدیک باسکرویل، او را منقلب کرد و بیشتر مصمم شد که به صف مبارزان مشروطه‌خواه بپیوندد.<ref>[https://virgool.io/@ali.nikoei1981/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%B7%D9%86%D8%9B-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%84-lyza0aidqcek مفهوم وطن؛ به روان هوارد باسکرویل - سایت ویرگول]</ref> | ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. در همان روزگار، مردم تبریز به رهبری سردار ملی، ستارخان و باقرخان برای اعاده مشروطیت قیام کردند؛ و به دنبال آن، نیروهای وابسته و طرف‌دار شاه، اقدام به محاصره تبریز کردند. پس از ۱۱ ماه محاصره و بر اثر کمبود دارو و غذا، دسته‌ی فوج نجات به رهبری باسکرویل، برای شکستن محاصره تشکیل شد. باسکرویل، که دوره سربازی را در آمریکا دیده بود، به قول خودش به‌جای نقالیِ تاریخِ مُردگان، تصمیم گرفت مشق نظامی به جوانان بیاموزد. در همین ایام، مرگ سیدحسن شریف‌زاده، دوست و یار نزدیک باسکرویل، او را منقلب کرد و بیشتر مصمم شد که به صف مبارزان مشروطه‌خواه بپیوندد.<ref>[https://virgool.io/@ali.nikoei1981/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%B7%D9%86%D8%9B-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%84-lyza0aidqcek مفهوم وطن؛ به روان هوارد باسکرویل - سایت ویرگول]</ref> | ||
در بهمن سال ۱۲۸۶، سرمای سخت، رنج گرسنگی را دو چندان کرده بود. شهر تبریز در محاصره‌ی نیروهای استبدادی بود؛ اما فضای عمومی تبریز سرشار از | در بهمن سال ۱۲۸۶، سرمای سخت، رنج گرسنگی را دو چندان کرده بود. شهر تبریز در محاصره‌ی نیروهای استبدادی بود؛ اما فضای عمومی تبریز سرشار از شور آزادی‌خواهی مردم بود. دیدن روحیه‌ی آزادی‌خواهی و فداکاری مردم تبریز با وجود محاصره و رنج گرسنگی، باسکرویل را بسیار تحت تأثیر قرار داد. او پس از آشنایی با آزادی‌خواهان تبریز، زندگی معمول خود را رها کرد و به مجاهدان پیوست. باسکرویل برای آموزش نظامی جوانان تبریزی تلاش بسیاری کرد. او حیاط ارگ را برای محل آموزش‌های خود انتخاب کرد؛ و دور از چشم کنسول و مدیران مدرسه‌ی آمریکایی به آموزش نظامی جوانان پرداخت.<ref name=":2">مستند نامداران - سیمای آزادی</ref> | ||
باسکرویل با این‌که با زبان‌های فارسی و ترکی آشنایی نداشت اما توسط مترجمان خود از جمله رضازاده شفق که یکی از محصلینش بود، توانست با شاگردان خود ارتباط صمیمانه‌ای برقرار کند و با آنها دوست شود. از این‌رو خیلی زود توسط هم‌کاران و دوستان آمریکایی و به‌ویژه ایرانی، در جریان جنبش مشروطه‌خواهی مردم تبریز قرار گرفت. | باسکرویل با این‌که با زبان‌های فارسی و ترکی آشنایی نداشت اما توسط مترجمان خود از جمله رضازاده شفق که یکی از محصلینش بود، توانست با شاگردان خود ارتباط صمیمانه‌ای برقرار کند و با آنها دوست شود. از این‌رو خیلی زود توسط هم‌کاران و دوستان آمریکایی و به‌ویژه ایرانی، در جریان جنبش مشروطه‌خواهی مردم تبریز قرار گرفت. | ||
