۶٬۵۳۲
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین ناظم حکمت: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
ناظم | '''ناظم حکمت''' ، با نام کامل ناظم حکمت ران، و به استانبولی Nazım Hikmet Ran (زاده ۱۵ ژانویه ۱۹۰۲میلادی، سالونیکا، یونان – درگذشته ۱۵ ژوئن ۱۹۶۳، مسکو) ادیب، نویسنده و شاعر مشهور ترک است. ناظم حکمت در جوانی به شوروی سابق سفر کرد؛ و با نسل جدیدی از هنرمندان انقلابی آشنا شد؛ و همین امر منجر به تحولی در اندیشه و شعر او گردید. نظام حکمت از محبوبیت ویژه‌ای بین مردم و به‌طور خاص جوانان برخوردار بود. نظام حکمت را به خاطر افکار کمونیستی از نیروی دریایی اخراج کردند. وی به عنوان معلم به یکی از دهات آناتولی منتقل شد که همین امر باعث شد که به مردم فقیر بیشتر نزدک گردد. او به خاطر این‌که از طرف صاحبان قدرت مورد فشار و تهدید قرار داشت، مجبور شد به شوروی هجرت کند. ناظم حکمت در سال ۱۹۲۵، با پایان جنگ و رئیس جمهور شدن مصطفی کمال آتا تورک در ترکیه، به وطن بازگشت و به چاپ اشعارش در نشریه پرداخت. او پس از مدتی تحت تعقیب قرار گرفت؛ و ناچار شد به زندگی مخفی روی بیاورد. ناظم حکمت به صورت غیابی به ۱۵ سال حبس محکوم گردید؛ و به همین خاطر دوباره به مسکو پناهنده شد. او دو سال بعد، پس از تصویب قانون عفو عمومی به ترکیه بازگشت، اما به محض ورود به وطنش دستگیر شد. ناظم حکمت در آخرین محاکمه، حکم زندانش به ۲۸ سال و چند ماه رسید. اشعار نظام حکمت از سال ۱۹۴۶، با طُرق مختلف از زندان خارج می‌شد؛ و پس از ترجمه در مطبوعات فرانسه چاپ و منتشر می‌گردید. روشنفکران و آزادیخواهان مبارز دنیا به حکم زندان او دست به اعتراض زندند که به دنبال این برانگیختگی در پاریس کمیته‌ی نجات ناظم حکمت تشکیل شد. این اعتراضات در سطح بین‌المللی خشم چهره‌های مشهوری مثل ژان پل سارتر، برتولت برشت، پابلو پیکاسو، برتراند راسل و پابلو نرودا را برانگیخت. این افراد سرشناس خواستار آزادی ناظم حکمت از زندان شدند. نظام حکمت سرانجام پس از ۱۳ سال در حالی که مبتلا به بیماری قلبی و ذات‌الریه بود، آزاد شد؛ اما به خاطر توطئه‌ی حکومت علیه او، مجبور شد که دوباره به مسکو پناهنده شود و ۱۳ سال پایانی عمرش را درغربت سپری کند. آن چیزی که نام ناظم حکمت را بر سر زبان‌ها انداخت و در سراسر جهان به شهرت رساند و شخصیت او را نزد مردمان برجسه کرد، باور و اعتقاد او به اصل آزادی، حرمت و ارزش‌های انسانی بود. از نظام حکمت آثار بسیار به‌جا مانده است که به ۳۰ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده است. ناظم حکمت سرانجام در روز ۳ ژوئن ۱۹۶۳میلادی، برابر با ۳۰ خردادماه ۱۳۴۲ شمسی، بر اثر حمله‌ی قلبی در مسکو درگذشت؛ و پیکر او در گورستان معروف نوودویچی در مسکو خاکسپاری شد. | ||
== محیط خانواده == | == محیط خانواده == | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
=== انتشار نخستین کتاب شعر === | === انتشار نخستین کتاب شعر === | ||
مجموعه شعر ناظم حکمت به نام | مجموعه شعر ناظم حکمت به نام "سرود نوشندگان خورشید" در باکو منتشر شد. هم‌چنین در سال ۱۹۲۹، نخستین مجموعه شعر انقلابی وی با نام "۸۳۵ سطر" چاپ و منتشر شد که نخستین کتاب در ترکیه هم هست. در همین دوران ناظم حکمت با تأثیرپذیری از تئاتر حماسی برتولت برشت، اقدام به نوشتن قطعات نمایشی کرد.<ref name=":0" /> | ||
