کاربر:Khosro/صفحه تمرین کولبران: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۴۳: خط ۴۳:
دلیل رواج چنین شغلی فقر و بیکاری است. بنا به آمارهای حکومتی نرخ بیکاری در سه استان آذربایجان غربی، کُردستان و کرمانشاه بیش از ۳۸ درصد است.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/498188/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%DA%A9%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B1%D8%AE-%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1% کدام استان‌ها بالاترین نرخ بیکاری را دارند]</ref>
دلیل رواج چنین شغلی فقر و بیکاری است. بنا به آمارهای حکومتی نرخ بیکاری در سه استان آذربایجان غربی، کُردستان و کرمانشاه بیش از ۳۸ درصد است.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/498188/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88-%DA%A9%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B1%D8%AE-%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1% کدام استان‌ها بالاترین نرخ بیکاری را دارند]</ref>


در حالی که هر هفته کولبران در مرز‌های غربی ایران به جرم قاچاق کالاو حمل یک عدد یخچال، چند عدد لاستیک ماشین و ... هدف تیراندازی قرار گرفته و کشته می‌شوند، سالانه بیش از ۲۵ میلیارد دلار کالای قاچاق توسط کانتینر و با کشتی و از معابر رسمی وارد کشور می‌شود.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/977976/%DB%B2%DB%B5-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1 ۲۵ میلیارد دلار قاچاق سالانه در کشور]</ref>
در حالی که هر هفته کولبران در مرز‌های غربی ایران به جرم قاچاق کالاو حمل یک عدد یخچال، چند عدد لاستیک ماشین و ... هدف تیراندازی قرار گرفته و کشته می‌شوند، سالانه بیش از ۲۵ میلیارد دلار کالای قاچاق توسط کانتینر و با کشتی و از معابر رسمی وارد کشور می‌شود.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/977976/%DB%B2%DB%B5-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1 ۲۵ میلیارد دلار قاچاق سالانه در کشور]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/iran-parliament-report-smuggling-goods-legal-hub/30608279.html ۹۵ درصد قاچاق از طریق ورودی‌ها و روش‌های قانونی انجام می‌شود]</ref>


بر اساس آمار دو سازمان ''هه‌نگاو'' و  ''شبکه حقوق بشر کردستان''، در ۵ سال اخیر یعنی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی،  ۳۶۸ کولبر کشته و ۵۹۵ کولبر مجروح شده‌اند. دبیرکل کمپین بین‌المللی حقوق بشر، می‌گوید که حجم بالاس از خشونت علیه ساکنان فقیرترین مناطق مرزی ایران خشونت مرگبار است و حکومت ایران اساساً فقر را مجازات می‌کند.  
بر اساس آمار دو سازمان ''هه‌نگاو'' و  ''شبکه حقوق بشر کردستان''، در ۵ سال اخیر یعنی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی،  ۳۶۸ کولبر کشته و ۵۹۵ کولبر مجروح شده‌اند. دبیرکل کمپین بین‌المللی حقوق بشر، می‌گوید که حجم بالاس از خشونت علیه ساکنان فقیرترین مناطق مرزی ایران خشونت مرگبار است و حکومت ایران اساساً فقر را مجازات می‌کند.  
خط ۵۳: خط ۵۳:
=== برده‌داری نوین ===
=== برده‌داری نوین ===
بر اساس نظر کارشناسان کولبری را هرگز نمی‌توان یک شغل به شمار آورد زیرا شرایط این شغل با حفظ کرامت و ارزش‌های انسانی هم‌خوانی ندارد. این شغل دارای تهدیدات جانی و جسمی بسیار برای کولبران است. کولبری را نوعی برده داری نوین تعریف می‌کنند.<ref name=":1">[https://meidaan.com/archive/23936 کولبری، برده‌داری نوین - سایت میدان]</ref>
بر اساس نظر کارشناسان کولبری را هرگز نمی‌توان یک شغل به شمار آورد زیرا شرایط این شغل با حفظ کرامت و ارزش‌های انسانی هم‌خوانی ندارد. این شغل دارای تهدیدات جانی و جسمی بسیار برای کولبران است. کولبری را نوعی برده داری نوین تعریف می‌کنند.<ref name=":1">[https://meidaan.com/archive/23936 کولبری، برده‌داری نوین - سایت میدان]</ref>
=== تعریف قاچاق ===
[[پرونده:کولبر01.JPG|بندانگشتی]]
برای انتقال کالا از خارج کشور به داخل نیاز است که هزینه های گمرکی آن پرداخت شود. بر اساس  ماده ۸ قانون تعزیرات: «قاچاق عبارت است از وارد یا صادر کردن کالا از مبادی ورودی و خروجی کشور بدون پرداخت حقوق گمرکی.»
با این وجود میزان و نوع کالا در مجازات قاچاقچی مؤثر است. بر اساس بند الف ماده ۲ قانون قاچاق کالا، اگر کالایی که قاچاق شده کمتر از یک میلیون تومان ارزش داشته باشد، هیچ مجازاتی متوجه متهم نخواهد بود. از آن‌جا که ارزش کالاهایی که کولبران حمل می‌کنند معمولا از این میزان کمتر است هیچ مجازاتی شامل آنها نمی‌شود و مأموران تنها می‌توانند بر اساس قانون کالای آن‌ها را ضبط کنند.
حقوقدان سارا محمدی تأکید می‌کند که:<blockquote>«نظر به وجود 'اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها' و ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، عملاً مشاهده می‌شود که عمل کولبری در هیچ‌یک از مواد قانونی به عنوان جرم شناخته نشده است. کولبری در مناطق مرزی ایران به شکل یک شغل همانند شغل‌های متعارف دیگر، درآمده است. از آن‌جایی که مجازات قانونی در قوانین ایران برای کولبری تعیین نشده، کولبری بر مبنای ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، جرم نیست و هرگونه تعرض خودسرانه مأموران نظامی به جان و مال کولبران، نقض موازین حقوقی ایران و حقوق بین‌الملل است.»<ref name=":6" /></blockquote>جلال محمودزاده، نماینده مجلس رژیم ایران از مهاباد، به شرایط بحرانی کولبران اعتراف می‌کند و می‌گوید: <blockquote>«دولت کولبران را به‌حال خود رها کرده، جوانان مناطق مرزی با وجود چنین شرایطی چگونه باید معیشت خود را تأمین کنند جز این‌که به کولبری و قاچاق روی بیاورند تا از گرسنگی نمیرند… ظاهراً قرار نیست که شرایط سخت کولبران در مناطق مرزی ساماندهی شود و با وجود قول‌های مساعد در این رابطه هنوز به کولبران با دید قاچاقچی نگریسته می‌شود… در حالی ما این قشر را فراموش کردیم که تنها یک‌درصد قاچاق کالا از طریق معابر کولبری است. اشتغال جایگزین در مناطق مرزی وجود ندارد و اغلب جوانان بیکار هستند.».<ref>روزنامه حکومتی آرمان، ۱۲ تیرماه ۱۳۹۸</ref></blockquote>[[پرونده:کولبر03.JPG|بندانگشتی|نماینده مجلس نادر قاضی‌پور و مشروع کردن کشتار کولبران]]
=== قاچاق دولتی ===
در حالی که کولبران بخاطر حمل یک عدد یخچال یا چند کارتن سیگار مورد حمله نیروهای امنیتی قرار می‌گیرند سالانه در کشور بیش از ۲۵ میلیارد  دلار کالای قاچاق از معابر رسمی وارد کشور می‌شود.<ref>سایت تابناک، ۱۶ اسفند ۱۳۹۳</ref>
گاهی نمایندگان در مجلس نیز به همین قاچاق اذعان می‌کنند. هم‌چنان‌که یکی از اعضای مجلس می‌گوید:<blockquote>«حجم معاملات قاچاق ۲۵ میلیارد دلار، یعنی سه برابر بودجه عمرانی کشور است. قاچاق کالا و ارز باعث بیکاری ۸۰۰ هزار نفر شده است».<ref name=":7" /></blockquote>علی طیب از وزارت اقتصاد گفت که ۷۰ درصد کالای قاچاق از مبادی غیررسمی وارد می‌شود… کسانی هستند که فقط با یک تماس تلفنی و بدون طی مراحل قانونی، از مرزها و در جلوی چشم مأموران، هزاران تُن محصول وارد کشور می‌کنند.<ref name=":11">روزنامه شرق، نهم اردیبهشت ۱۳۹۵</ref>
یکی دیگر از اعضا مجلس چنین می‌گوید:<blockquote>«بهمن فقر و بی‌برنامگی و نداری، بیش از بهمن زمستانه هر دم زندگی کولبران را تهدید می‌کند… نوارهای مرزی ایران پر است از افرادی که به‌ناچار دست به کولبری می‌زنند و مهر قاچاق هم‌چنان بر پیشانی‌شان نشسته، آن هم در شرایطی که قاچاق سازمان‌یافته به‌شدت و قوت کماکان در کشور ادامه دارد.»<ref name=":11" /><ref name=":7" /></blockquote>


== دستمزد کولبران ==
== دستمزد کولبران ==
خط ۱۳۹: خط ۱۵۴:
== کودکان و زنان کولبر ==
== کودکان و زنان کولبر ==
[[پرونده:کولبر17.JPG|بندانگشتی|زن جوان کولبر]]
[[پرونده:کولبر17.JPG|بندانگشتی|زن جوان کولبر]]
شدت فشار و سختی معاش زندگی و وخیم‌تر شدن شرایط اقتصادی در مناطق مرزنشین، کولبری دیگر شغل مردانه نیست بلکه زنان کردستانی نیز به کولبری در روستاهای مرزی مناطق غرب کشور می‌پردازند. زنان نیز پابه‌پای مردان، بارهای سنگین را در مسیرهای صعب‌العبور و سخت کوه‌های مرزی به دوش می‌کشند تا خانواده‌شان را تأمین و بچه‌هایشان را سیر کنند. زنان کولبر گاهی اوقات مجبورند برای رد کردن موانع جنسیتی، با لباس مردانه در صفوف کولبران ظاهر شوند.<ref name=":4" />  
کولبری تنها توسط مردان انجام نمی‌شود بلکه فشار اقتصادی منجر شده است که برخی از زنان و دختران و حتی کودکان نیز به این شغل پرمخاطره روی بیاورند. این زنان اغلب با لباس‌های مردانه در کنار مردان بارهای سنگین را حمل می‌کنند تا بتوانند از این طریق امرار معاش کنند. <ref name=":4" />