هوارد باسکرویل هر روز بیشتر از روز قبل تحت تأثیر قیام آزادی‌خواهی مردم تبریز قرار می‌گرفت و به آن علاقه‌مند می‌شد. باسکرویل با شاگردانش از انقلاب آمریکا و مبارزات استقلال طلبانه‌ی جرج واشینگتن سخن | هوارد باسکرویل هر روز بیشتر از روز قبل تحت تأثیر قیام آزادی‌خواهی مردم تبریز قرار می‌گرفت و به آن علاقه‌مند می‌شد. باسکرویل با شاگردانش از انقلاب آمریکا و مبارزات استقلال طلبانه‌ی جرج واشینگتن سخن می‌گفت. او به آنها می‌آموخت که چگونه جورج واشنگتن و همراهانش علیه استثمار و استعمار انگلیس مبارزه کردند و این مبازه که ۵ سال به‌طول انجامید، نهایتاً منجر به استقلال آمریکا گردید و مردم سرود آزادی را سردادند. | ||
هوارد باسکرویل از قرارداد استعماری ۱۹۰۷ سن پترزبورگ که با تبانی روسیه تزاری و انگلیس منعقد شده و طبق آن ایران را بین خود تقسیم نمودند شدیداً انتقاد نموده و به مخاطبان خود می‌گفت باید همه ملت ایران از مردم تبریز پیروی کرده و از آزادی خود دفاع کنند. | هوارد باسکرویل از قرارداد استعماری ۱۹۰۷ سن پترزبورگ که با تبانی روسیه تزاری و انگلیس منعقد شده و طبق آن ایران را بین خود تقسیم نمودند شدیداً انتقاد نموده و به مخاطبان خود می‌گفت باید همه ملت ایران از مردم تبریز پیروی کرده و از آزادی خود دفاع کنند. | ||
او می‌گفت حتی من معلم و شما محصلان باید به یاری آزادی‌خواهان بشتابیم. از آن‌جا باسکرویل دوره خدمت سربازی را در آمریکا گذرانده بود اسم‌نویسی دانش آموزانی که علاقه‌مند به تعلیم مشق نظامی بودند را از همان زمان آغاز کرد. | او می‌گفت حتی من معلم و شما محصلان باید به یاری آزادی‌خواهان بشتابیم. از آن‌جا که باسکرویل دوره خدمت سربازی را در آمریکا گذرانده بود اسم‌نویسی دانش آموزانی که علاقه‌مند به تعلیم مشق نظامی بودند را از همان زمان آغاز کرد. | ||
او هر روز عصر پس از پایان کار مدرسه آموزش نظامی دانش‌آموزان و سایر مشروطه‌خواهان را پی گرفته و فنون جنگیدن را به آنها آموزش می‌داد. | او هر روز عصر پس از پایان کار مدرسه آموزش نظامی دانش‌آموزان و سایر مشروطه‌خواهان را پی گرفته و فنون جنگیدن را به آنها آموزش می‌داد. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
باسکرویل نام گروه دانش آموزان را ''فوج نجات'' گذاشت.<ref name=":0" /> | باسکرویل نام گروه دانش آموزان را ''فوج نجات'' گذاشت.<ref name=":0" /> | ||
هوارد باسکرویل از جوانان گروه فوج نجات پیمان گرفته بود که در هر جنگی که رخ دهد، پیشرو باشند و چون به دشمن نزدیک شوند در بند سنگر نبوده، | هوارد باسکرویل از جوانان گروه فوج نجات پیمان گرفته بود که در هر جنگی که رخ دهد، پیشرو باشند و چون به دشمن نزدیک شوند در بند سنگر نبوده، فدایی‌وار به دشمن یورش ببرند.<ref name=":3">[https://www.bbc.com/persian/worldnews/story/2006/07/060722_mv-constitution-khn-baskerville.shtml هوارد باسکرویل، آمریکایی شهید راه مشروطه ایرانی - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | ||
کنسول آمریکا در تبریز به باسکرویل گفته بود که شما به‌عنوان معلم تاریخ به تبریز آمدید؛ و تبعه آمریکا هستید، حق دخالت در سیاست داخلی ایران را ندارید… رئیس مدرسه مموریال و همسر کنسول آمریکا، مکرراً از باسکرویل می‌خواستند از صف مشروطه‌خواهان خارج شده و در این موضوع دخالت نکند. | کنسول آمریکا در تبریز به باسکرویل گفته بود که شما به‌عنوان معلم تاریخ به تبریز آمدید؛ و تبعه آمریکا هستید، حق دخالت در سیاست داخلی ایران را ندارید… رئیس مدرسه مموریال و همسر کنسول آمریکا، مکرراً از باسکرویل می‌خواستند از صف مشروطه‌خواهان خارج شده و در این موضوع دخالت نکند.<ref>تاریخ مشروطه ایران - احمد کسروی ص ۸۹۳</ref> | ||