== آشنایی با درد مردم == | == آشنایی با درد مردم == | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
نظام حکمت را به خاطر افکار کمونیستی از نیروی دریایی اخراج کردند. وی به عنوان معلم به یکی از دهات آناتولی منتقل شد که همین امر باعث شد که به مردم فقیر بیشتر نزدک گردد. خوانین و افراد با نفوذ محلی از محبوبیت ناظم حکمت احساس خطر کردند؛ و کمبر به قتل او بستند. وی به خاطر محدودیت‌ها و فشارها، بالاخره مجبور شد به روسیه فرار کند. ناظم حکمت در سال ۱۹۲۵، با پایان جنگ و رئیس جمهور شدن مصطفی کمال در ترکیه، به وطن بازگشت و به چاپ اشعارش در نشریه پرداخت.<ref name=":2" /> | نظام حکمت را به خاطر افکار کمونیستی از نیروی دریایی اخراج کردند. وی به عنوان معلم به یکی از دهات آناتولی منتقل شد که همین امر باعث شد که به مردم فقیر بیشتر نزدک گردد. خوانین و افراد با نفوذ محلی از محبوبیت ناظم حکمت احساس خطر کردند؛ و کمبر به قتل او بستند. وی به خاطر محدودیت‌ها و فشارها، بالاخره مجبور شد به روسیه فرار کند. ناظم حکمت در سال ۱۹۲۵، با پایان جنگ و رئیس جمهور شدن مصطفی کمال در ترکیه، به وطن بازگشت و به چاپ اشعارش در نشریه پرداخت.<ref name=":2" /> | ||
ناظم حکمت با وجود این‌که از خانواده‌ی مرفه بود، از استثمار کارگران و زحمتکشان و ظلم و ستمی که به آنان می‌رفت، رنج می‌بُرد. به همین خاطر ایدئولوژی کمونیستی را برگزید. وی در دوران ریاست جمهوری آتاتورک به روزنامه‌نگاری پرداخت. او با مجله‌ی کلارته که سمت و سو دهنده خط سوسیالیستی در ازمیر بود، هم‌کاری داشت. اشعار و نوشته‌های ناظم حکمت در نشریات چپ منتشر می‌شد. احساس خطر حاکمیت باعث شد که روزنامه‌های منتقد با تیغ سانسور روبرو شوند؛ و یا به طور کامل انتشارشان ممنوع گردد. اغلب اعضای تحریریه روزنامه آیدینلیک | ناظم حکمت با وجود این‌که از خانواده‌ی مرفه بود، از استثمار کارگران و زحمتکشان و ظلم و ستمی که به آنان می‌رفت، رنج می‌بُرد. به همین خاطر ایدئولوژی کمونیستی را برگزید. وی در دوران ریاست جمهوری آتاتورک به روزنامه‌نگاری پرداخت. او با مجله‌ی کلارته که سمت و سو دهنده خط سوسیالیستی در ازمیر بود، هم‌کاری داشت. اشعار و نوشته‌های ناظم حکمت در نشریات چپ منتشر می‌شد. احساس خطر حاکمیت باعث شد که روزنامه‌های منتقد با تیغ سانسور روبرو شوند؛ و یا به طور کامل انتشارشان ممنوع گردد. اغلب اعضای تحریریه روزنامه آیدینلیک "روشنایی" از زندان سر درآوردند. ناظم حکمت نیز فراری شد و به زندگی مخفی رو آورد. او چندین بار به اتهام هم‌کاری با نشریات چپ، دستگیر شد. بار دیگر او را به صورت غیابی به ۱۵ سال زندان محکوم کردند که ناظم به ناچار وطن را ترک کرد؛ و به مسکو پناهنده شد. | ||
ناظم حکمت در سال ۱۹۲۳، از مسکو عازم لنینگراد شد؛ و در کنفرانس‌های کمینترن یا انترناسیونال سوم در کنار ولادیمیر | ناظم حکمت در سال ۱۹۲۳، از مسکو عازم لنینگراد شد؛ و در کنفرانس‌های کمینترن یا انترناسیونال سوم در کنار [[ولادیمیر لنین|'''ولادیمیر لنین''']]، لئون کامنف، گریگوری زینوویف، کارل رادُک، نیکلای بوخارین، حیدر عمواغلی، آوتیس سلطانزاده و آنتونیو گرامشی و… شرکت جُست.<ref name=":0" /> | ||
== دستگیری و زندان == | == دستگیری و زندان == | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
