فریدون فروغی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فریدون فروغی،''' (زاده ۹ بهمن سال ۱۳۲۹، تهران - درگذشته ۱۳ مهرماه سال ۱۳۸۰، تهران) خواننده و نوازنده (گیتار، پیانو، درامز، تار) موسیقی پاپ ایرانی بود. فریدون فروغی در سال ۱۳۳۵، یعنی در ۶ سالگی وارد دبستان شد و در سال ۱۳۴۷، مدرک دیپلم علوم طبیعی را گرفت. فریدون فروغی در سال ۱۳۴۵، در سن ۱۶سالگی، با همراهی گروهی از نوازندگان، کار موسیقی را با جدیت آغاز کرد. فریدون فروغی با دو ترانه‌ی  ''آدمک'' و ''پروانه‌ی من''، که بر سر زبان‌ها افتاد؛ به شهرت رسید. وی در سال ۱۳۵۴، به خاطر اجرای ترانه‌ی ''سال قحطی'' از طرف [[محمدرضا پهلوی|'''حکومت سلطنتی''']] به مدت ۲ سال ممنوع از کار شد. فریدون فروغی درسال ۱۳۵۹، ترانه‌ی ''یار دبستانی'' را برای فیلم  ''از فریاد تا ترو''ر به کارگردانی منصور تهرانی اجرا کرد. این ترانه در تیتراژ فیلم استفاده شد اما از آن حذف گردید زیرا جمهوری اسلامی نیز مانند حکومت قبل وی را ممنوع از کار نمود.  او همچنین در دهه‌ی ۶۰ دوبار به زندان افتاد.  

فریدون موسیقی را بدون استاد و با علاقه‌ای که به موسیقی راک و به ویژه آثار ''ری چارلز'' داشت، خودش با تمرین یاد می‌گرفت.<ref>[https://boys113.blogsky.com/1388/04/19/post-229/ زندگینامه فریدون فروغی - سایت پایگاه بچه‌های ۱۱۳]</ref>  

فریدون فروغی در سال ۱۳۴۵، درسن ۱۶سالگی، با هم‌راهی گروهی از نوازندگان موسیقی را با جدیت آغاز کرد؛ و در محافل مختلف به اجرای ترانه‌ها وآهنگ‌های غربی معروف آن روزگار، به ویژه موسیقی  ''بلوز'' پرداخت؛ وی تا سن ۱۸سالگی به همین منوال ادامه داد. فریدون فروغی پس از یک شکست عشقی مدتی از موسیقی کناره گرفت؛ اما پس از مدت کوتاهی در سال ۱۳۴۸، صاحب کاباره‌ی  ''کازابای'' شیراز از او و دوستانش برای اجرا در آن کاباره دعوت به عمل می‌آورد. در اواخر دهه چهل، فریدون فروغی به خواننده‌ی معروف کلوپ‌های شبانه تهران قدیم و ستاره‌ی کافه‌های معروفی مانند ''مارکیز'' و ''کاکوله'' بدل شد.<ref name=":0">[https://bekhoun.com/fereydun-foroghi/ بیوگرافی فریدون فروغی - سایت بخون]</ref>  

در سال ۱۳۵۰، خسرو هریتاش کارگردان فیلم  ''آدمک''، در تلاش برای پیدا کردن خواننده‌ای تازه‌نفس بود که فریدون فروغی را به او معرفی می‌کنند. خسرو هریتاش با یک بار زمزمه کردن ترانه‌ها توسط فریدون فروغی، متوجه شد که شخصی را که به دنبالش بوده یافته است؛ بنابراین فریدون دو ترانه به نام های '' آدمک'' و  ''پروانه‌ی من'' را با موسیقی تورج شعبانخانی و اشعار ''لعبت والا''، برای فیلم خسرو هریتاش اجرا کرد. پس از اکران این فیلم، صفحه‌های این دو ترانه، درصفحه فروشی‌های معروفی مانند ''آل کوردوبس''، پاپ، دیسکو، بتهوون و پارس عرضه شد. فریدون فروغی با این دو ترانه که بر سر زبان‌ها افتاد؛ به شهرت رسید. هرچند که در آن دوران به وی ایراد می‌گرفتند که صدای [[فرهاد مهراد|'''فرهاد مهراد''']] را تقلید می کند، اما همین منجر به این شد که دیگر تحت نام خواننده‌ی محبوبش  ''ری چارلز'' شناخته نشود.