بیشتر کولبران مرد هستند؛ اما زنان هم وارد شغل کولبری شده‌اند. در بین کولبران از کودکان ۱۳ ساله تا افرادی با سن بالای ۶۵ سال دیده می‌شوند. کولبری در مناطق مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق، در سه استان آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه انجام می‌شود.<ref name=":0" />  
بنا به گزارشات در میان کولبران حتی کودکانی با ۱۳ سال سن و زنانی با ۶۵ سال سن نیز وجود داند. <ref name=":0" />


روزنامه همشهری در شماره روز چهارشنبه، دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۹، از افزایش قابل توجه جمعیت زنان و نوجوانان کولبر در روستاهای مناطق مرزی استان‌های کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی خبر داد. این روزنامه در مطلبی تحت عنوان ''مادرم، کولبر'' نوشته است که این نتیجه بر اساس بررسی میدانی گرفته شده است. این گزارش اشاره دارد به روی آوردن زنان به حمل بارهای سنگین در مسیرهای صعب‌العبور و سخت کوه‌های مناطق مرزی غرب کشور که با توجه به آمار بیکاری در این استان‌های مرزی، زنان تلاش می‌کنند با کار کولبری گوشه‌ای از مشکلات اقتصادی زندگی‌شان را با حداقل دستمزد رفع و رجوع کنند. هلاله امینی، نماینده استان کردستان در شورای عالی استان‌ها، در مهرماه سال ۱۳۹۹، نسبت به افزایش کولبری زنان در مناطق مرزی هشدار داد و گفت: <blockquote>«با زنان و دخترانی مواجه هستیم که مجبورند در نقش یک مرد ظاهر شوند تا به صف طولانی کولبران بپیوندند.»</blockquote>به گفته‌ی زنان کولبر در سال‌های اخیر، مردان نیز به کولبری زنان عادت کرده‌اند؛ و کولبری دیگر شغلی مردانه نیست. برخی از زنان کولبر مجبورند ۳۰ کیلو بار را ۴ یا ۵ ساعت در کوهستان‌ها حمل کنند.<ref name=":5" />
روزنامه همشهری در شماره روز چهارشنبه، دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۹، از افزایش قابل توجه جمعیت زنان و نوجوانان کولبر در روستاهای مناطق مرزی استان‌های کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی خبر می‌دهد. این روزنامه در مطلبی تحت عنوان ''مادرم، کولبر'' نوشته است که این نتیجه بر اساس بررسی میدانی گرفته شده است. این گزارش حاکی است که زنان زیادی به ویژه زنان سرپرست خانوار روی به شغل کولبری می‌آورند. هلاله امینی، نماینده استان کردستان در شورای عالی استان‌ها، در مهرماه سال ۱۳۹۹، نسبت به افزایش کولبری زنان در مناطق مرزی هشدار داد و گفت:<blockquote>«با زنان و دخترانی مواجه هستیم که مجبورند در نقش یک مرد ظاهر شوند تا به صف طولانی کولبران بپیوندند.»</blockquote>به گفته‌ی زنان کولبر کولبری دیگر شغلی مردانه نیست. برخی از زنان کولبر مجبورند ۳۰ کیلو بار را ۴ یا ۵ ساعت در کوهستان‌ها حمل کنند.<ref name=":5" />
[[پرونده:کولبر24.JPG|بندانگشتی|246x246پیکسل|زنان کولبر]]
[[پرونده:کولبر24.JPG|بندانگشتی|246x246پیکسل|زنان کولبر]]
کودکان کولبر داستان دردناکی دارند. آنان برای زنده ماندن و مقابله با فقر، چند برابر وزنشان باری را روی دوششان می‌گذارند و خطر سقوط به دره و مرگ را به جان می‌خرند. یکی از مددکاران اجتماعی شهر مریوان به نام رحیم اقبال می‌گوید: به خاطر این‌که کودکان کولبر، پایتخت‌نشین نیستند و شیوه زندگی‌شان به چشم نمی‌آید کمتر از دیگر کودکان کار، موضوع سازمان‌ها و گروه‌های حامی کودکانند.  
همچنین کودکان مجبورند چند برابر وزن خود را روی دوششان بگذارند. عواقب جسمی چنین کاری تا پایان عمر دامن‌گیر آن‌ها خواهد بود. آن‌ها همواره با خطر سقوط به دره و کشته شدن توسط مأموران حکومتی مواجه هستند.
 
کولبران نوجوان به ویژه در فصل زمستان که کارگری فصلی تعطیل می شود به شغل کولبری روی می‌آورند. در این مناطق هیچ کارخانه یا تأسیسات صنعتی که بتواند آن‌ها را بکار بگیرد وجود ندارد.  


خیلی از کودکان کولبر در سکوت و خفا به کار کولبری مشغولند. به‌ویژه در فصل زمستان که نوجوانان فرصت کارگری فصلی را ندارند، برای گذران زندگی روی به کولبری می‌آورند… کولبری تنها راه چاره ساکنان مناطق مرزی برای گذران زندگی است؛ چون رونق اقتصادی در منطقه وجود ندارد؛ نه کارخانه‌ای هست و نه صنعتی و نه رونقی برای گردشگری. از طرف دیگر نمی‌شود از طریق محدودیت و فشار، کودکان را به مدرسه فرستاد. تنها راه ایجاد امنیت برای کودکان مناطق مرزی، افزایش امکان سرمایه‌گذاری و مبارزه با فقر است.
در بین کولبران حتی دختران جوانی نیز حضور دارند که معمولا برای محافظت از خود در برابر تعرضات جنسیتی لباس مردانه بر تن می‌کنند.
[[پرونده:کولبر27.JPG|بندانگشتی|225x225پیکسل|دختر کولبر]]
[[پرونده:کولبر27.JPG|بندانگشتی|225x225پیکسل|دختر کولبر]]
در میان کودکان کولبر، دخترهای نوجوانی هم وجود دارند که برای ایمنی بیشتر، با لباس مبدل کولبری می‌کنند. غالب نوجوانان استان‌های کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و بخشی از آذربایجان غربی به خاطر فقر و نداری، بیکاری، تنگدستی و فشارهای معیشتی، ممکن است در طول دورانی از زندگی­شان مجبور به کولبری شده باشند. هرچند که کولبری یک شغل قانونی نیست؛ اما تنها راه درآمد ساکنان مناطق مرزی است. کودکان کولبر بیشتر از افراد بالغ مورد سوءاستفاده کاسبان و تاجران و دلالان سرمایه یا والدین ناچار قرار می‌گیرند. شروین سلطان زاده، وکیل دادگستری معتقد است که کودکان کولبر در معرض یک جنایت آشکارند. این وکیل دادگستری می‌گوید: <blockquote>«ایران به پیمان‌نامه جهانی کودک پیوسته اما جزو کشورهایی است که کمترین تعهد عملی را نسبت به اجرای این قانون جهانی دارد. براساس این پیمان‌نامه، دولت‌ها موظفند کودکان را در برابر هر کاری که رشد و سلامت آن‌ها را به مخاطره بیندازد مورد حمایت و تفقد قرار دهند. این قانون بدین معنا نیست که کودک کار را با اسلحه تهدید کنیم و تنها راه معاشش را بگیریم و هیچ راهی برای گذران زندگی پیش پایش نگذاریم. مسئله توانمندسازی با محدود کردن متفاوت است. وقتی یک کودک از حداقل امکانات اولیه زندگی برخوردار باشد و گرسنه نباشد هیچ دلیلی ندارد که در دل سرمای زمستان خانه و مدرسه را ترک کند و به کوه و دره بزند و هر لحظه مرگ را تجربه کند.»</blockquote>
شروین سلطان زاده، وکیل دادگستری معتقد است که کودکان کولبر در معرض یک جنایت آشکارند. این وکیل دادگستری می‌گوید: <blockquote>«ایران به پیمان‌نامه جهانی کودک پیوسته اما جزو کشورهایی است که کمترین تعهد عملی را نسبت به اجرای این قانون جهانی دارد. براساس این پیمان‌نامه، دولت‌ها موظفند کودکان را در برابر هر کاری که رشد و سلامت آن‌ها را به مخاطره بیندازد مورد حمایت و تفقد قرار دهند. این قانون بدین معنا نیست که کودک کار را با اسلحه تهدید کنیم و تنها راه معاشش را بگیریم و هیچ راهی برای گذران زندگی پیش پایش نگذاریم. مسئله توانمندسازی با محدود کردن متفاوت است. وقتی یک کودک از حداقل امکانات اولیه زندگی برخوردار باشد و گرسنه نباشد هیچ دلیلی ندارد که در دل سرمای زمستان خانه و مدرسه را ترک کند و به کوه و دره بزند و هر لحظه مرگ را تجربه کند.»</blockquote>همچنین قابل ذکر است که مطابق قانون کار در ایران، کار کودکان زیر ۱۵ سال منع شده است. این قانون نه در کلان شهرهای مرکزی و طبعا نه در شهرهای مرزی مورد توجه هیچ یک از نهادهای زیربط نیست.[[پرونده:کولبر18.JPG|بندانگشتی|کودک کولبر]]
[[پرونده:کولبر18.JPG|بندانگشتی|کودک کولبر]]
کودکان کولبر یک قیمت ثابت دارند و برای کاسبان محلی کار می‌کنند. آنان برای انتقال هر بار، مقدار ناچیزی دستمزد می‌گیرند که حتی معادل خرید یک کیلو گوشت هم نمی‌شود؛ و کسی که در این بین سود می‌کند، صاحبان سرمایه و دلالانند. پروین ذبیحی، یکی از فعالان محلی حقوق بشر در کردستان می‌گوید: [[پرونده:کولبر5.JPG|بندانگشتی|280x280پیکسل|پیر زن کولبر]]<blockquote>«معمولاً نوجوانان بین ۱۳ تا ۱۵ سال به کار حمل سیگار مشغولند. آن‌ها چون قدرت بدنی کمتری دارند روزی فقط یک بار از آن صخره‌ها رد می‌شوند و یک کارتون سیگار حمل می‌کنند؛ مگر این‌که واقعاً تنومند باشند و دو کارتون روی دوششان بگیرند. برای هر کارتون صد هزار تومان دریافت می‌کنند که سی هزار تومان آن صرف هزینه ماشین تا حوالی مرز می‌شود… این کودکان عمدتاً از انحراف ستون فقرات، بیماری‌های سخت ریوی، ترس‌های مرضی و اضطراب و افسردگی رنج می‌برند. کودکانی که کولبری می‌کنند حتماً یک بار در عمرشان شاهد فروافتادن کسی از دره یا انفجار مین و کشته شدن دوست و کولبر نزدیکشان هستند. ترس از حمله مرزبان‌ها هم هست. ترس از دست دادن بار و فرو لغزیدن در دره هم همین‌طور. غالب آن‌ها به علت معلولیت پدرانشان مجبور به ترک مدرسه و کارهای زود رسند. سرنوشت ترسناک پدر و ترس از ابتلا به همان عاقبت را هم اضافه کنید و می‌بینید که عوامل زیادی وجود دارد تا این کودکان را به اندازه کافی تحت فشارهای روانی بگذارد.»</blockquote>در شرایطی که کارشناسان حکومتی می‌گویند که وزن یک کوله پشتی مدرسه نباید بیشتر از یک دهم وزن دانش آموز باشد زیرا باعث اختلال در ستون فقرات و به خطر انداختن سلامتی دانش آموز خواهد شد، کودکان کولبر اغلب هر بار محموله‌ای به مراتب سنگین‌تر از وزن خودشان را با تکیه بر ستون فقراتشان حمل می‌کنند.
مطابق قانون کار در ایران، کار کردن کودکان زیر ۱۵ سال به صراحت منع شده است؛ اما این قانون نمی‌گوید وقتی یک کودک گرسنه است چطور باید او را جویا شد و مورد حمایت قرار داد؟