اشعار نظام حکمت از سال ۱۹۴۶، با طُرق مختلف از زندان خارج می‌شد؛ و پس از ترجمه در مطبوعات فرانسه چاپ و منتشر می‌گردید. در آن روزگار هیچ‌کدام از مطبوعات ترکیه جرأت و شهامت نداشتند که نام او را بر زبان بیاورند. اشعار نظام حکمت در جهان شور و تلاطم زیادی برانگیخت و روشنفکران و آزادیخواهان مبارز دنیا به اعتراض برخاستند که به دنبال این برانگیختگی در پاریس کمیته‌ی نجات ناظم حکمت تشکیل شد. این اعتراضات در سطح بین‌المللی خشم چهره‌های مشهوری مثل ژان پل سارتر، برتولت برشت، پابلو پیکاسو، برتراند راسل و پابلو نرودا را برانگیخت. این افراد سرشناس اعتراضات شدید خود را به دولت ترکیه اظهار داشتند؛ و خواستار آزادی ناظم حکمت از زندان شدند.<ref name=":2" /> | اشعار نظام حکمت از سال ۱۹۴۶، با طُرق مختلف از زندان خارج می‌شد؛ و پس از ترجمه در مطبوعات فرانسه چاپ و منتشر می‌گردید. در آن روزگار هیچ‌کدام از مطبوعات ترکیه جرأت و شهامت نداشتند که نام او را بر زبان بیاورند. اشعار نظام حکمت در جهان شور و تلاطم زیادی برانگیخت و روشنفکران و آزادیخواهان مبارز دنیا به اعتراض برخاستند که به دنبال این برانگیختگی در پاریس کمیته‌ی نجات ناظم حکمت تشکیل شد. این اعتراضات در سطح بین‌المللی خشم چهره‌های مشهوری مثل ژان پل سارتر، برتولت برشت، پابلو پیکاسو، برتراند راسل و پابلو نرودا را برانگیخت. این افراد سرشناس اعتراضات شدید خود را به دولت ترکیه اظهار داشتند؛ و خواستار آزادی ناظم حکمت از زندان شدند.<ref name=":2" /> | ||
ناظم حکمت خود می‌گوید:<blockquote>«برای آزادی و استقلال سرزمینم می‌نویسم. استعمار و استبداد، سلطه فاشیسم، دیکتاتوری و فضای خفقان کشورم را اشغال کرده‌اند. من نمی‌توانم از این پدیده‌ها به آسانی بگذرم و آن را نادیده بگیرم…» </blockquote>ناظم حکمت در سال ۱۹۴۷، نامه‌ای به پارلمان نوشت تا بلکه دوباره پرونده‌اش را به جریان بیاندازند؛ و در حکمش تجدید نظر کنند اما هیچ نتیجه‌ای نگرفت. پس مدتی روزنامه‌نگار سرشناس ترکیه | ناظم حکمت خود می‌گوید:<blockquote>«برای آزادی و استقلال سرزمینم می‌نویسم. استعمار و استبداد، سلطه فاشیسم، دیکتاتوری و فضای خفقان کشورم را اشغال کرده‌اند. من نمی‌توانم از این پدیده‌ها به آسانی بگذرم و آن را نادیده بگیرم…» </blockquote>ناظم حکمت در سال ۱۹۴۷، نامه‌ای به پارلمان نوشت تا بلکه دوباره پرونده‌اش را به جریان بیاندازند؛ و در حکمش تجدید نظر کنند اما هیچ نتیجه‌ای نگرفت. پس مدتی روزنامه‌نگار سرشناس ترکیه "احمد امین یالمان" اقدام به جمع‌آوری امضاء برای آزادی ناظم حکمت کرد. ناظم حکمت نیز در سال ۱۹۵۰، که در مخوف‌ترین زندان "بورسا" ترکیه بود، دست به اعتصاب غذا زد.<ref name=":0" /> | ||
=== کارزار امضاءگیری === | === کارزار امضاءگیری === | ||
در همان روزها | در همان روزها "چلیله هانیم" مادر ناظم حکمت، یک کارزار امضاءگیری برای آزادی او در استانبول راه انداخت، دانشجویان ترک ضمن همبستگی خود، هفته‌نامه‌ای به نام ناظم حکمت منتشر کردند؛ و شاعران جنبش "گاریپ اورهان ولی"، مانند "ملیح جئودت" و "اوکتای رفعت" در همبستگی با نظام حکمت دست به اعتصاب غذا زدند.<ref name=":1" /> | ||
== آزدای از زندان == | == آزدای از زندان == | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
