۹٬۹۳۵
ویرایش
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
=== پول بدون پشتوانه یا پول فیات === | === پول بدون پشتوانه یا پول فیات === | ||
یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد مطرح است، چاپ بیرویه پول توسط دولتهاست. برخی دولتها مشکلات اقتصادیشان را از طریق چاپ پول حل میکنند که این به تورم در اقتصاد کشورها دامن میزند. | |||
==== تورم و ابرتورم ==== | |||
دولتها با چاپ اسکناس، عرضه پول را به شدت افزایش میدهند. اگر سطح تولید کالاها ثابت بماند اما عرضه پولی که برای خرید آن کالاها پرداخت میشود دائماً افزایش یابد، قیمت آن کالاها زیاد خواهد شد و نتیجهاش تورم (inflation) است. تورم باعث میشود قدرت خرید مردم کاهش یابد. وقتی تورم از کنترل خارج شود به ابرتورم (hyperinflation) تبدیل میگردد. | |||
اگر افزایش قیمتها از ۵۰٪ در ماه بیشتر باشد، آن شرایط به عنوان ابرتورم در نظر گرفته میشود. بنابراین در چنین حالتی، هر دو ماه یک بار قیمتها دوبرابر میشوند. در همین لحظه حدود ۱٫۲ میلیارد نفر در دنیا در شرایط فلجکننده تورمی زندگی میکنند. این مسئله در کشور ونزوئلا یک مشکل جدی است. در تاریخ، نمونههای وحشتناکی برای از کنترل خارج شدن تورم وجود دارد. در آلمان پس از جنگ جهانی اول، تورم طوری از کنترل خارج شد که دیگر قابل اندازهگیری نبود. نرخ تبدیل مارک به پوند به یک تریلیون ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ مارک در مقابل یک پوند رسید. | |||
نرخ بهره منفی به این معناست که سپردهگذار باید به بانک پول بدهد تا بانک | ==== پشتوانه چاپ اسکناس ==== | ||
تا پیش از جنگ جهانی دوم عرضه پول بر مبنای استاندارد طلا، (the Gold Standard) بود. در این سیستم، هر پوند یا دلار در گردش، توسط میزان طلای معادل آن پشتیبانی میشد. پس از جنگ جهانی دوم، با قرارداد برتون وودز، استاندارد طلا در ۱۵ اوت ۱۹۷۱ میلادی توسط آمریکا به طور کامل کنار گذاشته شد. در برتون وودز آمریکا متعهد بود که در برابر هر ۳۵ دلار یک اونس طلا در بانک ذخیره کند اما نیکسون توافق «برتون وودز» را کنار گذاشت و تعهد آمریکا در این باره را نقض کرد. | |||
==== پول فیات ==== | |||
از این تاریخ که دیگر عرضه پول دارای محدودیتی نبود پول قیات پا به عرصه گذاشت،پول فیات به معنای پول قانونی است. مایکل سیلر (Michael Saylor) از بزرگترین مدافعان و طرفداران بیتکوین، برای توصیف کاهش قدرت خرید پول فیات (fiat money، پولی که بدون پشتوانه و ارزش ذاتی است و ارزش آن از سوی قانون میآید) از استعاره ذوب یک تکه یخ استفاده میکند. پولی که ما امروز از آن استفاده میکنیم از ارزش ذاتی برخوردار نیست. برای مثال از سال ۱۹۱۳، دلار آمریکا ۹۶٪ ارزش خود را از دست داده است. بیشتر پولی هم که وجود دارد تنها یک سری اعداد است که در پایگاه داده مرکزی وارد سیستم میشود. پول مدرن به این علت ارزش دارد که دولت میگوید و جامعه هم تا جایی که دولت و بازارهای مالی آن را تایید کنند میپذیرد. از آن پس خزانهداری آمریکا ماشین چاپ دلار شده و بدهیهایش را با بدهی میپردازد. ترفندهای دیگر مثل «چرخه پترودلار» بسیاری از کشورها را ناچار به استفاده از دلار نگه داشته است. احتمال فروپاشی این سازوکار همواره وجود دارد اما آمریکا با چرخهی (چاپ دلار و خلق اعتبار- افزایش بدهی) جلوی آن را گرفته تا مانع رخ دادن ابرتورم شود. در بحران اقتصادی ۲۰۰۸ در حالی که شرکتهای بزرگ باید ورشکست میشدند دولت آمریکا به میدان آمد و بدهی غولها را پرداخت کرد. | |||
