۶٬۵۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۴۸: | خط ۲۴۸: | ||
حباب خواهد شد<ref name=":3" /> | حباب خواهد شد<ref name=":3" /> | ||
[[پرونده:کتب 120.JPG|بندانگشتی|235x235پیکسل|دفتر: در کوچه باغهای نیشابور]] | |||
=== در کوچه باغهای نیشابور === | === در کوچه باغهای نیشابور === | ||
خط ۲۹۸: | خط ۲۹۹: | ||
=== مثل درخت در شب باران === | === مثل درخت در شب باران === | ||
مجموعهی ''مثل درخت در شب باران''، برگزیدهی اشعاری است که محمدرضا شفیعی کدکنی از سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ تا سال ۱۳۵۶، سروده است. این مجموعه شامل چهار بخش: مخاطبات، چند تأمل، غزلیات و رباعیات است. | مجموعهی ''مثل درخت در شب باران''، برگزیدهی اشعاری است که محمدرضا شفیعی کدکنی از سالهای ۱۳۴۴ و ۱۳۴۵ تا سال ۱۳۵۶، سروده است. این مجموعه شامل چهار بخش: مخاطبات، چند تأمل، غزلیات و رباعیات است. | ||
[[پرونده:کتب50.JPG|بندانگشتی|215x215پیکسل|دفتر: مثل درخت در شب باران]] | |||
این مجموعه دارای شکل و محتوا و تنوع و تفنن است، م. سرشک از طرفی آزمونهای تازهای از شعر ناب، در بخش مخاطبات ارائه میدهد؛ و از طرفی دیگر نوعی شعر متفکرانه را به شکل قطعههای کوتاه در چند تأمل آزمایش میکند. در یک جا از گذر روزها و سالهای باغ جوانی در شکلی شاعرانه و تمثیلی سخن میگوید؛ و باغ را تمثیل از وجود خود میگیرد و چنان لطیف و ماهرانه و هنرمندانه گذشت روزگار را به تصویر میکشد که خواننده را در حالتی شاعرانه فرو میبرد. | این مجموعه دارای شکل و محتوا و تنوع و تفنن است، م. سرشک از طرفی آزمونهای تازهای از شعر ناب، در بخش مخاطبات ارائه میدهد؛ و از طرفی دیگر نوعی شعر متفکرانه را به شکل قطعههای کوتاه در چند تأمل آزمایش میکند. در یک جا از گذر روزها و سالهای باغ جوانی در شکلی شاعرانه و تمثیلی سخن میگوید؛ و باغ را تمثیل از وجود خود میگیرد و چنان لطیف و ماهرانه و هنرمندانه گذشت روزگار را به تصویر میکشد که خواننده را در حالتی شاعرانه فرو میبرد. | ||
خط ۳۳۰: | خط ۳۳۱: | ||
=== بوی جوی مولیان === | === بوی جوی مولیان === | ||
[[پرونده:کدکن1.JPG|بندانگشتی|235x235پیکسل|بوی جوی مولیان]] | |||
''بوی جوی مولیان'' دفتر دیگری از شفیعی کدکنی است که تمامی این دفتر را بهجز شعر ''هویت جاری''، در شهر پرینستون آمریکا در فاصلهی تابستان ۱۳۵۴ تا تابستان ۱۳۵۶، سرده است. این دفتر بیشتر بیانگر غم غربت شاعر است. | ''بوی جوی مولیان'' دفتر دیگری از شفیعی کدکنی است که تمامی این دفتر را بهجز شعر ''هویت جاری''، در شهر پرینستون آمریکا در فاصلهی تابستان ۱۳۵۴ تا تابستان ۱۳۵۶، سرده است. این دفتر بیشتر بیانگر غم غربت شاعر است. | ||
خط ۳۶۵: | خط ۳۶۷: | ||
=== هزارهی دوم آهوی کوهی === | === هزارهی دوم آهوی کوهی === | ||
[[پرونده:کدکن04.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|دفتر: هزاره دوم آهوی کوهی]] | |||