کودکان کولبر یک قیمت ثابت دارند و برای کاسبان محلی کار می‌کنند. آنان برای انتقال هر بار، مقدار ناچیزی دستمزد می‌گیرند که حتی معادل خرید یک کیلو گوشت هم نمی‌شود؛ و کسی که در این بین سود می‌کند، صاحبان سرمایه و دلالانند. پروین ذبیحی، یکی از فعالان محلی حقوق بشر در کردستان می‌گوید:[[پرونده:کولبر5.JPG|بندانگشتی|280x280پیکسل|پیر زن کولبر]]<blockquote>«معمولاً نوجوانان بین ۱۳ تا ۱۵ سال به کار حمل سیگار مشغولند. آن‌ها چون قدرت بدنی کمتری دارند روزی فقط یک بار از آن صخره‌ها رد می‌شوند و یک کارتون سیگار حمل می‌کنند؛ مگر این‌که واقعاً تنومند باشند و دو کارتون روی دوششان بگیرند. برای هر کارتون صد هزار تومان دریافت می‌کنند که سی هزار تومان آن صرف هزینه ماشین تا حوالی مرز می‌شود… این کودکان عمدتاً از انحراف ستون فقرات، بیماری‌های سخت ریوی، ترس‌های مرضی و اضطراب و افسردگی دررنجند. کودکانی که کولبری می‌کنند حتماً یک بار در عمرشان شاهد فروافتادن کسی از دره یا انفجار مین و کشته شدن دوست و کولبر نزدیکشان هستند. ترس از حمله مرزبان‌ها هم هست. ترس از دست دادن بار و فرو لغزیدن در دره هم همین‌طور. غالب آن‌ها به علت معلولیت پدرانشان مجبور به ترک مدرسه و کارهای زود رسند. سرنوشت ترسناک پدر و ترس از ابتلا به همان عاقبت را هم اضافه کنید و می‌بینید که عوامل زیادی وجود دارد تا این کودکان را به اندازه کافی تحت فشارهای روانی بگذارد.»</blockquote>
با وجود این‌که دسته‌ای از کولبران دارای کارت پیله‌وری یعنی کارت رسمی برای حمل بار و عبور از مسیرهای رسمی هستند؛ ولی نوجوانان و کودکان نمی‌توانند کارت پیله‌وری دریافت کنند و فاقد این کارت هستند. برای افراد بالغی که دارای کارت پیله‌وری و رسمی هستند، محدودیت بار اعمال می‌شود یعنی که هر کولبر با این کارت می‌تواند ماهانه ۵۰۰ هزار تومان کالا جابه‌جا کند.
با وجود این‌که دسته‌ای از کولبران دارای کارت پیله‌وری یعنی کارت رسمی برای حمل بار و عبور از مسیرهای رسمی هستند؛ ولی نوجوانان و کودکان نمی‌توانند کارت پیله‌وری دریافت کنند و فاقد این کارت هستند. برای افراد بالغی که دارای کارت پیله‌وری و رسمی هستند، محدودیت بار اعمال می‌شود یعنی که هر کولبر با این کارت می‌تواند ماهانه ۵۰۰ هزار تومان کالا جابه‌جا کند. به علت محدودیت دریافت کارت پیله‌وری برای کودکان و زنان کولبر، آن‌ها مجبورند که از مسیرهای خطرناکتری بارشان را جابه‌جا کنند؛ و در طول این مسیر خطرناک ممکن است در معرض آزار جنسی نیز قرار بگیرند.


دختران نوجوان کولبر تحت فشار والدین تن به کار کولبری می‌دهند؛ اما اغلب با سرمایه شخصی یا خانوادگی کار نمی‌کنند، بلکه عمدتاً از خانواده‌های فقیر و پرجمعیت هستند؛ و برای کاسب‌ها، دلالان محلی، تاجران یا صاحبان بازارچه‌های مرزی بار جابه‌جا می‌کنند. به گفته‌ی محمدرضا آرامش وکیل دادگستری:  
دختران نوجوان کولبر تحت فشار والدین تن به کار کولبری می‌دهند؛ اما اغلب با سرمایه شخصی یا خانوادگی کار نمی‌کنند، بلکه عمدتاً از خانواده‌های فقیر و پرجمعیت هستند؛ و برای کاسب‌ها، دلالان محلی، تاجران یا صاحبان بازارچه‌های مرزی بار جابه‌جا می‌کنند. به گفته‌ی محمدرضا آرامش وکیل دادگستری:  
[[پرونده:کولبر3.JPG|بندانگشتی|228x228پیکسل|کولبر نوجوان]]
[[پرونده:کولبر3.JPG|بندانگشتی|228x228پیکسل|کولبر نوجوان]]
<blockquote>«کودکان بیشتر از همه متحمل ضرر و زیان می‌شوند. به‌طور کلی کولبران هیچ نوع صنف حمایتی ندارند؛ و جدای از تحمل فشار فیزیکی بالا به خاطر حمل بار در مسافت طولانی که منجربه آسیب جسمی خطرناک می‌شود، به علت نداشتن پوشش بیمه‌ای و فقدان مراکز درمانی در این مسیر و ناتوانی مالی در درمان، دچار معضلات جسمی زیاد شده و دوره کودکی آنان به دوره‌ای پر از درد و ستم تبدیل می‌شود. این در حالی است که طبق ماده چهارم منشور حقوق شهروندی، حق کودکان است که از بهره‌کشی و تبعیض مصون و از حمایت اجتماعی متناسب برخوردار باشند. با توجه به قانون اساسی کشور ایران حق حیات و حق شهروندی، حقی است که پذیرفته شده و به هیچ عنوان نمی‌توان آن را از افراد سلب کرد.»</blockquote>در شرایطی که کارشناسان حکومتی می‌گویند که وزن یک کوله پشتی مدرسه نباید بیشتر از یک دهم وزن دانش آموز باشد، و در غیر این صورت باعث اختلال در ستون فقرات و به خطر انداختن سلامتی دانش آموز خواهد شد، کودکان کولبر اغلب هر بار محموله‌ای به مراتب سنگین‌تر از وزن خودشان را با تکیه بر ستون فقراتشان حمل می‌کنند.
<blockquote>«کودکان بیشتر از همه متحمل ضرر و زیان می‌شوند. به‌طور کلی کولبران هیچ نوع صنف حمایتی ندارند؛ و جدای از تحمل فشار فیزیکی بالا به خاطر حمل بار در مسافت طولانی که منجربه آسیب جسمی خطرناک می‌شود، به علت نداشتن پوشش بیمه‌ای و فقدان مراکز درمانی در این مسیر و ناتوانی مالی در درمان، دچار معضلات جسمی زیاد شده و دوره کودکی آنان به دوره‌ای پر از درد و ستم تبدیل می‌شود. این در حالی است که طبق ماده چهارم منشور حقوق شهروندی، حق کودکان است که از بهره‌کشی و تبعیض مصون و از حمایت اجتماعی متناسب برخوردار باشند. با توجه به قانون اساسی کشور ایران حق حیات و حق شهروندی، حقی است که پذیرفته شده و به هیچ عنوان نمی‌توان آن را از افراد سلب کرد.»</blockquote>  