ناظم حکمت با کمک و هم‌دستی دوستانش با قایقی از دریای سیاه به بلغارستان فراری شد. وی پس از مدت کمی از بلغارستان به شوروی سابق رفت و ۱۳ سال پایانی عمرش را درغربت سپری کرد.<ref name=":2" /> | ناظم حکمت با کمک و هم‌دستی دوستانش با قایقی از دریای سیاه به بلغارستان فراری شد. وی پس از مدت کمی از بلغارستان به شوروی سابق رفت و ۱۳ سال پایانی عمرش را درغربت سپری کرد.<ref name=":2" /> | ||
زندگی در تبعید برای او بسیار سخت بود. هم‌چنان‌که خودش گفت: | زندگی در تبعید برای او بسیار سخت بود. هم‌چنان‌که خودش گفت: "زندگی در تبعید بدتر از مرگ است". حکومت ترکیه در تبعید هم ناظم را ول نمی‌کرد؛ و با سلب حق تبعیت وطنش، بازگشت او را ناممکن ساخت. ناظم حکمت در شهرهای ورشو، صوفیه و مسکو به زندگی خود ادامه داد؛ و به خاطر این‌که پدربزرگش لهستانی‌تبار بود، توانست تابعیت این کشور را دریافت کند. او در تمامی این سال‌ها به سرودن شعرهای سیاسی و اجتماعی‌اش ادامه داد؛ و در بحبوحه جنگ سرد ترویج صلح در جهان کرد.<ref name=":0" /> | ||
== ازدواج == | == ازدواج == | ||
نظام حکمت در شوروی با زنی به‌نام ورا ولادیمیرونا تولیاکووا ازدواج کرد. ورا، که همسر دوم نظام بود، ۲ یا ۳ هفته پس از مرگ ناظم حکمت، به صورت مخفی شروع به نوشتن گفتگوهای خود با ناظم نمود. بعدها تمامی نوشته‌هایش در یک کتاب هزار صفحه‌ای جمع‌آوری شد. عزیزنسین نویسنده‌ی شهیر ترکیه به همسر ناظم حکمت پیشنهاد کرد که عنوان کتابش را | نظام حکمت در شوروی با زنی به‌نام "ورا ولادیمیرونا تولیاکووا" ازدواج کرد. ورا، که همسر دوم نظام بود، ۲ یا ۳ هفته پس از مرگ ناظم حکمت، به صورت مخفی شروع به نوشتن گفتگوهای خود با ناظم نمود. بعدها تمامی نوشته‌هایش در یک کتاب هزار صفحه‌ای جمع‌آوری شد. عزیزنسین نویسنده‌ی شهیر ترکیه به همسر ناظم حکمت پیشنهاد کرد که عنوان کتابش را "گفت‌وگویی با ناظم پس از مرگ" انتخاب کند. این کتاب ۲۲ سال اجازه‌ی چاپ و انتشار نیافت. هم‌چنین بین سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۰، هیچ کتابی درباره‌ی ناظم حکمت منتشرنشد.<ref name=":2" /> | ||
همسر اول ناظم حکمت، نزهت و همسر سوم او دختر دائیش منّور آنداچ بود. | همسر اول ناظم حکمت، نزهت و همسر سوم او دختر دائیش منّور آنداچ بود. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
ناظم حکمت با خلق وزنی مدرن، محتوای انقلابی و عصیانگر شعر خود را از اسارت قوافی رهانید. او با این ابتکار یک سبک نو و تحول و دگرگونی بنیادی در شعر معاصر ترکیه بوجود آورد. این سبک شعری نقطه‌ی عزیمت و حرکت اغلب شاعرانی شد که پس از او در پهنه‌ی ادبیات ترکیه قدم به میدان گذاشتند. | ناظم حکمت با خلق وزنی مدرن، محتوای انقلابی و عصیانگر شعر خود را از اسارت قوافی رهانید. او با این ابتکار یک سبک نو و تحول و دگرگونی بنیادی در شعر معاصر ترکیه بوجود آورد. این سبک شعری نقطه‌ی عزیمت و حرکت اغلب شاعرانی شد که پس از او در پهنه‌ی ادبیات ترکیه قدم به میدان گذاشتند. | ||