''هزارهی دوم آهوی کوهی''، مجموعهی دیگری از دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است که شامل ۵ دفتر ۲۴۴، قطعه شعر است. ''مرثیه سرو کاشمر''، ۲۸ قطعه، ''خط زدلتنگی''، ۵۲ قطعه، ''غزل برای آفتابگردان''، ۶۳ قطعه، ''در ستایش کبوترها''، ۴۶ قطعه و ''ستارهی دنباله دار''، ۵۵ قطعه شعر را در بر میگیرد. در میان این قطعهها همه گونه شعر ازغزل تا قصید ه و رباعی و… یافت میشود. تاریخ سرایش این اشعار نیز برخی به سالهای دههی ۴۰ و ۵۰ بر میگردد؛ و برخی دیگر به سالهای ۶۰ و ۷۰. م. سرشک در مقدمهی ''هزارهی دوم آهوی کوهی،'' میگوید:<blockquote>«تقسیمبندی این مجموعه بیشتر حال وهوای شعری ملاک بوده است تا زمان سرودن، به همین دلیل تک و توک نمونههایی از دهه چهل هم در میان این مجموعهها میبینید. با این که بخش اعظم شعرها مربوط به سالهای آخر دههی پنجاه و تمامی دههی شصت است؛ و پنج سالی از دهه هفتاد… همان گونه که دلم خواست تدوین تاریخی را رعایت نکنم، دلم خواست تدوین سوری و قالبی را نیز به یک سو نهم؛ بنابراین همه نوع حرف در میان این دفترها و دربارهی این دفترهاست و خواهد بود. با این همه اگر بعضی از این کارها بتواند دلی را تسخیر کند و در صفا النعال کارهای شاگردان بهار و نیما و شهریار و امید قرار گیرد سعادت بزرگی نصیبشان شده است.»</blockquote>در این پنج دفتر به اشعاری بسیاری بر میخوریم که دارای مضامین فلسفی و هستی شناسی هستند. نظیر اشعار ''درآمد به حصار''، ''چرخ چاه''، ''وزن جهان''، ''نوشدارو بعد از مرگ سهراب''، ''ساعت شنی،'' و ''قرار زندگی''<ref name=":3" /> | ''هزارهی دوم آهوی کوهی''، مجموعهی دیگری از دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است که شامل ۵ دفتر ۲۴۴، قطعه شعر است. ''مرثیه سرو کاشمر''، ۲۸ قطعه، ''خط زدلتنگی''، ۵۲ قطعه، ''غزل برای آفتابگردان''، ۶۳ قطعه، ''در ستایش کبوترها''، ۴۶ قطعه و ''ستارهی دنباله دار''، ۵۵ قطعه شعر را در بر میگیرد. در میان این قطعهها همه گونه شعر ازغزل تا قصید ه و رباعی و… یافت میشود. تاریخ سرایش این اشعار نیز برخی به سالهای دههی ۴۰ و ۵۰ بر میگردد؛ و برخی دیگر به سالهای ۶۰ و ۷۰. م. سرشک در مقدمهی ''هزارهی دوم آهوی کوهی،'' میگوید:<blockquote>«تقسیمبندی این مجموعه بیشتر حال وهوای شعری ملاک بوده است تا زمان سرودن، به همین دلیل تک و توک نمونههایی از دهه چهل هم در میان این مجموعهها میبینید. با این که بخش اعظم شعرها مربوط به سالهای آخر دههی پنجاه و تمامی دههی شصت است؛ و پنج سالی از دهه هفتاد… همان گونه که دلم خواست تدوین تاریخی را رعایت نکنم، دلم خواست تدوین سوری و قالبی را نیز به یک سو نهم؛ بنابراین همه نوع حرف در میان این دفترها و دربارهی این دفترهاست و خواهد بود. با این همه اگر بعضی از این کارها بتواند دلی را تسخیر کند و در صفا النعال کارهای شاگردان بهار و نیما و شهریار و امید قرار گیرد سعادت بزرگی نصیبشان شده است.»</blockquote>در این پنج دفتر به اشعاری بسیاری بر میخوریم که دارای مضامین فلسفی و هستی شناسی هستند. نظیر اشعار ''درآمد به حصار''، ''چرخ چاه''، ''وزن جهان''، ''نوشدارو بعد از مرگ سهراب''، ''ساعت شنی،'' و ''قرار زندگی''<ref name=":3" /> | ||
== آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه == | == آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه == | ||
[[پرونده:کدکنی17.JPG|بندانگشتی|300x300پیکسل|کلاس درس شفیعی کدکنی در دانشگاه تهران]] | |||
محمدرضا شفیعی کدکنی، در عرصهی تألیف، تصحیح، ترجمه، و نقد و تحقیق، چهرهای ممتاز و برجسته است. کتابهای م. سرشک بهویژه ''صور خیال در شعر فارسی''، ''موسیقی شعر''، ''اسرار التوحید'' و دهها کتاب و مقاله دیگر او امروزه، در زمرهی آثار مرجع محسوب میشود.<ref name=":0" /> | محمدرضا شفیعی کدکنی، در عرصهی تألیف، تصحیح، ترجمه، و نقد و تحقیق، چهرهای ممتاز و برجسته است. کتابهای م. سرشک بهویژه ''صور خیال در شعر فارسی''، ''موسیقی شعر''، ''اسرار التوحید'' و دهها کتاب و مقاله دیگر او امروزه، در زمرهی آثار مرجع محسوب میشود.<ref name=":0" /> | ||
خط ۴۱۴: | خط ۴۱۸: | ||
=== مرموزات اسدی در مزمورات داودی، نجمالدین رازی === | === مرموزات اسدی در مزمورات داودی، نجمالدین رازی === | ||
مرموزات اسدی در مزمورات داودی، به زبان فارسی، از مهمترین کتابهای عرفانی است که توسط نجمالدین رازی تألیف شده است. این کتاب، در ۱۰ مرموز تألیف شده و در آغاز هر مرموز، عبارتی از زبور داود و خطاب به داود نقل شده و به دنبال آن از قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص)، در همان زمینه آیات و روایاتی نقل شده است. این کتاب، توسط دکترشفیعی کدکنی، تحقیق و تصحیح شده است. | مرموزات اسدی در مزمورات داودی، به زبان فارسی، از مهمترین کتابهای عرفانی است که توسط نجمالدین رازی تألیف شده است. این کتاب، در ۱۰ مرموز تألیف شده و در آغاز هر مرموز، عبارتی از زبور داود و خطاب به داود نقل شده و به دنبال آن از قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص)، در همان زمینه آیات و روایاتی نقل شده است. این کتاب، توسط دکترشفیعی کدکنی، تحقیق و تصحیح شده است. | ||
[[پرونده:کدکن07.JPG|بندانگشتی|255x255پیکسل|مختارنامه]] | |||
=== مجموعه رباعیات عطار، مختارنامه === | === مجموعه رباعیات عطار، مختارنامه === | ||
م. سرشک گفته است که در آغاز قصد داشته که از ۲ هزار رباعی عطار، ۲۰۰ یا ۳۰۰ رباعی را انتخاب و چاپ کند؛ اما به خاطر اینکه مردم این متن را در هشت سده پاس داشتهاند و از طرفی این متن سندی مهم در ادبیات فارسی به حساب میآید، آن را بدان شکل منتشر کرده است. | م. سرشک گفته است که در آغاز قصد داشته که از ۲ هزار رباعی عطار، ۲۰۰ یا ۳۰۰ رباعی را انتخاب و چاپ کند؛ اما به خاطر اینکه مردم این متن را در هشت سده پاس داشتهاند و از طرفی این متن سندی مهم در ادبیات فارسی به حساب میآید، آن را بدان شکل منتشر کرده است. | ||