فروغی در سال ۱۳۵۲، ترانه‌ی فیلم  ''تنگنا'' ساخته‌ی امیر نادری را با ملودی‌های شورانگیز منفردزاده، اجرا کرد. در همین سال چندین ترانه‌ی دیگر را اجرا کرد که معروف‌ترین آن‌ها  ''نماز'' یا به روایت '''[[ساواک]]''' نیازبود. ترانه‌ی نیاز با شعری از شهیار قنبری و موسیقی منفردزاده، ترانه‌ای بود که باعث شد هر سه نفر از طرف سواک احضار و مورد بازخواست قرار گیرند. فریدون فروغی ترانه‌ی ''هوای تازه'' را در همین سال در برنامه‌ی تلویزیونی رنگارنگ اجرا کرد؛ و در همین سال نیز به درخواست فرزانه دلجو ترانه‌ای را برای فیلم  ''یاران'' با بازی و کارگردانی فرزانه دلجو اجرا نمود.<ref name=":2">[http://biografiaka.akairan.com/biography/shoara/news20163130382540492.html بیوگرافی فریدون فروغی - سایت آکا]</ref>

=== ترانه سال قحطی و ممنوع‌الفعالیت ===

در سال ۱۳۵۴، به خاطر اجرای ترانه‌ی  ''سال قحطی'' از طرف حکومت شاهنشاهی به مدت ۲ سال از فعالیت ممنوع شد. درسال ۱۳۵۶، پس از باز شدن فضای سیاسی توسط [[محمدرضا پهلوی|'''محمدرضا شاه''']]، فریدون فروغی پس از دو سال که از کار منع شده بود، سومین آلبوم خود را با نام ''سال قحطی'' منتشر کرد. پدر فریدون در بهمن ماه همین سال براثر بیماری ذات‌الریه درگذشت.<ref name=":0" />  

فریدون فروغی درسال ۱۳۵۸، پس از انقلاب ضدسلطنتی، کنسرت‌هایی اجرا کرد و ترانه‌های این کنسرت را در آلبوم ''فریدون فروغی در آغازی نو'' جای داد. علت نام گذاری آلبوم به این نام، وجود ترانه‌های ریتمیکی مانند  ''حقه'' یا ''مشتی ماشاالله'' و ترانه‌ی ''شیاد'' است که در کارنامه‌ی فریدون فروغی مثل آن‌ها وجود نداشت.<ref name=":1" />

فریدون فروغی درسال ۱۳۵۹، ترانه‌ی ''یار دبستانی'' را برای فیلم  ''از فریاد تا ترو''ر به کارگردانی منصور تهرانی اجرا کرد که در تیتراژ این فیلم استفاده شد. اما درحالی که فریدون فروغی از فعالیت منع نشده بود، از طرف حکومت جمهوری اسلامی به منصور تهرانی ابلاغ کرده بودند که باید صدای فریدون فروغی را از تیتراژ فیلمش حذف کند؛ بنابراین جمشید جم خواندن این ترانه را به عهده گرفت و اجرا کرد. در همین زمان شایعاتی در مورد ممنوعیت فعالیت فریدون فروغی به گوش می‌رسید. فریدون در همین سال ترانه‌ی  ''کوچه‌ی شهر دلم'' را اجرا کرد.<ref name=":2" />  

پس از انقلاب او هرگز اجازه‌ کار نیافت. در این مدت به مشاغل بسیاری روزگار گذراند. زمانی به نجاری رو آورد و در دوره‌ای دیگر با نام مستعار «عباس نراقی» به کار در ساختمانی در اصفهان مشغول شد. از آن‌جا که پدر و مادرش اهل نراق بودند او نام‌ خانوادگی «نراقی» را به عنوان نام مستعار برگزیده بود. او در خاطره‌ این کار ساختمانی در اصفهان چنین می‌گوید: «مدت‌ها بود که به اين فکر می‌کردم که بايد اين منيت را در خودم بکشم. آن فريدون فروغی پر اسم‌و‌رسم را. بايد خود واقعی‌ام را محک می‌زدم. به ترمينال جنوب رفتم و بليتی برای اصفهان گرفتم. هوا هنوز تاريک بود که به اصفهان رسيدم. در سالن ترمينال منتظر ماندم تا کمی سپيده زد و پرسان‌ پرسان خود را به ميدانی که کارگران برای يافتن کار در آن‌جا تجمع می‌کردند، رساندم. همه تيپ آدمی از همه جا آمده بودند. با يکی دو نفر آشنا شدم که از شانس من به آن‌ها زودتر کار خورد و مرا هم با خودشان بردند. يکیشان آذری بود و ديگری اهل ميمه. پرسيدند چه کاری بلدی؟ گفتم کارگری ساده. يک کار ساختمانی بود ... سخت کار می‌کردم و شب‌ها ميوه و شيرينی می‌خريدم و با کارگرهايی که خانه نداشتند و شب را همان‌جا می‌ماندند، می‌خورديم و حرف می‌زديم. دست‌هايم پينه بسته بود، ولی خوشحال بودم که دارم ساخته می‌شوم. سرم را تراشيده بودم که از قيافه و حس جاه‌طلبانه‌ای که دشمن آدم است، رها شوم.»<ref name=":1" />  