مددکار اجتماعی رحیم اقبال می‌گوید که کودکان کولبر هیچ‌وقت یک زندگی عادی را در آینده تجربه نخواهند کرد؛ به‌خاطر این‌که بارها پیش می‌آید که جلوی چشم معصوم این کودکان، دیگری را هدف گلوله قرار داده‌اند. ترس از مرگ دوستان یا ترس از دست دادن بار و مجبور به پرداخت جریمه، ترس حمله‌ی مأموران امنیتی و مرزبانان. ترس یخ زدن از سرما و یا فرو ریختن برف‌ها. ترس معلولیت و نقص عضو که در مناطق مرزی بسیار رایج و متداول است؛ و هزینه‌های کمرشکن درمانی که به خانواده فقیر و گرسنه‌ات تحمیل می‌شود. این مددکار داستان تلخی را از مشاهدات خود تعریف می‌کند؛ و می‌گوید:
مددکار اجتماعی رحیم اقبال می‌گوید که کودکان کولبر هیچ‌وقت یک زندگی عادی را در آینده تجربه نخواهند کرد؛ به‌خاطر این‌که بارها پیش می‌آید که جلوی چشم معصوم این کودکان، دیگری را هدف گلوله قرار داده‌اند. ترس از مرگ دوستان یا ترس از دست دادن بار و مجبور به پرداخت جریمه، ترس حمله‌ی مأموران امنیتی و مرزبانان. ترس یخ زدن از سرما و یا فرو ریختن برف‌ها. ترس معلولیت و نقص عضو که در مناطق مرزی بسیار رایج و متداول است؛ و هزینه‌های کمرشکن درمانی که به خانواده فقیر و گرسنه‌ات تحمیل می‌شود. این مددکار داستان تلخی را از مشاهدات خود تعریف می‌کند؛ و می‌گوید:
خط ۱۶۴: خط ۱۷۹:
<blockquote>«سال گذشته زمستان بود که یک نوجوان کولبر گُم شد. ۸ ساعت وسط کوه و دمن می‌گشتیم. شب شده بود. دمادم صبح پشت یک بوته خشکیده پیدایش کردیم از ترس شلوارش را خیس کرده بود. چمباتمه زده بود و چیزی نمانده بود از سرما یخ بزند. صورت و دست‌هایش ترک ترک شده بودند. او را لای پتو پیچاندم و روی دوشم انداختم. همان لحظه فکر کردم انگار یک برگ کاغذ را روی دوشم گذاشته‌ام. در اوج بی‌وزنی بود بچه، لاغر و نحیف، هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کردم بشود یک شب در این ترس و تاریکی تنها ماند و باز هم زنده بود. یک بار هم دنبال معبر تازه بودیم. یکی از کسانی که جلوتر می‌رفت پسر هشت ساله‌اش را آورده بود تا مسیر را یادش بدهد. دست بچه چیزی نبود فقط داشت همراهی می‌کرد. پدرش می‌گفت آخر و عاقبت که باید این کار را یاد بگیرد. بچه جلوتر می‌رفت که مین منفجر شد و جلوی چشم همه ما چند تکه شد.»<ref name=":8" /></blockquote>
<blockquote>«سال گذشته زمستان بود که یک نوجوان کولبر گُم شد. ۸ ساعت وسط کوه و دمن می‌گشتیم. شب شده بود. دمادم صبح پشت یک بوته خشکیده پیدایش کردیم از ترس شلوارش را خیس کرده بود. چمباتمه زده بود و چیزی نمانده بود از سرما یخ بزند. صورت و دست‌هایش ترک ترک شده بودند. او را لای پتو پیچاندم و روی دوشم انداختم. همان لحظه فکر کردم انگار یک برگ کاغذ را روی دوشم گذاشته‌ام. در اوج بی‌وزنی بود بچه، لاغر و نحیف، هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کردم بشود یک شب در این ترس و تاریکی تنها ماند و باز هم زنده بود. یک بار هم دنبال معبر تازه بودیم. یکی از کسانی که جلوتر می‌رفت پسر هشت ساله‌اش را آورده بود تا مسیر را یادش بدهد. دست بچه چیزی نبود فقط داشت همراهی می‌کرد. پدرش می‌گفت آخر و عاقبت که باید این کار را یاد بگیرد. بچه جلوتر می‌رفت که مین منفجر شد و جلوی چشم همه ما چند تکه شد.»<ref name=":8" /></blockquote>


== کشتار کولبران و آمار آن‌ها ==
== آمار کولبران کشته شده ==
بر اساس آمار دو سازمان ''هه‌نگاو'' و  ''شبکه حقوق بشر کردستان''، در ۵ سال اخیر یعنی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی، در کلّ ۳۶۸ کولبر کشته و ۵۹۵ کولبر مجروح شده‌اند.
بر اساس آمار دو سازمان ''هه‌نگاو'' و  ''شبکه حقوق بشر کردستان''، در ۵ سال اخیر یعنی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ میلادی، تعداد مرگ‌های ثبت شده‌ی کولبران ۳۶۸ نفر بوده است. همچنین  ۵۹۵ کولبر دچار جراحت سنگین و سبک شده اند.  


مطابق اسناد و آمار، در سال ۱۳۹۸، دست‌کم ۷۴ کولبر کُرد در مرزها و جاده‌های کردستان کشته شده‌اند؛ و ۱۷۴ کولبر نیز مجروح شده‌اند. از تعداد کشته‌شدگان ۵۰ کولبر با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی رژیم ایران و مرزبانی، ۲۳ نفر در اثر سقوط از کوه و یا ریزش بهمن و یخ زدن در برف و سرما و یک نفر در اثر انفجار مین جان‌باخته‌اند. ۱۴۴ نفر از مجروح‌شدگان هم با تیراندازی مستقیم نیروهای امنیتی زخمی شده‌اند.
در سال ۱۳۹۸، دست‌کم ۷۴ کولبر کُرد کشته شده‌اند؛ و ۱۷۴ کولبر نیز مجروح شده‌اند. از تعداد کشته‌شدگان ۵۰ کولبر با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی رژیم ایران و مرزبانی، ۲۳ نفر در اثر سقوط از کوه و یا ریزش بهمن و یخ زدن در برف و سرما و یک نفر در اثر انفجار مین جان‌باخته‌اند. ۱۴۴ نفر از مجروح‌شدگان هم با تیراندازی مستقیم نیروهای امنیتی زخمی شده‌اند.


طبق آمار و اسناد ثبت شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در سال ۱۳۹۸، دست‌کم ٢٥٢ کولبر و کاسب‌کار کُرد در مناطق مرزی و جاده‌های کردستان کشته یا زخمی شده‌اند. از این تعداد ٧٦ نفر جانشان را ازدست‌داده و ١٧٦ نفر نیز زخمی شده‌اند. این آمار نسبت به سال ۱۳۹۷، که کشته‌شدگان و مجروحان ٢٣١ کولبر ثبت شده بود، با افزایش ٨. ٣ درصدی روبرو بوده است.
طبق آمار و اسناد ثبت شده در مرکز آمار سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، در سال ۱۳۹۸، دست‌کم ٢٥٢ کولبر و کاسب‌کار کُرد در مناطق مرزی و جاده‌های کردستان کشته یا زخمی شده‌اند. از این تعداد ٧٦ نفر جانشان را ازدست‌داده و ١٧٦ نفر نیز زخمی شده‌اند. این آمار نسبت به سال ۱۳۹۷، که کشته‌شدگان و مجروحان ٢٣١ کولبر ثبت شده بود، با افزایش ٨. ٣ درصدی روبرو بوده است.
خط ۱۷۳: خط ۱۸۸:
همین آمار نشان می‌دهد که در این بین، علت کشته شدن ۵۰ تن و مجروح شدن ۱۴۴ تن از این کولبران یعنی ۷۷ درصد از آنان، شلیک مستقیم نیروهای امنیتی و مرزبانی حکومت جمهوری اسلامی بوده است و یک کولبر نیز در اثر انفجار مین‌های کار گذاشته‌شده از طرف نیروهای امنیتی رژیم ایران جان باخته و همین مین‌ها ۱۱ کولبر را هم مجروح و برای همیشه معلول کرده است. ۷ تن از این ۵۰ کولبر کشته‌شده، کودکان زیر ۱۸ سال بوده‌اند.  
همین آمار نشان می‌دهد که در این بین، علت کشته شدن ۵۰ تن و مجروح شدن ۱۴۴ تن از این کولبران یعنی ۷۷ درصد از آنان، شلیک مستقیم نیروهای امنیتی و مرزبانی حکومت جمهوری اسلامی بوده است و یک کولبر نیز در اثر انفجار مین‌های کار گذاشته‌شده از طرف نیروهای امنیتی رژیم ایران جان باخته و همین مین‌ها ۱۱ کولبر را هم مجروح و برای همیشه معلول کرده است. ۷ تن از این ۵۰ کولبر کشته‌شده، کودکان زیر ۱۸ سال بوده‌اند.  


هم‌چنین در سال ۱۳۹۸، علت مرگ تعدادی از کولبران، سوانح طبیعی بوده است. سوانحی نظیر ریزش بهمن، سقوط از کوه یا یخ زدن در برف که عامل کشته شدن ۲۳ کولبر و زخمی شدن ۱۹ کولبر دیگر شده است. کولبر یخ‌زده در برف، کودکی زیر ۱۸ ساله بوده است.<ref name=":0" />
هم‌چنین در سال ۱۳۹۸، علت مرگ تعدادی از کولبران، سوانح طبیعی بوده است. سوانحی نظیر ریزش بهمن، سقوط از کوه یا یخ زدن در برف که عامل کشته شدن ۲۳ کولبر و زخمی شدن ۱۹ کولبر دیگر شده است. <ref name=":0" />
[[پرونده:کولبران کشته شده ۹۸.JPG|بندانگشتی|اسامی کولبران کشته شده در سال ۱۳۹۸]]
[[پرونده:کولبران کشته شده ۹۸.JPG|بندانگشتی|اسامی کولبران کشته شده در سال ۱۳۹۸]]
بر اساس آمار گردآوری شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان، طی سال ۱۳۹۸، دست‌کم  ۷۰ کولبر و کاسب‌کار کُرد توسط مأموران امنیتی رژیم ایران یا بر اثر سوانح طبیعی و نبودن امنیت در مسیرهای کولبری، جان خود را از دست داده‌اند. هم‌چنین طی این سال ۱۵۴ کولبر و کاسب‌کار دیگر مجروح و مصدوم شده‌اند. آمار جان‌باختگان از این تعداد بیشتر است و به علت شرایط امنیتی در مناطق مرزی کردنشین و تهدید شدن خانواده‌های قربانیان از طرف نیروهای امنیتی حکومت، مواردی از جان‌باختگان و اغلب مجروحان و مصدومان پی‌گیری و اعلام نمی‌شوند. آمار ذکر شده فقط شامل اسامی افرادی است که شبکه حقوق بشر کردستان تحقیق و تأیید کرده است. خانواده‌ی تعدادی از کولبران کشته شده می‌گویند که آن‌ها تحت فشار نیروهای امنیتی و با دادن تعهد مبنی بر عدم اطلاع‌رسانی، توانسته‌اند پیکر عضو خانواده‌ی خود را از پزشکی قانونی تحویل بگیرند.
بر اساس همین آمار ۳ کودک مریوانی به نام‌های اسماعیل ساوجی‌نژاد ۱۶ ساله بر اثر شلیک مستقیم گلوله نیروهای نظامی به قتل رسید، و آزاد خسروی ۱۷ ساله و فرهاد خسروی ۱۴ ساله که بر اثر سرمازدگی جان باختند، از جمله کولبرانی هستند که در مناطق مرزی استان کردستان جان خود را از دست داده‌اند. تعداد مجروحان و مصدومان نیز طبق آمار ثبت شده، ۱۴۸ تن با شلیک مستقیم از طرف مأموران امنیتی و مرزبانی رژیم ایران مجروح و ۶ تن دیگر در جریان حوادث طبیعی در مسیرهای ناامن و خطرناک کولبری مصدوم شده‌اند.
 