کدکنی میگوید که این اثر به خیامشناسی نیز کمک میکند؛ زیرا بسیاری از معروفترین و زیباترین رباعیهایی که به نام خیام آوازهای دارند، بر پایه نسخههای کهن مختارنامه، از آن عطار هستند و انتساب آنها به خیام، دست کم دو سده پس از نوشته شدن نسخههای متن این کتاب صورت پذیرفته است. | |||
=== حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر === | === حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر === | ||
خط ۴۲۷: | خط ۴۳۲: | ||
آنسوی حرف و صوت: گزیده اسرارالتوحید در مقامات ابوسعید ابوالخیر | آنسوی حرف و صوت: گزیده اسرارالتوحید در مقامات ابوسعید ابوالخیر | ||
[[پرونده:کدکن02.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|تاریخ نیشابور]] | |||
=== تاریخ نیشابور === | === تاریخ نیشابور === | ||
خط ۴۳۳: | خط ۴۳۹: | ||
=== منطقالطیر عطار === | === منطقالطیر عطار === | ||
منطق الطیر عطار نیشابوری، مثنویای است به زبان فارسی که بهگونهای تمثیلی، منازل سیر و سلوک معنوی و سختیها، شرایط آن و دیگر موارد را در قالب داستان پرندگان و از زبان آنها بیان کرده است. نام این کتاب در آثار عطار، مقامات طیور و نیز منطق الطیر ذکر شده است. دکتر شفیعی کدکنی در سال ۱۳۸۲، و پس از ۳۰ سال زحمت مداوم بر روی آثار عطار و بررسی کلمه به کلمه و بیت به بیت منطق الطیر و مقایسه آن با سایر اشعار و نوشتههای عطار و به مقیاس زبان و سبک خود شاعر، به ارائه متنی اصیل و صحیح از منطق الطیر همراه با مقدمهای مبسوط و تعلیقهای روشنگرانه توفیق یافت. شفیعی کدکنی نکات زبانی، دینی، تاریخی و عرفانی را در کار خود جای داده است و به دلیل آنکه عطار همشهری وی و زادهی کدکن بوده است، نکات بدیعی از بازیهای زبانی عطار را هم در مقدمات و تعلیقات توضیح داده است. | منطق الطیر عطار نیشابوری، مثنویای است به زبان فارسی که بهگونهای تمثیلی، منازل سیر و سلوک معنوی و سختیها، شرایط آن و دیگر موارد را در قالب داستان پرندگان و از زبان آنها بیان کرده است. نام این کتاب در آثار عطار، مقامات طیور و نیز منطق الطیر ذکر شده است. دکتر شفیعی کدکنی در سال ۱۳۸۲، و پس از ۳۰ سال زحمت مداوم بر روی آثار عطار و بررسی کلمه به کلمه و بیت به بیت منطق الطیر و مقایسه آن با سایر اشعار و نوشتههای عطار و به مقیاس زبان و سبک خود شاعر، به ارائه متنی اصیل و صحیح از منطق الطیر همراه با مقدمهای مبسوط و تعلیقهای روشنگرانه توفیق یافت. شفیعی کدکنی نکات زبانی، دینی، تاریخی و عرفانی را در کار خود جای داده است و به دلیل آنکه عطار همشهری وی و زادهی کدکن بوده است، نکات بدیعی از بازیهای زبانی عطار را هم در مقدمات و تعلیقات توضیح داده است. | ||
[[پرونده:کدکن03.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|چشیدن طعم وقت]] | |||
=== چشیدن طعم وقت === | === چشیدن طعم وقت === | ||
خط ۴۴۶: | خط ۴۵۳: | ||
== پژوهشها و نقدهای ادبی شفیعی کدکنی == | == پژوهشها و نقدهای ادبی شفیعی کدکنی == | ||