کلمات در اشعار ناظم حکمت بسیار آهنگین است؛ و به شعر موسیقی خاصی می‌بخشد. اشعار ناظم حکمت ساده و روان و به‌دور از دشواری‌های روشنفکرانه است. شعر او عاری از کلمات پیچیده و قامض است. باید بر روی تشبیه‌هاتی که به کار می‌گیرد، تأمل کرد تا فهم درست محتوای شعر سهل و آسان گردد. | کلمات در اشعار ناظم حکمت بسیار آهنگین است؛ و به شعر موسیقی خاصی می‌بخشد. اشعار ناظم حکمت ساده و روان و به‌دور از دشواری‌های روشنفکرانه است. شعر او عاری از کلمات پیچیده و قامض است. باید بر روی تشبیه‌هاتی که به کار می‌گیرد، تأمل کرد تا فهم درست محتوای شعر سهل و آسان گردد.<ref name=":3">[https://cpimlm.org/1368/08/04/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%8A-%D9%86%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%AD%D9%83%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%88/ شرح زندگی ناظم حکمت و معرفی آثار او - سایت حزب کمونیست ایران]</ref> | ||
معجزه‌ی شعر او استفاده از آرایه‌ها و زیبایی‌های کلامی بی‌نظیر بود. درباره بسیاری از منتقدان معتقدند که هیچ‌کس نمی‌تواند مانند ناظم حکمت شعر بگوید. | معجزه‌ی شعر او استفاده از آرایه‌ها و زیبایی‌های کلامی بی‌نظیر بود. درباره بسیاری از منتقدان معتقدند که هیچ‌کس نمی‌تواند مانند ناظم حکمت شعر بگوید. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
ناظم حکمت چنان زیبا از همآهنگی در استفاده از صناعات ادبی استفاده می‌کند که هر خواننده‌ای متحیر آن می‌شود. وی درک موسیقیایی بالایی از شعر داشت؛ و بر تکنیک‌های وزنی نیز مسلط بود. | ناظم حکمت چنان زیبا از همآهنگی در استفاده از صناعات ادبی استفاده می‌کند که هر خواننده‌ای متحیر آن می‌شود. وی درک موسیقیایی بالایی از شعر داشت؛ و بر تکنیک‌های وزنی نیز مسلط بود. | ||
آهنگ اشعار او عمدتاً از نوازندگان دوره‌گردی مانند | آهنگ اشعار او عمدتاً از نوازندگان دوره‌گردی مانند "عاشیق‌ها" در ترکیه الهام گرفته می‌شد. عاشیق‌ها که بخشی از فرهنگ غنی فولکلور ترکیه به‌شمار می‌آید، تأثیر فراوانی در اشعار نظام حکمت داشتند؛ و همین تأثیر در شعر او نیز بر عامه‌ی مردم تأثیر به سزایی داشته است. اشعار او به لحاظ روانی و سادگی، تأثیر فروانی از شاعر و نویسنده‌ی انقلابی شوروی، ولادیمیر مایاکوفسکی پذیرفته است. | ||
نظام حکمت در تمام عمر شاعری و فعالیت خود، چنان اشعاری را سروده است که به پاس احترام وی سالی را در یونسکو به نام سال جهانی ناظم حکمت تعیین کرده است؛ و او را به عنوان برترین شاعران تاریخ دنیا معرفی کرده‌اند. | نظام حکمت در تمام عمر شاعری و فعالیت خود، چنان اشعاری را سروده است که به پاس احترام وی سالی را در یونسکو به نام سال جهانی ناظم حکمت تعیین کرده است؛ و او را به عنوان برترین شاعران تاریخ دنیا معرفی کرده‌اند.<ref name=":4">[https://blog.navaar.ir/%D9%86%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85/ نظام حکمت را بیشتر بشناسیم - سایت نوار]</ref> | ||
== سیری در اندیشه ناظم حکمت == | == سیری در اندیشه ناظم حکمت == | ||
نظام حکمت از ادیبان شرقی بود که از '''[[حافظ]]''' و '''[[مولوی|مولانا جلاالدین بلخی]]''' تأثیر پذیرفته بود. او با اندیشه‌های صوفی‌گری و عرفان ایرانی بسیار آشنا بود؛ و نگاهی بسیار عاشقانه و در عین حال فلسفی به زندگی داشت. | نظام حکمت از ادیبان شرقی بود که از '''[[حافظ]]''' و '''[[مولوی|مولانا جلاالدین بلخی]]''' تأثیر پذیرفته بود. او با اندیشه‌های صوفی‌گری و عرفان ایرانی بسیار آشنا بود؛ و نگاهی بسیار عاشقانه و در عین حال فلسفی به زندگی داشت. | ||