بر اساس همین آمار ۵۸ مورد از مرگ کولبران ناشی از تیراندازی مستقیم مأموران امنیتی و نظامی و مرزبانی نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ و ۱۲ تن دیگر با حوادثی مانند: سرمازدگی، سقوط از ارتفاع، ریزش بهمن، تصادفات جاده‌ای به هنگام تعقیب و گریز توسط نیروهای امنیتی و هم‌چنین انفجار مین‌های پاکسازی نشده‌ی مناطق مرزی جان خود را از دست داده‌اند. ۳ کودک مریوانی به نام‌های اسماعیل ساوجی‌نژاد ۱۶ ساله که بر اثر شلیک مستقیم گلوله نیروهای نظامی به قتل رسید، و آزاد خسروی ۱۷ ساله و فرهاد خسروی ۱۴ ساله که بر اثر سرمازدگی جان باختن، از جمله کولبرانی هستند که در مناطق مرزی استان کردستان جان خود را از دست داده‌اند. تعداد مجروحان و مصدومان نیز طبق آمار ثبت شده، ۱۴۸ تن با شلیک مستقیم از طرف مأموران امنیتی و مرزبانی رژیم ایران مجروح و ۶ تن دیگر در جریان حوادث طبیعی در مسیرهای ناامن و خطرناک کولبری مصدوم شده‌اند.


براساس آمار شبکه حوقق بشر کردستان، در استان کرمانشاه ۱۰ کولبر و کاسب‌کار جان خود را از دست داده و ۲۹ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند. در استان کردستان ۱۵ کولبر و کاسب‌کار جان‌باخته و ۲۰ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند. در استان آذربایجان غربی نیز ۵۴ کولبر و کاسب‌کار جان باختنه‌اند و ۹۶ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند.<ref>[http://kurdistanhumanrights.org/fa/?p=12409 نگاه آماری به کشتار و مرگ کولبران کرد در سال ۱۳۹۸ - شبکه حقوق بشر کردستان]</ref>  
براساس آمار شبکه حوقق بشر کردستان، در استان کرمانشاه ۱۰ کولبر و کاسب‌کار جان خود را از دست داده و ۲۹ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند. در استان کردستان ۱۵ کولبر و کاسب‌کار جان‌باخته و ۲۰ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند. در استان آذربایجان غربی نیز ۵۴ کولبر و کاسب‌کار جان باختنه‌اند و ۹۶ تن دیگر زخمی و مصدوم شده‌اند.<ref>[http://kurdistanhumanrights.org/fa/?p=12409 نگاه آماری به کشتار و مرگ کولبران کرد در سال ۱۳۹۸ - شبکه حقوق بشر کردستان]</ref>  


احمد شهید، گزارشگر ویژه پیشین حقوق بشر در ایران، در بند ۶۴ گزارش سالانه خود در ۱۳اسفندماه سال۱۳۹۰، کشتار کولبران کُرد ساکن در مناطق مرزی ایران را کشتار سیستماتیک خوانده بود.<ref name=":10">[https://iranwire.com/fa/features/39991 کولبر نکشید - سایت ایران وایر]</ref>  
احمد شهید، گزارشگر ویژه پیشین حقوق بشر در ایران، در بند ۶۴ گزارش سالانه خود در ۱۳اسفندماه سال۱۳۹۰، کشتار کولبران کُرد ساکن در مناطق مرزی ایران را کشتار سیستماتیک خوانده بود.<ref name=":10">[https://iranwire.com/fa/features/39991 کولبر نکشید - سایت ایران وایر]</ref><ref name=":3" />
 
نظام جمهوری اسلامی شلیک به کولبران محروم و کشتار آنان را تحت عنوان مبارزه با قاچاق و امنیت مرزها انجام می‌دهد تا بهانه‌ای برای پاسخ به مجامع بین‌المللی داشته باشد.<ref name=":3" />  


=== شلیک به کولبر، قتل عمد ===
=== شلیک به کولبر، قتل عمد ===
[[پرونده:کولبر02.JPG|بندانگشتی|شلیک به کولبران قتل عمد است]]
[[پرونده:کولبر02.JPG|بندانگشتی|شلیک به کولبران قتل عمد است]]
حقوقدان سارا محمدی در رابطه با مجرم شمردن کولبران و شلیک به آنان می‌گوید که حتی اگر فرض را بر این تفسیر بگذاریم که کولبری جرم است، متهمان باید در دادگاه محاکمه و به مجازات متناسب با جرم خود، محکوم شوند. طبق ماده ۳ قانون نحوه به‌کارگیری سلاح از سوی مأموران نیروی امنیتی و انتظامی، مأموران نخست باید به متهم اخطار دهند، سپس تیر هوایی شلیک کنند؛ و در صورت تسلیم نشدن، می‌توانند به پایین‌تر از کمر کولبر شلیک کنند. چنان‌چه متهم مهاجم بود و اقدامات مذکور مؤثر واقع نشد و متهم خطر به حساب می‌آید، در این صورت می‌توان به بالاتر از کمر او شلیک کرد. اما از آن‌جایی که کولبران، کاسب‌کاران بی‌خطری هستند؛ و مهاجم محسوب نمی‌شوند، اصولاً استفاده از سلاح و شلیک به آنان خلاف قانون و جرم آشکار است. با این حال تلاش حقوقدانان و وکلا برای احقاق حقوق کولبران قربانی و شکایت از ظابطان قضایی در مناطق مرزی کردستان نتیجه‌ای نداده است. سارا محمدی کشتار  کولبران در کردستان را مصداق بارز قتل عمد می‌داند و می‌گوید:<blockquote>«فراموش نکنیم که با قتل هر کولبر، به ظاهر تنها یک نفر کشته می‌شود اما در واقع یک یا چند خانواده ویران می‌شوند. من با خانواده‌هایی از این‌ها از نزدیک برخورد کرده‌ام. عموماً بسیار تنگ‌دست هستند و معمولاً تنها یک نفر کار می‌کند. با مرگ آنان جمعی دیگر فقیرتر و بی‌پناه‌تر می‌شوند و این چرخه معیوب و این شرایط نابسامان، کماکان ادامه می‌یابند.»</blockquote>یک وکیل می‌گوید که دلیل عدم صدور حکم محکومیت مأموران امنیتی و مرزبانی که به کولبران در کردستان شلیک می‌کنند، وجود فتوا یا فرمانی از رهبر نظام جمهوری اسلامی یعنی [[علی خامنه‌ای|'''علی خامنه‌ای''']] است که تعقیب مأموران مرزبانی در این منطقه را که در حال انجام وظیفه به کولبران تیراندازی کنند، مجاز ندانسته است. چنین موضوعی بیان‌گر نگاه شدیداً امنیتی به تمامی قضایا در کردستان است؛ و قضات را برای صدور حکم متناسب با قانون محدود می‌کند و دست آنان را می‌بندد.<ref name=":6" />  
سارا محمدی یک حقوق دان است که می‌گوید حتی اگر کولبری را جرم بدانیم متهم باید در دادگاه محاکمه شود و شلیک به آن‌ها قتل عمد به شمار می‌رود. طبق ماده ۳ قانون نحوه به‌کارگیری سلاح از سوی مأموران نیروی امنیتی و انتظامی، مأموران نخست باید به متهم اخطار دهند، سپس تیر هوایی شلیک کنند؛ و در صورت تسلیم نشدن، می‌توانند به پایین‌تر از کمر کولبر شلیک کنند. چنان‌چه متهم مهاجم بود و اقدامات مذکور مؤثر واقع نشد و متهم خطر به حساب می‌آید، در این صورت می‌توان به بالاتر از کمر او شلیک کرد. اما از آن‌جایی که کولبران، کاسب‌کاران بی‌خطری هستند؛ و مهاجم محسوب نمی‌شوند، اصولاً استفاده از سلاح و شلیک به آنان خلاف قانون و جرم آشکار است. وی در این رابطه می‌گوید:<blockquote>«فراموش نکنیم که با قتل هر کولبر، به ظاهر تنها یک نفر کشته می‌شود اما در واقع یک یا چند خانواده ویران می‌شوند. من با خانواده‌هایی از این‌ها از نزدیک برخورد کرده‌ام. عموماً بسیار تنگ‌دست هستند و معمولاً تنها یک نفر کار می‌کند. با مرگ آنان جمعی دیگر فقیرتر و بی‌پناه‌تر می‌شوند و این چرخه معیوب و این شرایط نابسامان، کماکان ادامه می‌یابند.»</blockquote><blockquote>برخی معتقدند دلیل اینکه مأموران امنیتی و مرزبانی که به کولبران در کردستان شلیک می‌کنند آزادانه می‌توانند به کار خود ادامه دهند و با هیچ محاکمه‌ای مواجه نمی‌شوند فتوا و فرمان  رهبر نظام جمهوری اسلامی [[علی خامنه‌ای|'''علی خامنه‌ای''']] است که تعقیب مأموران مرزبانی در این منطقه را ممنوع دانسته است. چنین موضوعی بیان‌گر نگاه شدیداً امنیتی به تمامی قضایا در کردستان است؛ و قضات را برای صدور حکم متناسب با قانون محدود می‌کند و دست آنان را می‌بندد.<ref name=":6" /></blockquote>
 
