۱۰٬۵۴۳
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه جنگ | جنگ = جنگ آلان | تصویر = پرونده:پشمرگهها رزمنده در کردستان.JP...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
}} | }} | ||
'''جنگ آلان''' جنگی است که از ۲۵ مهر تا ۲ آبان ۱۳۶۲ خورشیدی بین نیروهای [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] و | '''جنگ آلان''' جنگی است که از ۲۵ مهر تا ۲ آبان ۱۳۶۲ خورشیدی بین نیروهای [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق]] و احزاب کردی از جمله [[حزب دموکرات کردستان ایران]] و [[حزب کومله|کومله]] از یکطرف با نیروهای ارتش و سپاه جمهوری اسلامی در منطقه آلان و سردشت در کردستان ایران در گرفت. سرانجام این نبرد که ۷ شبانه روز مقاومت مجاهدین خلق و حزب دموکرات و کومله در برابر تهاجم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی را در پی داشت به تصرف منطقه آزاد شده آلان توسط جمهوری اسلامی انجامید. | ||
منطقه آلان در نزدیکی سردشت در کردستان ایران آخرین منطقه | منطقه آلان در نزدیکی سردشت در کردستان ایران آخرین منطقه آزاد شدهای بود که نیروهای مخالف جمهوری اسلامی در دست داشتند. مجاهدین از سال ۱۳۶۰ و آغاز مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی که امکان هر گونه فعالیت سیاسی از آنان سلب شد و جمهوری اسلامی روزانه هواداران آنان را در زندان اعدام میکرد، همزمان در مناطق آزاد شدهی کردستان مستقر شدند. این منطقه در واقع به عنوان پشت جبهه و پشتیبان نیروها رزمی در شهرها استفاده میشد. مجاهدین با تمرکز نیرو در کردستان میتوانستند تدارکات خود را به تیمهای عملیاتی در شهرها برسانند. همزمان نیروهای معروف به پیشمرگه مجاهدین در مناطق کردی علیه پادگانها و پایگاههای نظامی جمهوری اسلامی عملیات نظامی انجام میدادند. رادیو صدای مجاهد نیز از مرداد ۱۳۶۰ در منطقه کردستان مسقر شد. | ||
تمرکز نظامی جمهوری اسلامی در منطقه جنوب و خوزستان برای جنگ با عراق و کم شدن بار نظامی در کردستان این امکان را برای نیروهای مخالف کردی و مجاهدین فراهم کرد که مناطقی از | تمرکز نظامی جمهوری اسلامی در منطقه جنوب و خوزستان برای جنگ با عراق و کم شدن بار نظامی در کردستان این امکان را برای نیروهای مخالف کردی و مجاهدین فراهم کرد که مناطقی از آن را آزاد کنند. مقاومت مجاهدین و نیروهای کردی تا سال ۱۳۶۲ در کردستان ادامه داشت. در سال ۱۳۶۲ با به بن بست خوردن عملیات نظامی جمهوری اسلامی در جبهههای جنوب در برابر ارتش عراق، جمهوری اسلامی در صدد باز کردن جبههی شمال برای کم کردن تمرکز نظامی عراق از جنوب برآمد. در این مسیر نیروهای مخالف در کردستان مانع بودند. سرانجام نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در ۲۶ مهر ۱۳۶۲ با وارد کردن ۵۰۰۰۰ نیرو عملیات گستردهای را برای اشغال مناطق کردستان به اجرا درآوردند. مناطق آزاد شدهی کردستان در ۲ آبان ۱۳۶۲ به دست جمهوری اسلامی افتاد و نیروهای مجاهدین و کومله از مرز ایران و عراق(منطقه کردی) عبور کرده و وارد خاک کردستان عراق شدند. | ||
== شکلگیری مقاومت مسلحانه در کردستان == | == شکلگیری مقاومت مسلحانه در کردستان == | ||