فریدون فروغی در اسفندماه سال ۱۳۷۷، موفق به برگزاری کنسرتی در تالار حافظ دانشگاه کیش شد. پس از برگشت به تهران باوجود درخواست‌هایی که از شهرستان‌های دیگر جهت برگزاری کنسرت برای فریدون ارسال شد، اما با برگزاری آن  موافقت نشد. وی درتابستان ۱۳۷۸، و پائیز سال بعد، دوباره به کیش بازگشت؛ و به اجرای برنامه در هتل آنای کیش پرداخت. او در فروردین سال ۱۳۷۹، به پیشنهاد حمیدرضا آشتیانی پور کارگردان فیلم، ترانه‌ی  می‌تراود مهتاب را با شعری از نیما یوشیج برای فیلم  دختری بنام تندر اجرا کرد تا بلکه بتواند مجوز فعالیت بگیرد؛ اما چیزی تغییر نکرد. هرچند ترانه‌ی فریدون فروغی در انتهای پخش فیلم‌ها در جشنواره‌ی فجر پخش شد. پیش از این هم  کیومرث پوراحمد نتوانست مجوز حضور فروغی را به عنوان بازیگر برای فیلم گل یخ بگیرد. فیلم گل یخ داستان ی درباره زندگی یک خواننده‌ی محکوم به سکوت بود.<ref name=":2" />  

فریدون فروغی در روز جمعه، ۱۳ مهرماه ۱۳۸۰، در منزلش در تهران پارس درگذشت. پیکر او را در روستای قرقرک اشتهارد کرج، در کنار برکه ای کوچک به خاک سپردند. شهیار قنبری خواننده، ترانه ساز، آهنگساز و دوست قدیمی فریدون فروغی درباره‌ی مرگ فریدون فروغی می‌گوید:<blockquote>«فریدون فروغی برای دومین بار می‌میرد. نخستین بار وقتی مرد که نتوانست بخواند؛ و دومین بار وقتی مرد که می‌خواست بخواند. فریدون را فراموشی و خاموشی کشت.»<ref name=":0" />‌</blockquote>

روز درگذشت فریدون فروغی خیابان امیرآباد به اندازه‌ای شلوغ شده بود که پلیس برای متفرق کردن مردم چراغ‌های خیابان را خاموش کرد. آن روز مردم ترانه‌ی معروف  ''من نیازم تو رو هر روز دیدنه''، ساخته‌ی شهیار قنبری را زمزمه می‌کردند.<ref name=":4">[https://www.radiofarda.com/a/F7_Fresh_Glance_on_Freydoon_Foroughi/1860987.html نگاه تازه به فریدون فروغی - سایت رادیو فردا]</ref>  

محمد ضرغامی که یکی از آخرین مصاحبه‌ها را با فریدون فروغی داشته است می‌گوید: <blockquote>«فروغی سخت مصاحبه می‌کرد و من به همراه نیما تمدن از سوی مجله هفتگی ایران جوان به دیدنش رفتیم. وقتی مصاحبه چاپ شد، فریدون بسیار ناراحت شد چون تیتر مصاحبه با استفاده از یکی از ترانه‌های او (من پر از گفتنی‌ام) بود در حالی که مصاحبه پر از سانسور بود. بعدها این مصاحبه به صورت کامل در هفته نامه  ''طبرستان سبز'' بدون سانسور چاپ شد… وقتی دیدمش با آن ظاهر قبلی‌اش تفاوت داشت. به تاریخ احاطه فراوانی داشت. نیما تمدن گفت شما اطلاعات خوبی دارید. گفت فکر می‌کردید من این بیست و چند سال را چه کار می‌کردم. نشسته بودم کتاب می خواندم. کار تازه‌ای را گذاشت ما شنیدیم. مجوز پخش به او نمی‌دادند. اول بهانه آورده بودند که اعتیاد دارد. بعد که برگه عدم اعتیاد برده بود، گفته بودند بهایی هستی.»</blockquote>

آهنگساز ایرانی تورج شعبانخانی، که آهنگ ترانه‌های معروفی مانند  ''نازی ناز کن'' ابی و  ''همسفر'' ستار، و هم‌چنین آهنگ آدمک و پروانه‌ی من را برای فریدون فروغی ساخته بود، درباره‌ی تفاوت صدای نسل فریدون فروغی با نسل قبل، می‌گوید: <blockquote>«تازگی که صدای فرهاد و فریدون داشت این تفاوت را ایجاد کرد. آن‌ها کارهای فرنگی می‌کردند… فریدون فروغی یک آلبوم تقریباً آماده داشت ولی وقتی رفتیم صحبت کردیم، به آن اجازه ندادند. برای حضرت علی هم یک شعر خوانده بود که در همان‌جا بود..»<ref name=":4" /> </blockquote>نزدیکان فریدون فروغی می‌گویند که در پایان زندگی، فریدون بسیار ناامید بود؛ و آنچه سرانجام او را نابود کرد همین یأس و سرخوردگی بود. فریدون فروغی در یکی از دست‌نوشته‌های خود این‌طور نوشته است:<blockquote>«گاهی امید بر سبزه زار تنم نقش می‌زند و گاهی یأس، تمامی جوانه‌های امیدم را چون خوره می‌خراشد و بدین سان زندگی درد آلودم می‌گذرد.»<ref name=":3" /> </blockquote>

* ترانه فتنه چکمه پوش برای تیتراژ فیلم فتنه چکمه پوش (۱۳۵۱)