[[پرونده:کدکنی12.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل]] | |||
آثار پژوهشی و نقدهای ادبی ادیب برجسته دکتر شفیعی کدکنی، از این قرار هستند: | آثار پژوهشی و نقدهای ادبی ادیب برجسته دکتر شفیعی کدکنی، از این قرار هستند: | ||
* شعر امروز خراسان، با همکاری نعمت آزرم | * شعر امروز خراسان، با همکاری نعمت آزرم | ||
خط ۴۷۳: | خط ۴۸۱: | ||
=== حزین لاهیجی، زندگی و معروفترین غزلهای وی === | === حزین لاهیجی، زندگی و معروفترین غزلهای وی === | ||
در دههی ۱۳۳۰، شاعری به نام کاظم غواص، غزلهای حزین لاهیجی را که آن روزگار هنوز نسخه چاپی ویراسته از دیوان او در دسترس نبود، با جایگزین کردن تخلّص خود (غواص) به جای (حزین)، به نام خود در نشریههای ادبی منتشر میکرد؛ و پس از مدتی چنان مشهور شد که محمدحسین شهریار در ستایش او شعر سرود و نیما یوشیج نیز به دیدارش رفت؛ و به انجمنهای معتبر ادبی تهران دعوت شد. نزدیک به یک دهه به همین منوال گذشت. سرانجام پس از چندین سال، محمدرضا شفیعی کدکنی در هنگام جستوجو و پژوهش درباره حزین لاهیجی و بررسی نسخههای خطی شعرهای او، پی به دزدی ادبی کاظم غواص برد و آن را افشاء کرد. قابل توجه اینکه شفیعی کدکنی در این رابطه میگوید:<blockquote>«شعردزد محترم، برای توجیه کار خود اشاره کرده بود که من حزین را در خواب دیدهام. به من گفته سخت گمنام هستم و تو که مردی اهل طریق و سلوک و… هستی، شعرها را به نام خود نشر بده و وقتی معروف شدی، برو و اقرار کن که اینها از آن حزین لاهیجی بوده است.»</blockquote> | در دههی ۱۳۳۰، شاعری به نام کاظم غواص، غزلهای حزین لاهیجی را که آن روزگار هنوز نسخه چاپی ویراسته از دیوان او در دسترس نبود، با جایگزین کردن تخلّص خود (غواص) به جای (حزین)، به نام خود در نشریههای ادبی منتشر میکرد؛ و پس از مدتی چنان مشهور شد که محمدحسین شهریار در ستایش او شعر سرود و نیما یوشیج نیز به دیدارش رفت؛ و به انجمنهای معتبر ادبی تهران دعوت شد. نزدیک به یک دهه به همین منوال گذشت. سرانجام پس از چندین سال، محمدرضا شفیعی کدکنی در هنگام جستوجو و پژوهش درباره حزین لاهیجی و بررسی نسخههای خطی شعرهای او، پی به دزدی ادبی کاظم غواص برد و آن را افشاء کرد. قابل توجه اینکه شفیعی کدکنی در این رابطه میگوید: | ||
[[پرونده:کتاب14.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل|صور خیال در شعر فارسی]] | |||
<blockquote>«شعردزد محترم، برای توجیه کار خود اشاره کرده بود که من حزین را در خواب دیدهام. به من گفته سخت گمنام هستم و تو که مردی اهل طریق و سلوک و… هستی، شعرها را به نام خود نشر بده و وقتی معروف شدی، برو و اقرار کن که اینها از آن حزین لاهیجی بوده است.»</blockquote> | |||
=== صور خیال در شعر فارسی === | === صور خیال در شعر فارسی === | ||
خط ۴۸۱: | خط ۴۹۱: | ||
=== موسیقی شعر === | === موسیقی شعر === | ||
[[پرونده:کتاب13.JPG|بندانگشتی|206x206پیکسل|موسیقی شعر]] | |||