از همان روزهای اولیه پیروزی انقلاب ضد سلطنتی، مردم کردستان که در نظام گذشته همواره تحت سرکوب بودند به دنبال احقاق حقوق خود بودند. در این راستا | از همان روزهای اولیه پیروزی انقلاب ضد سلطنتی، مردم کردستان که در نظام گذشته همواره تحت سرکوب بودند به دنبال احقاق حقوق خود بودند. در این راستا احزاب کردی به ویژه حزب دموکرات کردستان و کومله بسیار فعال بودند و طیف وسیعی از مردم کردستان را نمایندگی میکردند. شوراهای مردمی درکردستان اداره امور جاری را در دست گرفتند. جمهوری اسلامی از همان ابتدا در صدد اعمال سلطهی کامل خود بر این منطقه بود. سرانجام خمینی در اواخر مرداد ۱۳۵۸ فرمان [[سرکوب کردستان|سرکوب تمام عیار کردستان]] را صادر کرد و طی آن نیروهای نظامی جمهوری اسلامی با یورش به استانهای کردنشین کشتار وسیعی را در این مناطق به راه انداختند. پس از شروع جنگ ایران و عراق تمرکز جمهوری اسلامی بر کردستان تخفیف پیدا کرد. این پیشامد فرصتی برای گروههای مخالف جمهوری اسلامی پدید آورد که مناطقی را در کردستان آزاد کنند و مقاومت مسلحانه خود علیه حاکمیت ولایت فقیه را شکل دهند. | ||
[[پرونده:مبارزان در منطقه کردستان.JPG|جایگزین=مجاهدین در منطقه کردستان|بندانگشتی|مجاهدین در منطقه کردستان]] | [[پرونده:مبارزان در منطقه کردستان.JPG|جایگزین=مجاهدین در منطقه کردستان|بندانگشتی|مجاهدین در منطقه کردستان]] | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
=== استقرار مجاهدین در منطقه آلان === | === استقرار مجاهدین در منطقه آلان === | ||
منطقه آلان در جنوب سردشت در سالهای بین ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲ یک منطقه آزاد شده از حاکمیت جمهوری اسلامی بود. این منطقه تحت کنترل | منطقه آلان در جنوب سردشت در سالهای بین ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲ یک منطقه آزاد شده از حاکمیت جمهوری اسلامی بود. این منطقه تحت کنترل احزاب مخالف کردی بود. مجاهدین نیز از اواخر سال ۱۳۶۰ به تدریج به این منطقه رفتند و در آن مستقر شدند. این منطقه در واقع نقطه مرکزی تجمع مجاهدین در کردستان بود. آلان توسط کوههای بلند و صعب العبور هومل، آلوت و گاکر احاطه شده است و منطقه امنی برای تجمع نیرو بود. مجاهدین از آنجا به داخل ایران برای عملیات تردد میکردند و این منطقه نقش پشتیبانی و تدارکات برای عملیات در شهرها را نیز به عهده داشت. مجاهدین در تعدادی از روستاهای این منطقه از جمله سنجوه، بیژوه، بناوه، دیناران و... پایگاه داشتند. | ||
به لحاظ استراتژیکی و با توجه به ویژگیهای رژیم ولایت فقیه مجاهدین میدانستند که سرنگون کردن جمهوری اسلامی از طریق منطقه آزاد شده در خاک ایران در آن مقطع امکان پذیر نیست. به همین جهت مجاهدین به منطقه کردستان به عنوان منطقهای که بخواهند با تمرکز نیرو از آنجا برای سرنگونی استبداد مذهبی اقدام کنند، نمینگریستند. این منطقه در واقع برای پشتیبانی عملیات و پشت جبهه عملیات در داخل ایران مورد استفاده قرار میگرفت. همچنین به جهت اینکه به طور نسبی از حاکمیت جمهوری اسلامی آزاد بود میتوانست برای تجمع نیروهای رزمندهای که در داخل شهرهای ایران تحت فشار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بودند مورد استفاده قرار گیرد. | به لحاظ استراتژیکی و با توجه به ویژگیهای رژیم ولایت فقیه مجاهدین میدانستند که سرنگون کردن جمهوری اسلامی از طریق منطقه آزاد شده در خاک ایران در آن مقطع امکان پذیر نیست. به همین جهت مجاهدین به منطقه کردستان به عنوان منطقهای که بخواهند با تمرکز نیرو از آنجا برای سرنگونی استبداد مذهبی اقدام کنند، نمینگریستند. این منطقه در واقع برای پشتیبانی عملیات و پشت جبهه عملیات در داخل ایران مورد استفاده قرار میگرفت. همچنین به جهت اینکه به طور نسبی از حاکمیت جمهوری اسلامی آزاد بود میتوانست برای تجمع نیروهای رزمندهای که در داخل شهرهای ایران تحت فشار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بودند مورد استفاده قرار گیرد. | ||
== تدارک جمهوری اسلامی برای تصرف آلان == | == تدارک جمهوری اسلامی برای تصرف آلان == | ||