ورا ولادیمیرونا همسر دوم ناظم حکمت در وصف او گفته است:<blockquote>«اولین بار ناظم را در سال ۱۹۵۵ دیدم. در تمام عمرم فقط یک بار با مردی مثل ناظم آشنا شدم. او انسان واقعی بود. با شور و شوق درباره‌ی ادبیات، هنر، نقاشی و سیاست حرف می‌زد. متفکر بزرگی بود؛ و با بیان اندیشه‌هایش هر مخاطب تشنه‌ای را سیراب می‌کرد. هیچ‌کس مثل او نبود. همه یا فقط در مورد سیاست حرف می‌زدند یا فقط درباره‌ی هنر…» | ورا ولادیمیرونا همسر دوم ناظم حکمت در وصف او گفته است:<blockquote>«اولین بار ناظم را در سال ۱۹۵۵ دیدم. در تمام عمرم فقط یک بار با مردی مثل ناظم آشنا شدم. او انسان واقعی بود. با شور و شوق درباره‌ی ادبیات، هنر، نقاشی و سیاست حرف می‌زد. متفکر بزرگی بود؛ و با بیان اندیشه‌هایش هر مخاطب تشنه‌ای را سیراب می‌کرد. هیچ‌کس مثل او نبود. همه یا فقط در مورد سیاست حرف می‌زدند یا فقط درباره‌ی هنر…»<ref name=":4" /> </blockquote>همسر ناظم حکمت در جای دیگر می‌نویسد:<blockquote>«ناظم با این که داروهای خواب‌آور زیادی مصرف می‌کرد، نمی‌توانست بیشتر از چهار، پنج ساعت چشم روی هم بگذارد و بخوابد. این بی‌خوابی‌ها تماماً ناشی از شب‌های بی‌خوابی او در زندان و بیمارستان‌ها بود. معمولاً شب‌ها احساس بدی داشت. بیشتر از این می‌ترسید که توی خواب بمیرد. در لحظاتی که بیدار بود به خوبی می‌توانست به خودش مسلط باشد؛ و در برابر مرگ ایستادگی کند. او دائم به مرگ می‌اندیشید، و در عین حال با شتاب تمام پیش می‌رفت و زندگی می‌کرد. سیر و سفر جزو لاینفک زندگی‌اش شده بود. وقتی هم که جایی نمی‌رفت، مدام در کنفرانس‌ها شرکت می‌کرد؛ و خانه‌ی ما همیشه محل اجتماع دوستان بود، حتی شب‌ها بعد از خوابیدن یا رفتن دوستان و یا همیشه بعد از تمام کردن کارهای روزانه‌اش، دوست داشت با هم بیرون برویم. آخر سر، نیمه‌های شب یعنی موقعی که بایست استراحت می‌کردیم، روی ایوان درازمی‌کشید؛ و با من ترکی حرف می‌زد.<ref>[http://biografiaka.akairan.com/biography/superstar/201611615759.html ناظم حکمت، شاعر مبارز و پدر شعر نوین ترکیه - سیات آکا ایران]</ref> </blockquote>ناظم حکمت صلح و آزادی، استقلال و عدالت اجتماعی را فقط برای ملت خودش نمی‌خواست، بلکه آرمان او فرامرزی و فرا ملیتی بود. هم‌چنان‌که در مقدمه‌ی یکی از کتابهایش، پیوند و اتحاد خود با مبارزات دیگر خلق‌های تحت سرکوب و ستم را از روزنه‌ی مبارزات مردم خود مورد تصریح قرار می‌دهد و می‌نویسد: <blockquote>«نویسنده این کتاب قلبش را، قلمش را، اندیشه و سراسر زندگیش را به خلق کشور خود بخشیده است. اما در عین حال، ورای حد مرز و بوم، اسم و مکان جغرافیایی، نژاد و ملیت، مبارزه همه خلق‌ها را در راه کسب آزادی، استقلال، عدالت اجتماعی و صلح در اشعار خود ستوده است. پیروزی آنان را پیروزی خلق خود و شکستشان را، شکست مردم خود می‌داند.»</blockquote>ناظم حکمت در یکی از شعرهایش با زبانی ساده و روان، پیوندهای طبقاتی را در ورای محدوده و مرزهای ملی ببینید که چگونه در یکی از اشعارش به زبانی ساده پیوندهای طبقاتی را ورای مرزها و محدوده های ملی متمایز و برجسته می‌سازد: | ||
ناظم حکمت در یکی از شعرهایش با زبانی ساده و روان، پیوندهای طبقاتی را در ورای محدوده و مرزهای ملی ببینید که چگونه در یکی از اشعارش به زبانی ساده پیوندهای طبقاتی را ورای مرزها و محدوده های ملی متمایز و برجسته می‌سازد: | |||
من و بقال سرگذرمان را | من و بقال سرگذرمان را | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۴۷: | ||