هوارد باسکرویل قاطعانه به آنها پاسخی داد که در تاریخ ثبت شد. او گفت: <blockquote>«چون ایرانیان در راه آزادی می‌کوشند من به آنها پیوسته‌ام و از قانون آمریکا باکی ندارم. درست است که من تبعه آمریکا هستم ولی یک انسان نیز هستم. من | |||
هوارد باسکرویل قاطعانه به آنها پاسخی داد که در تاریخ ثبت شد. او گفت: <blockquote>«چون ایرانیان در راه آزادی می‌کوشند من به آنها پیوسته‌ام و از قانون آمریکا باکی ندارم. درست است که من تبعه آمریکا هستم ولی یک انسان نیز هستم. من نمی‌توانم این فاجعه انسانی را تماشا کنم و بی‌تفاوت و خون‌سرد در کنار آن آرام بگیرم… اگر لازم باشد از معلمی مدرسه مموریال استعفاء داده و پاسپورت آمریکایی خود را نیز پس می‌دهم ولی از یاری به این مردم بپاخواسته برای کسب آزادی دست برنمی‌دارم، تنها فرق من با این مردم، زادگاهم است و این فرق بزرگی نیست.»</blockquote> | |||
[[پرونده:Howard Baskerville 1-e1497069958777.jpg|بندانگشتی|'''هوارد باسکرویل''']] | [[پرونده:Howard Baskerville 1-e1497069958777.jpg|بندانگشتی|'''هوارد باسکرویل''']] | ||
سپس گذرنامه خود را درآورد و به کنسول داد؛ بنابراین در تاریخ ۷ آوریل ۱۹۰۹(۱۹ فروردین ۱۲۸۸)، استعفای باسکرویل از معلمی مدرسه مموریال به واشینگتن- وزارت امور خارجه اعلام شد.<ref name=":0" /> | سپس گذرنامه خود را درآورد و به کنسول داد؛ بنابراین در تاریخ ۷ آوریل ۱۹۰۹(۱۹ فروردین ۱۲۸۸)، استعفای باسکرویل از معلمی مدرسه مموریال به واشینگتن- وزارت امور خارجه اعلام شد.<ref name=":0" /> | ||
== شهادت هوارد باسکرویل == | == شهادت هوارد باسکرویل == | ||
در نبرد | در نبرد روز ۳۰ فروردین که به جنگ شام‌غازان معروف شد، باسکرویل از ستارخان تقاضا کرد که جلودار باشد. ستارخان به‌ستایش از او پرداخت ولی به او اجازه نداد، چرا که او را میهمان مردم ایران می‌دانست و نمی‌توانست بپذیرد اتفاقی برای او بیفتد. اما باسکرویل که شوری برای جنگ با دشمنان آزادی داشت، مصمم به شرکت در این نبرد بود.<ref name=":2" /> | ||
باسکرویل با گروهش یعنی فوج نجات، در نبرد شام‌غازان شرکت نموده و به دشمنان یورش بُردند. او در تاریکی شب، با شناسایی محل شلیک گلوله‌های دشمن آن‌جا را آماج گلوله‌های خود نمود.<ref>تاریخ مشروطه ایران - احمد کسروی ص ۸۹۴ | |||
</ref> سرانجام در صبح‌گاه روز دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۲۸۸(۱۹ آوریل ۱۹۰۹)، هوارد باسکرویل در سن ۲۵ سالگی بر اثر تیری که به سینه‌اش اصابت کرد به شهادت رسید.<ref name=":0" /> | |||
یکی از مشروطه‌خواهان از واقعه چنین نقل می‌کند:<blockquote>«نزدیک به نیم‌شب از شهربانی روانه قره‌آغاج شدیم. باسکرویل دمی آرام نمی‌نشست درون مسجد نیز ما را به مشق و ورزش وامی‌داشت... هنوز آفتاب ندمیده بود که به دشمن نزدیک شدیم… همین که به دهنه کشتزار نزدیک شدیم، باسکرویل فرمان دو داده خویشتن در جلو رو به سوی سنگر قزاقان دویدن گرفت. اما همین که تیری انداخت، قزاقی آماج گلوله‌اش گردانید».<ref>تاریخ مشروطه ایران - احمد کسروی ص ۸۹۹</ref></blockquote> | |||