موسیقی شعر، کتابی ارزشمند و دقیق در بحث موسیقی شعر است؛ و دربارهی وزن و قافیه و موسیقی شعر است و نویسنده به نقد و بررسی این عوامل پرداختهاست. این کتاب شامل ۶ بخش است و مقایسه میان شعر فارسی و عربی از نکات خوب و قابل توجه این کتاب است. در این کتاب فصول کاملی در باب قافیه و ردیف و شعر در ایران پیش از اسلام و همچنین سه فصل بسیار مهم درباب موسیقی شعر حافظ و فردوسی و مولانا نگارش شده است؛ و کتابی مرجع برای استفاده علاقهمندان به شعر و موسیقی شعر میباشد.<ref name=":4" /> | موسیقی شعر، کتابی ارزشمند و دقیق در بحث موسیقی شعر است؛ و دربارهی وزن و قافیه و موسیقی شعر است و نویسنده به نقد و بررسی این عوامل پرداختهاست. این کتاب شامل ۶ بخش است و مقایسه میان شعر فارسی و عربی از نکات خوب و قابل توجه این کتاب است. در این کتاب فصول کاملی در باب قافیه و ردیف و شعر در ایران پیش از اسلام و همچنین سه فصل بسیار مهم درباب موسیقی شعر حافظ و فردوسی و مولانا نگارش شده است؛ و کتابی مرجع برای استفاده علاقهمندان به شعر و موسیقی شعر میباشد.<ref name=":4" /> | ||
خط ۴۸۷: | خط ۴۹۸: | ||
=== حالات و مقامات م. امید === | === حالات و مقامات م. امید === | ||
[[پرونده:کدکنی11.JPG|بندانگشتی|230x230پیکسل|حالات و مقامات م. امید]] | |||
حالات و مقامات م. امید کتابی است از شفیعی کدکنی پیرامون شاعر معروف معاصر مهدی اخوان ثالث، که در سال ۱۳۹۰، انتشار یافت. بخش آغازین کتاب مربوط به زندگینامهی اخوان ثالث است؛ و بخشهای ۲ تا ۴ به تحلیل اشعار اخوان ثالث در مجموعه شعرِ از این شاعر اختصاص دارد. م. سرشک در این اثر نیز انتقاداتی به احمد شاملو دارد، همچنانکه در کتابِ با ''چراغ و آینه،''هم نقدی بر آثار احمد شاملو آورده است. | حالات و مقامات م. امید کتابی است از شفیعی کدکنی پیرامون شاعر معروف معاصر مهدی اخوان ثالث، که در سال ۱۳۹۰، انتشار یافت. بخش آغازین کتاب مربوط به زندگینامهی اخوان ثالث است؛ و بخشهای ۲ تا ۴ به تحلیل اشعار اخوان ثالث در مجموعه شعرِ از این شاعر اختصاص دارد. م. سرشک در این اثر نیز انتقاداتی به احمد شاملو دارد، همچنانکه در کتابِ با ''چراغ و آینه،''هم نقدی بر آثار احمد شاملو آورده است. | ||
خط ۵۰۶: | خط ۵۱۸: | ||
== گزیده اشعار نو == | == گزیده اشعار نو == | ||
[[پرونده:کدکنی3.JPG|بندانگشتی|240x240پیکسل]] | |||
درخت پر شکوفه | درخت پر شکوفه | ||
خط ۵۸۱: | خط ۵۹۴: | ||
سوی دگر خزر | سوی دگر خزر | ||
[[پرونده:کدکنی9.JPG|بندانگشتی|245x245پیکسل]] | |||
<nowiki>***</nowiki> | <nowiki>***</nowiki> | ||
خط ۶۳۹: | خط ۶۵۲: | ||
درین شبها | درین شبها | ||
[[پرونده:کدکنی6.JPG|بندانگشتی|258x258پیکسل]] | |||
که گل از برگ و | که گل از برگ و | ||
خط ۶۸۴: | خط ۶۹۷: | ||
دارم سخنی با تو وگفتن نتوانم | دارم سخنی با تو وگفتن نتوانم | ||
<nowiki>************</nowiki> | <nowiki>************</nowiki> |
ویرایش