مجاهدین در کردستان در چند جبهه از جمله سردشت و بانه با نیروهای جمهوری اسلامی درگیر بودند. در سال ۱۳۶۲ جمهوری اسلامی تهاجماتی را به این مناطق آغاز کرد. این حملات نشان میداد که مقامات جمهوری اسلامی تصمیم گرفتهاند که کردستان را از دست نیروهای مخالف بیرون بیاورند. اهداف جمهوری اسلامی یکی ضربه زدن به نیروهای مخالف از جمله مجاهدین خلق و | مجاهدین در کردستان در چند جبهه از جمله سردشت و بانه با نیروهای جمهوری اسلامی درگیر بودند. در سال ۱۳۶۲ جمهوری اسلامی تهاجماتی را به این مناطق آغاز کرد. این حملات نشان میداد که مقامات جمهوری اسلامی تصمیم گرفتهاند که کردستان را از دست نیروهای مخالف بیرون بیاورند. اهداف جمهوری اسلامی یکی ضربه زدن به نیروهای مخالف از جمله مجاهدین خلق و احزاب کردی و بیرون راندن آنان از منطقه بود و دیگری با توجه به اینکه جنگ با عراق در جنوب به بن بست رسیده بود، جمهوری اسلامی میخواست با تصرف کردستان جبهه جدیدی را در جنگ با عراق باز کند و از تمرکز ارتش عراق در جبهه جنوب بکاهد. | ||
در اردیبهشت ۶۲، ارتش با تهاجم به منطقه بانه ارتفاعات کاگر را تصرف کرد. مجاهدین برای جلوگیری از پیشروی ارتش پل نزدیک به «کیورود» بر روی رودخانه زاب را منفجر کردند. با انفجار این پل نیروهای نظامی جمهوری اسلامی امکان دسترسی مکانیزه به منطقهی آلان را از دست دادند. مجاهدین مناطق اطراف روستای «گرویس» را به عنوان مرکز فرماندهی خود در منطقه بانه انتخاب کردند. ارتش برای پیشروی به سوی منطقه آلان از سوی بانه باید از رودخانه زاب عبور میکرد. مجاهدین شرق این رودخانه در منطقه آلوت معبرها و مناطق احتمالی نفوذ را تله گذاری و مین گذاری کردند. مجاهدین همچنین با عملیات تهاجم به پایگاههای ارتش و کمینگذاری در مسیر تردد و گشتیهای نظامیان جمهوری اسلامی تحرکات ارتش را در این منطقه به حداقل رساندند. در منطقه سردشت نیز ارتش جمهوری اسلامی در خرداد ماه تهاجمی را برای تصرف منطقه آلان تدارک دید که از طرف مجاهدین پس زده شد. پس از آن جاده سردشت تا بالای ارتفاعات «هومل» که بلندترین ارتفاع منطقه است به طور گسترده توسط مجاهدین مینگذاری و تله گذاری شد. اگر ارتش میخواست از این منطقه برای تصرف منطقه آلان اقدام کند باید تلفات سنگینی را متحمل میشد. در منطقه سردشت نیز مجاهدین با تهاجم و کمین گذاری منطقه را برای ارتش ناامن کردند. منطقه اطراف روستای «دوله گرم» به عنوان مقر فرماندهی عملیات مجاهدین در منطقه سردشت انتخاب شد. | در اردیبهشت ۶۲، ارتش با تهاجم به منطقه بانه ارتفاعات کاگر را تصرف کرد. مجاهدین برای جلوگیری از پیشروی ارتش پل نزدیک به «کیورود» بر روی رودخانه زاب را منفجر کردند. با انفجار این پل نیروهای نظامی جمهوری اسلامی امکان دسترسی مکانیزه به منطقهی آلان را از دست دادند. مجاهدین مناطق اطراف روستای «گرویس» را به عنوان مرکز فرماندهی خود در منطقه بانه انتخاب کردند. ارتش برای پیشروی به سوی منطقه آلان از سوی بانه باید از رودخانه زاب عبور میکرد. مجاهدین شرق این رودخانه در منطقه آلوت معبرها و مناطق احتمالی نفوذ را تله گذاری و مین گذاری کردند. مجاهدین همچنین با عملیات تهاجم به پایگاههای ارتش و کمینگذاری در مسیر تردد و گشتیهای نظامیان جمهوری اسلامی تحرکات ارتش را در این منطقه به حداقل رساندند. در منطقه سردشت نیز ارتش جمهوری اسلامی در خرداد ماه تهاجمی را برای تصرف منطقه آلان تدارک دید که از طرف مجاهدین پس زده شد. پس از آن جاده سردشت تا بالای ارتفاعات «هومل» که بلندترین ارتفاع منطقه است به طور گسترده توسط مجاهدین مینگذاری و تله گذاری شد. اگر ارتش میخواست از این منطقه برای تصرف منطقه آلان اقدام کند باید تلفات سنگینی را متحمل میشد. در منطقه سردشت نیز مجاهدین با تهاجم و کمین گذاری منطقه را برای ارتش ناامن کردند. منطقه اطراف روستای «دوله گرم» به عنوان مقر فرماندهی عملیات مجاهدین در منطقه سردشت انتخاب شد. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