در بحران مالی سال ۲۰۰۸، بحران اطمینان ایجاد شد. مقدار زیادی از بدهیهای بد به وجود آمدند که دولتها باید آنها را برعهده میگرفتند. دولتها تلاش کردند با کاهش نرخ بهره، فعالیت اقتصادی را تحریک نمایند اما نرخ بهره تا جایی پایین آمد که منفی شد. نرخ بهره منفی به این معناست که سپردهگذار باید به بانک پول بدهد تا بانک پولش را نگه دارد. دولتها میتوانند اجازه دهند که همه چیز با روند طبیعی خودش پیش برود اما عواقب چنین کاری مشخص است؛ خصوصاً در مسئله همهگیری ویروس کرونا که قرنطینه باعث شد بسیاری از کسبوکارها از بین بروند. | |||
بنابراین بانکهای مرکزی به نمایندگی از دولت، با آزاد کردن قسمتی از ذخیره بانکها، عرضه پول را افزایش میدهند. | بنابراین بانکهای مرکزی به نمایندگی از دولت، با آزاد کردن قسمتی از ذخیره بانکها، عرضه پول را افزایش میدهند. | ||
خط ۲۴: | خط ۳۲: | ||
رایجترین روش برای انجام این کار، بازخرید بدهی موجود دولت است که توسط بانکهای تجاری نگهداری میشود. به این کار، تسهیل کمی یا Quantitative Easing گفته میشود. | رایجترین روش برای انجام این کار، بازخرید بدهی موجود دولت است که توسط بانکهای تجاری نگهداری میشود. به این کار، تسهیل کمی یا Quantitative Easing گفته میشود. | ||
یعنی ذخیره در دسترسی که توسط بانکهای تجاری نگهداری میشود افزایش مییابد؛ در نتیجه، آنها میتوانند برای ایجاد فعالیتهای بهرهور تولیدی، وام بدهند و پول بیشتری خلق کنند. مقدار زیادی از این پول جدید که اغلب به آن نقدینگی گفته میشود، در واقع به فعالیتهای غیرمولد و سوداگری مالی اختصاص مییابد. | |||
به همین دلیل است که در بازار سهام رشدهای بالا به وجود میآید و قیمت خانه و سایر داراییهایی که نقش ذخیره ارزش دارند، افزایش پیدا میکنند. | به همین دلیل است که در بازار سهام رشدهای بالا به وجود میآید و قیمت خانه و سایر داراییهایی که نقش ذخیره ارزش دارند، افزایش پیدا میکنند. | ||
خط ۳۱: | خط ۳۹: | ||
آمریکا قدرتمندترین اقتصاد دنیا و منتشرکننده ارز ذخیره جهانی بوده و به همین دلیل، میتوان گفت که در عمل، دلار برای بسیاری از کشورها نقشی مشابه پول ملی را ایفا میکند. با توجه به این نکات، اهمیت چنین مسئلهای بیشتر روشن میشود. | آمریکا قدرتمندترین اقتصاد دنیا و منتشرکننده ارز ذخیره جهانی بوده و به همین دلیل، میتوان گفت که در عمل، دلار برای بسیاری از کشورها نقشی مشابه پول ملی را ایفا میکند. با توجه به این نکات، اهمیت چنین مسئلهای بیشتر روشن میشود. | ||
نظم نوین پرداخت زیانِ سلطهگران توسط ضعیفترها است. در ایران هم خسارت صندوقهای مالی (که به بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان رسید) از بودجه عمومی یعنی از حق اکثریت واریز شد. | |||
== پول دیجیتال == | == پول دیجیتال == |
ویرایش