=== مشروع کردن کشتار کولبران ===
این در حالی است که نادر قاضی‌پور، نماینده استان آذربایجان غربی در مجلس رژیم ایران، به کشتار کولبران مشروعیت داد و گفت: <blockquote>«آن‌هایی که در معابر غیررسمی تردد می‌کنند، قاچاقچیان مسلح، ضدانقلاب و عبوردهندگان داعش هستند و وظیفه‌ی ذاتی مرزبانی و نیروهای مسلح مبارزه با عناصر ضدانقلاب است».<ref>سایت باس‌نیوز، ۱۹ فروردین ۱۳۹۸</ref></blockquote>
=== هشتک کولبر نکشید ===
=== هشتک کولبر نکشید ===
به دنبال تجربه‌ی موفق هشتگ اعدام نکنید که به مدت ۲ ساعت، هشتگ نخست جهان شد و بیش از ده میلیون بار توییت شد، توفان توییتری با هشتگ اعتراضی #کولبر_نکشید که روز ۱۲ مردادماه ۱۳۹۹، ساعت ۹:۳۰ شب به‌وقت‌ایران آغاز شد؛ و در مدت کوتاهی بیش از ۱۲۲ هزار بار توییت و ترند اول ایران نیز شد.<ref name=":10" />
به دنبال تجربه‌ی موفق هشتگ اعدام نکنید که به مدت ۲ ساعت، هشتگ نخست جهان شد و بیش از ده میلیون بار توییت شد، توفان توییتری با هشتگ اعتراضی #کولبر_نکشید که روز ۱۲ مردادماه ۱۳۹۹، ساعت ۹:۳۰ شب به‌وقت‌ایران آغاز شد؛ و در مدت کوتاهی بیش از ۱۲۲ هزار بار توییت و ترند اول ایران نیز شد.<ref name=":10" />
خط ۱۹۸: خط ۲۱۰:
در قسمتی از این بیانیه آمده است:<blockquote>«ما سازمان‌های سندیکایی، سیاست‌های سرکوبگرانه رژیم ایران نسبت به کولبرها و به طور کلی در مورد کُردها را محکوم می‌کنیم.»</blockquote>در این بیانیه با اشاره به ریشه‌های فقر و محرومیت در مناطق مرزی کردستان که از اصلی‌ترین عوامل روی آوردن ساکنان مناطق مرزی غرب کشور به کولبری است، اذعان کرده که ۷۹ کولبر در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) با تیراندازی نیروهای نظامی ایران کشته شده‌اند.<ref>[https://www.radiozamaneh.com/524218 کولبران: آنان‌که بار مرگ خود را به دوش می‌کشند - سایت رادیو زمانه]</ref>  
در قسمتی از این بیانیه آمده است:<blockquote>«ما سازمان‌های سندیکایی، سیاست‌های سرکوبگرانه رژیم ایران نسبت به کولبرها و به طور کلی در مورد کُردها را محکوم می‌کنیم.»</blockquote>در این بیانیه با اشاره به ریشه‌های فقر و محرومیت در مناطق مرزی کردستان که از اصلی‌ترین عوامل روی آوردن ساکنان مناطق مرزی غرب کشور به کولبری است، اذعان کرده که ۷۹ کولبر در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) با تیراندازی نیروهای نظامی ایران کشته شده‌اند.<ref>[https://www.radiozamaneh.com/524218 کولبران: آنان‌که بار مرگ خود را به دوش می‌کشند - سایت رادیو زمانه]</ref>  


=== مجازات پاسخ شکایت و اعتراض ===
=== پاسخ شکایت و اعتراض ===
[[پرونده:کولبر06.JPG|بندانگشتی|اعتراض مردم بانه به کشته شدن دو کولبر با شلیک مستقیم مأموران]]
[[پرونده:کولبر06.JPG|بندانگشتی|اعتراض مردم بانه به کشته شدن دو کولبر با شلیک مستقیم مأموران]]
هم‌چنان‌که شکایت خانواده کولبران از مأموران امنیتی و انتظامی به خاطر شلیک به کولبران بدون پاسخ و نتیجه می‌ماند، اعتراض به آن نیز با مجازات مواجه می‌شود. به عنوان نمونه در سوم مردادماه ۱۳۹۹، حکم دادگاه گروهی از فعالان مدنی شهر بانه به آنان ابلاغ شد که ۳ سال پیش در شهریورماه ۱۳۹۶، مقابل فرمانداری بانه به‌صورت مسالمت‌آمیز و در اعتراض به کشتار کولبران تجمع کرده بودند. این جمع ۱۰ نفره درمجموع به ۳۰ ماه حبس، ۲۵۰ ضربه شلاق و هم‌چنین پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شده‌اند. این ۱۰ نفر در تجمع اعتراضی مردم بانه به کشته شدن دو کولبر توسط تیراندازی مستقیم نیروهای مرزبانی رژیم ایران کشته شده بودند، بازداشت و پس از مدتی به قید وثیقه آزاد شده بودند.<ref name=":10" />  
شکایت خانواده‌‌ی کولبران از مأموران امنیتی که به سمت کولبران شلیک می‌کنند همچنان بدون پاسخ باقی می‌ماند. این خانواده‌ها گاهی با مجازات و دستگیری نیز مواجه می‌شوند. در سوم مردادماه ۱۳۹۹، حکم دادگاه گروهی از فعالان مدنی شهر بانه به آنان ابلاغ شد. آن‌ها ۳ سال پیش از آن در شهریور ماه ۱۳۹۶، مقابل فرمانداری بانه به‌صورت مسالمت‌آمیز و در اعتراض به کشتار کولبران تجمع کرده بودند. این جمع ۱۰ نفره درمجموع به ۳۰ ماه حبس، ۲۵۰ ضربه شلاق و هم‌چنین پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شده‌اند. این ۱۰ نفر در تجمع اعتراضی مردم بانه به کشته شدن دو کولبر توسط تیراندازی مستقیم نیروهای مرزبانی رژیم ایران کشته شده بودند، بازداشت شدند.<ref name=":10" /><ref name=":2" />
 
== خودکشی در کردستان ==
=== مجازات فقرا ===
براساس ارقامی که در مطبوعات حکومتی چاپ شده است، مردم کردستان با بیکاری مفرطی درگیر هستند؛ که به همین علت مردم به کار کولبری و ریسک کردن با زندگیشان روی می‌آورند. هم‌چنین شرایط سخت اقتصادی منجر به بالارفتن میزان خودکشی‌ها در مناطق و شهرهای فقیر و محروم کردستان شده است. براساس آمار به‌ثبت رسیده در مرکز آمار سازمان حقوق‌بشری هه نگاو، فقط در اردیبهشت‌ماه ١٣٩٨، دست‌کم ٣٠ نفر در شهرهای مختلف کردستان خودکشی کرده و به زندگی خود پایان داده‌اند که ١٧نفر از آن‌ها زن و ١٣نفر دیگر مرد بوده‌اند.<ref name=":3" />
هادی قائمی دبیرکل کمپین بین‌المللی حقوق بشر، می‌گوید که حجم بالا از خشونت علیه ساکنان فقیرترین مناطق مرزی ایران خشونت مرگبار است و حکومت ایران اساساً فقر را مجازات می‌کند. شاهد علوی تحلیل‌گر سیاسی کُرد درباره سرکوب و کشتار کولبران می‌گوید که حکومت و سیستم‌های سرکوب برای نشان دادن اقتدارشان، معمولاً فشار را بر ضعیف‌ترین قشر جامعه وارد می‌کنند؛ و این قاعده‌ای ثابت است. این درحالی است که اسکله‌های عظیم غیرقانونی وجود دارد که متعلق به [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|'''سپاه پاسداران''']] یا به تعبیر احمدی‌نژاد برادران قاچاقچی است؛ ولی هیچ برخوردی با آن‌ها نمی‌شود؛ اما بیشترین فشار بر کولبرانی وارد می‌آید که اساساً مالک باری که بر دوششان حمل می‌کنند هم نیستند. برای سیستم سرکوب برخورد با این ضعیف‌ترین قشر راحت‌تر است.<ref name=":2" />
== عدم رسیدگی حکومت ==
== خودکشی به علت فقر ==
براساس ارقامی که در مطبوعات حکومتی چاپ شده است، مردم کردستان با بیکاری مفرطی درگیر هستند؛ که به همین علت مردم به کار کولبری و ریسک کردن با زندگیشان روی می‌آورند. هم‌چنین شرایط سخت اقتصادی منجر به بالارفتن میزان خودکشی‌ها در مناطق و شهرهای فقیر و محروم کردستان شده است. براساس آمار به‌ثبت رسیده در مرکز آمار سازمان حقوق‌بشری هه نگاو، فقط در اردیبهشت‌ماه ١٣٩٨، دست‌کم ٣٠ نفر در شهرهای مختلف کردستان خودکشی کرده و به زندگی خود پایان داده‌اند که ١٧نفر از آن‌ها زن و ١٣نفر دیگر مرد بوده‌اند.<ref name=":3" />  
 
== بحث قاچاق کالا و کولبران ==
[[پرونده:کولبر01.JPG|بندانگشتی]]
اگرچه برای انتقال کالا از خارج به داخل کشور، طبق قانون لازم است که هزینه‌های گمرکی آن پرداخت شود و در غیر آن صورت، آن کالا قاچاق خواهد بود. یعنی طبق بند یکم قانون امور گمرکی و خصوصاً تفسیر سال ۸۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام از ماده ۸ قانون تعزیرات: «قاچاق عبارت است از وارد یا صادر کردن کالا از مبادی ورودی و خروجی کشور بدون پرداخت حقوق گمرکی.» اما از آن‌جا که میزان و حتی نوع کالا در میزان مجازات اشخاصی که قاچاقچی خوانده می‌شوند تأثیر به‌سزایی دارد، باید برای تعیین مجازات مجرم، میزان کالاهای قاچاق او برآورد شده باشد. بر اساس بند الف ماده ۲ قانون قاچاق کالا، اگر کالایی که قاچاق شده کمتر از یک میلیون تومان ارزش داشته باشد، هیچ مجازاتی متوجه متهم نخواهد بود؛ بنابراین کالایی که کولبران به روی دوش خود یا با قاطر حمل می‌کنند، ارزش آن معمولاً کمتر از حد نصاب قانونی است، قاعدتاً از مجازات معافند و تنها جریمه‌شان می‌تواند ضبط آن کالاها باشد. اما عملاً نه‌تنها کالاهای کولبران ضبط می‌شود، بلکه خودشان نیز بدون اعلام جرم و محاکمه در دادگاه، از طرف مأموران امنیتی و نظامی رژیم ایران هدف گلوله قرار می‌گیرند. از این گذشته حتی اگر کولبران طبق تعاریف قانونی نظام جمهوری اسلامی در زمره قاچاقچیان کالا قرار می‌گرفتند، می‌باید با طی کردن مراحل قانونی محاکمه و مجازات می‌شدند. گذشته از آن‌که طبق قوانین جمهوری اسلامی، مجازات جرائم گمرکی یعنی وارد کردن کالاهای مجاز، بدون داشتن مجوز و پرداخت گمرک، مرگ نیست. حقوقدان سارا محمدی تأکید می‌کند که:<blockquote>«نظر به وجود 'اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها' و ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، عملاً مشاهده می‌شود که عمل کولبری در هیچ‌یک از مواد قانونی به عنوان جرم شناخته نشده است. کولبری در مناطق مرزی ایران به شکل یک شغل همانند شغل‌های متعارف دیگر، درآمده است. از آن‌جایی که مجازات قانونی در قوانین ایران برای کولبری تعیین نشده، کولبری بر مبنای ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، جرم نیست و هرگونه تعرض خودسرانه مأموران نظامی به جان و مال کولبران، نقض موازین حقوقی ایران و حقوق بین‌الملل است.»<ref name=":6" /></blockquote>جلال محمودزاده، نماینده مجلس رژیم ایران از مهاباد، به شرایط بحرانی کولبران اعتراف می‌کند و می‌گوید: <blockquote>«دولت کولبران را به‌حال خود رها کرده، جوانان مناطق مرزی با وجود چنین شرایطی چگونه باید معیشت خود را تأمین کنند جز این‌که به کولبری و قاچاق روی بیاورند تا از گرسنگی نمیرند… ظاهراً قرار نیست که شرایط سخت کولبران در مناطق مرزی ساماندهی شود و با وجود قول‌های مساعد در این رابطه هنوز به کولبران با دید قاچاقچی نگریسته می‌شود… در حالی ما این قشر را فراموش کردیم که تنها یک‌درصد قاچاق کالا از طریق معابر کولبری است. اشتغال جایگزین در مناطق مرزی وجود ندارد و اغلب جوانان بیکار هستند.».<ref>روزنامه حکومتی آرمان، ۱۲ تیرماه ۱۳۹۸</ref></blockquote>[[پرونده:کولبر03.JPG|بندانگشتی|نماینده مجلس نادر قاضی‌پور و مشروع کردن کشتار کولبران]]
 