== ۷شبانه روز جنگ و درگیری == | == ۷شبانه روز جنگ و درگیری == | ||
جنگ آلان از روز دوشنبه ۲۵ مهر ۱۳۶۲ با تهاجم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به مواضع مجاهدین و | جنگ آلان از روز دوشنبه ۲۵ مهر ۱۳۶۲ با تهاجم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به مواضع مجاهدین و احزاب کردی آغاز شد. فرماندهی مجاهدین در کردستان به عهده ابراهیم ذاکری بود که در آن مقطع برای شرکت در جلسه شورای ملی مقاومت ایران پیرامون بحثهای تصویب طرح خود مختاری کردستان در فرانسه بود. در نبود او مسعود عدل فرماندهی نیروهای مجاهدین را در منطقه کردستان به عهده داشت که بعدها در سال ۱۳۶۷ در [[عملیات فروغ جاویدان]] جان باخت. مسعود عدل گزارش روزانه نبردهای ۷ روزه را در گزارشی به ابراهیم ذاکری گزارش کرده است. این گزارش در نشریه مجاهد شماره ۱۷۶ به تاریخ ۱۲ آبان ۱۳۶۲ منتشر شده است. در نبردهای آلان مجاهدین و دو نیروی کردی یعنی حزب دموکرات کردستان ایران که در آن زمان متحد مجاهدین خلق در شورای ملی مقاومت ایران بود و همچنین کومله حضور داشتند. بنا به گفته شاهدان بیشترین مقاومت از طرف مجاهدین خلق صورت گرفت. عبدالرحمان مهابادی در صفحه فیس بوک خود در قسمتی از نقل قولی از حامد گوهری با عنوان «چگونه جمهوری اسلامی منطقه آلان سردشت را به اشغال خود درآورد» نوشته است: <blockquote>«...مقاومت نیروهای سیاسی به ویژه مجاهدین خلق چشمگیر بود. پارتیزانهای مجاهد در جبهههای دفاعی و به ویژه در حین حملات زمینی دشمن به کوههای «هومل» و «زرکی» پاهای خود را بسته بودند! که نتوانند عقبنشینی کنند و محکم و استوار در سنگرهای رویارویی با دشمن میجنگیدند...».<ref>فیس بوک عبدالرحمان مهابادی</ref></blockquote>'''دو شنبه ۲۵ مهر''' | ||
روز ۲۵ مهر حمله از دو سو یعنی از بانه و سردشت و در سه محور از حوالی نیمه شب آغاز شد. در این تهاجم نیروهای جمهوری اسلامی از سلاحهای سنگین مانند خمپاره، توپ و کاتیوشا استفاده کردند. در جبهه سردشت هدف نیروهای حمله کننده تصرف ارتفاعات هومل بود که سنگرها و مواضع دفاعی مجاهدین در بالای آن مستقر بود. | روز ۲۵ مهر حمله از دو سو یعنی از بانه و سردشت و در سه محور از حوالی نیمه شب آغاز شد. در این تهاجم نیروهای جمهوری اسلامی از سلاحهای سنگین مانند خمپاره، توپ و کاتیوشا استفاده کردند. در جبهه سردشت هدف نیروهای حمله کننده تصرف ارتفاعات هومل بود که سنگرها و مواضع دفاعی مجاهدین در بالای آن مستقر بود. | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
'''دوشنبه ۲ آبان''' | '''دوشنبه ۲ آبان''' | ||
احزاب کردی منطقه را به سمت مرز ایران و عراق ترک کردند. در نبردهای ۷ روزه ۵ نفر از مجاهدین جان باختند و ۲۰ نفر زخمی شدند. در نبردی که در ساعت ۸ شب آغاز شد و تا ۴ صبح ادامه داشت ارتفاعات کوه نوری به دست نیروهای جمهوری اسلامی افتاد. در حین نبرد مجاهدین توانستند دستگاههای فرستنده رادیو مجاهد را از تیررس خارج کنند.<ref>[https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/mojahedine-khalgh-mojahed-00176-01.pdf نشریه مجاهد - شماره ۱۷۶ - ۱۲ آبان ۱۳۶۲]</ref><ref>[https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/mojahedine-khalgh-mojahed-00176-02.pdf نشریه مجاهد شماره ۱۷۶ - ۱۲ آبان ۱۳۶۲]</ref> | |||
== سرانجام جنگ آلان == | == سرانجام جنگ آلان == |
ویرایش