=== خاک‌سپاری بی‌سابقه باسکرویل === | === خاک‌سپاری بی‌سابقه باسکرویل === | ||
| خط ۷۴: | خط ۸۰: | ||
سیصد گل سرخ و یک گل نصرانی | سیصد گل سرخ و یک گل نصرانی | ||
ما را زِ سرِ بریده | ما را زِ سرِ بریده می‌ترسانی؟ | ||
گر ما زِ سرِ بریده | گر ما زِ سرِ بریده می‌ترسیدیم | ||
در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم | در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم | ||
| خط ۸۴: | خط ۹۰: | ||
سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | ||
ما را ز سر بریده | ما را ز سر بریده می‌ترسانی | ||
ما گر زسر بریده | ما گر زسر بریده می‌ترسیدیم | ||
در محفل عاشقان | در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم | ||
در محفل عاشقان خوشا رقصیدن | در محفل عاشقان خوشا رقصیدن | ||
دامن | دامن ز بساط عافیت برچیدن | ||
در دست سر بریدهٔ خود بردن | در دست سر بریدهٔ خود بردن | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۶: | ||
سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | ||
مارا ز سر بریده | مارا ز سر بریده می‌ترسانی | ||
ما گر زسر بریده | ما گر زسر بریده می‌ترسیدیم | ||
در محفل عاشقان | در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم | ||
هرجا که نگاه | هرجا که نگاه می‌کنم خونین است | ||
از خون | از خون پرنده‌ای گلی رنگین است | ||
در ماتم گل پرنده | در ماتم گل پرنده می‌موید و گل | ||
از داغ دل پرنده داغ آجین است | از داغ دل پرنده داغ آجین است | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۲۲: | ||
فانوس هزار شعله اما در باد | فانوس هزار شعله اما در باد | ||
می‌سوزد و سرخوش است و چین واچین است | |||
یعنی که به اشک و مویه خود گم نکنی | یعنی که به اشک و مویه خود گم نکنی | ||
از عشـق هر آنچه | از عشـق هر آنچه می‌رسد شیرین است | ||
سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | ||
مارا ز سر بریده | مارا ز سر بریده می‌ترسانی | ||
ما گر زسر بریده | ما گر زسر بریده می‌ترسیدیم | ||
در محفل عاشقان | در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم | ||
در آتش و خون پرنده پر خواهد زد | در آتش و خون پرنده پر خواهد زد | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۴۲: | ||
امشب که دوباره ماه بالا آمد | امشب که دوباره ماه بالا آمد | ||
می‌آید و باد پشت در خواهد زد | |||
یک ساقهٔ سـبـز در دلم خواهد کاشت | یک ساقهٔ سـبـز در دلم خواهد کاشت | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۸: | ||
مهتاب بر آن شبنم تر خواهد زد | مهتاب بر آن شبنم تر خواهد زد | ||
صد جنگل صبح در هوا | صد جنگل صبح در هوا می‌شکفد | ||
خورشید به شاخه‌ها شرر خواهد زد | خورشید به شاخه‌ها شرر خواهد زد | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۵۴: | ||
سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی | ||
مارا ز سر بریده | مارا ز سر بریده می‌ترسانی | ||
ما گر زسر بریده | ما گر زسر بریده می‌ترسیدیم | ||
در محفل عاشقان | در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم... | ||
== منابع: == | == منابع: == | ||
<references /> | <references /> | ||