به گاو نرمان که جان داده از گرسنگی، | به گاو نرمان که جان داده از گرسنگی، | ||
دوباره جان بخشد. | دوباره جان بخشد.<ref name=":3" /> | ||
=== نگرش به آزادی === | === نگرش به آزادی === | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۵۸: | ||
چون درختی تک و آزاده | چون درختی تک و آزاده | ||
و چون جنگلی با یاران… | و چون جنگلی با یاران…<ref name=":4" /> | ||
== جایزه جهانی صلح == | == جایزه جهانی صلح == | ||
ناظم حکمت به کشورهای زیادی سفر کرد؛ و در یکی از این سفرها بود که در فستیوال جوانان برلین با «پابلو نرودا» شاعر شهیر شسلیایی آشنا شد. نرودا پس از مرگ ناظم حکمت مرثیه‌ای غمناک برای او سرود. | ناظم حکمت به کشورهای زیادی سفر کرد؛ و در یکی از این سفرها بود که در فستیوال جوانان برلین با «پابلو نرودا» شاعر شهیر شسلیایی آشنا شد. نرودا پس از مرگ ناظم حکمت مرثیه‌ای غمناک برای او سرود. | ||
ناظم حکمت پس از آزادی از زندان، جایزه جهانی صلح را مشترکاً با | ناظم حکمت پس از آزادی از زندان، جایزه جهانی صلح را مشترکاً با "پابلو نرودا" شاعر انقلابی اهل شیلی دریافت کرد.<ref name=":0" /> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
ناظم حکمت سرانجام در روز ۳ ژوئن ۱۹۶۳میلادی، برابر با ۳۰ خردادماه ۱۳۴۲ شمسی، بر اثر حمله‌ی قلبی در مسکو درگذشت. پیکر او در گورستان معروف نوودویچی در مسکو خاکسپاری شد. در این گورستان که به مشاهیر سیاسی، ادبی و اجتماعی اختصاص دارد، شاعر معروف ایرانی ابوالقاسم لاهوتی مدفون است. البته نظام حکمت در وصیت‌نامه خود در قالب شعری نوشت بود: | ناظم حکمت سرانجام در روز ۳ ژوئن ۱۹۶۳میلادی، برابر با ۳۰ خردادماه ۱۳۴۲ شمسی، بر اثر حمله‌ی قلبی در مسکو درگذشت. پیکر او در گورستان معروف نوودویچی در مسکو خاکسپاری شد. در این گورستان که به مشاهیر سیاسی، ادبی و اجتماعی اختصاص دارد، شاعر معروف ایرانی ابوالقاسم لاهوتی مدفون است. البته نظام حکمت در وصیت‌نامه خود در قالب شعری نوشت بود: <blockquote>«مرا در آناتولی، در یک قبرستان روستا دفن کنید؛ و در صورت امکان یک چنار بالای سرم کافی است.»<ref name=":1" /> </blockquote> | ||
=== جایزه صلح ناظم حکمت === | === جایزه صلح ناظم حکمت === | ||
به مناسبت یک‌صد و دهمین زادروز ناظم حکمت شاعر بزرگ ترک، در سال ۲۰۱۲، در روزهای یکم و دوم سپتامبر در ترکیه و یونان، هنرمندان و سیاست‌مداران و دانشجویان در یک گردهمایی خاطره‌ی ناظم حکمت را در چارچوب جشن‌هایی گرامی داشتند. هم‌چنین در ترکیه از بزرگترین تندیس این شاعر بزرگ، همان‌طورکه خودش وصیت کرده بود، زیر درخت کاج قدیمی در ازمیر، رونمایی شد؛ و برای نخستین بار جایزه‌ای به نام | به مناسبت یک‌صد و دهمین زادروز ناظم حکمت شاعر بزرگ ترک، در سال ۲۰۱۲، در روزهای یکم و دوم سپتامبر در ترکیه و یونان، هنرمندان و سیاست‌مداران و دانشجویان در یک گردهمایی خاطره‌ی ناظم حکمت را در چارچوب جشن‌هایی گرامی داشتند. هم‌چنین در ترکیه از بزرگترین تندیس این شاعر بزرگ، همان‌طورکه خودش وصیت کرده بود، زیر درخت کاج قدیمی در ازمیر، رونمایی شد؛ و برای نخستین بار جایزه‌ای به نام "جایزه صلح ناظم حکمت" به نخستین نویسنده ترکی "یاشار کمال" که نامزد دریافت جایزه نوبل ادبی شده بود، داده شد.<ref name=":1" /> | ||