=== مشروع کردن کشتار کولبران ===
این در حالی است که نادر قاضی‌پور، نماینده استان آذربایجان غربی در مجلس رژیم ایران، به کشتار کولبران مشروعیت داد و گفت: <blockquote>«آن‌هایی که در معابر غیررسمی تردد می‌کنند، قاچاقچیان مسلح، ضدانقلاب و عبوردهندگان داعش هستند و وظیفه‌ی ذاتی مرزبانی و نیروهای مسلح مبارزه با عناصر ضدانقلاب است».<ref>سایت باس‌نیوز، ۱۹ فروردین ۱۳۹۸</ref></blockquote>
 
=== قاچاق دولتی ===
انتقال کالای قاچاق، به‌طور سازماندهی شده و سیستاتیک و با نظارت دولت و دست‌اندرکاران، به‌راحتی صورت می‌گیرد که حاصل آن بیکاری مضاعف ساکنان محروم مناطق مرزی است. سایت تابناک نوشت: قاچاق، یک میلیون و ۷۵۰ هزار فرصت شغلی را در سال از بین می‌برد.<ref>سایت تابناک، ۱۶ اسفند ۱۳۹۳</ref>
 
گاهی نمایندگان در مجلس نیز به همین قاچاق اذعان می‌کنند. هم‌چنان‌که یکی از اعضای مجلس می‌گوید:<blockquote>«حجم معاملات قاچاق ۲۵ میلیارد دلار، یعنی سه برابر بودجه عمرانی کشور است. قاچاق کالا و ارز باعث بیکاری ۸۰۰ هزار نفر شده است».<ref name=":7" /></blockquote>نماینده‌ی سردشت هم در رابطه با قاچاق دولتی و وضعیت مردم بیچاره مناطق محروم و کشتار کولبران گفت:
[[پرونده:کولبر04.JPG|بندانگشتی|قاچاق دولتی]]<blockquote>«ما در راستای جلوگیری از کشتار کولبرها، همهٴ این مسئولان را بردیم، آقای لاریجانی را به مرزها بردیم، معاون اول رئیس‌جمهوری را به منطقه مرزی بردیم و گفتیم که کشتن کولبر کار درستی نیست، آقای ترکان را بردیم، وزرای جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و همچنین وزیر کشور را نیز در راستای حل مشکلات مناطق مرزی و توسعه نیافتگی‌شان و کشتار کولبرها، به منطقه مرزی بردیم؛ ولی چه فایده که در عمل می‌بینیم کشتار کولبرها در حال افزایش است که برخلاف همهٴ موازین اسلامی و شرعی و قانون اساسی کشور است… ۹۹.۵درصد قاچاق، رسماً از طریق بنادر صورت می‌گیرد و نه از راه مرزهای زمینی؛ اما با تفنگ‌های دوربین‌دار قلب و مغز (کولبر) را نشانه می‌گیرند. مگر با داعش طرف هستید؟ وظیفه‌تان بوده برای این مردم بیچاره شغل ایجاد می‌کردید و نکردید. باید شغل جایگزین، کارخانجات ایجاد می‌کردید که وظیفه دولت بوده و ایجاد نکرده… یک نفر از مرکز یا تهران یا استان به پیرانشهر معرفی می‌شود. ایشان می‌تواند انحصاراً واردات پوشاک داشته باشد. وقتی می‌پرسیم این آقا از کجا آمده؟ می‌گویند وی آقازاده است، خواهرزاده و برادرزاده است و خلاصه به یک جایی وصل است که به اسم هزار نفر از مردم سردشتی و یا پیرانشهری وارد می‌شود. آیا این هزار نفر سردشتی و یا پیرانشهری خبر دارند؟ نه!»<ref name=":7" /></blockquote>علی طیب از وزارت اقتصاد گفت که ۷۰ درصد کالای قاچاق از مبادی غیررسمی وارد می‌شود… کسانی هستند که فقط با یک تماس تلفنی و بدون طی مراحل قانونی، از مرزها و در جلوی چشم مأموران، هزاران تُن محصول وارد کشور می‌کنند.<ref name=":11">روزنامه شرق، نهم اردیبهشت ۱۳۹۵</ref>
 
یکی دیگر از اعضا مجلس چنین می‌گوید:<blockquote>«بهمن فقر و بی‌برنامگی و نداری، بیش از بهمن زمستانه هر دم زندگی کولبران را تهدید می‌کند… نوارهای مرزی ایران پر است از افرادی که به‌ناچار دست به کولبری می‌زنند و مهر قاچاق هم‌چنان بر پیشانی‌شان نشسته، آن هم در شرایطی که قاچاق سازمان‌یافته به‌شدت و قوت کماکان در کشور ادامه دارد.»<ref name=":11" /><ref name=":7" /></blockquote>
 
== برخورد حکومت با کولبری ==
جمهوری اسلامی کولبری را کاری غیرقانونی برمی شمرد و بر همین اساس به مأموران نیروی انتظامی و مرزبانان اجازه شلیک به کولبران را می‌دهد. البته این شلیک معمولا به این دلیل است که مأموران مرزی از کولبران باج عبور می‌گیرند.
 
علاوه بر این بر اساس آمار حکومتی بیش از ۹۵ درصد اغلب کالاهای کشور از معابر رسمی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود در حالی که هیچ برخوردی با آن صورت نمی‌گیرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/iran-parliament-report-smuggling-goods-legal-hub/30608279.html ۹۵ درصد قاچاق از طریق ورودی‌ها و روش‌های قانونی انجام می‌شود]</ref>
[[پرونده:کولبر07.JPG|بندانگشتی|اعتراض و اعتصاب کولبران]]
[[پرونده:کولبر07.JPG|بندانگشتی|اعتراض و اعتصاب کولبران]]
شورای عالی امنیت ملی رژٰیم ایران در سال ۱۳۸۹، برای پایان دادن به کولبری، طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن قرار بود هرسال ۱۰ درصد از درآمدی که از محل دریافتی‌های مرز حاصل می‌شود، صرف تأسیس کارخانه و کارگاه و ایجاد اشتغال در مناطق مرزی شود تا از قبال آن سالانه ۱۰ درصد از میزان کولبران کاسته شود؛ و به‌تدریج کولبری منسوخ شود. اما این طرح هرگز عملی نشد و در حد حرف باقی ماند.<ref name=":0" />  
شورای عالی امنیت ملی رژٰیم ایران در سال ۱۳۸۹، برای پایان دادن به کولبری، طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن قرار بود هرسال ۱۰ درصد از درآمدی که از محل دریافتی‌های مرز حاصل می‌شود، صرف تأسیس کارخانه و کارگاه و ایجاد اشتغال در مناطق مرزی شود تا از قبال آن سالانه ۱۰ درصد از میزان کولبران کاسته شود؛ و به‌تدریج کولبری منسوخ شود. اما این طرح هرگز عملی نشد و در حد حرف باقی ماند.<ref name=":0" />  
خط ۲۳۲: خط ۲۲۲:
بحث ساماندهی کولبران چندین سال است که در مجلس نظام جمهوری اسلامی مطرح است. نماینده مردم اشنویه در مجلس که رئیس فراکسیون حقوق شهروندی نیز است، درباره ساماندهی کولبران گفت:<blockquote>«در این مسئله باید به ریشه‌های داستان نگاه کنیم، ساماندهی در واقع پاک کردن صورت مسئله است، چرا؟ چون اصل موضوع در مناطق مرزی که مردمش برای امرار معاش دست به کولبری می‌زنند، توزیع نامتعادل قدرت و ثروت است. هنگامی که در جایی توسعه نیافتگی و فقر باشد روش‌های اقتصادی و یا درآمدزایی غیررسمی خواهد بود که تبعات خاص خودش را به وجود می‌آورد؛ لذا به اعتقاد من برخورد عاقلانه و دقیق با موضوع ریشه‌یابی فقر در این مناطق لازم است. بحث‌هایی که تحت عنوان ساماندهی کولبران مطرح می‌شود عقلانی نیست، موضوع اصلی که اصلاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد این است که کولبری دور از شأن مردم ایران است. دقت کنید اگر با این زاویه به مسئله نگاه کنیم ساماندهی یعنی چه؟ من نوعی با اصل کولبری مشکل دارم؛ چگونه تحمل می‌کنیم بخشی از ملتمان بار را با دوش‌شان جابه‌جا کنند! آیا مفاهیم انسانی و اجتماعی را درک کرده‌ایم که حرف از این می‌زنیم که مردم را برای باربری با کوله‌شان ساماندهی کنیم؟! این کار تبعات اجتماعی بالایی دارد و کارکرد کولبری عملکرد انسانی نیست، اصل موضوع را باید حل کنیم نه این که صورت مسئله را پاک کنیم به اسم این‌که می‌خواهیم ساماندهی انجام دهیم. اگر ساماندهی این است که کولبری بماند فقط نوعش را تغییر دهیم توهین به شعور ملت است. آیا تصمیم‌گیران و افرادی که حرف از ساماندهی کولبران می‌زنند مطلع هستند که بسیاری از این افراد دارای مدارک تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس هستند؟ یک زمانی آمدند در همین مناطق کولبران را ثبت نام می‌کردند و می‌گفتند تعداد خاصی از افراد در روز می‌توانند کولبری کنند این کار یعنی ما داریم به کولبری رسمیت می‌بخشیم به جای این که ریشه‌ای مشکل را حل کنیم. کولبری دور از شأن مردم ایران است اگر به فکرشان هستیم باید راه حل جایگزین پیدا کنیم نه این که به آن رسمیت ببخشیم. تمامی مشکل هم از اینجا ناشی می‌شود که ما نگاه حرفه‌ای به مرز نداریم و نگاهمان به جای اینکه تجاری و غیرامنیتی باشد، دقیقاً امنیتی است. هزینه‌های جنگ و آوارگی مردم عراق را ما دادیم چرا باید درآمدش را ترکیه و روسیه ببرند؟...»<ref>[https://etemadonline.com/content/371942/%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%88-%D9%81%D9% بسیاری از کولبران مدارک تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس دارند - سایت اعتماد]</ref></blockquote>
بحث ساماندهی کولبران چندین سال است که در مجلس نظام جمهوری اسلامی مطرح است. نماینده مردم اشنویه در مجلس که رئیس فراکسیون حقوق شهروندی نیز است، درباره ساماندهی کولبران گفت:<blockquote>«در این مسئله باید به ریشه‌های داستان نگاه کنیم، ساماندهی در واقع پاک کردن صورت مسئله است، چرا؟ چون اصل موضوع در مناطق مرزی که مردمش برای امرار معاش دست به کولبری می‌زنند، توزیع نامتعادل قدرت و ثروت است. هنگامی که در جایی توسعه نیافتگی و فقر باشد روش‌های اقتصادی و یا درآمدزایی غیررسمی خواهد بود که تبعات خاص خودش را به وجود می‌آورد؛ لذا به اعتقاد من برخورد عاقلانه و دقیق با موضوع ریشه‌یابی فقر در این مناطق لازم است. بحث‌هایی که تحت عنوان ساماندهی کولبران مطرح می‌شود عقلانی نیست، موضوع اصلی که اصلاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد این است که کولبری دور از شأن مردم ایران است. دقت کنید اگر با این زاویه به مسئله نگاه کنیم ساماندهی یعنی چه؟ من نوعی با اصل کولبری مشکل دارم؛ چگونه تحمل می‌کنیم بخشی از ملتمان بار را با دوش‌شان جابه‌جا کنند! آیا مفاهیم انسانی و اجتماعی را درک کرده‌ایم که حرف از این می‌زنیم که مردم را برای باربری با کوله‌شان ساماندهی کنیم؟! این کار تبعات اجتماعی بالایی دارد و کارکرد کولبری عملکرد انسانی نیست، اصل موضوع را باید حل کنیم نه این که صورت مسئله را پاک کنیم به اسم این‌که می‌خواهیم ساماندهی انجام دهیم. اگر ساماندهی این است که کولبری بماند فقط نوعش را تغییر دهیم توهین به شعور ملت است. آیا تصمیم‌گیران و افرادی که حرف از ساماندهی کولبران می‌زنند مطلع هستند که بسیاری از این افراد دارای مدارک تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس هستند؟ یک زمانی آمدند در همین مناطق کولبران را ثبت نام می‌کردند و می‌گفتند تعداد خاصی از افراد در روز می‌توانند کولبری کنند این کار یعنی ما داریم به کولبری رسمیت می‌بخشیم به جای این که ریشه‌ای مشکل را حل کنیم. کولبری دور از شأن مردم ایران است اگر به فکرشان هستیم باید راه حل جایگزین پیدا کنیم نه این که به آن رسمیت ببخشیم. تمامی مشکل هم از اینجا ناشی می‌شود که ما نگاه حرفه‌ای به مرز نداریم و نگاهمان به جای اینکه تجاری و غیرامنیتی باشد، دقیقاً امنیتی است. هزینه‌های جنگ و آوارگی مردم عراق را ما دادیم چرا باید درآمدش را ترکیه و روسیه ببرند؟...»<ref>[https://etemadonline.com/content/371942/%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%88-%D9%81%D9% بسیاری از کولبران مدارک تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس دارند - سایت اعتماد]</ref></blockquote>


== قوانین ایران و مسئله کولبری ==
== قوانین ایران در مورد کولبری ==
[[پرونده:کولبری1.JPG|بندانگشتی|251x251پیکسل]]
[[پرونده:کولبری1.JPG|بندانگشتی|251x251پیکسل]]
بر اساس اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها و ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، کولبری در هیچ‌یک از مواد قانونی به‌عنوان جرم شناخته نشده است و مجازات قانونی در قوانین رژیم ایران برای کولبری تعیین نشده است. علاوه بر این، دادن کارت تردد مرزی، یعنی به‌طور غیررسمی این کار را هم به رسمیت شناخته است.
بر اساس اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها و ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، کولبری در هیچ‌یک از مواد قانونی به‌عنوان جرم شناخته نشده است و مجازات قانونی در قوانین رژیم ایران برای کولبری تعیین نشده است. بر اساس همین قوانین در صورتی که کالای منتقل شده زیر یک میلیون تومان ارزش داشته باشد قاچاق به شمار نمی‌رود و حداکثر قابل ضبط کردن است.
 
مطابق ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در برخورد با کسی که مرتکب قاچاق کالا و ارز و حمل و یا نگهداری آن شود، کالا یا ارز قاچاق او ضبط‌شده و متناسب با نوع کالا به جریمه نقدی محکوم می‌شود؛ ولی آنچه در برخورد با کولبران رُخ می‌دهد شلیک به آنان است. شلیک‌هایی که حتی بر اساس قوانین فعلی در جمهوری اسلامی، بلاوجه و غیرقانونی است.  


در موارد ۱۰ گانه ماده ۳ قانون ملاک روشن کرده است که مأموران باید در موارد خاصی شلیک کنند؛ و فقط در صورت مهاجم بودن متهم و مؤثر نبودن اقدامات و گام‌های پیش‌بینی‌شده و حتمی بودن خطر از جانب مهاجم، مأمور می‌تواند به بالاتر از کمر او شلیک کند؛ بنابراین ازآن‌جایی‌که کولبران با توجه به آن بار سنگینی که بر دوش دارند، مهاجم به‌حساب نمی‌آیند و حتی امکان فرار با بارشان را هم ندارند، استفاده از سلاح در مورد آنان خلاف قانون است.
مطابق ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در برخورد با کسی که مرتکب قاچاق کالا و ارز و حمل و یا نگهداری آن شود، کالا یا ارز قاچاق او ضبط ‌شده و متناسب با نوع کالا به جریمه نقدی محکوم می‌شود؛ ولی آنچه در برخورد با کولبران رُخ می‌دهد شلیک به آنان است. شلیک‌هایی که حتی بر اساس قوانین فعلی در جمهوری اسلامی، بلاوجه و غیرقانونی است.


عثمان مزین وکیل دادگستری در تهران می‌گوید:<blockquote>«در مناطق کردنشین، نه‌تنها مأموران شلیک‌کننده به کولبران که حتی مأموران شلیک‌کننده به شهروندان که از روستایی به روستای دیگر رفته‌اند، مجازات نمی‌شوند. درواقع همان کاری که اکنون مأموران با مردم در نقاط مرزی انجام می‌دهند در تهران و اصفهان و شیراز انجام دهند حتماً محاکمه و به خاطر زیر پا گذاشتن قانون مجازات خواهند شد… دادسرای نظامی هم همیشه می‌نویسند فردی که به او شلیک شده  ''تهلکت‌النفس'' کرده‌اند یعنی خودشان جان خود را به خطر انداخته‌اند و مسئول جان خودشان هستند و ما مسئول جان آن‌ها نیستیم. درنهایت این پرونده‌ها عموماً یا رد می‌شوند یا خیلی طول می‌کشد…»</blockquote>چند تن از نمایندگان مجلس نظام جمهوری اسلامی هم برای ممانعت از کشتن کولبران، طرحی را برای اصلاح قانون به‌کارگیری سلاح توسط مأموران نیروهای مسلح در موارد ضروری، با قید دو فوریت به مجلس ارائه دادند تا جلوی کشتار کولبران را بگیرند. براساس این طرح یک تبصره به ماده ۳ این قانون افزوده می‌شود تا شلیک مستقیم به کولبران را ممنوع اعلام کند. این طرح هنوز در مجلس بررسی نشده است و مشخص نیست به قانون بدل خواهد شد یا نه. این درحالی است که عثمان مزین بر این باور است که این طرح قابل دفاع نیست چون به کولبری رسمیت قانونی می‌دهد؛ درحالی‌که این کار خلاف شان انسان است. وی می‌گوید:<blockquote>«همین‌الان بر اساس قانون، شلیک به کولبران غیرقانونی است و این طرح اگر قانونی شود تنها به کاری که خلاف کرامت انسانی است عنوان قانونی می‌دهد اما نمی‌تواند مانع از ادامه کشتن کولبران شود.»<ref name=":0" /></blockquote>
عثمان مزین وکیل دادگستری در تهران می‌گوید:<blockquote>«همین‌الان بر اساس قانون، شلیک به کولبران غیرقانونی است و این طرح اگر قانونی شود تنها به کاری که خلاف کرامت انسانی است عنوان قانونی می‌دهد اما نمی‌تواند مانع از ادامه کشتن کولبران شود.»<ref name=":0" /></blockquote>


=== بیانیه سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان ===
=== بیانیه سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان ===

منوی ناوبری