== آثار ناظم حکمت == | == آثار ناظم حکمت == | ||
آثار نظام حکمت به بیش از ۳۰ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه و چاپ شده است. اما تا وقتی که او زنده بود، نگذاشتند در وطن و به زبان خودش منتشر شود. آنتونیو گاموندا شاعر مشهور اسپانیایی که فقر کودکی و سختی و رنج و درد دوران را در شعر به تصویر کشیده و برنده‌ی جایزه ۱۲۰ هزار دلاری سروانتس در سال ۲۰۰۷ است، آثار ناظم حکمت را به اسپانیایی ترجمه کرده است. | آثار نظام حکمت به بیش از ۳۰ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه و چاپ شده است. اما تا وقتی که او زنده بود، نگذاشتند در وطن و به زبان خودش منتشر شود. آنتونیو گاموندا شاعر مشهور اسپانیایی که فقر کودکی و سختی و رنج و درد دوران را در شعر به تصویر کشیده و برنده‌ی جایزه ۱۲۰ هزار دلاری سروانتس در سال ۲۰۰۷ است، آثار ناظم حکمت را به اسپانیایی ترجمه کرده است.<ref name=":5">[http://www.farmehrpub.ir/portfolio/%D9%86%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA/ ناظم حکمت - سایت فرمهر]</ref> | ||
آثار ناظم حکمت شامل چندین مجموعه کتاب‌های شعر و قصیده، رمان، شرح حال و نمایشنامه است که کماکان در اوج آسمان ادبیات ترکیه می‌درخشد. | آثار ناظم حکمت شامل چندین مجموعه کتاب‌های شعر و قصیده، رمان، شرح حال و نمایشنامه است که کماکان در اوج آسمان ادبیات ترکیه می‌درخشد.<ref name=":1" /> | ||
* ابر دلباخته | * ابر دلباخته | ||
* برادر زندگی زیباست | * برادر زندگی زیباست | ||
* خون سخن نمی‌گوید | * خون سخن نمی‌گوید | ||
| خط ۲۱۵: | خط ۲۱۰: | ||
* پاریس گل من | * پاریس گل من | ||
* آدم فراموش شده | * آدم فراموش شده | ||
* فرهاد و شیرین و عوضی… | * فرهاد و شیرین و عوضی…<ref name=":5" /> | ||
=== خون حرف نمی‌زند === | === خون حرف نمی‌زند === | ||
داستان خون حرف نمی‌زند یکی از برجسته‌ترین رمان‌های ترکی در ادبیات ترکیه به‌شمار می‌رود. داستان خون حرف نمی‌زند، شرح سلطه‌ی سرمایه‌داری بر کشور ترکیه، تبدیل شدن صنعتگران خُرده‌پا به کارگران مزدبگیر، دلالان خرده‌پا به دلالان بازار و اشراف به سرمایه‌داری وابسته است. این کتاب داستانی واقع گراست. داستانی مشتمل بر خیانت‌ها، دوستی‌ها و دشمنی‌هاست. به بیان دیگر باید گفت که این کتاب بازگو کننده‌ی دو نسل مختلف از شهروندان استانبول است. مضمون این داستان نشأت گرفته از نوعی تفکر دیالکتیکی است؛ و به نوعی بیان‌گر شرایط سیاسی-اجتماعی و اقتصادی استانبول است. | داستان خون حرف نمی‌زند یکی از برجسته‌ترین رمان‌های ترکی در ادبیات ترکیه به‌شمار می‌رود. داستان خون حرف نمی‌زند، شرح سلطه‌ی سرمایه‌داری بر کشور ترکیه، تبدیل شدن صنعتگران خُرده‌پا به کارگران مزدبگیر، دلالان خرده‌پا به دلالان بازار و اشراف به سرمایه‌داری وابسته است. این کتاب داستانی واقع گراست. داستانی مشتمل بر خیانت‌ها، دوستی‌ها و دشمنی‌هاست. به بیان دیگر باید گفت که این کتاب بازگو کننده‌ی دو نسل مختلف از شهروندان استانبول است. مضمون این داستان نشأت گرفته از نوعی تفکر دیالکتیکی است؛ و به نوعی بیان‌گر شرایط سیاسی-اجتماعی و اقتصادی استانبول است.<ref name=":4" /> | ||
== گزیده اشعار == | == گزیده اشعار == | ||
| خط ۲۹۸: | خط ۲۹۳: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | |||